سریال «شبکه مخفی زنان» در حالی از نماوا پخش می‌شود که چند سالی است رنگ و بوی یک سریال کمدی ایرانی جذاب و بی‌نقص دیده نشده است. در زمانه‌ای که اکثر فیلم و سریال‌های تلویزیونی محصول داخل، حول محور لودگی، لمپنیسم و سایر مفاهیم سطح پایین می‌چرخد، سریالی به یکباره از شبکه نمایش خانگی پخش می‌شود که ظاهرا قرار است این معادله را بر هم زند.

سریال «شبکه مخفی زنان»، به کارگردانی افشین هاشمی و تهیه‌کنندگی محمد حسن شانه‌ساززاده از جدیدترین محصولات سبک کمدی در کشور است که مخاطب را با خود به ایران سال ۱۳۱۰ منتقل می‌کند. داستان از این قرار است که وزارتخانه‌ی فرهنگ و هنر در آن دوران تصمیم به تشکیل یک هسته و کانون بانوان می‌گیرد، تنها به این هدف که بتواند سایر گروه‌های مشابه را شناسایی و در اسرع وقت آنها را حذف کند. شخصیتی خیالی به اسم میرزا محمود زنبورکچی به عنوان مدیر اداره‌‌ی سجل احوال بر اساس انتخاب وزارتخونه قرار است مسئولیت انتخاب اعضا را برعهده گرفته و در ادامه بر فعالیت این کانون بانوان نظارت داشته باشد. گفته می‌شود طرح داستانی این سریال توسط محسن قرایی ارائه شده، اما نویسنده‌ی اصلی سناریوی سریال کسی نیست جز محمد رحمانیان؛ نویسنده‌ی باتجربه‌ی این روزهای هنر ایران که آثار ماندگاری در کارنامه‌ی پربار هنری‌اش مثل فیلم‌نامه‌ی کتاب قانون به کارگردانی مازیار میری و همچنین فیلم‌نامه‌ی «شیرین» به کارگردانی عباس کیارستمی دیده می‌شود.

سریال «شبکه‌ی مخفی زنان» در زمان نگارش این مطلب تنها یک قسمت از آن منتشر شده و مطلب پیشِ رو بر اساس تجربه‌ی قسمت اول نوشته شده است. سریال «شبکه مخفی زنان» قرار است در قالب ۳۰ قسمت از پلتفرم نمایش خانگی نماوا پخش شود. این سریال یکی از پرخرج‌ترین تولیدات شبکه‌های نمایش خانگی به نظر می‌رسد و با این اوصاف، در ادامه به معرفی چند المان ساده پیرامون این سریال می‌پردازیم؛ المان‌هایی که ثابت می‌کند این سریال ارزش دارد که آن را تماشا کرده و ماجراهایش را دنبال کنیم.

ساختارشکنی

سریال «شبکه مخفی زنان» به نظر می‌رسد یک محصول ساختارشکن است. به این معنا که قرار نیست متر و معیارهای به کار رفته در سایر فیلم و سریال‌های مشابه در سبک کمدی برای این سریال هم مورد استفاده قرار گیرد. در همان ابتدای کار این مسئله به خوبی به بیننده القا می‌شود. بیننده به یک‌باره بدون هیچ زمینه‌چینی با یک سکانس «آنچه گذشت» روبه‌رو می‌شود.

فیلم‌ساز به‌واسطه‌ی «آنچه گذشت» تصمیم می‌گیرد که مقدمه‌ای بر سریال خود بچیند و اطلاعاتی کلی درباره‌ی زمان ۱۳۱۰ به مخاطب ارائه دهد. این روند را می‌توان یک تصمیم هوشمندانه در نظر گرفت؛ چراکه در هر صورت نیاز بود تا به بیننده‌ی کم سن و سال این روزهای تلویزیون که پای این سریال نشسته هم یک سری اطلاعات انتقال داد. برای مثال اداره‌ی سجل احوال چیست، چه اهمیتی در آن دوران داشته و مسائلی از این قبیل که بسیاری از مخاطبین از آن بی‌اطلاع هستند.

تیتراژ منحصر به فرد

شگفتی‌های سریال «شبکه مخفی زنان» تنها به ساختارشکنی ابتدایی قسمت اول محدود نمی‌شود. در ادامه وقتی تیتراژ ابتدایی سریال را تماشا می‌کنیم، جملات و عبارات بامزه‌ای را از هر نما مطالعه می‌کنیم که ابتکاری به شدت عالی است. در کنارِ اسامی، به یک زبان خودمانی و تا حدودی هم محاوره‌ای اطلاعاتی ذکر می‌شود. برای نمونه چند اسم از بازیگران در صفحه حک می‌شود که در ادامه متنی به نمایش در می‌آید با این مضمون که «بعدا می‌فهمین کی هستن». این بامزگی تیتراژ خوشبختانه تنها معطوف به تیتراژ ابتدایی نیست و در تیتراژ پایانی هم می‌توان این رگ و ریشه‌ را مجدد مشاهده کرد. مثلا در بخشی از تیتراژ برای معرفی مسئولین فنی صدا نوشته می‌شود: «افرادی که نمی‌فهمیم چه می‌کنند اما جادو می‌کنند». این اتفاق در کمتر فیلم و سریال ایرانی رخ داده و باید به این حوصله‌ی عوامل در خلق این تیتراژ بامزه و جذاب آفرین گفت.

لیست بازیگران «شبکه مخفی زنان»؛ درجه‌ی یک و عالی

بازیگران سریال «شبکه مخفی زنان» تشکیل شده از ستاره‌های درخشان ایران که هر کدام سابقه‌ی بسیار زیادی در زمینه‌ی بازیگری دارد. در راس تیم بازیگری این سریال، سیامک انصاری در نقش میرزا محمود زنبورکچی حضور دارد. انصاری ثابت کرده که بدون مهران مدیری هم می‌تواند جلوی دوربین بدرخشد. او ذاتا فرد بانمکی است و با یک بازی درست می‌تواند مهارت بازیگری‌اش را در حد چند سطح ارتقا دهد.

مهدی هاشمی، بازیگر دومی است که بیشتر از همه در قسمت اول به چشم می‌آید. او در نقش مدبر الملک قرار است در نقش مغز متفکر کل تیم در وزارتخانه هنر باشد. بازی هاشمی نیز دوست‌داشتنی است و فیلم‌ساز مشخصا از او توانسته به خوبی بازی گیرد. بازیگرهای زن هم همان‌طور که از اسم سریال برمی‌آید قرار است نقش‌های مهمی در داستان داشته باشند، اما در قسمت اول چندان جلوی چشم نیستند. در حیطه‌ی قسمت اول سریال «شبکه مخفی زنان» می‌توان به باران کوثری در نقش پروین اعتصامی اشاره کرد. کوثری در نقش اعتصامی توانسته به زیبایی هر چه تمام‌تر بازی کند. اعتصامی در داستان قسمت اول حضور بسیار کوتاهی داشته، اما هنر بازی باران کوثری ستایش تمجید است. از طرفی باید به گریم استثنائی و بی‌نقص هم اشاره کرد که گریمور توانسته چهره‌ی کوثری را به حد زیادی شبیه به پروین اعتصامی واقعی در بیاورد.

بازیگران دیگری در لیست اعضای این سریال دیده می‌شود که در همان قسمت اول معرفی نشده‌اند. به همین سبب در آینده‌ی نزدیک با بازیگرانی مثل حمید فرخ‌نژاد، امیرحسین رستمی، مونا فرجاد و سایر بازیگران آشنا خواهیم شد. از آنجایی که در قسمت اول تمامی بازیگران بدون استثنا بازی بسیار خوبی را از خود به نمایش گذاشته‌اند، بازیگرانی که هنوز پشت پرده هستند هم به احتمال زیاد حرف‌هایی برای گفتن خواهند داشت.

کیفیت بالای ساخت از جنبه‌ی فنی و کارگردانی

سریال «شبکه مخفی زنان» از جنبه‌ی کارگردانی و جنبه‌ی فنی با سایر سریال‌های تلویزیونی و نمایش خانگی متفاوت است. از رنگ و نورپردازی گرفته تا نحوه‌ی فیلم‌برداری، همگی در یک سطح جدیدی به نظر می‌رسند. فیلم‌ساز برای تک تک قاب‌ها و حرکت دوربین فکر کرده و باید به این نگاه ریزبینانه‌ی کارگردان آفرین گفت.

سریال «شبکه مخفی زنان» حتی از جنبه‌ی موسیقی هم یک سر و گردن بالاتر از رقبا قرار می‌گیرد. برای مثال موسیقی که در تیتراژ می‌شنوید را ابوالحسن صبا، مشیر همایون و موسی معروفی نواخته‌اند که عوامل بخش موسیقی سریال تلاش کرده‌اند تا ریتم صدا از حالت معمول خود خارج شود. ویلیام نیری، سرپرست بخش موسیقی به نظر می‌رسد که در این بخش توانسته سنگ تمام بگذارد.

فیلم‌ساز حتی قاب‌بندی سریال را هم به سبک فیلم‌های قدیمی درآورده که اتخاذ این تصمیم، با واکنش‌های زیادی از سمت مخاطبین همراه شد. قاب‌بندی متفاوت سریال «شبکه مخفی زنان» به این نیت انجام شد تا فضاسازی و حس و حال ایران قدیم به مخاطب القا شود. هر چند، اگر واقعا هدف و مقصود افشین هاشمی این بوده، پس لزومی هم به رنگ حس نمی‌شود و چه بهتر که رنگ سیاه و سفید برای فیلم در نظر گرفته می‌شد. با تمامی این تفاسیر، چه خوب و چه بد قاب‌بندی سریال متفاوت با سایر آثار تلویزیونی و نمایشی است.

طنزی که سطح پائین نیست

سریال «شبکه مخفی زنان» از همان قسمت نخست مشخص می‌کند که به قصد انتقاد روی کار آمده است. به نظر می‌رسد که رحمانیان در مقام نویسنده قرار نیست در لفافه سخن بگوید. از گفت‌وگو و رفتار پروین اعتصامی با زنبورکچی بگیرید تا اتفاقات دیگری که در قسمت اول می‌افتد، همگی حاکی از آن است که «شبکه مخفی زنان» یک سریال عادی نیست.

سریال «شبکه مخفی زنان» در قسمت اول نمی‌تواند سطح دغدغه‌مندی خود را به صورت کامل نشان دهد. با این حال اتفاقات جست و گریخته‌ای که جلوی دوربین می‌بینیم، نشان می‌دهد که طنز سریال قرار نیست معطوف به فعالیت‌های سطح پایین و لودگی باشد. برای مثال در بخش نظارت بر موسیقی به خوبی می‌بینیم که نویسنده با مولوی هم سر شوخی را باز می‌کند و کیفیت یکی از شعرهایش را زیر سوال می‌برد.

با این‌که هنوز بسیار زود است درباره‌ی کیفیت قلم طنز و انتقادی این سریال نظر قطعی داد، اما این نگرانی وجود دارد که سریال در ادامه نتواند مثل گذشته قلم انتقادی تیز و برنده داشته باشد. به هر حال دست گذاشتن روی موضوعات مربوط به زنان، چیزی نیست که بتوان به راحتی آنها را مطرح و حتی با آنها شوخی کرد. باید منتظر ماند تا ببینیم شوخی‌های سریال «شبکه مخفی زنان» به کجا خواهد رسید و آیا شدت طنز سریال به اندازه‌ای می‌رسد که به ریسه بیفتیم یا خیر. بر اساس آنچه گذشت در قسمت اول به نظر می‌رسد که فیلم‌ساز برای تعریف قصه هیچ عجله‌ای نداشته و از آنجایی که تعداد قسمت‌های سریال «شبکه مخفی زنان» ۳۰ عدد گزارش شده، با یک روایت به نسبت آرام روبه‌رو خواهیم بود. با تمامی این تفاسیر، بر اساس معرفی و مرور پنج عامل مهم سریال می‌توان تماشای این سریال را توصیه کرد.

• بررسی نقاط ضعف و قوت سریال «یاغی» (چرا ببینیم و چرا نه؟)