روایات در مورد تسبیح
معناى سبحان اللّه
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـ در پاسخ به سؤال طلحة بن عبيد اللّه از معناى سبحان اللّه ـ فرمود : هُو تَنزيهُ اللّه ِ مِن كلِّ سُوءٍ . آن ، منزّه دانستن خداوند است از هر ناشايست . امام على عليه السلام ـ در پاسخ به سؤال از معناى سبحان اللّه ـ فرمود : هُو تَعظيمُ جَلالِ اللّه ِ عزّ و جلّ و تَنزِيهُهُ عمّا قالَ فيهِ كُلُّ مُشرِكٍ ، فإذا قالَهُ العَبدُ صَلّى علَيهِ كُلُّ مَلَكٍ . آن بزرگداشت مقام بلند خداوند عزّ و جلّ و منزّه كردن اوست از هر آنچه مشركان درباره اش مى گويند . هرگاه بنده اين جمله را بگويد ، هر فرشته اى بر او درود فرستد . امام صادق عليه السلام ـ آن گاه كه درباره اين سخن خداوند عزّ و جلّ : «سبحان اللّه » سؤال شد ـ فرمود : تَنزيهٌ . به معناى پاك و منزّه دانستن اوست .
تسبيح گويى اشياء
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :مَن قَرَأ بِسمِ اللّه ِ الرّحمنِ الرّحيمِ مُوقِنا سَبَّحَتْ مَعهُ الجِبالُ ، إلاّ أنَّهُ لا يَسمَعُ ذلكَ مِنها . هر كه از روى يقين ، بسم اللّه الرحمن الرحيم بگويد، كوهها همصدا با او تسبيح گويند ، اما او تسبيح آنها را نمى شنود . الصحيفة السجاديّة الجامعة به نقل از سعيد بن مسيّب : أنّهُ نَزَلَ في بعضِ المَنازِلِ، فَصَلّى رَكعَتينِ وَ سَبَّحَ في سُجُودِهِ، فلَم يَبقَ شَجَرٌ و لا مَدَرٌ إلاّ سَبَّحَ مَعهُ . امام زين العابدين عليه السلام در يكى از منازل سفر پياده شد و دو ركعت نماز گزارد و در سجده خود تسبيح گفت و هيچ درخت و كلوخى نبود مگر اينكه همصدا با او تسبيح مى گفت . امام باقر عليه السلام ـ در پاسخ به پرسش زراره از آيه «و هيچ چيز نيست مگر آن كه . . .» ـ فرمود : إنّا نَرى أنَّ تَنَقُّضَ الحِيطانِ تَسبيحُها . ما ، در هم شكستن ديوارها را تسبيح گويى آنها مى دانيم .
امام باقر عليه السلام :
أ ما سَمِعتَ خُشُبَ البَيتِ تَنَقَّضُ ؟ و ذلكَ تَسبيحُهُ ، فسُبحانَ اللّه ِ على كُلِّ حالٍ .آيا صداى در هم شكسته شدن چوبهاى خانه را نمى شنوى؟ اين، همان تسبيح اوست . پس ، در همه حال پاك و منزّه است خدا . امام صادق عليه السلام ـ درباره آيه «و هيچ چيز نيست مگر آن كه . . .» ـ فرمود : نَقْضُ الجُدُرِ تَسبِيحُها در هم شكستن ديوارها ، تسبيح گويى آنهاست . در هنگام خرید و اطلاع از قیمت تسبیح کهربا زرد حتما به اصل بودن تسبیح و کیفیت آن توجه کنید.
امام صادق عليه السلام :
كانَ [داوود عليه السلام ] إذا قَرَأ الزَّبورَ لا يَبقى جَبَلٌ و لا حَجَرٌ و لا طائرٌ إلاّ جاوَبَتْهُ . داوود عليه السلام هر گاه زبور را تلاوت مى كرد ، هيچ كوه و سنگ و مرغى نبود، مگر اين كه با او هم آواز مى شد . تفسير قمى ـ ذيل آيه «و هيچ چيز نيست مگ در ، با اهمیت شمرده شده و، مانند و و ، از جمله اذکاری است که گفتن آن به توصیه شده است. مصدر مَنحوتِ (تراشیده شده) سبحان اللّه، «سَبْحَلَه» است، نظیر بَسمَله و حَمدَلَه.به گزارش پايگاه اطلاع رساني حج به نقل از قدس آنلاين، در زير به تعدادي از اين احاديث اشاره مي شود:
1- امام باقر (ع) درباره تسبيح حضرت فاطمه (س) مي فرمايد: «خداوند متعال با هيچ ستايشى، بالا تر از تسبيحات فاطمه زهرا (س) عبادت نشده است. و اگر چيزى افضل از آن وجود داشت، رسول خدا (ص) آن را به فاطمه (س) اعطاء مي كرد» 1
2- امام صادق (ع) نيز به فضيلت تسبيح بعد از نمازهاى واجب چنين اشاره كرد: «من سبح تسبيح فاطمه الزهراء (س) قبل ان يثنى رجليه من صلاة الفريضه، غفر الله له. هر كس بعد از نماز واجب تسبيح فاطمه زهرا (س) را به جا آورد، قبل از اينكه پاى راست را از بالاى پاى چپ بردارد، (كنايه از اين است كه پس از پايان نماز حركتي نكرده و در جاي خود مشغول به تسبيح شود)، جميع گناهانش آمرزيده مىشود.» 2
3- امام صادق (ع) فرمود: «من سبح تسبيح فاطمة (س)، فقد ذكر الله الذكر الكثير. كسى كه تسبيح فاطمه زهرا (س) را بگويد، خدا را به ذكر كثير ياد كرده است.» 3
4- روزى امام صادق (ع) ابوهارون را مخاطب ساخت و از تعليم تسبيح حضرت فاطمه به كودكان سخن فرمود: «يا ابا هارون، انا نامر صبياننا بتسبيح فاطمة (س) كما نامرهم بالصلاة، فالزمه، فانه لم يلزمه عبد فشقى. اى ابوهارون، ما تسبيح فاطمه (س) را به فرزندان خود سفارش مي كنيم همچنانكه آن ها را به نماز توصيه مي كنيم. تو نيز بر آن مداومت كن. زيرا هر بندهاى كه بر آن مواظبت و مداومت كند، سرانجام نيكو خواهد داشت.» 4
5- امام صادق (ع) عظمت تسبيحات حضرت زهرا (س) در مقابل نمازهاى مستحبى چنين ياد كرد:
«تسبيح فاطمة (س) فى كل يوم فى دبر كل صلاة احب الى من صلاة الف ركعة فى كل يوم. تسبيح حضرت فاطمه (س) در هر روز، به دنبال هر نماز، نزد من از هزار ركعت نماز (مستحبى) در هر روز، محبوب تر است» 5
6- امام هادى (ع) فرمود: «لنا اهل البيت عند نومنا عشر خصال: الطهارة،… و تسبيح الله ثلاثا و ثلاثين و تحميده ثلاثا و ثلاثين، و تكبيره اربعا و ثلاثين… ما اهل بيتبه هنگام خواب ده كار را انجام مىدهيم: وضو گرفتن،… و سى و سه مرتبه «سبحان الله» گفتن، و سى و سه مرتبه «الحمدلله» گفتن، و سى و چهار مرتبه «الله اكبر» گفتن و…6
7- امام صادق (عليهالسلام) مي فرمايد: اى ابا هارون! ما بچههاى خود را همانطور كه به نماز امر مي كنيم به تسبيحات حضرت فاطمه (عليهاالسلام) نيز امر مي كنيم. تو نيز بر آن مداومت كن، زيرا هرگز به شقاوت نيفتاده است بندهاي كه بر آن مداومت نموده است. 7 8- امام باقر (عليهالسلام) مي فرمايد: هر كس تسبيحات حضرت فاطمه (عليهاالسلام) را بجا آورد و پس از آن استغفار كند، مورد مغفرت قرار مي گيرد، و آن تسبيح به زبان صد تا است، و در ميزان (اعمال) هزار (ثواب) دارد، و شيطان را دور كرده، و خداى رحمان را خشنود و راضى مي نمايد. 8
9- از امام صادق (عليهالسلام) روايت است كه وقتي انسان در جاى خواب خود مي خوابد، فرشتهي بزرگوارى و شيطان سركشي به سوى او مىآيند، پس فرشته به او مي گويد: روز خود را به خير ختم كن و شب را با خير افتتاح كن، و شيطان مي گويد: روز خود را با گناه ختم كن و شب را با گناه افتتاح كن. اگر اطاعت فرشته كرد و تسبيحات حضرت زهرا (عليهاالسلام) را در وقت خواب خواند، فرشته آن شيطان را مي راند و از او دور مي كند، و او را تا هنگام بيدارى محافظت مي كند، پس باز شيطان مي آيد و او را امر به گناه مي كند و ملك او را به خير امر مي كند. اگر از فرشته اطاعت كرد و تسبيح آن حضرت را گفت آن فرشته، شيطان را از او دور مي كند و حقتعالى عبادت تمام آن شب را در نامهى عملش مي نويسد. 9
10- رسول گرامى اسلام فرموده است: هر كس ذكر خداى عزوجل را بسيار كند خداوند او را دوست دارد، و هر كس ذكر خدا را بسيار كند براى او دو برائت (منشور آزادى) نوشته شود: يكى برائت از آتش جهنم، و ديگرى برائت از نفاق و دورويى. لذا تسبيحات صديقه ى طاهره (س) اگر با شرائطش انجام پذيرد، موجب برائت از دوزخ و نفاق مي گردد. 10 و ديگر آثار مثبت: ناكام و نااميد نشدن، دور كردن شيطان، برطرف نمودن سنگينى گوش، نجات يافتن از شقاوت و بدبختى، باعث سنگينى اعمال، خوشنودى خداوند و رفتن به بهشت مي شود.