علت سوزن سوزن شدن پای چپ
بیشتر افراد گاهی اوقات در دست یا پای خود احساس گزگز میکنند. با اینکه خود حس گزگز در دست و پا ناخوشایند است، اما عموما علت آن چندان جدی نیست. با این حال، اگر گزگز شدن دست یا پا به طور مرتب رخ دهد، این امکان وجود دارد که علت آن عارضهای جدیتر باشد. در ادامه به بررسی برخی دلایل گزگز دست و پا میپردازیم.
برای گزگز دست و پا علل متعددی وجود دارد که بیشتر این علل نیز موقتی هستند. در همین حال، اگر فرد به حالتی غیرعادی بنشیند یا بخوابد، شاید به عصبی فشار وارد شود و همین مورد موجب گزگز دست و پا شود. به گزگز، مورمور و یا سوزن سوزن شدن نیز گفته میشود که در گفتوگوی عامیانه هر دو کاربرد بیشتری دارند.
توجه: برای اینکه به علت دقیق گزگز دست و پا پی ببرید بهتر است قبل از هر اقدامی به پزشک مراجعه کنید و در مورد علت این موضوع پیشداوری نکنید.
برخی علل گزگز دست و پا ممکن است جدیتر باشند و به همین جهت به تشخیص بهموقع و درمان مناسب احتیاج دارند.
دلایل احتمالی گزگز دست و پا
بسیاری از علل حس گزگز با عارضهای به نام نوروپاتی محیطی (Peripheral neuropathy) ارتباط دارند. این نوع آسیب عصبی به بیحسی و گزگز دست و پا منتهی میشود. با این حال، عارضهها و بیماری مختلفی وجود دارند که میتوانند به نوروپاتی محیطی منتهی شوند. در ادامه علل نوروپاتی محیطی و سایر عواملی که ممکن است منجر به گزگز دست و پا شوند را مرور میکنیم.
1. مومور شدن دست و پا بر اثر فشردگی عصب
فرد ممکن است به دلیل فشردگی عصب (Pinched nerve) در دست و پای خود احساس گزگز کند. این عارضه ممکن است در اثر آسیبدیدگی یا تورم در فرد رخ دهد. سایر علائم فشردگی عصب شامل درد و حرکات محدود است. برخی درمانهای متداول برای درمان فشردگی عصب عبارتند از:
- استراحت
- دارو
- فیزیوتراپی
در صورتی که هیچکدام از روشهای درمانی فوق برای فرد مؤثر نبود، گزینه بعدی میتواند عمل جراحی باشد.
2. استنشاق سموم و گزگز دست و پا
بلعیدن یک ماده سمی یا جذب توکسینهای مختلف از طریق پوست ممکن است باعث گزگز در پاها شود. سمومی که منجر به گزگز یا مورمور شدن میشوند عبارتند از:
- آرسنیک (Arsenic)
- تالیم (Thallium)
- جیوه (Mercury)
- ضد یخ (Antifreeze)
در صورت مسمومیت با هر کدام از این سموم باید سریعا به پزشک مراجعه کرد.
3. تاثیر مصرف الکل بر گزگز دست و پا
الکل یک توکسین محسوب میشود و میتواند به بافت عصبی آسیب برساند. مصرف بیرویه الکل ممکن است به نوعی نوروپاتی محیطی به نام نوروپاتی الکلی (Alcoholic neuropathy) منجر شود. این عارضه که از شایعترین عوارض عصبی اعتیاد به الکل است میتواند باعث درد و گزگز دست و پا و سایر اندامهای بدن شود.
این علائم به دلیل آسیبدیدگی اعصاب محیطی بر اثر مصرف الکل به وجود میآید.
تحقیقات نشان دادهاند که بین ۲۵ تا ۶۶ درصد از افرادی که برای مدت طولانی به الکل اعتیاد داشتند، به نوروپاتی الکلی مبتلا هستند. عموما در درمان این دست بیماران از فرد خواسته میشود که مصرف الکل خود را کاهش دهد یا آن را به طور کامل قطع کند.
4. مورمور شدن دست و پا بر اثر اضطراب و حملات پانیک
افرادی که دائما حس اضطراب دارند ممکن است دچار هایپرونتیلیشن (hyperventilating) شوند که این عارضه میتواند باعث گزگز پا شود. هایپرونتیلیشن، یکی از علائم شایع اضطراب است و مشخصه اصلی آن نیز تندی تنفس است. هایپرونتیلیشن باعث برهم خوردن توازن بین دیاکسید کربن و اکسیژن میشود و در نتیجه آن فرد ممکن است دچار گزگز دست و پا شود.
گزگز پا و اضطراب ممکن است از نظر روانشناسی نیز به هم مرتبط باشند. در واقع، فردی که دچار اضطراب میشود، معمولا نسبت به حواس بدنی خود آگاهی بیشتری پیدا میکند.
درمانهای اضطراب عبارتند از:
- رفتاردرمانی شناختی
- گفتاردرمانی
- داروهای ضد اضطراب
- انجام فعالیتهایی برای سلامتی مانند یوگا، مراقبه و ذهنآگاهی یا حضور در لحظه
در حملات پانیک فرد به طور ناگهانی دچار ترس، اضطراب، تپش قلب و هایپرونتیلیشن میشود و حس مرگ به فرد دست میدهد. در این حالت نیز ممکن است فرد دچار گزگز دست و پا شود.
بیشتر بخوانید: حملات پانیک چیست ؛ از نشانه ها تا درمان
5. سوزن سوزن شدن دست و پا در بارداری
گزگز پا برای افراد باردار شایع است. افراد باردار اغلب در این دوران با احساس گزگز در پاهای خود مواجه میشوند. رحم ممکن است با رشد تدریجی جنین روی اعصاب پا فشار وارد کند و این امر به نوبه خود ممکن است باعث گزگز شود. نوشیدن آب کافی، تغییر وضعیت نشستن یا خوابیدن و استراحت کردن با بالا نگه داشتن پاها میتواند به رفع گزگز کمک کند.
با این حال، در صورتی که فرد با هرکدام از وضعیتهای زیر مواجه شد، بهتر است به پزشک مراجعه کند:
- رفع نشدن گزگز پا
- احساس ضعف در نواحی مختلف بدن
- تورم پا یا سایر اندامها
6. گزگز دست و پا بر اثر آسیب فشار تکراری (RSI)
آسیب فشار تکراری ممکن است باعث گزگز دست شود. آسیب فشار تکراری زمانی اتفاق میافتد که فرد بیش از حد و برای مدت طولانی و بدون استراحت فعالیتهای تکراری را انجام دهد. آسیب فشار تکراری که از آن به عنوان «اختلال اندام فوقانی کاری» نیز نام برده میشود میتواند حاصل حالتهای بد بدن در هنگام نشستن یا ایستادن باشد.
آسیب فشار تکراری معمولا روی این نواحی بدن تاثیر میگذارد:
- مچ و دست
- بازو و آرنج
- گردن و شانه
سایر علائم آسیب فشار تکراری عبارتند از:
- درد
- حساسیت
- التهاب
- سفتی عضله
- احساس ضعف
- گرفتگی عضله
درمانهای آسیب فشار تکراری نیز عبارتند از:
- داروهای ضد التهاب
- کمپرس آب سرد
- بانداژ پلاستیکی
7. نقش کمبود ویتامین در مورمور شدن دست و پا
کمبود ویتامین E ،B1 ،B6 ،B12، ویتامین B3 یا نیاسین ممکن است باعث گزگز دست یا پاها شود. ویتامینهایی که نام بردیم، نقش حیاتی در عملکرد عصبی بدن ایفا میکنند. کمبود ویتامین B12 ممکن است منجر به نوروپاتی محیطی شود. سایر علائم کمبود ویتامینها عبارتند از:
- سرگیجه
- تنگی نفس
- احساس خستگی
- سردرد
- مشکلات گوارشی
- درد در قفسه سینه
- حالت تهوع
- هپاتومگالی یا بزرگ شدن کبد
کمبود ویتامین با از سر گرفتن یک رژیم غذایی سالم یا مصرف مکملهای غذایی مناسب درمان میشود.
8. گزگز دست و پا از علائم ام اس
ام اس (MS) یا تصلب بافت چندگانه، یک بیماری التهابی است که به سلولهای عصبی مغز و نخاع فرد آسیب وارد میکند. بیحسی یا گزگز پا از علائم اولیهی بیماری ام اس محسوب میشود. همچنین مبتلایان به بیماری ام اس ممکن است قبل از تشخیص بیماری نیز دچار گزگز دست و پا شوند.
سایر علائم ام اس عبارتند از:
- مشکلات بینایی
- انواع درد
- اسپاسم یا انقباض و گرفتگی ممتد غیرارادی عضلانی
- خستگی
- سرگیجه
- مشکل در برقراری تعادل
- مشکلات مثانه و دستگاه ادراری
- اختلال در عملکرد جنسی
- اختلالات شناختی
در صورتی که فرد مشکوک به داشتن بیماری ام اس است، باید حتما به پزشک مراجعه کند تا هرچه سریعتر روند تشخیص و در صورت ابتلا به ام اس، درمان بیماری طی شود.
بیشتر بخوانید: ام اس چیست؟ هرآنچه باید درباره (.M.S) بدانیم
9. گزگز دست و پا ناشی از عوارض دارو
عوارض جانبی برخی داروهای خاص ممکن است گزگز دست و پا باشد. این دست داروها عبارتند از داروهایی که برای درمان بیماریها و عارضههای زیر تجویز میشوند:
- سرطان
- ایدز
- اچ آی وی (HIV)
- تشنج
- عارضههای قلبی
- فشار خون بالا
۱۰. سوزن سوزن شدن دست و پا به دلیل عفونت
برخی عفونتها موجب التهاب عصب میشوند. التهاب نیز میتواند منجر به گزگز دست یا پا شود. عفونتهایی که ممکن است باعث این مشکل شوند عبارتند از:
- ایدز
- HIV
- هپاتیت B و هپاتیت C
- جذام
- زونا (Shingles)
- بیماری لایم (Lyme disease)
در صورتی که فرد نسبت به ابتلا به یک نوع عفونت مشکوک است، بهتر است سریعا به پزشک مراجعه کند. پزشک آزمایشهای مناسبی از جمله آزمایش خون را برای تشخیص عفونت انجام میدهد و در صورت تشخیص عفونت، درمانهای لازم انجام میشوند.
۱۱.مورمور شدن دست و پا بر اثر نارسایی کلیه
گزگز دست و پا ممکن است یکی از علائم نارسایی کلیه باشد. دیابت و فشار خون بالا از عواملی هستند که خطر ابتلا به نارساییهای کلیوی را افزایش میدهند. سایر علائم نارسایی کلیه عبارتند از:
- گرفتگی عضله
- پیچیدگی عضله
- ضعف عضلانی
چنانچه فرد نسبت به هرگونه نارسایی کلیوی مشکوک است، بهتر است به پزشک معالج خود مراجعه کند. نارسایی شدید کلیه با دیالیز یا پیوند کلیه درمان میشود.
۱۲. بیماری خودایمنی عامل گزگز دست و پا
بیماری خودایمنی (Autoimmune disease) ممکن است باعث گزگز دست یا پا شود. بیماری خود ایمنی هنگامی رخ میدهد که دستگاه ایمنی فرد به بدن خود فرد حمله میکند.
انواع بیماریهای خود ایمنی که ممکن است موجب گزگز یا سوزن سوزن شدن دست و پا شوند عبارتند از:
- لوپوس اریتماتوس سیستمیک (SLE)
- بیماری سلیاک (Coeliac disease)
- روماتیسم مفصلی
برای تشخیص بیماری خود ایمنی، پزشک ممکن است:
- از سوابق پزشکی و سابقه بیماریهای خانوادگی فرد سوال کند
- معاینات جسمی را انجام دهد
- از فرد آزمایش خون بگیرد
برای درمان بیماریهای خود ایمنی معمولا از داروهای استروئیدی و سرکوبگر ایمنی و تغییر رژیم غذایی بهره برده میشود.
۱۳. تاثیر دیابت بر گزگز دست و پا
بیماری دیابت موجب بالا رفتن قند خون فرد میشود که به نوبه خود میتواند موجب آسیب عصبی شود. به همین دلیل فرد مبتلا به دیابت ممکن است دچار گزگز دست و پا شود. به این عارضه نوروپاتی دیابتی گفته میشود.
سایر علائم دیابت عبارتند از:
- احساس تشنگی شدید
- تکرر ادرار
- تشدید گرسنگی
- خستگی
- تاری دید
- ترمیم آهسته زخم
- کاهش بدون دلیل وزن
درمان دیابت شامل موارد زیر است:
- تجویز داروهایی مانند انسولین برای کنترل قند خون
- تغییر رژیم غذایی
- ورزش
۱۴. ارتباط بیماری شریان محیطی و گزگز دست و پا
بیماری شریان محیطی (Peripheral artery disease) روی دستگاه گردش خون فرد اثر میگذارد و منجر به تنگ شدن عروق خونی میشود.
گردش خون ضعیف میتواند باعث گزگز دست و پا شود. در صورت عدم درمان این عارضه با پدید آمدن پلاک در دیوارههای شریانی فرد ممکن است دچار سکته یا حمله قلبی شود. درمان بیماری شریان محیطی معمولا شامل تغییر شیوه زندگی و عمل جراحی است.
بیشتر بخوانید: بیماری عروق محیطی و علائمی که باید به آن توجه کرد
۱۵. مورمور شدن دست و پا از علائم سکته
گزگز دست و پا ممکن است یکی از علائم سکته نیز باشد.
علائمی که بلافاصله پس از سکته بروز پیدا میکنند عبارتند از:
- بیحسی یا ضعف در صورت، بازو یا پا به خصوص در یک طرف بدن
- احساس گیجی
- مشکل در تکلم
- مشکل در فهم
- تاری دید
- مشکل در راه رفتن
- سرگیجه
- از دست دادن تعادل
- از دست دادن هماهنگی بدن
اگر فرد یک یا چند مورد از این علایم را تجربه کرد، باید فورا با اورژانس تماس بگیرد.
منبع:
medicalnewstoday
از کدام خدمات دکتردکتر استفاده کنیم؟
نوبتدهی اینترنتی
اگر شما هم در خصوص مشکل خود نیاز به پزشک دارید با استفاده از امکان نوبتدهی اینترنتی میتوانید به راحتی برای مراجعه حضوری، در روز و ساعت دلخواه خود، نوبت دریافت کنید. برای دریافت نوبت اینترنتی از پزشک متخصص مغز و اعصاب روی دکمه زیر کلیک کنید.
ویزیت تلفنی
گاهی اوقات دسترسی به پزشک سخت و هزینهبر است. شما با استفاده از امکان ویزیت تلفنی میتوانید به راحتی برای دریافت مشاوره تلفنی از پزشک مورد نظرتان، نوبت دریافت کنید. برای برقراری تماس تلفنی با پزشک متخصص مغز و اعصاب دلخواهتان روی دکمه زیر کلیک(یا لمس) کنید.
پرسش و پاسخ پزشکی
شما با استفاده از امکان پرسش و پاسخ با پزشک میتوانید در هر ساعتی از شبانه روز پرسش پزشکی خود را مطرح کنید و پاسخ معتبری از پزشک دریافت کنید. برای ثبت سوال پزشکی خود روی دکمه زیر کلیک(یا لمس) کنید.
علت خواب رفتن،گزگز،بی حسی و مور مور شدن دست و پا و درمان آن:
- گزگز و مورمور دست و پا
گزگز ، خواب رفتن و بیحسی دست و پا ، ضعف رفتن ساق پا و علامتی بسیار رایج و آزار دهنده است که گاهی اوقات بیخطر و موقتی است و برای مثال درد مچ دست میتواند ناشی از این باشد که هنگام خواب رفتن دستتان را زیر سرتان گذاشته اید و در نتیجه به عصب های دست فشار وارد شده است یا این که در اثر مدت طولانی پا روی پا انداختن اعصاب پا تحت فشار قرار گرفته اند. یا در مواردی مانند کیست مچ دست به صورت مزمن شاهد علائم ذیل خواهید بود. پارگی دیسک گردن موجب بروز درد در گردن، انتشار درد به بازو، درد شانه، گزگز و بیحسی بازو و دست میشود.
با این حال گزگز پا و یا دست در بسیاری موارد شدید، دورهای یا مزمن و گاه همراه با علائمی چون درد، خارش، بیحسی و تحلیل عضلات است. گزگز و خواب رفتن دست و پا در چنین حالتهایی نشانه آسیبی عصبی است که میتواند پیآمد علل گوناگونی چون ضربه دیدن یا صدمههای فشاری مکرر، بیماریهای سیستمیک مانند دیابت، قرار گرفتن در معرض مواد سمی و عفونتهای ویروسی یا باکتریایی باشد.
گزگز ،خواب رفتن و بی حسی دست و پا جزء علائم شایعی است که در مراجعه کنندگان مشاهده می شود . احساس گزگز و بی حسی ممکن است همزمان در دست ها و پاها باشد و یا ممکن است فقط در دست ها یا پاهای شخص حس شود . در هرکدام از این موارد علل ممکن متفاوت هستند.گاهی علت گزگز و خواب رفتگی بخصوص در ناحیه صورت ،بازوو پا ممکن است سکته مغزی باشد که موردی اورژانسی تلقی می شود. در این مقاله به بررسی دلایل بروز هر کدام از این حالت ها پرداخته شده است .لازم است در صورت احساس خواب رفتگی ، گزگز و سوزن شدن دست و یا پا حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید تا پس از تشخیص دقیق علت بروز این نشانه ها نسبت به درمان به موقع آن اقدام کند
علت ها و دلایل
شایعترین علت گزگز دست و پا علل غیر ارگانیک و بیشتر اضطراب و نگرانی است ولی بایدعلل ارگانیک گزگز دست پا ابتدا بررسی شوند و در صورت نبود شواهد کافی دال بر علل دیگر استرس را بعنوان عامل اصلی در نظر گرفته و درمان کرد.استرس با افزایش ترشح هورمون نوراپی نفرین باعث ایجاد علایم خواب رفتگی ،گزگز و مورمور می شود.جالب است بدانیم که گزگز ناشی از اضطراب و نگرانی در هر قسمت از بدن مانند صورت ،دست و پا،شکم، پشت و یا کل بدن ممکن است بروز کند.
علل ارگانیک گزگز و خواب رفتگی دست و پا:
علل تغذیه ای و علل متفرقه :
افزایش چربی و کلسترول
کاهش ویتامین ها مانند ویتامین گروه B و D وE
کاهش الکترولیتها مانند کلسیم ،منیزیوم ،روی
افزایش قند
افزایش اوره و متابولیتها
مسمومیت با نیکوتین سیگار
ورزش نکردن یا کم خوابی
اختلال هورمونها مانند هورمون تیرویید و انسولین و استروژن
نوروپاتی محیطی:
منظور از نوروپاتی محیطی اختلالهای تأثیرگذار بر عصبهای خارج از مغز و نخاع است. آسیب دیدگی فیبرهای حرکتی، نیز بیحسی، گزگز، سوزش، درد یا ضعف دست و پا یا سوزن سوزن شدن زانو را به دنبال خواهد داشت.
شماری از علتهای نوروپاتی محیطی ، علت خواب رفتن دست و پا همراه با گزگز یا بیحسی دست یا پا عبارتند از:
1. نوروپاتی محیطی دیابتی (در بیماران مبتلا به دیابت نوع 1 یا 2)
2. نوروپاتی الکلی: نوشیدن مشروبات الکلی به مقدار زیاد و برای مدت طولانی
3. روماتیسم مفصلی (آرتریت روماتوئید): بیماری سیستمیک همراه با تورم و داغ شدن مفاصل دست و یا پا، خشکی و گرفتگی صبحگاهی و بیحسی
4. کمبود ویتامین B12 و اسید فولیک (فولات)
5. اورمی (پیآمد ازکارافتادگی کلیه)
6. بیماری لیم (نوع منتشر)
7. هپاتیت C
8. پلی نوروپاتی دمیلینه کننده التهابی مزمن (CIDP)
9. آمیلوئیدوز
اختلالهای نخاع و مغز:
یکی از این اختلالها ام اس یا فلج چندگانه است که باعث بیحسی و گزگز دست و پا وقسمتهای مختلف بدن میشود، که البته این علامت به ندرت دارای الگویی متقارن است. اختلال دیگر سکته مغزی است که با بیحسی ناگهانی یک سمت بدن، برای مثال دست و پای چپ، همراه است.
اختلالهای گردش خون:
شماری از علل بروز اختلال در گردش خون که باعث گزگز بین انگشتان پا یا بیحسی دست و یا پا میشود عبارتند از:
1. بیماری عروقی محیطی: تنگ شدن شریانها به دلیل رسوب کلسیم (تصلب شرایین یا آترواسکلروز) باعث گزگز دست و پا می گردد .
2. بیماری برگر: این بیماری معمولاً در مردان سیگاری 20 تا 40 ساله بروز مییابد و موجب درد، بیحسی و گزگز شدن دست و پا بیمار و سوزن سوزن شدن پا میشود؛ علائم در اثر ورزش و فعالیت آغاز و با استراحت کردن برطرف میشود.
3. یخ زدگی و سرمازدگی
4.سکته مغزی
اختلالهای نخاعی:
اختلالهای نخاعی یا ستون فقرات (ستون مهرهها) که باعث بیحسی و گزگز دست و یا پا میشود عبارتاند از:
1. صدمه دیدن نخاع
2. تومور نخاعی
3. سیرنگومیلی: وجود کیست (سیرینکس) در نخاع
4. کیست عنکبوتی نخاعی: وجود کیست حاوی مایع مغزی ـ نخاعی اطراف نخاع
مسمومیت: مسومیتهای زیر باعث گزگز دست و پا میشود:
1. مسمومیت با ماهی یا صدف
2. مسمومیت با سم آرسنیک
علل بیحسی و گزگز انگشتان پا
انداختن پاها روی یکدیگر در زمان نشستن: روی هم انداختن پاها هنگام نشستن، نشستن روی پا، چمباتمه زدن یا نشستن طولانی مدت یا گذاشتن کیف پول در جیب عقب گاهی باعث وارد شدن فشار به شریانها یا عصبهای پا میشود و در نتیجه باعث گزگز و خواب رفتگی و مور مور شدن دست و پا می شود
فتق دیسک کمر: بیرونزدگی یا فتق دیسک مهرههای کمر، عموماً بین مهرههای چهارم و پنجم کمر(دیسک بین مهره ای L4–L5)، یا بین مهره پنجم کمر و مهره اول خاجی(دیسک بین مهره ای S1-L5)، به ریشههای عصب سیاتیک فشار میآورد. بیماری فرسایشی دیسک (DDD) یکی از علل رایج بروز فتق دیسک است. فتق دیسک کمر میتواند تدریجی یا ناگهانی باشد و غالباً پس از بلند کردن جسمی سنگین از روی زمین رخ میدهد. علائم فتق دیسک کمری بسته به اینکه فتق دیسک در کجا اتفاق می افتد، متفاوت است. طیف وسیعی از درمان های غیر جراحی وجود دارند که میتوانند در درمان سیاتیک موثر بوده و اکثر انواع فتق دیسک تسکین دهند.
تنگ شدن مجرای نخاعی: این عارضه گاهی ارثی است، اما معمولاً پیآمد رشد بیش از اندازه استخوان مهره در اثر افزایش سن است.
سرخوردگی مهره یا اسپوندیلولیستزی: در عارضه سرخوردگی مهره، مهره ستون فقرات به سمتی (معمولاً رو به جلو) میلغزد. این اختلال گاهی مادرزادی است و گاهی از تخریب و فرسایش مرتبط با افزایش سن، وارد شدن ضربه یا آسیب پس از عمل جراحی نشأت میگیرد. نخست، به منظور کمک به التیام شکستگی، انجام فعالیتهای ورزشی باید متوقف شوند. اولین درمان سرخوردگی مهره کمر ممکن است شامل دارو، استراحت، ورزش درمانی، انجام تمرینات، آب درمانی، استفاده از کمربند طبی و مدیریت درد باشد.
سندرم پیریفورمیس: گرفتگی و اسپاسم عضله پیریفورمیس، واقع در بخش پایینی ستون فقرات، باعث فشردگی عصب سیاتیک و در نتیجه کمر درد میشود.
عفونت و تومور نخاعی: تومورهای موجود در نخاع یا ستون فقرات و التهاب ناشی از عفونتهایی مانند سل نخاعی به عصب سیاتیک فشار میآورد و موجب بروز عارضه سیاتیک و کمر درد میشود.
بارداری: رحم در دوران بارداری، به ویژه در زمان دراز کشیدن یا راه رفتن، گاهی به عصب سیاتیک فشار وارد میکند و در نتیجه مادر دچار کمر درد و گزگز یک یا هر دو پا میشود. بیرونزدگی یا فتق دیسک کمر نیز یکی از علل رایج به شمار میرود. در زمان بارداری افراد باید بسیار مراقب سلامت خود باشند تا دچار درد از قبیل: درد سیاتیک، ورم پا در بارداری و موارد دیگر نشوند.
بیحسی پا پس از جراحی: بیمار گاهی پس از جراحی فیوژن (الحاق یا خشک کردن) مهرههای کمر دچار درد و بیحسی پا میشود.
سندرم تونل تارس: این عارضه از فشردگی عصب درشت نی خلفی قرار گرفته در امتداد داخل مچ ناشی میشود. راه رفتن طولانی مدت یا پوشیدن کفش نو، صدمه دیدن، تورم تاندونها در بیماری روماتیسم مفصلی و… از علل بروز این عارضه به شمار میرود و علائم آن عبارت است از: پا درد، بیحسی، گزگز یا سوزش کف پا یا اطراف مچ که در اثر ایستادن یا راه رفتن تشدید میشود و تا حدی در اثر استراحت کردن بهبود مییابد.
سندرم پای بیقرار (RLS): این سندرم اختلالی عصبی با دلیل نامشخص است که بیمار به موجب آن تمایلی غیرقابل مقاومت به تکان دادن پا حس میکند. آهسته حرکت کردن، کشیدن پا، احساس خارش یا کشیدگی در پا از علائم این عارضه هستند که در زمان استراحت کردن تشدید میشوند و در نتیجه حرکت دادن پا به طور کامل یا جزیی از بین میروند.
علل بیحسی و گزگز دست
فشار روی دست: وارد شدن فشار به رگها یا عصبهای دست که باعث بیحسی، گزگز یا فلج موقت دست میشود، میتواند ناشی از موارد زیر باشد:
- قرار دادن دست زیر سر هنگام خوابیدن
- انداختن دست پشت صندلی هنگام نشستن
- بستن بند (ساعت، دستبند و…) دور دست یا حمل کیف و کوله پشتی
- باد کردن مچ دست در زمان اندازهگیری فشار خون
بالا بردن دست بالاتر از قلب: نگه داشتن دست(ها) در سطح بالای قلب در زمان کار یا خوابیدن باعث میشود تا خون کافی به دست نرسد و با بیحسی، گزگز یا فلج موقت دست(ها) به مدت چند دقیقه مواجه شوید.
سندرم دیسک گردن: بیماری دیسک فرسایشی یا صدمههایی مانند کشش بیش از اندازه در اثر بروز سانحه رانندگی (حرکت سریع سر به سمت عقب) بیرونزدگی یا فتق دیسک گردن را به دنبال دارد، که به نوبه خود موجب وارد شدن فشار به عصبهای نخاعی گردن و در نتیجه گزگز دست میشود.
اسپوندیلوز گردن: این عارضه بدشکلی مرتبط با سن مهرههای گردن است. دیسکها یا مهرههای تغییر شکل داده به نخاع یا ریشههای عصبی فشار میآورند و به بروز علائم مزمن دامن میزنند.
آسیب دیدگی: بسیاری از آسیب دیدگیهای دست و گردن باعث ضعف عضله، اختلال مفصل و فشردگی عصبهای بالای بازو یا آرنج یا مچ میود که به نوبه خود به گزگز دست و بازو منجر میشود.
سندرم تونل کارپ(CTS) : این سندرم یکی از عارضههای دردناک دست، انگشتان و مچ دست است که از استفاده مکرر از مچ دست یا ورم بافتهای مچ دست ناشی میشود و باعث فشردگی عصب میانی میشود. سندرم تونل کارپ یکی از مشکلات رایج کارگران خط مونتاژ، کاربران رایانه، موسیقیدانها، مکانیکها و تنیس بازان است.
کیست گانگلیون: این کیست برجستگی نرمی است که معمولاً در پشت دست برخی افراد 20 تا 40 ساله ایجاد میشود. این کیست کیسه غیرسرطانی پر از مایعی است که به دلیل ناشناخته روی صفحههای تاندون یا کپسول مفصل تشکیل میشود.
تشخیص
سابقه بیحسی دست: آگاهی از دوره زمانی خواب رفتگی دست و پا و گزگز یا بیحسی و ضعف احتمالی دست، درگیر بودن سر یا پاها، سابقه آسیب دیدگی گردن یا دست، استفاده مکرر از آرنج یا مچ دست، واکنش به سرما، کمکاری غده تیروئید، دیابت و یائسگی میتواند در تشخیص علت این عارضه راهگشا باشد.
آزمایش عصبشناختی: آزمایش حساسیت بر روی درماتوم مشخص دست، عصبهای درگیر را تعیین میکند.
تصویربرداری: در تصاویر اشعه ایکس (پرتونگاری) آرتریت (التهاب مفصلی) مهرههای گردن یا شکستگی استخوان مشخص میشود. به کمک میلوگرافی نیز فتق دیسک یا تنگی مجرای نخاع تشخیص داده میشود و بافتهای نرمی مانند تومور در ام.آر.آی. و سی.تی. اسکن دیده میشود.
الکترومیوگرافی یا عضلهنگاری برقی (EMG) و بررسی هدایت عصبی:
ماهیت آسیب عصبی به کمک این آزمایشها تعیین میشود. بهرهگیری از این دو روش در کنار تصویربرداری در ارزیابی میزان صدمه وارد شده به شبکه عصبی بازو و دست اهمیت بسیار دارد.
آزمایش خون: ابتلا به دیابت، غیرطبیعی بودن میزان سرم قندی (دیابت)، کلسیم، پتاسیم، سدیم، منیزم، ویتامین B6 یا B12، تیروکسین (کمکاری تیروئید)، هورمونهای جنسی (یائسگی) در آزمایش خون مشخص میشود.
آزمایش شبیهسازی سرما: ابتلا به پدیده یا بیماری رینود با انجام این آزمایش مشخص میشود.
راه ها و روش های درمان
پزشکان معمولاً در مواجهه با علائم اشاره شده و درمان گزگز دست و پا مسکن یا داروی ضدالتهاب تجویز میکنند. بااین حال ارزیابی دقیقی باید پیش از تجویز دارو جهت بررسی احتمال ابتلا به عارضههای جدی انجام شود. تعیین علت دامن زننده به این حس ناخوشایند و معالجه آن بهترین روش درمان سوزن سوزن شدن پا است
- اصلاح عضله، استخوان یا ستون فقرات
- بهبود وضعیت تغذیه
- کنترل بیماریهای خودایمنی
- کنترل سوءمصرف الکل
طب فیزیکی و توانبخشی راهبردهای سودمندی را متناسب با شرایط خاص هر بیمار برای درمان خواب رفتن دست و پا ارائه میدهد.
تلفن رزرو نوبت 66572220
علت خواب رفتن دست و پا چیست؟ برای درمان آن چه کار باید کرد؟
خوابرفتن دست و پا که نام علمی آن (Paresthesia) است به حالتی از بیحسی اعضای بدن گفته میشود که همراه با سوزن سوزن شدن، گزگز و سرد شدن دست و پا باشد. این حالت ممکن است در روز یا شب اتفاق بیفتد.
حتما برای شما هم پیش آمده که بعد از نشستن یا ایستادن طولانی مدت دست یا پایتان بیحس و سوزن سوزن شود. معمولا هم این حالت با تکان دادن عضو درگیر یا چند قدم راه رفتن بعد از چند دقیقه از بین میرود و در انجام فعالیتهای روزمره اختلالی ایجاد نمیکند.
خواب رفتگی خفیف به صورت مکرر اتفاق نمیافتد و خیلی زود از بین میرود و اصلا جای نگرانی نیست اما اگر اخیرا این حالات را با فاصلهی زمانی کم و به طور مداوم تجربه میکنید، با مشاوره با دکتر آنلاین پذیرش ۲۴ به صورت متنی و تلفنی تماس بگیرید.
دلیل خواب رفتن دست و پا چیست؟
خواب رفتن دست و پا دلایل زیادی دارد اما میتوان دلایل را در دو گروه کلی قرار دارد.
1. فشار به عصب دست و پا
گروه اول: مربوط به شرایطی است که فشاری به دست و پا وارد شده باشد و به دنبال آن خونرسانی به آن عضو مختل شود یا وقتی فشار زیاد ازبافتهای اطراف روی عصب، عصب را تحت فشار قرار دهد. این حالت در بسیاری از مناطق بدن ایجاد میشود، به طور مثال میتواند بر روی دستها یا پاها تأثیر بگذارد و باعث سوزن شدن، بی حسی، خواب رفتگی یا درد شود.
این حالتها در موارد زیر ایجاد میشود:
- هنگام خواب رفتن دستتان را زیر سرتان گذاشتهاید و در نتیجه به عصبهای دست فشار وارد شده است لذا هنگام بیدار شدن متوجه میشوید که مچ دستتان درد میکند یا حتی دستتان خواب رفته است. علت خواب رفتن دست در خواب در اکثر اوقات به همین دلیل است.
- اگر عصبی که در ستون فقرات تحتانی قرار دارد، تحت فشار باشد، سبب خواب رفتن ساق پا میشود. زمانی که به مدت طولانی پایتان را روی پای دیگر انداختهاید یا تحت فشار قرار دادهاید، با خواب رفتن ساق پایتان مواجه میشوید.
- احتباس مایعات در بدن هم میتواند سبب خواب رفتن دست و پا شود. تجمع مایعات در بدن به علتهای مختلفی مثل مصرف زیاد نمک و تغییرسطح هورمون در دوران قاعدگی ایجاد میشود. درصورتی که بخشی از بدن متورم شود، گردش خون در آن ناحیه مختل میشود و به دنبال آن مورمورشدن و بی حسی اتفاق میافتد.
2. گزگز کردن دست و پا به دلیل بیماری
گروه دوم: مربوط به شرایطی است که در اثر بیماری، اختلال یا کمبود ویتامین، اعصاب محیطی دچار آسیب شده باشند.
همهی اعصاب خارج از مغز و نخاع اعصاب محیطی هستند. این اعصاب از دستها، پاها و تا کف پاها کشیده میشوند. درصورتی که اعصاب محیطی آسیب ببینند، بیحسی و مورمور شدن ایجاد میشود. به شایعترین نوع آسیب عصبی نوروپاتی محیطی یا پیرامونی گفته میشود. بهجز مواردی که آسیب عصبی ارثی است،
در انواع اکتسابی خواب رفتن دست یا پا قابل پیشگیری و درمان است و درصورتی که درمان صورت نگیرد و با گذشت زمان، این آسیب بیشتر میشود و حتی ممکن است غیر قابل برگشت شود. در ادامه از بیماریهای مختلفی صحبت میکنیم که خواب رفتن دست یا پا میتوانند نشانه ابتلا به آنها باشند.
خواب رفتن دست و پا نشانه چه بیماری است؟
نوروپاتی محیطی همراه با نشانههای خواب رفتن دست و پا و مورمورشدن به دلایل زیر ایجاد میشود:
1. سندرم تونل کارپال و خواب رفتن دست
سندرم تونل کارپال (Carpal Tunnel Syndrome) یا نشانگان مجرای مچ دستی بسیار شایع است. زمانی که عصب میانی (Median nerve) که در طول مچ است و از استخوان مچ دست میگذرد، تحت فشار قرار بگیرد یا آسیب ببیند احساس مورمورشدن یا بیحسی در دست خواهید داشت. به این حالت که به آن سندروم تونل کارپال میگویند به علتهای مختلفی مثل آرتروز ایجاد میشود.
آرتروز با گذشت زمان میتواند باعث خار استخوان شود که از این رو میتواند عصب مدیان را فشرده کند. افرادی بیشتر در معرض سندرم تونل کارپ هستند که شغلشان با حرکات دائمی انگشتان همراه است؛ مثل تایپیستها، مکانیکها، کسانی که پیانو مینوازند.
2. تاثیر اختلالات ژنتیکی خاص در خواب رفتن پا
این اختلالات میتواند افراد مبتلا را در معرض آسیبهای عصبی همراه با فشرده سازی اعصاب و بیحسی قرار دهد. این افراد به طور مکرر در فعالیتهای روزمره و حتی بیدار شدن ازخواب دچار مشکل میشوند. یکی از این اختلالات نوروپاتی ارثی همراه با استعداد فلج فشاری (HNPP) شناخته شده است که چون به صورت اتوزومال غالب (Autosomal dominant) است، باعث میشود سابقهی خانوادگی بسیار متداول باشد.
3. نوروپاتی دیابتی دلیل خواب رفتن دست و پا در خواب
افراد مبتلا به دیابت، در خطر آسیب عصبی هستند و اصطلاح پزشکی برای این عارضه، نوروپاتی دیابتی (Diabetic Neuroupathy) است. بالا رفتن قند خون سبب آسیب به بافتهای بدن از جمله رگها و اعصاب میشود. همچنین علاوه بر آسیب عصبی، میتواند به عروق خونی که اعصاب شما را تامین میکند، نیز آسیب برساند. تقریبا نیمی از افرادی که دیابت دارند، از نوروپاتی محیطی هم رنج میبرند.
در نوروپاتی دیابتی خواب رفتن و مورمور شدن در اغلب موارد از قسمت پایینی پا تا مچ شروع میشود و در نهایت ساق پا را درگیر میکند. در مورد دستها هم دقیقا همینطور است، اول دست و انگشتان خواب میروند و بعد از پیشرفت بیماری، بازوها هم درگیر میشوند. اگرچه نوروپاتی دیابتی بیشتر به صورت بیحسی و مورمور شدن پاها بروز میکند؛ اما ممکن است روی بازوها و دستها هم اثر بگذارد.
4. کمبود ویتامین و موادمعدنی و خواب رفتن بدن
ویتامینهای گروه ب (B1, B6, B12) ، پتاسیم و منیزیم برای سلامت اعصاب مهم و ضروریاند. درصورتی که فردی این ویتامینها را در رژیم غذایی به میزان کافی دریافت نکند و از مکملهای غذایی استفاده نکند، با سرد شدن دست و پا و مور مور شدن آنها روبرو خواهد شد. افراد زیر بیشتر در معرض این آسیب هستند:
- کسانی که فقرآهن و کم خونی دارند. (گزگز دست و پا و کم خونی مرتبط هستند.)
- کسانی که رژیم غذایی گیاهخواری دارند
- خانمهای باردار
- افراد بالای ۵۰سال
- کسانی که دچار اختلالهای گوارشی خاصی مثل بیماری سلیاک یا بیماری رودهی التهابی (IBD) هستند.
- مصرف الکل باعث کمبود تیامین (thiamine) یا همان ویتامین B1 میشود. در افراد الکلی به دلیل رژیم غذایی نامناسب، کمبود ویتامینهای مهم بدن هم کمکم بروز میکند و سبب بروز نوروپاتی محیطی میشود. البته اعتیاد به الکل به خودیِ خود نیز باعث آسیبهای عصبی میشود که حتی از آن به عنوان یک بیماری مستقل به نام نوروپاتی الکلی نام میبرند.
5. خواب رفتن دست یا پا به علت ابتلا به ام اس
به طور معمول، سیستم ایمنی بدن را از مهاجمان خارجی محافظت میکند. درصورت بروز یک بیماری خود ایمنی، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلولهای بدن حمله میکند. ام اس(Multiple Sclerosis) یک بیماری خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به محافظ اعصاب (میلین) حمله میکند. از نخستین نشانههای ابتلا به آن بیحسشدن و مور شدن است. این نشانهها معمولا روی صورت تأثیر میگذارند. اما شدت و محل ضایعات نخاعی که با اماس رخ میدهند، ممکن است برای فرد مبتلا بیحسی و مورمور شدن دستها و پاها را نیز به همراه داشته باشد.
6. خواب رفتن پا و دست به علت عوارض دارو
انواع مختلفی از داروها ممکن است باعث آسیب عصبی شوند، که میتواند باعث شود احساس سوزن سوزن شدن و خواب رفتگی در دست یا پا ایجاد شود. داروهای سرطان (شیمی درمانی)، HIV یا ایدز، فشار خون بالا، سل و برخی عفونتها میتواند باعث ضعف یا بی حسی در دست و پا شود. اگر با مصرف داروی خاصی دچار این حالات میشوید حتما باید با مشاوره دارویی تلفنی در این زمینه مشورت کنید.
7. اختلالات نخاعی و بیحسی دست و پا
در مواردی هم مشاهده میشود اختلالهای نخاعی یا ستون فقرات (ستون مهرهها)، باعث بیحسی و گزگز دست و یا پا میشود. در صورت صدمه دیدن نخاع یا وجود کیست در نخاع (سیرینکس) این علائم ظاهر میشود.
پیشگیری از خواب رفتن دست و پا
علت خواب رفتن دست و پا در خواب هر چه باشد میتوان از آن پیشگیری کرد. تنها موارد ارثی یا بیماریهای خودایمن قابل پیشگیری نیستند که البته میتوان آنها را کنترل و درمان کرد.
- برای پیشگیری، تغییر وضعیت در هنگام نشستن طولانی و خوابیدن در وضعیت آزادتر میتواند مفید باشد.
- درصورتی که فرد کمبود ویتامین داشته باشد، تجویز مکملهای مناسب یا تغییراتی در رژیم غذایی از بروز بیحسی جلوگیری میکند.
- همچنین پرهیز از قرار گرفتن در معرض مواد سمی، پیروی از برنامه تمرینی تحت نظارت پزشک، خودداری از نوشیدن مشروبات الکلی جزو مواردی است که ازبروز علائم پیشگیری میکند.
تشخیص خواب رفتن دست و پا
برای تشخیص پزشک معالج با گرفتن شرح حال، علائم و وضعیت بدنی بیمار را بررسی میکند. در فرایند تشخیص، پزشک میتواند از موارد زیر کمک بگیرد و حتی در مواردی فرد را برای پیگیری درمان به یک متخصص مغزو اعصاب ارجاع نماید.
- آزمایش خون؛ درخواست آزمایش خون توسط پزشک احتمالا برای تشخیص دیابت، کمبود ویتامین، مشکلات کبد یا اختلال عملکرد کلیه، سایر اختلالات متابولیک و احتمال وجود نشانههایی مبنی بر فعالیت غیر طبیعی سیستم ایمنی بدن است.
- بررسی مایع مغزی نخاعی؛ با انجام این تست وجود یا عدم وجود پادتَن مرتبط با نوروپاتی محیطی در بدن فرد بیمار مشخص میشود.
- الکترومیوگرام یا تست فعالیت الکتریکی عضله
- سی تی اسکن
- ام ار آی
- نمونه برداری از پوست برای مشاهدهی انتهای تارهای عصبی
انواع روشهای درمان خواب رفتگی دست و پا
درمان موفق خواب رفتن دست و پا به تشخیص دقیق نوع و علل اختلال مورد نظر بستگی دارد، هرچقدر زمینهی بروز مشکل درست و دقیقتر تشخیص داده شود درمان مؤثرتر خواهد بود. همچنین در صورت مراجعه بهموقع به پزشک و پیگیری دقیق، احتمال اینکه سلولهای عصبی محیطی از بین نرفته باشند، بیشتر است و میتوانند دوباره ترمیم شوند.
1. ماساژ درمانی و کمپرس گرم برای رفع گزگز کردن دست و پا
اولین راهی که به شما پیشنهاد میکنیم استفاده از ماساژ و کمپرس گرم است. درصورتی که علت بیحسی و گزگز کردن مشکلات گردش خون باشد، کمپرس گرم از طریق تحریک بیرونی سیستم گردش خون و مایعات لنفاو باعث افزایش گردش خون و بهبود عملکرد اعصاب میشود و احساس بیحسی و یا خواب رفتگی دست و پا را درمان میکند.
برای اینکار یک حوله داغ یا کیسهی آب گرم را به مدت 5-7 دقیقه در مناطق آسیب دیده قرار دهید و بعد از برداشتن چند دقیقه محل را ماساژدهید. درصورتیکه تا سه بار در روز این کار را تکرار کنید، درد و بیحسی به میزان قابل توجهی کاهش مییابد.
2. درمان خواب رفتن دست و پا با نمک اپسوم
نمک اپسوم یا نمک حمام نیز به عنوان یک درمان موثر خواب رفتن دست یا پا پیشنهاد میشود. منیزیم موجود در آن خاصیت کاهش دهندگی التهاب دارد. پس ضماد کردن آن بر اعصاب آسیب دیده و ملتهبی که باعث ایجاد احساس سوزن شدن میشود بسیار موثر خواهد بود.
برای انجام این کار یک فنجان نمک اپسوم را به وان پر از آب اضافه کنید و حدود ۲۰ دقیقه بدنتان را در محلول آب و نمک غوطه ورنمایید و سپس حمام کنید. با انجام روزانه یک بار، گردش خون در بدن افزایش مییابد و به دنبال آن احساس سوزن سوزن شدن و خوابرفتگی کاهش مییابد. این روش درمانی میتواند تاثیر خوبی بر درمان خواب رفتن پای چپ نیز باشد.
3. درمان دارویی خواب رفتن دست و پا
تغییر رژیم غذایی و مصرف مکملها با تشخیص پزشک علائم را کاهش میدهد. همچنین در صورت دردهای شدید ممکن است تشخیص پزشک نیاز به مسکن و یا درمانهای موضعی باشد. حتی در مواردی متخصصان درد میتوانند با کاشت بلوکهای عصبی یا پمپهای درد اقدام به رفع مشکلات اساسی که باعث بیحسی و خواب رفتن دست و پا میشوند نمایند.
4. رفع خواب رفتگی بدن با توانبخشی فیزیکی
درصورتی که موارد بالا میزان خواب رفتگی را کنترل نکند و همچنان فعالیت های روزمره مختل باشد، ارجاع به دکتر ارتوپد آنلاین میتواند راهگشا باشد. در این روش با استفاده از یک برنامه توانبخشی، تمرینات یا روشهایی میتوانید تعادل بدنتان را حفظ کنید و از پس کارهای روزمرهی خود برآیید.
5. درمان خواب رفتن دست و پا با طب سوزنی
پزشک با تعیین علت بیحسی و سوزن سوزن شدن دست و پا از طریق سابقهی دقیق سلامتی و با انجام یک معاینه دقیق فیزیکی، میتواند از طب سوزنی استفاده کند که در بیشتر موارد بی حسی و سوزن سوزن شدن دست و پا خیلی خوب به درمانهای طب سوزنی پاسخ میدهند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
درصورتی که سوزش و گزگز شدن دست و پا با نشانههای زیر همراه بود، و باید سریعتر با یک متخصص مغز و اعصاب مشورت کنید.
- درد و ضعف
- مشکلات بینایی یا کاهش دید
- اشکال در تکلم
- اشکال در حفظ تعادل
- به صورت مکرر و با فاصلهی زمانی کم اتفاق بیفتد
- یا اگر علائم دیگری مثل سرگیجه در کنار خوابرفتگی وجود داشته باشد و با تغییر وضعیت و برداشتن فشار از روی اعصاب همچنان احساس مورمورشدن و بیحسی میکنید، شاید نشاندهندهی یک بیماری جدیتر باشد
دکتر مغز و اعصاب انلاین پذیرش ۲۴ یا هر پزشک دیگری هر اطلاعاتی نیاز داشته باشید در اختیار شما میگذارد.