کمر دردی که به پای چپ میزند
درد شکم سمت چپ پایین به چه علت است؟ در این مطلب به بررسی تمام عللی میپردازیم که باعث ایجاد درد شکم در ناحیه پایین و چپ میشود. با ما همراه باشید.
دردهای شکمی از جمله دردهایی است که هر فرد در طول زندگی حداقل یک بار آن را تجربه میکند. درد شکم در سمت چپ پایین اغلب به دلایل گوارشی یا مشکلات اندامهای تولید مثل، دستگاه ادراری، مشکلات پوستی، عروق خونی یا عضلات شکمی ظاهر میشود.
اندامهای موجود در شکم سمت چپ پایین
شکم به چهار قسمت تقسیم می شود. ربع پایین سمت چپ شکم شامل بخش انتهایی روده بزرگ (روده بزرگ نزولی)، کولون سیگموئید و کولون نزولی، بخشهایی از روده کوچک، تخمدان و لوله فالوپ چپ و حالب چپ است.
با توجه به پیچیدگی اندامها در ناحیه شکم، شکم در بخش پایین سمت چپ حساس به شرایط متعدد است که میتواند درد ایجاد کند. درد ممکن است کانونی باشد و در ربع پایین سمت چپ باقی بماند یا به قسمتهای دیگر شکم منتقل شود. منطقه شکم در پایین و سمت چپ، محل معمول درد، به خصوص در میان زنان و افراد مسن است.
علائم درد شکم در سمت چپ پایین
درد ممکن است تیز و ناگهانی یا طولانی و از جمله دردهای برگشت پذیر باشد. توجه داشته باشید که نشانهها و علائم دیگر ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تهوع
- استفراغ
- یبوست
- اسهال
- دل پیچه
- ادرار خونی
اگر شما یک خانم در سن باروری هستید، ممکن است موارد زیر را نیز تجربه کنید:
- درد در طی رابطه جنسی
- حرکات روده دردناک
- دورههای قاعدگی دردناک و یا لکهبینی
- خونریزی واژینال
- چرخه قاعدگی نامنظم
علت درد شکم سمت چپ پایین
از آنجا که اندامهای ناحیه سمت چپ پایین شکم، دچار یک درهم آمیختگی ساختاری است، التهاب، انسداد یا آسیب به هر یک از اجزای آن میتواند درد شدید را ایجاد کند. در ادامه به مهمترین عوامل ایجاد درد در این ناحیه اشاره میکنیم.
علل گوارشی
اختلالات گوارشی: وجود گاز و نفخ در سراسر دستگاه گوارش میتواند درد و ناراحتی گذرای شکم سمت چپ پایین نیز ایجاد کند.
روده بزرگ یک اندام بسیار طولانی است که در بدن انسان روی خود قرار میگیرد. در نتیجه، هر نوع ضعف و کاهش عملکردی از روده بزرگ میتواند مانع از حرکات رودهای شود و فشار شدیدی ایجاد کند. سایر قسمتهای کولون میتوانند از طریق این نقاط ضعف از بین بروند و به عضله و بافت اطراف آن فشار وارد کنند که در نتیجه باعث ایجاد فتق میشود. این فرایند میتواند به شدت دردناک باشد.
علل التهابی
به حالتی که در جداره داخلی روده بزرگ یا کولون کیسههای برآمده تشکیل میشود، دیورتیکولیت میگویند. به تدریج این کیسهها دچار عفونت یا التهاب میشوند. رایجترین و شدیدترین علائم این مشکل با درد شدید در ناحیه پایین و سمت چپ شکم همراه است. برخی از بیماریهای التهابی پوستی روی سطح پوست باعث ایجاد درد میشود. به عنوان مثال زونا بثورات دردناک ناشی از یک ویروس است که میتواند به قسمت پایین شکم به طور موضعی تبدیل شود و باعث درد شدید، خارش و حساسیت شود.
علل تولید مثل
اندامهای تولید مثل در مردان و زنان در داخل شکم یا بسیار نزدیک به شکم، پایین سمت چپ قرار دارند. مشکلات این اندامها معمولا باعث درد اشاره شده به ربع پایین چپ میشود.
مردان: گاهی پیچش بیضه در مردان که مانع از جریان خون میشود؛ باعث احساس درد ناگهانی و پیچیدگی شدید و تورم در بیضه میشود. این درد عموما در ناحیه سمت چپ پایین شکم احساس می شود.
زنان: در زنان، تخمدان ها اغلب در قسمت های پایین شکم قرار دارند. گاهی تخمدان ها به دور خود پیچ می خورند که باعث ایجاد درد می شود. علاوه بر این، تخمدانها میتوانند کیستهایی ایجاد کنند که باعث ایجاد درد میشوند.
علل مرتبط با تروما
تروما یا ضربه به ناحیه پایینی شکم از طریق ضربه مستقیم یا تصادف میتواند درد ایجاد کند که ممکن است با کبودی یا خونریزی داخلی همراه باشد.
بیماریها و اختلالات گوارشی مرتبط با درد شکم در سمت چپ پایین
بیماریها و اختلالات زیادی ممکن است باعث ایجاد درد شکم در سمت چپ پایین شود. از جمله:
- یبوست
- ورم معده
- التهاب روده
- مسمومیتهای غذایی
- سندرم روده تحریکپذیر
- دیورتیکولیت
- کولیت
- فتق
- سرطان روده بزرگ و سرطان رکتوم
- فتق کشاله ران
- نفخ
- سوء هاضمه
- پیچ خوردگی تخمدان
- آپاندیسیت
- هپاتیت حاد
- عقب افتادگی دوره قاعدگی
- زخم معده حاد
- انسداد رودهای
- تومور یا سنگ کلیه
- کیست تخمدان
- عفونت مجاری ادراری
- حاملگی خارج رحمی
- بیماری التهابی لگن
چه زمانی برای درد شکم سمت چپ پایین باید به پزشک مراجعه کنید؟
اگر درد شکم شما بیش از یک روز طول کشیده است به پزشکان گوارش، کبد و صفرا مراجعه کنید. همچنین اگر علائم درد شکم شما با علائمی همراه است؛ از جمله:
- درد بسیار شدید
- استفراغ مکرر
- از دست دادن ناگهانی وزن
- اسهال مداوم
- احساس گرسنگی، سرگیجه، ضعف یا سرگیجه
- دیده شدن خون در مدفوع
- تغییری در عادت روده
- یبوست
تشخیص درد شکم در سمت چپ پایین
علاوه بر معاینه فیزیکی در هنگام مراجعه به پزشک برای درمان درد، ممکن است برای تشخیص دقیقتر و ریشهیابی درد آزمایشهای دیگری نیز انجام دهید از جمله:
- آزمایشهای آزمایشگاهی
- اشعه X ساده از شکم
- مطالعات رادیوگرافی
- سونوگرافی
- توموگرافی کامپیوتری (CT) شکمی (شامل تمام اندامها و رودهها)
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی MRI
- آندوسکوپی
- کولونوسکوپی یا سیگموئیدوسکوپی انعطافپذیر
- سونوگرافی آندوسکوپی
بیشتر بخوانید: مهمترین دلایل درد شکمی چپ بالای شکم
درمان درد شکم سمت چپ پایین
درمان درد شکم در سمت چپ پایین بستگی به علت ایجاد آن دارد. پس از اینکه پزشک شما تشخیص مناسب را انجام داد، ممکن است درمانهای زیر را پیشنهاد کند:
استراحت رودهای: ممکن است پزشک به شما یک رژیم غذایی سبکتر پیشنهاد کند که به بدن شما اجازه میدهد روده و دستگاه گوارش را پس از علل انسدادی یا عفونی که باعث درد شکم در سمت چپ پایین شده، بهبود بخشد.
داروهای ضد التهابی: اگر علائم شما به علت شرایط التهابی است، پزشک ممکن است آنتیبیوتیکها یا کرمهای استروئید تجویز کند تا علائم شما را درمان کند.
مقررات چرخه قاعدگی: پزشک ممکن است قرصهای پیشگیری از بارداری یا سایر گزینهها را برای کنترل بیشتر درد ناشی از ناهنجاریهای قاعدگی تجویز کند.
جراحی: برای شرایطی مانند پیچش تخمدان یا بیضه، جراحی اولین گزینه برای بازگرداندن جریان خون و جلوگیری از عوارض است. جراحی همچنین گزینه درمان برای عوارض بارداری خارج از رحم است.
جلوگیری از ایجاد درد شکم در سمت چپ پایین
برای جلوگیری از اختلالات گوارشی و ایجاد درد در این ناحیه میتوان اقداماتی برای کاهش خطر ابتلا به این درد را انجام داد از جمله:
- خوردن وعدههای غذایی به آرامی: به بدن شما اجازه میدهد تا به طور کامل غذا را هضم و از ایجاد نفخ جلوگیری کند.
- رژیم غذایی فیبر بالا: نبود فیبر در رژیم غذایی ممکن است موجب تضعیف بخشی از روده بزرگ شود و رودهای حساس به انسداد و عفونت را ایجاد کند.
- انجام دادن بعضی از تمرینات مانند رقص شکم و تمرینات یوگا: به شما کمک زیادی میکند تا ماهیچههای شکمی قوی داشته باشید و از درد شکم جلوگیری میکند.
منابع:
lifehacks
buoyhealth
درد استخوان لگن و باسن یک عارضه ی شایع است که ممکن است به دلایل زیادی به وجود آید.
درد در قسمت های خارجی لگن، بالای ران ها و یا باسن، معمولا به دلیل مشکلات مربوط بهعضلات،رباط ها،تاندون ها و یا دیگر بافت های نرم احاطه کننده ی مفصل ران به وجود می آیند.درد استخوان لگن و درد باسن ممکن است در بعضی موارد به علت بیماری یا عارضه های مربوط به دیگرنقاط بدن نیز بهوجود آید، مانند کمر یا زانو ها، که به این نوع از درد، درد ارجاعی گفته می شود.به عبارتی در این مواردعلت درد لگن منشا بیرون از لگن را دارد مانند تنگی کانال نخاعی یا مشکلات مربوط به زانو.در این مقاله با علائم، علت و درمان درد لگن می پردازیم.
در صورت بروز درد لگن می توانید جهت مشاوره با کلینیک تخصصی پروفسور فروغ تماس حاصل فرمایید تا ضمن بررسی دقیق علت درد از بهترین روش برای درمان شما استفاده شود.
تلفن 66572220
علت ها و دلایل درد استخوان لگن و باسن
- درد حاد که کمتر از 12 هفته از شروع آن می گذرد.
- درد مزمن که بیش از 12 هفته از بروز آن می گذرد.
- درد های عود کننده که بصورت تکراری در مقاطع زمانی مختلف بروز می کنند.
در بیشتر موارد، توضیح ساده ای برای درد لگن وجود دارد؛ مثلا بلند کردن یک جسم سنگین. این درد معمولا توسط یک بافت نرم کشیده شده یا ملتهب به وجود می آید از جمله تاندون ها،و معمولا پس از چند روز از بین خواهد رفت. درد لگن طولانی مدت، می تواند به دلیل عارضه های خاصی باشد.درد به وجود آمده توسط مشکلات مفصل ران، ممکن است در کشاله ی ران، جلوی پا و یا در زانو احساس گردد. در برخی مواقع، درد زانو تنها نشانه ی مشکلات استخوان لگن است که به آن درد ارجاعی گفته شده و نسبتا شایع است.درد استخوان لگن ممکن است در باسن (اگرچه درد در این ناحیه ممکن است به دلیل مشکلات مربوط به کمر نیز به وجود آید) و یا در قسمت خارجی لگن، احساس شود.
برخی از شایع ترین دلایل درد استخوان لگن و باسن عبارت اند از :
1. آرتروز : شایع ترین علت درد لگن و باسن، آرتروز و به خصوص استئوآرتریت (نوعی آرتروز فرسایشی که با بالا رفتن سن در افراد ایجاد می شود) می باشد.
2. شکستگی های استخوان لگن : این شکستگی ها در افراد مسن شایع اند، به خصوص افراد مبتلا به استئوپروز (کمبود تراکم بافت در استخوان ها)
3. تاندونیت و بورسیت : بسیاری از تاندون های اطراف لگن وظیفه ی اتصال ماهیچه ها به مفاصل را بر عهده دارند. در صورت استفاده ی بیش از حد و یا شرکت در فعالیت های شدید، این تاندون ها می توانند به راحتی ملتهب شوند.
4. فتق : در ناحیه ی کشاله ی ران، فتق میتواند باعث ایجاد درد در جلوی ران شوند. زنان باردار به علت افزایش فشار وارده بر دیواره ی شکم آن ها، در معرض فتق کشاله ران قرار دارند.
5. مشکلات مربوط به زنان و کمر : “درد استخوان لگن ممکن است دلایل مربوط به زنان داشته باشد.”
6. اندومتریوز (رشد پوشش رحم در محل نادرست) می تواند باعث حساس و دردناک شدن ناحیه ی لگن بشود
که بعضی از خانم ها آن را درد استخوان لگن می دانند. درد ناشی از کمر و ستون فقرات نیز ممکن است در اطراف باسن و استخوان لگن احساس شود.
7. سیاتیک نیز می تواند در پشت استخوان لگن ایجاد درد کند. البته درد ناشی از سیاتیک ممکن است از ناحیه ی کمر شروع شده و از پشت باسن به پا ها انتشار یابد.
علائم و نشانه ها درد استخوان لگن و باسن
بسته به نوع عارضه ای که باعث درد استخوان لگن و درد باسن شما شده است، ممکن است در نواحی زیر احساس ناراحتی کنید :
• ران ها
• درون مفصل ران
• کشاله ی ران
• خارج از مفصل ران
• باسن
در برخی مواقع، درد ایجاد شده در دیگر نواحی بدن مثل کمر یا کشاله ی ران (دردهای ناشی از فتق)، می تواند به ناحیه ی لگن انتشار پیدا کند.ممکن است درد شما با انجام فعالیت شدید تر شود، مخصوصا اگر علت آن آرتروز باشد. همراه با درد، ممکن استدامنه ی حرکتی شما نیز کاهش یابد. برخی افراد به دلیل درد در ناحیه ی لگن، ممکن است دچار لنگی شوند.
تشخیص
اگر درد لگن شما بیش از دو هفته شدید تر شد، حتما به پزشک مراجعه کنید. او از شما سوالاتی در مورد درد و فعالیت هاییکه باعث تشدید آن می شوند، خواهد پرسید. درد به هنگام خم کردن ران برای بالا و پایین رفتن از پله ها، و به خصوصهنگام پوشیدن جوراب، می تواند نشانه ی مشکلات مربوط مفصل ران باشد. پزشک همچنین از شما خواهد پرسید که علائمچگونه شروع شده، چه تاثیری بر فعالیت های روزانه ی شما می گذارند و همچنین این که در شب احساس درد می کنید یا خیر.پزشک مفصل ران شما را معاینه کرده و حرکات آن را بررسی می کند، این عمل به او اطلاعات کافی برای برنامه ریزییک برنامه ی درمانی را می دهد؛ با این حال ممکن است برای تشخیص عارضه های دیگر، نیاز به انجام آزمایشات دیگری نیز باشد.
آزمایش
آزمایشاتی که ممکن است پزشک برای تشخیص علت درد لگن شما تجویز کند عبارت اند از : عکس برداری با اشعه ی ایکس، سی تی اسکن، اسکن ام آر آی (MRI) و آزمایش خون اگر پزشک شما احتمال بدهد که درد لگن شما به دلیل عفونت و یا آرتریت روماتوئید به وجود آمده است، آزمایش خون می تواند کمک کند.
راه ها و روش های درمان
برای درمان درد باسن و لگن، گزینه های درمانی بسیار زیادی وجود دارند. میزان موفقیت هر یک از این روش ها نه تنها به استخوان لگن فرد، بلکه به علت به وجود آورنده ی درد نیز وابسته است. برای مثال درمان درد ناشی از آرتروز،معمولاشامل ترکیبی از چند روش درمانی می باشد. به منظور طراحی بهترین برنامه ی درمانی، با پزشک خود مشورت کنید.درمان درد لگن می تواند شامل روشهای دارویی،فیزیوتراپی،ورزش درمانی ، طب سوزنی ،ماساژ،تزریق درون مفصل با کمک استروییدها،اوزون،هیالورونیک اسید یا در اصطلاح ژل،سلولهای بنیادی و جراحی باشد.
دارو
بسیاری از دارو ها به منظور درمان آرتروز و کنترل درد ناشی از آن ساخته شده اند. رایج ترین این دارو ها عبارت انداز مسکن های بدون آسپرین، دارو های ضد التهاب، کورتیکواستروئید ها، دارو های تعدیل کننده (تغییر دهنده ی روند بیماری) و دارو های خواب.
تزریق استروئید،ازون ،سلولهای بنیادی،پی آرپی
در برخی مواقع، از تزریق کورتیکواستروئید به منظور کاهش التهاب و در نتیجه درد در ناحیه ی مورد نظر استفاده می شود.پزشک معمولا کورتیکواستروئید را مستقیما به درون مفصل ران تزریق می کند؛ این عمل تا حدی خطرات کمتری نسبت به عوارض جانبی کورتیکواستروئید های خوراکی دارد. تزریق کورتیکواستروئید را می توان چندین مرتبه تکرار کرد.این تزریقات به کمک فلوروسکوپی ویدیویی (یک نوع عکس برداری با اشعه ی ایکس) انجام می شوند تا از تزریق در محل صحیح اطمینان حاصل شود. تزریقات با راهنمایی فراصوت نیز امروزه در حال رواج یافتن می باشند. تزریق ازون،پی آرپی و سلولهای بنیادی نیز در دردهای لگن استفاده شده است و اثرات مفیدی از آنها گزارش شدهاست که در لینکهای اختصاصی آنها توضیح داده شده است و شما می توانید با کلیک روی این کلمات از همین سایتاطلاعات کافی بدست آورید.
فیزیوتراپی و ورزش درمانی
مراجعه به فیزیوتراپیست می تواند در همه ی موارد مفید باشد از تقویت عضلات و افزایش دامنه ی حرکتی، تا حفظ تون عضلانی.برخی از افراد مبتلا به درد استخوان لگن، علاوه بر مراجعه به فیزیوتراپیست دارو نیز مصرف می کنند در حالی که هدف برخی دیگر از مراجعه به فیزیوتراپیست، توقف مصرف دارو می باشد.یک فیزیوتراپیست با بررسی حالت کلی بدن، انعطاف پذیری، تحرک مفاصل (راحت کردن کردن آن ها)، قدرت، نحوه ی قدم برداشتنو طول پا ها کار خود را شروع می کند. اگر یک یا چند مورد از موارد مذکور ضعیف باشند، ممکن است ایجاد درد کنند.هنگامی که فیزیوتراپیست شما علت ایجاد کننده ی درد را تشخیص داد، به طراحی یک برنامه برای درمان آن خواهد پرداخت. معمولا فردی که در دچار آرتروز مفصل ران است، هفته ای 2 تا 3 بار به مدت 6 تا 10 هفته تحت درمان فیزیوتراپی قرار خواهد گرفت.علاوه بر تمریناتی که به همراه فیزیوتراپیست خود انجام می دهید،ضروری است که تمرینات در منزل که فیزیوتراپ مشخص میکند را نیز انجام دهید.
وسایل کمکی،عصا،کفی طبی،ارتزها
می توانید با استفاده از عصا یا دیگر وسایل کمکی برای راه رفتن، فشار وارد بر لگن خود را کاهش دهیدتوصیه می شود عصا
در سمت مقابل مفصل درگیر استفاده شود.
همچنین استفاده ازکفی های طبی که برای حمایت، تنظیم و بهبود عملکرد پا طراحیشده اند،می تواند فشار وارد بر لگن را کاهش دهد.درگیری لگن بدلیل ایجاد عدم تعادل در پخش فشارهای وارده به پای راست و چپ موجب تخریب بیشتر مفصل می گردد لذا طراحی یک کفی مناسبو استفاده از کفش استاندارد می تواند با متعادل کردن فشار پای راستو چپ از تخریب بیشترمفصل لگن جلوگیری نماید.
ارتز
انواع مختلف ارتزهای لگن و ران ، می توانند به کاهش و تسکین درد لگن و افزایش تحرک پذیری و ثبات کمک کنند.
کاهش فشار
معمولا بهترین کار، ادامه ی فعالیت های روزمره به شکل قبلی است، ولی درنظر داشته باشید که زیاد آن ها راانجام ندهید. اگر به آرامی کار خود را پیش ببرید، می توانید روزانه مقداری به فعالیت های خود اضافه کنید.
از توصیه های زیر استفاده کنیدو تغییر سبک زندگی را انجام دهید:
برای پیشگیری از درد لگن از نشستن بر روی صندلی های کوتاه خودداری کنید، چرا که این کار باعث خم شدن بیشاز حد مفصل ران شده و می تواند درد شما را افزایش دهد. از حمل اجسام سنگین بپرهیزید. هنگام خرید اگر حمل کردن سبد برای شما مشکل است، از چرخ دستی استفاده کنید. در محل کار خود، یک حالت راحت و مناسب برای نشستن انتخاب کنید. این کار باعث کاهش فشار وارد بر لگن و پیشگیری از درد لگن می شود.از یک عصا عصا در سمت مخالف ران دردناک به منظور تسهیل راه رفتن استفاده کنید.فیزیوتراپیست یا پزشک می توانند توصیه هاییدر زمینه ی طول مناسب عصا و نحوه ی صحیح کاربرد آن به شما ارائه دهند.برای پیشگیری از درد استخوان لگن اگر اضافه وزن دارید، وزن خود را کم کنید. فعالیت هایی که طی آن ها باید روی یک پای خود بایستید را جایگزین کنید، برای مثال هنگام سوار شدن در ماشین،به جای گذاشتن هر پا به صورت جداگانه، ابتدا در گوشه ی صندلی نشسته و سپس هر دو پای خود را وارد ماشین کنید.
بسیاری از افراد در طول زندگی خود دچار درد پایین کمر و گردندرد میشوند. این نوع درد معمولاً در اثر وجود مشکل در دستگاه اسکلتی- عضلانی خصوصاً ستون فقرات شامل استخوانهای ستون مهره، دیسکها و عضلات و رباطهای محافظ ستون فقرات ایجاد میشود. در برخی از مواقع علت درد پایین کمر ناشی از عارضههایی است که ارتباطی به دستگاه اسکلتی- عضلانی ندارند. احتمال بروز درد پایین کمر با افزایش سن افزایش پیدا میکند و بیش از نیمی از افراد بالای 60 سال را درگیر میکند.
ساختار ستون فقرات
ستون فقرات از تعدادی مهره تشکیل شده است. بین هر مهره، دیسکها به عنوان جذبکننده ضربه قرار گرفتهاند. دیسک دارای یک لایه بیرونی سخت است و داخل دیسک یک ماده ژلهمانند به نام نوکلئوس قرار دارد. هر مهره دارای دو مفصل پشت دیسکها میباشد که مفاصل فاست نام دارند. این مفاصل و ستون فقرات توسط رباطها و عضلات در محل خود تثبیت میشوند. این عضلات عبارتند از:
- دو عضله ایلیوپسواس که در امتداد دو طرف ستون فقرات قرار دارند
- دو عضله راستکننده ستون فقرات که در امتداد طول ستون فقرات قرار دارند
- تعدادی عضله کوتاه پارا اسپاینال که بین مهرهها قرار گرفتهاند
عضلات شکمی که از قسمت زیر قفسه سینه تا لگن کشیده شدهاند، به حفظ ثبات ستون فقرات کمک میکنند. عضلات باسن نیز در ثبات ستون فقرات مؤثر هستند.
طناب نخاعی در ستون فقرات قرار گرفته است. اعصاب نخاعی از طریق فضای بین مهرهها به اعصاب در سراسر بدن متصل میشوند. در صورت آسیبدیدگی ستون فقرات، امکان دارد ریشههای عصب نخاعی دچار فشردگی شده و درد ایجاد شود.
قسمت پایین ستون فقرات انعطافپذیر است و چرخش، گردش و خم شدن بدن را امکانپذیر میسازد و قدرت مورد نیاز جهت ایستادن، راه رفتن و بلند کردن اجسام را فراهم میکند. بنابر این قسمت پایین ستون فقرات تقریباً در انجام تمامی فعالیتهای روزانه دارای نقش موثری است. درد پایین کمر میتواند سبب محدودیت در انجام این فعالیتها شده و بر کیفیت زندگی تأثیر منفی بگذارد.
انواع درد پایین کمر
انواع درد پایین کمر سمت چپ و راست شامل درد موضعی، درد انتقالی یا انتشاری و درد ارجاعی میباشند.
- درد موضعی در یک نقطه خاص در قسمت پایین کمر ایجاد میشود. این نوع درد شایعترین نوع درد کمردرد محسوب میشود. علت بروز درد موضعی معمولاً آسیبدیدگی مختصر دیسک، التهاب مفصل و در برخی از مواقع کشیدگی و پیچخوردگی عضلانی میباشد. امکان دارد این نوع درد مداوم باشد و یا در برخی از مواقع ایجاد شود. در اثر آسیبدیدگی ممکن است درد ناگهانی ایجاد شود. درد موضعی میتواند در اثر تغییر وضعیت بدن تسکین پیدا کرده و یا تشدید شود. امکان دارد در قسمت پایین کمر در اثر لمس کردن درد ایجاد شود. اسپاسم عضلانی میتواند علت درد پایین کمر سمت راست باشد.
- درد انتشاری از قسمت پایین کمر تا پا کشیده میشود. این نوع درد ممکن است خفیف و یا شدید باشد. درد انتشاری معمولاً در یک طرف و یا پشت ساق پا ایجاد شده و ممکن است به قسمت پایین پا یا تنها به زانو منتقل شود. این نوع درد عموماً نشاندهنده فشردگی ریشه عصبی ناشی از عارضههایی مانند فتق دیسک، سیاتیک، آرتروز یا تنگی کانال نخاعی میباشد. سرفه و عطسه کردن و یا خم شدن در زمان راست نگه داشتن پا میتواند سبب بروز درد شود. در صورت وارد شدن فشار بر ریشه عصب، ممکن است علاوه بر درد مواردی مانند ضعف عضلانی در پا، احساس گزگز یا حتی از دست دادن حس بروز کند. به ندرت امکان دارد افراد دچار بیاختیاری ادرار یا مدفوع شوند.
- درد ارجاعی در قسمتی غیر از محل آسیبدیدگی احساس میشود. برای مثال در اثر حمله قلبی ممکن است در دست چپ درد ایجاد شود. درد ارجاعی ناشی از اعضای داخلی بدن که در پایین کمر ایجاد میشود عمیق و شدید است و تعیین محل دقیق بروز درد دشوار میباشد. معمولاً انجام حرکت سبب تشدید این نوع درد نمیشود.
علت درد پایین کمر چیست؟
سوالی که بیشتر افراد در زمان کمردرد با آن روبر هستند عبارتست از این که علت درد پایین کمر چیست؟ علت درد پایین کمر سمت چپ و راست در بیشتر موارد عارضههای مربوط به ستون فقرات و مفاصل، عضلات، رباطها و ریشههای عصب اطراف ستون فقرات یا دیسکهای بین مهرهای میباشد. معمولاً نمیتوان یک عامل مجزا و خاص را برای علت درد پایین کمر تعیین کرد. هر گونه عارضه دردناک در ستون فقرات میتواند باعث اسپاسم عضلات اطراف ستون فقرات شود. اسپاسم عضلانی ممکن است سبب تشدید درد شود. استرس نیز میتواند باعث افزایش درد پایین و سمت چپ و راست کمر شود.
در برخی از مواقع، کمردرد در اثر عارضههایی مانند سرطان، بیماریهای زنان (مانند سندرم قاعدگی)، بیماریهای کلیه مانند سنگ کلیه و بیماریهای مجاری ادرار (مانند عفونت کلیه، مثانه و غده پروستات)، بیماریهای دستگاه گوارش (مانند دیورتیکولیت) و عارضههای مرتبط با سرخرگهای نزدیک ستون فقرات ایجاد شود. علت درد پایین کمر سمت راست و چپ شامل موارد زیر میباشد:
آسیبدیدگی
آسیبدیدگی امکان دارد در زمان انجام فعالیتهای روزانه (مانند بلند کردن اجسام یا ورزش) یا در اثر صدمات ناشی از افتادن بر زمین یا تصادفات خودرو ایجاد شود. معمولاً ساختارهای آسیبدیده در آزمایشهای تصویربرداری قابل تشخیص نمیباشند ولی طبق نظر پزشکان، عضلات یا رباطها دچار آسیبدیدگی میشوند. وارد شدن آسیب به بافتهای نرم اطراف ستون فقرات نیز میتواند علت درد پایین کمر سمت راست باشد.
آرتروز
آرتروز میتواند علت درد پایین کمر سمت چپ باشد. در اثر این عارضه، غضروف بین مفاصل فاست دچار ساییدگی شده و زائده استخوانی ایجاد میشود. آرتروز با گذشت زمان در اثر ساییدگی بروز میکند. فشار مداوم وارد بر مفاصل احتمال بروز آرتروز را افزایش میدهد. در این حالت دیسکهای بین مهرهها تخریب شده و فاصله بین مهرهها کاهش پیدا کرده و فشار وارد بر مفاصل فاست افزایش پیدا میکند. در نتیجه مفاصل ملتهب میشوند. در اثر تخریب شدید و کاهش ارتفاع دیسک، امکان دارد زائده استخوانی بر ریشههای عصب نخاعی فشار وارد کند. تمامی این موارد باعث ایجاد درد پایین کمر میشوند.
شکستگی فشاری مهره
شکستگی فشاری مهره زمانی ایجاد میشود که تراکم استخوان با افزایش سن در اثر پوکی استخوان کاهش پیدا میکند. مهرهها خصوصاً در مقابل اثرات پوکی استخوان آسیبپذیر هستند. شکستگی فشاری مهره امکان دارد سبب درد شدید و ناگهانی کمر شده و با فشردگی ریشههای عصب نخاعی و در نتیجه بروز کمردرد مزمن همراه باشد. البته بیشتر موارد شکستگی ناشی از پوکی استخوان در قسمت فوقانی و میانی کمر ایجاد شده و باعث بروز درد در این قسمتها میشوند.
دیسک کمر
دیسک کمر میتواند علت درد پایین کمر سمت چپ باشد. دیسک دارای یک لایه سخت خارجی است و داخل دیسک ماده نرم ژلهمانندی قرار گرفته است. در صورتی که دیسک به طور مداوم از جانب مهرههای بالا و پایینی خود تحت فشار قرار گیرد (مانند زمان خم شدن به جلو و بلند کردن اجسام سنگین) امکان دارد لایه خارجی دیسک پاره شده و درد ایجاد شود. در اثر فتق دیسک ممکن است بر ریشه عصبی نزدیک به دیسک فشار وارد شده و باعث بروز درد و علائم در یک یا هر دو پا شود. فتق دیسک در قسمت پایین کمر که بر اعصاب تأثیر بگذارد معمولاً باعث بروز سیاتیک میشود. فتق دیسک در افرادی که هیچ مشکل یا علائمی ندارند، معمولاً در آزمایشهای تصویربرداری مانند ام آر آی قابل مشاهده است.
تنگی کانال نخاعی در قسمت کمر
علت درد پایین کمر میتواند تنگی کانال نخاعی در قسمت کمر باشد. در این حالت کانال نخاعی که حاوی طناب نخاعی و اعصاب میباشد تنگ میشود. تنگی کانال نخاعی در افراد مُسن یکی از دلایل شایع درد پایین کمر محسوب میشود. این عارضه همچنین در افراد میانسالی که در زمان تولد دارای کانال نخاعی تنگ هستند نیز ایجاد میشود. تنگی کانال نخاعی در اثر عارضههایی مانند آرتروز، سرخوردگی مهرههای کمر، اسپوندیلیت آنکیلوزان و بیماری پاژه استخوان به وجود میآید. این عارضه میتواند باعث بروز سیاتیک و درد پایین کمر شود.
سرخوردگی مهرههای کمر
سرخوردگی مهره در اثر جابهجا شدن مهرهها در قسمت پایین کمر ایجاد میشود. نوعی از سرخوردگی مهره معمولاً در دوران نوجوانی (اغلب در ورزشکاران) در اثر آسیبدیدگی و شکستگی بخشی از مهره بروز میکند. در صورت آسیبدیدگی هر دو طرف مهره، امکان دارد مهره به سمت جلو جابهجا شود. سرخوردگی مهره ممکن است در بزرگسالان نیز ایجاد شود ولی معمولاً در اثر وجود شرایط دژنراتیو (تخریبی) بروز میکند. سرخوردگی مهره در بزرگسالان احتمال ایجاد تنگی کانال نخاعی در قسمت کمر را افزایش میدهد.
فیبرومیالژیا
فیبرومیالژیا یکی از دلایل شایع بروز درد میباشد که بر بسیار از بخشهای بدن از جمله پایین کمر اثر میگذارد. این عارضه باعث ایجاد درد مزمن و گسترده در عضلات و دیگر بافتهای نرم در بخشهایی غیر از پایین کمر میشود. فیبرومیالژیا بر کیفیت خواب نیز اثر منفی گذاشته و سبب بروز خستگی نیز میشود.
دلایل غیر متداول درد پایین کمر
دلایل غیر متداول درد پایین کمر عبارتند از:
- عفونت ستون فقرات
- وجود تومور در ستون فقرات
- آنوریسم آئورت شکمی
- برخی از عارضههای گوارشی مانند دیورتیکولیت
- بعضی از عارضههای دستگاه ادراری مانند عفونت کلیه، سنگ کلیه و عفونت پروستات
- عارضههایی که بر لگن تأثیر میگذارند مانند حاملگی خارج رحمی، بیماری التهابی لگن و سرطان تخمدان یا دیگر اندامهای تناسلی
- بیماری زونا (قبل و بعد از مشاهده راش)
- بیماری پاژه استخوان
- انواع التهاب مفصل مانند اسپوندیلیت آنکیلوزان
- بیماریهای التهابی در فضای پشت حفره شکمی مانند بروز اسکار، خونریزی، بزرگ شدن گرههای لنفاوی و بیماری مرتبط با ایمونوگلوبولین G-4
- عارضههای التهابی عضله مانند پلی میوزیت و دیگر میوپاتیهای التهابی و پلیمیالژی روماتیکا
درمان درد پایین کمر
در صورتی که علت خاصی برای درد پایین کمر تشخیص داده شود، عارضه درمان میشود. برای مثال جهت درمان عفونت پروستات از آنتیبیوتیک استفاده میشود. ولی برای رفع درد اسکلتی- عضلانی ناشی از کشیدگی یا پیچخوردگی و همچنین بسیاری از عوامل اسکلتی- عضلانی دیگر روش درمانی خاصی وجود ندارد. با این حال برخی از روشهای درمانی عمومی در رفع درد پایین کمر مؤثر میباشند. این روشها زمانی استفاده میشوند که ریشه عصب نخاعی دچار فشردگی شده باشد. این روشها شامل موارد زیر میباشند:
تغییر در نحوه انجام فعالیتها
به منظور رفع درد پایین کمر که اخیراً ایجاد شده است، بایستی از انجام فعالیتهایی که بر ستون فقرات فشار وارد کرده و باعث ایجاد درد میشوند (مانند بلند کردن اشیاء سنگین و خم شدن) خودداری شود. استراحت و خوابیدن سبب تسریع روند بهبود درد نمیشود و بیشتر پزشکان ادامه انجام فعالیتهای سبک را توصیه میکنند. در صورت وجود درد شدید، استراحت مطلق نباید بیش از 1 تا 2 روز ادامه پیدا کند. استراحت بیش از این مقدار سبب ضعیف شدن عضلات کمر و شکم شده و در نتیجه باعث تشدید درد پایین کمر و طولانی شدن روند بهبود میشود. استفاده از کمربند طبی و تراکشن کمکی به بهبود درد نمیکنند. در واقع تراکشن میتواند سبب به تعویق انداختن روند بهبود شود.
مصرف دارو
معمولاً از آسپیرین جهت تسکین درد استفاده میشود مگر این که التهاب وجود داشته باشد. داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی میتوانند سبب رفع درد و کاهش التهاب شوند.
در صورتی که آسپیرین یا داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی باعث تسکین درد نشوند، امکان دارد داروهای مسکن مخدر تجویز شوند. البته این داروها بایستی برای مدت زمان کوتاهی مصرف شوند چرا که مصرف بلندمدت آن میتواند حساسیت به درد را افزایش داده و سبب ایجاد عوارض جانبی و اختلال سوء مصرف مواد مخدر شود.
در برخی از مواقع شلکنندههای عضلانی مانند کاریسوپرودول، سیکلوبنزاپرین، دیازپام، متاکسالون یا متاکاربامول جهت بهبود اسپاسم عضلانی تجویز میشوند. این داروها برای افراد مُسن که بیشتر در معرض بروز عوارض جانبی مانند خوابآلودگی قرار دارند، توصیه نمیشوند. پزشک معمولاً تا زمانی که بیمار دارای اسپاسم عضلانی آشکار نباشد داروی شلکننده عضلانی تجویز نمیکند. این داروها در صورت تجویز نباید برای مدت بیش از 72 ساعت مصرف شوند. پزشکان در برخی از مواقع به بیمار توصیه میکنند که این داروها را فقط در زمان خواب مصرف کنند.
رعایت وضعیت مناسب بدنی
جهت رفع درد پایین کمر، خوابیدن در وضعیت راحت بر روی تشک با سختی متوسط توصیه میشود. افرادی که به پشت میخوابند میتوانند یک بالش زیر زانوهای خود قرار دهند. افرادی که به پهلو میخوابند بایستی یک بالش زیر سر خود قرار دهند (سر باید نه خیلی بالا و نه خیلی پایین باشد). این افراد نیز میتوانند یک بالش بین زانوهای خود قرار داده و در صورت لزوم جهت تسکین درد پایین کمر، زانوهای خود را مقداری خم کنند. بیمار میتواند در صورت عدم بروز درد، خوابیدن بر روی شکم را ادامه دهد.
همچنین روشهای دیگر مانند حفظ وضعیت مناسب بدنی و روش صحیح بلند کردن اجسام نیز بایستی به دقت رعایت شود. با رعایت نکات ذکر شده، بیشتر میزان درد در عرض چند روز تا 2 هفته رفع خواهد شد. صرف نظر از نوع روش درمان، 80 تا 90 درصد از درد پایین کمر در مدت 6 هفته تسکین پیدا خواهد کرد.
سرما و گرمادرمانی
استفاده از حرارت یا سرما میتواند به رفع علت درد پایین کمر کمک کند. معمولاً در روز اول پس از آسیبدیدگی بهتر است از سرما استفاده شود. یخ و کمپرس سرد نباید مستقیماً بر روی پوست مورد استفاده قرار گیرند. یخ باید پس از مدت زمان 20 دقیقه برداشته شده و مجدداً برای مدت 20 دقیقه با فاصله زمانی 60 تا 90 دقیقه مورد استفاده قرار گیرد. این روند را میتوان در طول 24 ساعت پس از آسیبدیدگی چندین بار تکرار کرد. جهت جلوگیری از بروز سوختگی، پدهای حرارتی در قسمت کمر بایستی با احتیاط استفاده شوند. از به کار بردن پد حرارتی در زمان خواب بایستی خودداری شود.
ماساژ
ماساژ به طور موقتی باعث تسکین درد پایین کمر میشود. درمان دستی به همراه برنامه ورزشی میتواند در تسکین درد پایین کمر مؤثر باشد. البته درمان درستی ممکن است سبب افزایش احتمال آسیبدیدگی شده و بایستی از انجام آن در افراد دارای التهاب مفصل، مشکلات مرتبط با گردن که سبب عدم ثبات مهرههای گردن شده و یا فتق دیسک خودداری شود.
فیزیوتراپی
پس از تسکین درد، انجام فعالیت سبک طبق توصیه پزشک میتواند سبب تسریع روند بهبودی شود. استفاده از یک دوره درمانی زیر نظر متخصص فیزیوتراپی نیز میتواند در تسکین درد مؤثر باشد. برای جلوگیری از مزمن شدن درد پایین کمر، انجام ورزشهای ویژه جهت تقویت عضلات کمر و شکم توصیه میشود.
تحریک الکتریکی عصب از راه پوست
تحریک الکتریکی عصب از راه پوست میتواند سبب تسکین درد پایین کمر شود. دستگاه تحریک الکتریکی جریانی تولید میکند که میتواند از انتقال احساس درد از نخاع به مغز جلوگیری کند. بسته به شدت درد، میتوان این جریان را در ناحیه آسیبدیده چند بار در روز به مدت 20 دقیقه تا چند ساعت مورد استفاده قرار داد.
تزریق کورتیکو استروئید
در برخی از مواقع کورتیکواستروئید (مانند دگزامتازون یا متیل پردنیزولون) به همراه بیحسی موضعی (مانند لیودوکائین) را میتوان در مفاصل فاست یا فضای اپیدورال– بین ستون فقرات و لایه خارجی بافت اطراف طناب نخاعی- تزریق کرد. تزریق استروئید ممکن است برای بهبود سیاتیک تأثیر بیشتری داشته باشد. این روش معمولاً تنها برای چند روز تا چند هفته مؤثر است. هدف اصلی استفاده از تزریق استروئید، تسکین درد تا زمانی است که از برنامه ورزشی جهت بهبود درد برای بلندمدت استفاده شود.
جراحی جهت رفع درد پایین کمر
در صورتی که فتق دیسک به صورت مداوم باعث بروز درد سیاتیک، ضعف، از دست دادن حس یا از دست رفتن کنترل مثانه یا روده شود امکان دارد استفاده از جراحی جهت برداشتن بخشی از دیسک (دیسککتومی) یا در برخی از مواقع بخشی از مهره (لامینکتومی) ضروری باشد.
در موارد تنگی شدید کانال نخاعی ممکن است جهت باز کردن کانال نخاعی، بخش بزرگی از قسمت عقبی مهره (لامینا) با جراحی برداشته شود. در این موارد معمولاً از بیهوشی عمومی استفاده میشود. بیمار بایستی برای مدت 4 تا 5 روز در بیمارستان بستری شود. امکان دارد برای ادامه فعالیتهای روزانه به 3 تا 4 ماه زمان نیاز باشد. در حدود دو سوم افراد به طور کامل درمان میشوند. در بقیه موارد جراحی میتواند از بروز درد و تشدید علائم دیگر جلوگیری کند.
در مورد عدم ثبات ستون فقرات (ناشی از فتق دیسک شدید، سرخوردگی مهره یا پس از لامینکتومی جهت رفع تنگی کانال نخاعی) امکان دارد از جراحی فیوژن ستون فقرات کمری استفاده شود. البته این نوع جراحی سبب محدود شدن عملکرد شخص شده و ممکن است فشار بیش از حد بر بقیه قسمتهای ستون فقرات وارد کرده و باعث بروز مشکلات بیشتری شود.