کمبود کدام ویتامین باعث مور مور شدن بدن میشود

احتمالاً گزگز و مورمور شدن موقت دست یا پا برای شما هم پیش آمده و همگی خواب رفتگی و سِر شدن موقت دست یا پا را تجربه کرده ایم. اگر روی دست خوابتان ببرد یا مدتی طولانی با پاهای روی هم انداخته بنشینید، گزگز و خواب رفتگی دست یا پا را تجربه خواهید کرد. این احساس را علاوه بر گزگز به صورت خواب رفتگی، سِر شدن، سوزن سوزن شدن، سوزش یا مورمور شدن هم توصیف می کنند. علاوه بر گزگز ممکن است بی حسی، درد یا ضعف را نیز در دست و پا یا دور این اندام ها احساس کنید. شرایط یا عامل های متعددی باعث گزگز دست یا پا می شود. به طور کلی تحت فشار قرار گرفتن یا آسیب دیدن عصب ها می تواند باعث گزگز شود. در این مقاله 25 دلیل گزگز دست یا پا را برای تان توضیح می دهیم و درمان های مؤثری را نیز معرفی می کنیم.

فهرست محتوا

• 1 دلایل گزگز دست و پا
• 2 تشخیص
• 3 درمان گزگز دست و پا
• 4 جمع بندی
• 5 پرسش های متداول

دلایل گزگز دست و پا

نوروپاتی دیابتی

نوروپاتی پیامد آسیب دیدن عصب ها است. نوروپاتی انواع گوناگونی دارد که از میان آنها نوروپاتی محیطی دست ها و پاها را درگیر می کند. نوروپاتی دیابتی زمانی رخ می دهد که دیابت باعث آسیب عصبی بشود. نوروپاتی دیابتی پاها و پایین پاها را درگیر می کند و گاهی به بازوها و دست ها نیز آسیب می زند. آسیب عصبی در نوروپاتی دیابتی پیامد غلظت بالای قند در جریان خون است. علاوه بر عصب ها ممکن است رگ های مسئول خون رسانی به عصب ها نیز آسیب ببیند. عصب ها در صورت دریافت نکردن اکسیژن کافی نمی توانند عملکرد مناسبی داشته باشند.

کمبود ویتامین

اگر در رژیم غذایی تان مقدار کافی از یک ویتامین خاص وجود نداشته باشد یا به عارضه ای مبتلا باشید که اجازه ندهد بدن ویتامینی را به درستی جذب کند، دچار کمبود آن ویتامین خواهید شد. بعضی ویتامین ها نقش مهمی در سلامت عصب ها دارند که از مهم ترین آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ویتامین B12: سلول ها برای تولید انرژی به ویتامین B12 نیاز دارند. ویتامین B12 در فراورده های حیوانی مانند گوشت قرمز، لبنیات و تخم مرغ وجود دارد. بنابراین گیاه خواران و وگان ها باید مکمل ویتامین B12 مصرف کنند. کمبود ویتامین B12 در رژیم غذایی می تواند منجر به آسیب عصبی شود که به صورت گزگز دست یا پا بروز می یابد.
• ویتامین B6: ویتامین B6 قابلیت ذخیره شدن در بدن را ندارد و بنابراین هر روز باید مصرف شود. گوشت قرمز، ماهی، آجیل، غلات، میوه های غیرمرکبات و سیب زمینی منابع غنی ویتامین B6 هستند. بیماران دچار کمبود ویتامین B6 با راش یا تغییرات شناختی روبه رو می شوند.
• ویتامین B1: ویتامین B1 نقش مهمی در ترمیم نورون ها و تکانه های عصبی دارد. ویتامین B1 به وفور در گوشت قرمز، حبوبات، غلات سبوس دار و آجیل یافت می شود. احتمال کمبود ویتامین B1 در افرادی که مقدار زیادی غلات فراوری شده در رژیم غذایی شان وجود دارد، بالاتر است. کمبود ویتامین B1 باعث درد یا گزگز دست و پا می شود.
• ویتامین E: کمبود ویتامین E بیش از آن که نتیجه وجود نداشتن مقدار کافی از این ویتامین در رژیم غذایی باشد، پیامد مشکل در جذب چربی در روده است. گزگز و مورمور شدن دست یا پا و اختلال در هماهنگی از نشانه های کمبود ویتامین E است. آجیل، دانه ها، روغن سبزیجات و سبزیجات سبزبرگ منابع غنی از ویتامین E هستند.
• ویتامین B9 و فولات: کمبود ویتامین B9 و فولات باعث درد یا گزگز دست و پا می شود. این کمبود بر افراد زیر 40 سال اثر بیشتری دارد. سبزیجات با برگ هایی به رنگ سبز تیره، غلات سبوس دار، لوبیا، بادام زمینی، تخمه آفتابگردان، جگر و غذاهای دریایی سرشار از فولات اند.

تحت فشار قرار گرفتن و گیر افتادن عصب

اگر بافت های اطراف بیش از حد به عصب فشار بیاورند، عصب گیر می افتد. مواردی مانند آسیب دیدگی، حرکات مکرر و شرایط التهابی باعث تحت فشار قرار گرفتن عصب می شود. گیرافتادگی عصب در بسیاری از ناحیه های بدن، از جمله دست یا پا می تواند رخ بدهد که باعث گزگز، بی حسی یا درد می شود. گیر افتادن عصب در کمر و پایین ستون فقرات حس هایی را ایجاد می کند که رو به پایین در پشت پا و کف پا منتشر می شود.

سندرم تونل کارپال

سندرم تونل کارپال عارضه شایعی است که پیامد تحت فشار قرار گرفتن عصب میانی در مسیر عبور از مچ دست است. سندرم تونل کارپال پیامد آسیب دیدگی، حرکات مکرر یا عارضه های التهابی است. بیماران مبتلا به سندرم تونل کارپال بی حسی یا گزگز را در چهار انگشت اول دست احساس می کنند.

نارسایی کلیه

نارسایی کلیه زمانی رخ می دهد که کلیه ها دیگر نتوانند به خوبی عمل کنند. عارضه هایی مانند فشار خون بالا یا دیابت می تواند به نارسایی کلیه منجر شود. وقتی کلیه ها به درستی عمل نکنند، مایعات و مواد زائد در بدن جمع می شود و زمینه برای آسیب عصبی فراهم می شود. گزگز ناشی از نارسایی کلیه غالباً در پا یا کف پا احساس می شود.

بارداری

ورم کل بدن در دوران بارداری به بعضی عصب ها فشار می آورد و باعث احساس گزگز در دست و پا می شود. این علائم معمولاً پس از بارداری از بین می رود.

مصرف دارو

 

داروهای مختلفی باعث آسیب عصبی و در نتیجه مورمور شدن دست یا پا می شود. در واقع گزگز دست و پا یکی از عوارض جانبی شایع داروهای مورد استفاده برای درمان سرطان (شیمی درمانی) و HIV به شمار می آید. مصرف داروهای زیر نیز می تواند به گزگز دست و پا دامن بزند:

• داروهای قلبی و فشارخون مانند آمیودارون یا هیدرالازین
• داروهای ضدعفونت مانند مترونیدازول و داپسون
• داروهای ضدتشنج مانند فنی توئین.

روماتیسم

روماتیسم نوعی عارضه خودایمنی است که باعث ورم کردن و درد مفاصل می شود. روماتیسم غالباً مچ دست و دست را درگیر می کند، البته این عارضه می تواند به دیگر بخش های بدن از جمله مچ پا و پا نیز آسیب بزند. التهاب ناشی از روماتیسم باعث تحت فشار قرار گرفتن عصب ها می شود و در نتیجه گزگز و مورمور شروع می شود.

ام اس

ام اس نوعی عارضه خودایمنی است که باعث می شود سیستم ایمنی بدن به میلین، یعنی غلاف محافظ عصب ها حمله کند و در نتیجه عصب ها آسیب ببینند. بی حسی یا گزگز بازو، پا و صورت یکی از علائم شایع MS است.

لوپوس

لوپوس نوعی بیماری خودایمنی است که موجب می شود سیستم ایمنی به بافت های بدن حمله کند. لوپوس هر بخشی از بدن، از جمله سیستم ایمنی را می تواند درگیر کند. گزگز دست یا پا می تواند پیامد تحت فشار قرار گرفتن عصب های مجاور به دلیل التهاب یا تورم ناشی از لوپوس باشد.

بیماری سلیاک

سلیاک هم نوعی بیماری خودایمنی است که بر روده کوچک اثر می گذارد. چنانچه فرد مبتلا به سلیاک گلوتن مصرف کند، واکنش خودایمنی برانگیخته می شود. برخی بیماران مبتلا به سلیاک دچار علائم نوروپاتی مانند گزگز دست و پا می شوند. این علائم در بیماران بدون علائم گوارشی و روده ای نیز بروز می یابد.

بیماری لایم

بیماری لایم نوعی عفونت باکتریایی است که از طریق گزش کنه های آلوده منتقل می شود. چنانچه عفونت درمان نشود، عفونت سیستم عصبی را درگیر می کند و باعث گزگز دست و پا می شود.

زونا

زونا، راش دردناکی است که در اثر فعال شدن مجدد ویروس واریسلا زوستر بروز می یابد، این ویروس در عصب های افرادی که به بیماری آبله مرغان مبتلا شده اند، به صورت نهفته وجود دارد. زونا معمولاً فقط بخش کوچکی از یک سمت بدن را درگیر می کند که می تواند شامل دست، بازو، پا و پایین پا باشد. ممکن است بی حسی یا گزگز را در ناحیه درگیر زونا احساس کنید.

هپاتیت بی و سی

ویروس ها عامل ابتلا به هپاتیت B و C هستند. ابتلا به این بیماری ها باعث التهاب کبد می شود که در صورت درمان نشدن می تواند مبتلا شدن به سرطان کبد یا سیروز را به دنبال داشته باشد. عفونت هپاتیت C می تواند موجب ابتلا به نوروپاتی محیطی هم بشود، اگرچه چگونگی این تأثیر تقریباً ناشناخته است. عفونت هپاتیت B یا C می تواند ابتلا به عارضه ای به نام کرایوگلوبولینمی را در پی داشته باشد. در صورت ابتلا به کرایوگلوبولینمی، پروتئین های خاص موجود در خون در دماهای پایین کنار هم جمع می شوند و توده ای را تشکیل می دهند که باعث التهاب می شود. بی حسی و گزگز یکی از علائم این عارضه است.

 HIV یا ایدز

HIV ویروسی است که به سلول های سیستم ایمنی حمله می کند و خطر بروز عفونت و ابتلا به بعضی سرطان ها را افزایش می دهد. عفونت HIV در صورت درمان نشدن پیشرفت می کند و به مرحله آخر می رسد، سیستم ایمنی در مرحله پایانی عفونت HIV به شدت آسیب دیده است. HIV می تواند سیستم عصبی را نیز درگیر کند، عصب های دست و پا در بعضی موارد آسیب می بیند و درنتیجه گزگز، بی حسی و درد شروع می شود.

جذام

جذام نوعی عفونت باکتریایی است که می تواند به پوست، عصب ها و مجاری تنفسی آسیب بزند. چنانچه سیستم عصبی درگیر شود، گزگز یا بی حسی بخش های آسیب دیده شروع می شود که می تواند شامل دست و پا هم باشد.

کم کاری تیروئید

منظور از کم کاری تیروئید این است که غده تیروئید هورمون تیروئید کافی تولید نمی کند. کم کاری تیروئید شدید درمان نشده می تواند به عصب ها آسیب بزند و مورمور شدن یا بی حسی را ایجاد کند، البته این مورد نادر است. سازوکار دقیق این تأثیرگذاری نامشخص است.

مسمومیت و تماس با مواد سمی

سموم و مواد شیمیایی مختلفی جزء نوروتوکسین ها یعنی سموم آسیب زننده به سیستم عصبی به شمار می آیند. تماس با این مواد باعث بروز علائم مختلفی مانند گزگز دست یا پا می شود. از جمله این سموم می توان به مواد زیر اشاره کرد:

• فلزات سنگین مانند جیوه، سرب و آرسنیک
• آکریل آمید: ماده ای شیمیایی که برای اهداف صنعتی گوناگونی به کار برده می شود.
• اتیلن گلیکول: این ترکیب در ضدیخ وجود دارد.
• هگزاکربن ها که در بعضی حلال ها و چسب ها وجود دارد.

فیبرومیالژی

فیبرومیالژی علائم بسیاری مانند درد عضلانی گسترده، خستگی شدید و تغییرات خلقی دارد. برخی بیماران دچار فیبرومیالژی علائم دیگری مانند سردرد، مشکلات گوارشی و گزگز دست و پا را نیز تجربه می کنند. علت ابتلا به فیبرومیالژی ناشناخته است.

کیست گانگلیون

کیست گانگلیون توده مملو از مایعی است که عموماً در مفاصل، به ویژه مچ دست ایجاد می شود. کیست گانگلیون به عصب های مجاور فشار می آورد و باعث گزگز دست یا انگشتان دست می شود، البته خود کیست بدون درد است. علت ایجاد شدن کیست گانگلیون نامشخص است، هرچند به نظر می رسد که تحریک شدن مفصل بی تأثیر نباشد.

اسپوندیلوز گردنی

اسپوندیلوز گردنی پیامد تغییرات ناشی از افزایش سن در بخشی از ستون فقرات گردنی است. این تغییرات شامل مواردی مانند فتق، ساییدگی و آرتروز می شود. چنین تغییراتی گاهی به نخاع فشار می آورد، تحت فشار قرار گرفتن نخاع باعث تشدید گردن درد و بروز علائمی مانند گزگز یا بی حسی در بازوها و پاها می شود.

پدیده رینود

پدیده رینود بر جریان خون در بازوها و پاها اثر می گذارد. رگ های خونی این ناحیه ها در پی واکنشی افراطی به سرما یا استرس کوچک تر می شوند. کاهش جریان خون بی حسی یا گزگز انگشتان دست و پا را به دنبال دارد.

نوروپاتی ناشی از مصرف الکل

سوءمصرف مشروبات الکلی در بلندمدت موجب ابتلا به نوروپاتی محیطی می شود که می تواند به مورمور و سر شدن دست و پا منجر شود. این عارضه به تدریج پیشرفت می کند. سازوکار این فرایند ناشناخته است، اگرچه به نظر می رسد کمبود ویتامین ها و مواد مغذی بی تأثیر نباشد.

واسکولیت

واسکولیت پیامد ملتهب شدن رگ های خونی است. واسکولیت انواع مختلفی دارد و علت ابتلا به آن کاملاً مشخص نیست. چون التهاب تغییراتی را در رگ ها ایجاد می کند، جریان خون در ناحیه درگیر محدود می شود. بعضی گونه های واسکولیت به مشکلات عصبی مانند گزگز، بی حسی و ضعف دامن می زند.

سندرم گیلن ـ باره

سندرم گیلن ـ باره نوعی عارضه سیستم عصبی نادر است که با حمله کردن سیستم ایمنی به بخشی از سیستم عصبی همراه است. علت دقیق ابتلا به این سندرم هنوز مشخص نیست. سندرم گیلن ـ باره گاهی پس از ابتلا به یک بیماری بروز می یابد. گزگز غیرقابل توضیح و درد احتمالی دست و پا می تواند یکی از علائم اولیه این سندرم باشد.

تشخیص

اگر به دلیل گزگز غیرقابل توضیح دست یا پا به پزشک مراجعه کنید، پزشک اقداماتی را برای تشخیص مشکل انجام می دهد که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• معاینه بالینی: معاینه بالینی شامل معاینه عصبی به منظور مشاهده رفلکس ها و عملکرد حسی یا حرکتی می شود.
• بررسی پرونده پزشکی: پزشک سؤالاتی را درباره علائم، عارضه های قبلی و داروهای مصرفی فعلی می پرسد.
• آزمایش خون: پزشک دستور می دهد آزمایش خون برای ارزیابی مواردی مانند میزان وجود مواد شیمیایی خاص، ویتامین ها یا هورمون ها در خون، بررسی عملکرد اندام ها و اندازه گیری سلول های خونی انجام  شود.
• آزمایش های تصویربرداری: مانند رادیوگرافی، سونوگرافی یا MRI
• آزمایش بررسی عملکرد عصب ها: از روش هایی مانند تست های سرعت هدایت عصبی یا نوار عصب و عضله استفاده می شود.
• نمونه برداری (بیوپسی) از عصب یا پوست

درمان گزگز دست و پا

درمان گزگز و مورمور شدن دست و پا با توجه به علت بروز این مشکل تعیین می شود. پزشک طرح درمان مناسب را پس از تشخیص مشکل اصلی با همفکری بیمار تهیه می کند. طرح درمان گزگز دست و پا شامل یک یا چند مورد از روش های زیر می شود:

• تغییر میزان مصرف دارو: پزشک دوز داروی مصرفی را تغییر می دهد یا داروی دیگری تجویز می کند.
• مکمل های خوراکی: مصرف مکمل ها برای جبران کمبود ویتامین توصیه می شود.
• اصلاح برنامه مدیریت دیابت
• درمان عارضه های زمینه ای مانند عفونت، روماتیسم یا لوپوس.
• جراحی: جراحی برای اصلاح گیرافتادگی عصب یا برداشتن کیست انجام می شود.
• مصرف مسکن های بدون نسخه: مسکن درد احتمالی همراه با گزگز را تسکین می دهد.
• داروهای تجویزی: چنانچه داروهای بدون نسخه مؤثر نباشد، پزشک داروهایی را برای رفع گزگز و درد تجویز می کند.
• تغییر سبک زندگی: مانند به خوبی مراقبت کردن از پاها، رعایت رژیم غذایی متعادل، ورزش منظم و محدود کردن مصرف مشروبات الکلی.

جمع بندی

گزگز کردن و مورمور شدن دست و پا دلایل مختلفی دارد که از آن جمله می توان به دیابت، عفونت یا گیرافتادگی عصب اشاره کرد. چنانچه دچار گزگز غیرقابل توضیح دست یا پا شدید، به پزشک مراجعه کنید. تشخیص زودهنگام علت گزگز می تواند برای رفع علائم و پیشگیری از آسیب دیدگی بیشتر عصب ها مهم باشد.

پرسش های متداول

آیا گزگز دست و پا مشکل جدی و خطرناکی است؟

اکثر مردم هر از گاه با گزگز و خواب رفتگی دست یا پایشان مواجه می شوند. گزگز دست یا پا علی رغم ناخوشایند بودن معمولاً جدی نیست. اما اگر غالباً در دست یا پایتان احساس گزگز می کنید، ممکن است این مورمور شدن علامت ابتلا به یک عارضه زمینه ای باشد.

کمبود کدام ویتامین ها باعث گزگز دست و پا می شود؟

کمبود ویتامین B12 یکی از دلایل گزگز و سوزن سوزن شدن دست و پا است، چون این ویتامین نقش مهمی را در سیستم عصبی به عهده دارد و نبود آن می تواند باعث بروز مشکلاتی در هدایت عصبی یا آسیب عصبی شود.

چطور مورمور شدن دست و پای ام را متوقف کنم؟

• رفع فشار از روی عصب درگیر به بازیابی عملکرد عادی کمک می کند.
• حرکت کردن گردش خون را بهبود می دهد و حس های ناراحت کننده را برطرف می کند.
• دستتان را مشت کنید و بعد مشت دست را باز کنید.
• پنجه های پا را تکان بدهید.
• سرتان را از یک طرف به طرف دیگر تکان بدهید.

کم آبی بدن می تواند باعث گزگز دست و پا شود؟

حالت تهوع، یبوست، گزگز یا بی حسی انگشتان دست یا پا یا خواب رفتگی بخش هایی از بدن از نشانه های کم آبی است.

استرس می تواند باعث سوزن سوزن شدن دست و پا شود؟

اضطراب به روش های مختلف باعث بی حسی می شود. رگ های خونی هنگام حمله های هراس منقبض می شود و در نتیجه فشار خون و ضربان قلب بالا می رود. این وضعیت جریان خون را در بخش های مختلف بدن، به ویژه دست و پا کاهش می دهد که به نوبه خود می تواند به گزگز، بی حسی یا سرد شدن اندام ها منجر شود.

کمبود ویتامین دی می تواند باعث گزگز دست و پا شود؟

اگر مقدار ویتامین D بسیار کم باشد، ممکن است غلظت کلسیم در خون بسیار پایین باشد؛ در نتیجه احساس سوزن سوزن شدن، انقباض و گرفتگی عضلانی و حتی تشنج ایجاد می شود.

فشار خون بالا می تواند علت مورمور شدن دست و پا باشد؟

داروهای شیمی درمانی، HIV، فشار خون بالا، سل و بعضی عفونت ها موجب ضعف یا بی حسی دست و پا می شود.

چه زمانی  باید برای گزگز دست یا پا به پزشک مراجعه کنم؟

اگر بی حسی دست ها برای مدتی طولانی ادامه داشت، باید برای درمان فوری اقدام کنید؛ چون ممکن است بی حسی دست نشانه ابتلا به یک عارضه جدی باشد. چنانچه علائم با بی حسی دیگر بخش های بدن همراه بود، بسیار مهم است که فوراً به پزشک مراجعه کنید.

فشار خون پایین می تواند علت گزگز و بی حسی باشد؟

فشار خون پایین عوارض گوناگونی دارد و پایین بودن مزمن فشار خون باعث می شود که خون نتواند اکسیژن کافی را به مغز و دیگر بخش های بدن انتقال دهد؛ این اختلال به نوبه خود به بی حسی دامن می زند و در موارد شدید به سکته مغزی، ضربه مغزی، بیهوشی، کما، شوک یا مرگ منجر می شود.

مشکلات قلبی می تواند باعث بی حسی و گزگز شود؟

ناراحتی ناشی از مشکلات قلبی ممکن است از قفسه سینه شروع نشود یا به قفسه سینه ختم نشود. درد، فشار، گزگز یا بی حسی کمر، گردن، فک، بازوها یا دیگر بخش های مجاور نیز ممکن است. فشار یا درد قفسه سینه یا بالاتنه احتمالاً تنها علامتی نیست که دچارش می شوید، ممکن است دچار تنگی نفس یا سرگیجه هم بشوید.

پیش دیابت می تواند علت گزگز باشد؟

بالا بودن قند خون در بلندمدت، حتی در بازه پیش دیابتی می تواند به عصب ها آسیب بزند. ممکن است نوروپاتی دیابتی به بی حسی، گزگز، سوزش یا درد دست، پا و انگشتان دست و پا منجر شود.

استفاده از یک رژیم غذایی سالم که شامل مصرف انواع مواد غذایی مفید می شود به سلامت هر چه بیشتر بدن می کند. خانم ها نیز برای حفظ سلامت خود و پیشگیری از ابتلاء به انواع بیماری ها، در کنار مصرف مواد غذایی سالم و مفید نباید از ویتامین های ضروری غافل شوند. ویتامین ها انواع و خواص گوناگونی دارند و مصرف آنها در تمامی سنین برای بدن ضروری است. برای آشنایی بیشتر با ویتامین های ضروری برای خانم ها، فواید آنها و همچنین مواد غذایی حاوی این ویتامین ها در این مقاله با سفیر همراه باشید.

ویتامین A

ویتامین A از جمله ویتامین های ضروری برای خانم ها در تمامی سنین است که از خاصیت آنتی اکسیدانی برخوردار است. این ویتامین علاوه بر کمک به افزایش استحکام دندان ها و استخوان ها، بافت های نرم، پوست و غشاهای مخاطی را نیز تقویت می نماید. ویتامین A همچنین موجب بهبود بینایی می شود و خطر ابتلا به بیماری های مزمن را کاهش می دهد. از سوی دیگر این ویتامین از طریق تقویت سیستم دفاعی بدن موجب کند شدن روند پیری می شود.

برخی از مواد غذایی حاوی ویتامین A عبارت اند از: هویج، کدو تنبل، طالبی، زردآلو، گوجه فرنگی، هندوانه، پاپایا، کلم بروکلی، فلفل قرمز، هلو، تخم مرغ، جگر، غلات و شیر.

گروه ویتامین B

ویتامین B انواع مختلفی دارد که به مجموع آنها ب کمپلکس گفته می شود. هر یک از این ویتامین عملکرد خاصی دارند اما به طور کلی به بهبود عملکرد مغز کمک می کنند. در این قسمت ویتامین های گروه B را مورد بررسی قرار می دهیم:

– ویتامین B2

ویتامین B2 که با نام ریبوفلاوین نیز شناخته می شود از جمله ویتامین های ضروری برای خانم ها است که وجود آن برای سوخت و ساز طبیعی سلول های بدن ضروری است. این ویتامین با بالا بردن سطح انرژی بدن، خستگی، اضطراب، نگرانی، بی حسی و مور مور شدن را از بین می برد و موجب تقویت سیستم ایمنی بدن می شود. کمبود ویتامین B2 بر روی عملکرد سیستم ایمنی و اعصاب تاثیر منفی می گذارد و موجب رنگ پریدگی چشم و زبان می شود. کمبود این ویتامین همچنین می تواند باعث ایجاد گلو درد، زخم های دهانی، خشکی مو و ترک خوردن لب ها شود.

برخی از مواد غذایی حاوی ویتامین B2 عبارت اند از: گوشت ماهیچه، تخم مرغ، شیر، ماست، پنیر، سبزیجات برگ دار، سویا، قارچ و انواع آجیل ها.

– ویتامین B6

ویتامین B6 از طریق تولید هورمون ها و مواد شیمیایی موجب کاهش افسردگی، بیماری های قلبی و تقویت حافظه می شود. این ویتامین همچنین سطح قند خون را تنظیم می کند و مانع کم خونی می شود. مصرف ویتامین B6 جهت پیشگیری از حالت تهوع صبحگاهی به خانم های باردار توصیه می شود.

غلات غنی شده، گوشت، ماهی، موز، آووکادو، جوی دوسر، آجیل، لوبیا، انواع دانه ها و میوه های خشک سرشار از ویتامین B6 هستند.

– ویتامین B7

ویتامین B7 که با نام بیوتین شناخته می شود، از جمله ویتامین های ضروری برای خانم ها است که مصرف آن به رشد سلولی و سنتز اسیدهای چرب کمک می کند. این ویتامین، سلامت غدد عرق ساز را تقویت می کند و استفاده از آن در رشد مو و تقویت ناخن ها نیز موثر است. ویتامین B7 همچنین سطح کلسترول خون را پایین نگاه می دارد و برای رشد استخوان و تقویت مغز استخوان مفید است. کمبود بیوتین، باعث شکنندگی ساقه مو و ناخن ها، بروز جوش های پوستی، عملکرد غیر طبیعی قلب، بی حالی، افسردگی و کم خونی می شود.

از جمله مواد غذایی سرشار از ویتامین B7 می توان به ماهی، سیب زمینی شیرین، طالبی، موز، بادام، هویج، میوه های زرد رنگ مانند سیب و زردآلو، عدس، برنج قهوه ای، فلفل دلمه ای، زرده تخم مرغ، سبزیجات برگ سبز، جوی دوسر، سویا، شیر، پنیر، ماست و آجیل اشاره کرد.

– ویتامین B9

ویتامین B9 که با نام فولیک اسید نیز شناخته می شود، جزو ویتامین های ضروری برای خانم ها به خصوص خانم ها در سنین بارداری به شمار می رود. این ویتامین در دوران بارداری به رشد جنین کمک می کند و کمبود آن موجب آسیب رسیدن به ستون فقرات جنین می گردد. این ویتامین همچنین از ابتلا به فشار خون، کاهش قدرت حافظه، حملات قلبی، آلزایمر، افسردگی و سرطان پیشگری می نماید. فولیک اسید نیز به سلامت مغز و عملکرد بهتر سلول ها کمک می کند.

از مهم ترین مواد غذایی حاوی ویتامین B9 می توان به سبزیجات سبز برگ، مارچوبه، آب پرتقال، توت فرنگی، لوبیای سبز، طالبی، خربزه، غلات غنی شده، حبوبات، مخمر خوراکی و تخم مرغ اشاره نمود.

– ویتامین B12

ویتامین B12 یک ویتامین ضروری برای سوخت و ساز بدن است که استفاده از آن به تقسیم سلولی عادی و سنتز پروتئین کمک می کند. استفاده از این ویتامین به پیشگیری از بیماری های قلبی، کم خونی و رفع مشکل حافظه کمک می نماید. کمبود ویتامین B12 در بدن همچنین می تواند موجب بروز افسردگی، تحریک پذیری، سردرگمی و التهابات زبان و دهان شود.

مهم ترین منابع غنی از ویتامین B12 عبارت اند: از پنیر، تخم مرغ، گوشت، ماهی، شیر و غلات صبحانه غنی شده.

ویتامین C

ویتامین C دارای خاصیت آنتی اکسیدانی است که مصرف آن موجب تقویت سیستم ایمنی بدن می شود. این ویتامین همچنین باعث رشد بافت ها و تسریع در روند بهبود آنها می شود. علاوه بر آن ویتامین C به تشکیل گلبول های قرمز خون کمک می کند و خطر برخی بیماری های قلب را کاهش می دهد.

کلم بروکلی، گریپ فروت، کیوی، پرتقال، سیب زمینی، توت فرنگی، فلفل، گوجه فرنگی و انواع جوانه ها از منابع مهم ویتامین C به شمار می روند.

 

ویتامین D

بخش عمده ویتامین D مورد نیاز بدن به عنوان یکی از ویتامین های ضروری برای خانم ها از طریق پوست و با قرار گرفتن در معرض نور خورشید جذب بدن می شود. به همین دلیل است که اکثر خانم های ایرانی با کمبود این ویتامین مواجه هستند. این ویتامین که یک ویتامین محلول در چربی است، به جذب کلسیم بدن کمک می کند. ویتامین D علائم سندروم پیش از قاعدگی را کاهش می دهد و قدرت بینایی را تقویت می کند. کمبود این ویتامین استخوان ها را ضعیف می کند و در نهایت منجر به پوکی استخوان می شود.

علاوه بر نور خورشید، برخی از مواد غذایی تامین کننده ویتامین D بدن عبارت اند از: ماهی های چرب، تخم مرغ و شیر.

ویتامین E

ویتامین E نقش عمده ای در کاهش روند پیری در بدن ایفا می نماید. این ویتامین با آسیب های سلولی مقابله می کند و از ابتلاء به برخی از بیماری های قلبی، آب مروارید و زوال حافظه جلوگیری می کند. مصرف ویتامین E و مواد مغذی حاوی آن سلامت پوست و مو را تضمین می نماید.

اسفناج، روغن و دانه آفتابگردان، کره بادام زمینی، فندق، جوانه گندم، بادام، روغن ذرت از جمله مواد غذایی غنی از ویتامین E هستند.

ویتامین K

در نهایت آخرین ویتامین ضروری برای خانم ها که در این مقاله به آن می پردازیم، ویتامین K است. این ویتامین مهم ترین ویتامین موثر در تقویت استخوان ها، کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی به حساب می آید که مصرف آن به بهبود عملکرد سیستم ایمنی و تامین انرژی بدن کمک می کند.

سبزیجات برگ سبز، روغن ماهی، روغن سویا، غلات کامل یا سبوس دار از منابع مهم ویتامین K به شمار می روند.

در پایان باید به این نکته مهم اشاره کنیم که تشخیص دقیق کمبود این ویتامین ها در بدن بر عهده پزشک است و مصرف خودسرانه قرص های ویتامین می تواند موجب بروز مشکلات فراوانی شود.

 

مطالب مرتبط

چرا ویتامین دی بدن کم می شود یا جذب نمی شود؟

تاثیر ویتامین سی C بر پوست. پیر نشو لعنتی

چرا ویتامین B4 نداریم؟ همه چیز درمورد ویتامین B

علت خواب رفتن دست و پا چیست؟ برای درمان آن چه کار باید کرد؟

خواب رفتن دست و پا که نام علمی آن (Paresthesia) است به حالتی از بی حسی اعضای بدن گفته می شود که همراه با سوزن سوزن شدن، گزگز و سرد شدن دست و پا باشد. این حالت ممکن است در روز یا شب اتفاق بیفتد.

به مشورت پزشک احتیاج دارید؟

همین الان در واتساپ از متخصص مغز و اعصاب مشاوره بگیرید

دریافت نوبت مشاوره مغز و اعصاب

حتما برای شما هم پیش آمده که بعد از نشستن یا ایستادن طولانی مدت دست یا پایتان بی حس و سوزن سوزن شود. معمولا هم این حالت با تکان دادن عضو درگیر یا چند قدم راه رفتن بعد از چند دقیقه از بین می رود و در انجام فعالیت های روزمره اختلالی ایجاد نمی کند.

خواب رفتگی خفیف به صورت مکرر اتفاق نمی افتد و خیلی زود از بین می رود و اصلا جای نگرانی نیست اما اگر اخیرا این حالات را با فاصله ی زمانی کم و به طور مداوم تجربه می کنید، با مشاوره  با دکتر آنلاین پذیرش 24 به صورت متنی و تلفنی تماس بگیرید.

دلیل خواب رفتن دست و پا چیست؟

خواب رفتن دست و پا دلایل زیادی دارد اما می توان دلایل را در دو گروه کلی قرار دارد.

1. فشار به عصب دست و پا

گروه اول: مربوط به شرایطی است که فشاری به دست و پا وارد شده باشد و به دنبال آن خون رسانی به آن عضو مختل شود یا وقتی فشار زیاد ازبافت های اطراف روی عصب، عصب را تحت فشار قرار دهد. این حالت در بسیاری از مناطق بدن ایجاد می شود، به طور مثال می تواند بر روی دست ها یا پا ها تأثیر بگذارد و باعث سوزن شدن، بی حسی، خواب رفتگی یا درد شود.

این حالت ها در موارد زیر ایجاد می شود:

• هنگام خواب رفتن دستتان را زیر سرتان گذاشته  اید و در نتیجه به عصب  های دست فشار وارد شده است لذا هنگام بیدار شدن متوجه می شوید که مچ دستتان درد می کند یا حتی دستتان خواب رفته است. علت خواب رفتن دست در خواب در اکثر اوقات به همین دلیل است.
• اگر عصبی که در ستون فقرات تحتانی قرار دارد، تحت فشار باشد، سبب خواب رفتن ساق پا می شود. زمانی که به مدت طولانی پایتان را روی پای دیگر انداخته اید یا تحت فشار قرار داده اید، با خواب رفتن ساق پایتان مواجه می شوید.
• احتباس مایعات در بدن هم می تواند سبب خواب رفتن دست و پا شود. تجمع مایعات در بدن به علت های مختلفی مثل مصرف زیاد نمک و تغییرسطح هورمون در دوران قاعدگی  ایجاد می شود. درصورتی که بخشی از بدن متورم شود، گردش خون در آن ناحیه مختل می شود و  به دنبال آن مورمورشدن و بی حسی اتفاق می افتد.

2. گزگز کردن دست و پا به دلیل بیماری

گروه دوم: مربوط به شرایطی است که در اثر بیماری، اختلال یا کمبود ویتامین، اعصاب محیطی دچار آسیب شده باشند.

همه ی اعصاب خارج از مغز و نخاع اعصاب محیطی هستند. این اعصاب از دست ها، پاها و تا کف پاها کشیده می شوند. درصورتی که اعصاب محیطی آسیب ببینند، بی حسی و مورمور شدن ایجاد می شود. به شایع ترین نوع آسیب عصبی نوروپاتی محیطی یا پیرامونی گفته می شود. به جز مواردی که آسیب عصبی ارثی است،

نوشته های مشابه

• هر چیزی که راجع به خواب رفتن دست و پا نیاز دارید بدانید.

  1400-03-18

• علت سرگیجه چیست؟ انواع راه های درمان خانگی آن

  1400-02-05

در انواع اکتسابی خواب رفتن دست یا پا قابل پیشگیری و درمان است و درصورتی که درمان صورت نگیرد و با گذشت زمان، این آسیب بیشتر می شود و حتی ممکن است غیر قابل برگشت شود. در ادامه از بیماری های مختلفی صحبت می کنیم که خواب رفتن دست یا پا میتوانند نشانه ابتلا به آن ها باشند.

خواب رفتن دست و پا نشانه چه بیماری است؟

نوروپاتی محیطی همراه با نشانه های خواب رفتن دست و پا و مورمورشدن به دلایل زیر ایجاد می شود:

1. سندرم تونل کارپال و خواب رفتن دست

سندرم تونل کارپال (Carpal Tunnel Syndrome) یا نشانگان مجرای مچ دستی بسیار شایع است. زمانی که  عصب میانی (Median nerve) که در طول مچ است و از استخوان مچ دست می گذرد، تحت فشار قرار بگیرد یا آسیب ببیند احساس مورمورشدن یا بی حسی در دست خواهید داشت. به این حالت که به آن سندروم تونل کارپال می گویند به علت های مختلفی مثل  آرتروز ایجاد می شود.

آرتروز با گذشت زمان می تواند باعث خار استخوان شود که از این رو می تواند عصب مدیان را فشرده کند. افرادی بیشتر در معرض سندرم تونل کارپ هستند که شغل شان با حرکات دائمی انگشتان همراه است؛ مثل تایپیست ها، مکانیک ها، کسانی که پیانو می نوازند.

2. تاثیر اختلالات ژنتیکی خاص در خواب رفتن پا

این اختلالات می تواند افراد مبتلا را در معرض آسیب های عصبی همراه با فشرده سازی اعصاب و بی حسی قرار دهد. این افراد به طور مکرر در فعالیت های روزمره و حتی بیدار شدن ازخواب دچار مشکل می شوند. یکی از این اختلالات نوروپاتی ارثی همراه با استعداد فلج فشاری (HNPP) شناخته شده است که چون به صورت اتوزومال غالب (Autosomal dominant) است، باعث می شود سابقه ی خانوادگی بسیار متداول باشد.

3. نوروپاتی دیابتی دلیل خواب رفتن دست و پا در خواب

افراد مبتلا به دیابت، در خطر آسیب عصبی هستند و اصطلاح پزشکی برای این عارضه، نوروپاتی دیابتی (Diabetic Neuroupathy) است. بالا رفتن قند خون سبب آسیب به بافت های بدن از جمله رگ ها و اعصاب می شود. همچنین علاوه بر آسیب عصبی، می تواند به عروق خونی که اعصاب شما را تامین می کند، نیز آسیب برساند. تقریبا نیمی از افرادی که دیابت دارند، از نوروپاتی محیطی هم رنج می برند.

در نوروپاتی دیابتی خواب رفتن و مورمور شدن در اغلب موارد از قسمت پایینی پا تا مچ شروع می شود و در نهایت ساق  پا را درگیر می کند. در مورد دست ها هم دقیقا همین طور است، اول دست و انگشتان خواب می روند و بعد از پیشرفت بیماری، بازوها هم درگیر می شوند. اگرچه نوروپاتی دیابتی بیشتر به صورت بی حسی و مورمور شدن پاها بروز می کند؛ اما ممکن است روی بازوها و دست ها هم اثر بگذارد.

4. کمبود ویتامین و موادمعدنی و خواب رفتن بدن

ویتامین های گروه ب (B1, B6, B12) ، پتاسیم و منیزیم برای سلامت اعصاب مهم و ضروری اند. درصورتی که فردی این ویتامین ها را  در رژیم غذایی به میزان کافی دریافت نکند و از مکمل های غذایی استفاده نکند، با سرد شدن دست و پا و مور مور شدن آن ها روبرو خواهد شد. افراد زیر بیشتر در معرض این آسیب هستند:

• کسانی که فقرآهن و کم خونی دارند. (گزگز دست و پا و کم خونی مرتبط هستند.)
• کسانی که رژیم غذایی گیاهخواری دارند
• خانم های باردار
• افراد بالای 50سال
• کسانی که دچار اختلال های گوارشی خاصی مثل بیماری سلیاک یا بیماری روده ی  التهابی (IBD) هستند.
• مصرف الکل باعث کمبود تیامین (thiamine)  یا همان ویتامین B1  می شود. در افراد الکلی به دلیل رژیم غذایی نامناسب، کمبود ویتامین های مهم بدن هم کم کم بروز می کند و سبب بروز نوروپاتی محیطی می شود. البته  اعتیاد به الکل به خودیِ خود نیز باعث آسیب های عصبی می شود که حتی از آن به عنوان یک بیماری مستقل به نام نوروپاتی الکلی نام می برند.

5. خواب رفتن دست یا پا به علت ابتلا به ام اس

به طور معمول، سیستم ایمنی بدن را از مهاجمان خارجی محافظت می کند. درصورت بروز یک بیماری خود ایمنی، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلول های بدن حمله می کند. ام اس(Multiple Sclerosis)  یک بیماری خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به محافظ اعصاب (میلین) حمله می کند. از نخستین نشانه های ابتلا به آن بی حس شدن و مور شدن است. این نشانه ها معمولا روی صورت تأثیر می گذارند. اما شدت و محل ضایعات نخاعی که با ام اس رخ می دهند، ممکن است  برای فرد مبتلا بی حسی و مورمور شدن دست ها و پاها را نیز به همراه داشته باشد.

 6. خواب رفتن پا و دست به علت عوارض دارو

انواع مختلفی از دارو ها ممکن است باعث آسیب عصبی شوند، که می تواند باعث شود احساس سوزن سوزن شدن و خواب رفتگی در دست یا پا ایجاد شود. دارو های سرطان (شیمی درمانی)، HIV یا ایدز، فشار خون بالا، سل و برخی عفونت ها می تواند باعث ضعف یا بی حسی در دست و پا شود. اگر با مصرف داروی خاصی دچار این حالات می شوید حتما باید با مشاوره دارویی تلفنی در این زمینه مشورت کنید.

7. اختلالات نخاعی و بی حسی دست و پا

در مواردی هم مشاهده می شود اختلال های نخاعی یا ستون فقرات (ستون مهره ها)، باعث بی حسی و گزگز دست و یا پا می شود. در صورت صدمه دیدن نخاع یا وجود کیست در نخاع (سیرینکس) این علائم ظاهر می شود.

پیشگیری از خواب رفتن دست و پا

علت خواب رفتن دست و پا در خواب هر چه باشد می توان از آن پیشگیری کرد. تنها موارد ارثی یا بیماری های خودایمن قابل پیشگیری نیستند که البته می توان آن ها را کنترل و درمان کرد.

• برای پیشگیری، تغییر وضعیت در هنگام نشستن طولانی و خوابیدن در وضعیت آزادتر می تواند مفید باشد.
• درصورتی که فرد کمبود ویتامین داشته باشد، تجویز مکمل های مناسب یا تغییراتی در رژیم غذایی از بروز بی حسی جلوگیری می کند.
• همچنین پرهیز از قرار گرفتن در معرض مواد سمی، پیروی از برنامه تمرینی تحت نظارت پزشک، خودداری از نوشیدن مشروبات الکلی جزو مواردی است که ازبروز علائم پیشگیری می کند.

تشخیص خواب رفتن دست و پا

برای تشخیص پزشک معالج با گرفتن شرح حال، علائم و وضعیت بدنی بیمار را بررسی می کند. در فرایند تشخیص، پزشک می تواند از موارد زیر کمک بگیرد و حتی در مواردی فرد را برای پیگیری درمان به یک متخصص مغزو اعصاب ارجاع نماید.

• آزمایش خون؛ درخواست آزمایش خون توسط پزشک احتمالا برای تشخیص دیابت، کمبود ویتامین، مشکلات کبد یا اختلال عملکرد کلیه، سایر اختلالات متابولیک و احتمال وجود نشانه هایی مبنی بر فعالیت غیر طبیعی سیستم ایمنی بدن است.
• بررسی مایع مغزی نخاعی؛ با انجام این تست وجود یا عدم وجود پادتَن مرتبط با نوروپاتی محیطی در بدن فرد بیمار مشخص می شود.
• الکترومیوگرام یا تست فعالیت الکتریکی عضله
• سی تی اسکن
• ام ار آی
• نمونه برداری از پوست برای مشاهده ی انتهای تارهای عصبی

انواع روش های درمان خواب رفتگی دست و پا

درمان موفق خواب رفتن دست و پا به تشخیص دقیق نوع و علل اختلال مورد نظر بستگی دارد، هرچقدر زمینه ی بروز مشکل درست  و دقیق تر تشخیص داده شود درمان مؤثرتر خواهد بود. همچنین در صورت مراجعه به موقع به پزشک و پیگیری دقیق، احتمال این که سلول های عصبی محیطی از بین نرفته باشند، بیشتر است و می توانند دوباره  ترمیم شوند.

1. ماساژ درمانی و کمپرس گرم برای رفع گزگز کردن دست و پا

اولین راهی که به شما پیشنهاد می کنیم استفاده از ماساژ و کمپرس گرم است. درصورتی که علت بی حسی و گزگز کردن مشکلات گردش خون باشد، کمپرس گرم از  طریق تحریک بیرونی سیستم گردش خون و مایعات لنفاو باعث افزایش گردش خون و بهبود عملکرد اعصاب می شود و احساس بی حسی و یا خواب رفتگی دست و پا را درمان می کند.

برای این کار یک حوله داغ یا کیسه ی آب گرم را به مدت 5-7 دقیقه در مناطق آسیب دیده قرار دهید و بعد از برداشتن چند دقیقه محل را ماساژدهید. درصورتی که تا سه بار در روز این کار را تکرار کنید، درد و بی حسی به میزان قابل توجهی کاهش می یابد.

2. درمان خواب رفتن دست و پا با نمک اپسوم

نمک اپسوم یا نمک حمام نیز به عنوان یک درمان موثر خواب رفتن دست یا پا پیشنهاد می شود. منیزیم موجود در آن خاصیت کاهش دهندگی التهاب دارد. پس ضماد کردن آن بر اعصاب آسیب دیده و ملتهبی که باعث ایجاد احساس سوزن شدن می شود بسیار موثر خواهد بود.

برای انجام این کار یک فنجان نمک اپسوم را به وان پر از آب اضافه کنید و حدود 20 دقیقه بدنتان را در محلول آب و نمک  غوطه ورنمایید و سپس حمام کنید. با انجام روزانه یک بار، گردش خون در بدن افزایش می یابد و به دنبال آن احساس سوزن سوزن شدن و خواب رفتگی  کاهش می یابد. این روش درمانی میتواند تاثیر خوبی بر درمان خواب رفتن پای چپ نیز باشد.

3. درمان دارویی خواب رفتن دست و پا

تغییر رژیم غذایی و مصرف مکمل ها با تشخیص پزشک علائم را کاهش می دهد. همچنین در صورت دردهای شدید ممکن است تشخیص پزشک نیاز به مسکن  و یا درمان های موضعی باشد. حتی در مواردی متخصصان درد می توانند با کاشت بلوک های عصبی یا پمپ های درد اقدام به رفع مشکلات اساسی که باعث بی حسی و خواب رفتن دست و پا می شوند نمایند.

4. رفع خواب رفتگی بدن با توانبخشی فیزیکی

درصورتی که موارد بالا میزان خواب رفتگی را کنترل نکند و همچنان فعالیت های روزمره مختل باشد، ارجاع به دکتر ارتوپد آنلاین می تواند راهگشا باشد. در این روش با استفاده از یک برنامه توان بخشی، تمرینات یا روش هایی می توانید تعادل بدنتان را حفظ کنید و از پس کارهای روزمره ی خود برآیید.

5. درمان خواب رفتن دست و پا با طب سوزنی

پزشک با تعیین علت بی حسی و سوزن سوزن شدن دست و پا از طریق سابقه ی دقیق سلامتی  و با انجام یک معاینه دقیق فیزیکی، می تواند از طب سوزنی استفاده کند که در بیشتر موارد بی حسی و سوزن سوزن شدن دست و پا خیلی خوب به درمان های طب سوزنی پاسخ می دهند.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

درصورتی که سوزش و گزگز شدن دست و پا با نشانه های زیر همراه بود، و باید سریع تر با یک متخصص مغز و اعصاب مشورت کنید.

• درد و ضعف
• مشکلات بینایی یا کاهش دید
• اشکال در تکلم
• اشکال در حفظ تعادل
• به صورت مکرر و با فاصله ی زمانی کم اتفاق بیفتد 
• یا اگر علائم دیگری مثل سرگیجه در کنار خواب رفتگی وجود داشته باشد و با تغییر وضعیت و برداشتن فشار از روی اعصاب همچنان احساس مورمورشدن و بی حسی می کنید، شاید نشان دهنده ی یک بیماری جدی تر باشد

دکتر مغز و اعصاب انلاین پذیرش 24 یا هر پزشک دیگری هر اطلاعاتی نیاز داشته باشید در اختیار شما می گذارد.

2.2/5

(5 نظر)

نوبت حضوری پزشک

متخصص مغز و اعصاب را آنلاین رزرو کنید

دریافت نوبت دکتر مغز و اعصاب