کاربرد فیلتر هپا در صنایع مختلف
فیلتر های مختلفی در دستگاه های تصفیه هوا موجود در بازار استفاده می شود که احتمالا نام خیلی از آن ها را شنیده اید. از پیش فیلتر ها تا فیلتر های کربن اکتیو و filter hepa فیلتر هپا . اما بدون شک قلب یک دستگاه تصفیه هوا فیلتر هپای آن است. فیلتر هپا از جنس الیاف است و ذرات آلاینده بسیار ریز را جذب می کند. این فیلتر به دلیل قدرت جذب بالا علاوه بر حوزه تصفیه هوا در تجهیزات پزشکی و آزمایشگاهی نیز استفاده می شود.
فیلتر هپا چه ویژگی هایی دارد؟
مجتمع صنعتی بعثت فیلتر هپا پیشینه جالبی دارد. این فیلتر برای اولین بار در جنگ جهانی دوم در پروژه منهتن مورد استفاده قرار گرفت. در آن دوران دانشمندان برای جذب ذرات رادیو اکتیو به دنبال فیلتری بودند که قابلیت جذب بالایی داشته باشد. کلمه هپا HEPA در انگلیسی مخفف عبارت High Efficiency Particulate Air به معنای فیلتر تصفیه ذرات هوا با کارایی بالا است.
فیلتر هپا از در هم تنیده شدن و فشرده شدن الیاف های فایبرگلاس پوشال حصیر پنبه و موادی از این دست ساخته می شود. قطر این الیاف چیزی ذر حدود نیم تا ۲ میکرون است و درواقع آنقدر کوچک اند که با چشم انسان دیده نمی شوند.
فیلترهای هپا وظیفه جذب ذرات بسیار ریز PM 2.5 را برعهده دارند و با جذب ویروس ها باکتری ها و آلرژن ها احتمال حملات خطرناک در بیماران مبتلا به آسم و آلرژی را کمتر می کند. فیلتر های هپا قابلیت تا شدن و چین خوردگی دارند. با چین خوردگی فیلتر هپاحجم بیشتری از این فیلتر در یک مساحت معین جا می شود. در دستگاه تصفیه هوا با این روش تا چندین متر فیلترهپا جای داده می شود.
ساختار فیلتر هپا و عملکرد آن چگونه است؟
نبض (نویدبخش ضربان)نبض ساختار فیلتر هپا ساختار فیلتر هپا به دلیل جنس الیافی که در آن استفاده شده به گونه ایست که هیچ ذره بزرگتر از ۰.۳ میکرون نمی تواند از آن عبور کند. اما نکته ای که باعث می شود ظرفیت فیلتر هپایی که در یک دستگاه تصفیه هوا یا به هرشکل دیگری استفاده می شود بیشتر شود و منافذ این فیلتر با گرد و خاک پر نشود همان قابلیت چین خوردگی و تا شدن آن است.
روش های جذب ذرات آلاینده توسط فیلتر هپا
همانطور که گفته شد فیلتر هپا از روش های محتلفی ذرات معلقی که با جریان هوا در حال عبور از این فیلتر هستند را جذب می کند. این روش های زیر است:
- مسدود شدن راه ذرات (Inception) هنگامی که ذرات بسیار کوچکی که اندازه ی آن ها کمتر از ۱۰۰ نانومتر است همراه جریان هوا از میان الیاف فیلتر هپا عبور می کنند به کناره ی الیاف گیر کرده و به دام می افتند. این در حالی است که جریان هوا با تغییر مسیر خود از فیلتر عبور می کند.
- تراکم بافتی الیاف سدی قدرتمند تر (Impact) به علت بافت بسیار متراکم الیاف ذرات بزرگتر از یک میکرون که همچنان بسیار کوچک تر از آن اند که با چشم غیر مسلح دیده شوند توسط فیلتر جذب می شود. در این روش نیز جریان هوا با تغییر مسیر خود از فیلتر عبور می کند.
- انتشار و پراکندگی نمایش قدرت فیلتر هپا (Diffusion) در این روش ذرات آلاینده ای که اندازه ای کوچکتر از یک میکرون دارند به دلیل اصابت مداوم با مولکول های گازی تغییر جهت می دهند و مسیر نامنظمی را طی می کنند. به همین دلیل همین برخورد و با کاهش سرعتشان به آسانی در دام فیلتر هپا می افتند.
کاربرد فیلتر هپا(HEPA) در زندگی روزانه
در محیط خانه و محل کار هوایی که شما تنفس میکنید حاوی آلاینده هایی مانند ذرات ریز معلق گرد و غبار پرز فرش و ذرات خاک می باشد و به راحتی وارد دستگاه تنفسی انسان می شوند با گذشت زمان امکان بروز مشکلاتی مانند آسم و آلرژی را خصوصا در افراد حساس مانند سالخوردگان و کودکان افزایش می دهند .
فن آوری های مختلف و زیادی برای تصفیه هوا استفاده می شوند که هوای پاک و سالم را به مصرف کنندگان ارایه می دهند. برخی از مهمترین این فناوری ها عبارتند از استفاده از فیلترهای هپا روش های الکترونی استفاده از اشعه ماورای بنفش و …. هر کدام از این فن آوری ها برای حذف نوع خاصی از آلاینده ها طراحی شده اند.
امروزه شرکت های لوازم خانگی در وسایلی که دمش و دهش هوا دارد و دارای فیلتر می باشند مانند کولر گازی اسپلیت تصفیه هوا جاروبرقی از فیلتر هپا استفاده می نمایند. ساختار فیلتر هپا ( HEPA ) به این صورت است که الیاف پلیمری خاص مانند الیاف شیشه ای فایبر گلاس به طور تصادفی و نامنظم درهم فشرده شده اند دارای منافذ ریزی هستند و در هنگام عبور جریان هوا از فیلتر هپا ذرات بزرگتر از ۰.۰۳ میکرون در فیلتر باقی می مانند .
کاربردفیلتر هپا(HEPA)در جاروبرقی
جارو برقی وسیله ای است که اکثر ما برای نظافت منزلمان و زدودن گرد و غبار از آن به استفاده می کنیم. اما گرد و غبار یکی از شایع ترین اشکال این ذرات شناور است که در صورت ورود به سیستم تنفسی ما را با مشکل مواجه میکند. در حقیقت این گرد و غبار موجود بر روی سطوح یا لابلای فرش ها و وسایل ته نشین شده و خطر زیادی برای ما ندارد. اما مشکل زمانی ایجاد می شود که شما با استفاده از یک جارو برقی نامناسب و غیر استاندارد اقدام به تمیز کردن آن ها می کنید.
عملکرد فیلتر هپا(HEPA)
بر خلاف تصور اولیه فیلترهای هپا مانند یک صافی عمل نمی کنند. فیلترهای هپا بیشتر به نوعی الیاف بسیار نازک که به شکلی نامنظم در هم تنیده شده اند شبیه هستند. هوای وارد شده به سیستم می بایست از هزاران پیچ و خم موجود در این الیاف راه خود را پیدا کند. هدف فیلتر هپا جذب ذرات بسیار ریز آلاینده است و طراحی آن به نوعی است که به سه روش به صورت همزمان از عبور آلاینده ها جلوگیری می کند:
۱ – جلوگیری از عبور ذرات (interception)
ذرات کوچکتر از ۱۰۰ نانومتر هنگام عبور جریان هوا از لابلای الیاف با برخورد به تقاطع الیاف ها به آن گیرکرده و می چسبند و سپس شعاع هوا با انعطاف و تغییر مسیر از فیلتر خارج می شود.
۲ – گیرافتادن ذرات به علت تراکم بافت الیافی (Impact)
ذرات بزرگتر از ۱ میکرون بعلت بافت بسیار متراکم فیلتر در آن جاگیر می شوند و جریان هوا با حرکت منحنی از راههای باز میان فیلتر عبور می کند. این مکانیزم با پخش شدن و از هم بازشدن الیاف کاهش میابد و با سرعت جریان هوا افزایش می یابد.
نقاط قوت فیلتر هپا
HEPA مخفف عبارت «High Efficiency Particulate Air» یه معنای راندمان بالا است. طبق گفته وزیر نیرو ایالات متحده در واقع فیلترهای HEPA فیلترهای هوای مکانیکی چین دار هستند که می توانند ۹۹.۹۷ درصد از گرد و غبار خاک باکتری ها و سایر ذرات معلق در هوا را حذف کنند. بر اساس برخی منابع این فیلتر ها می توانند نانوذرات را نیز جذب کنند. سیستم های تهویه مطبوع جاروبرقی صنعتی سوییپر ها و سایر تجهیزات متکی به فیلتراسیون از فیلترهای HEPA استفاده می کنند.
راهکاری ساده برای عدم انتشار آلاینده های رادیواکتیو
به دلیل اهمیت فیلتراسیون هوا کاربرد فیلتر هپا در تجهیزات نظافت سطوح کف مانند سوییپر جاروبرقی و … بسیار زیاد می باشد. دقت داشته باشید که تمامی این فیلتر ها استاندارد نمی باشند. همواره بسیاری از تاسیسات نیاز به فیلتراسیون برای به دام انداختن آلاینده های موجود در هوا دارند. در صنایع نفت و گاز نیز برای محدود کردن انتشار آلاینده های رادیواکتیو در هوا و اهمیت حفاظت از دانشمندانی که با ذرات رادیواکتیو کار می کردند از این فیلتر بکارگیری شد.
کاربرد فیلتر هپا در جاروبرقی
جاروبرقی ها از طریق خلاء و ایجاد مکش آلودگی ها را به وسیله یک برس شل می کنند و به درون خود می کشد. به این ترتیب هوا به محفظه جمع آوری وارد شده و بعد از آن به داخل اتاق بازگردانده می شود. به همین دلیل است که یکی از مهم ترین اجزای جاروبرقی سیستم فیلتراسیون آن می باشد. در صورتی که در جاروبرقی فیلتراسیون مناسب قرار نگرفته باشد ذرات به سادگی از داخل محفظه به درون اتاق را می یابد و در نتیجه هوای محیط را آلوده می کند.
مزایای بکارگیری فیلتر HEPA
طبق مطالعات انجام شده بر روی فیلتر HEPA نتایج به دست آمده نشان می دهد تاثیر هپا در به دام انداختن ذرات بسیار بالا است. استفاده از فیلتر های HEPA در محیط شامل مزایای دیگری همچون کاهش آسم آلرژی آنفولانزا و سایر عفونت ها می باشد. پس در نتیجه توجه داشتته باشید که در هنگام خرید جاروبرقی مجهز بودن به این فیلتر یکی از قابلیت های ضروری محسوب می شود.