تنگی کانال نخاعی

احساس درد در ستون فقرات می تواند دلایل مختلفی داشته باشد. تنگی کانال نخاعی، یکی از موارد شایعی ست که منجر به درد در قسمت های مختلفی مانند گردن، کمر و حتی قفسه سینه می شود.

اما ایجاد این بیماری در کمر شایع تر از قسمت های دیگر است. گاهی ممکن است افرادی که دچار چنین مشکلی هستند، علائمی نداشته باشند. همچنین برخی دیگر علائم زیر را تجربه می کنند که حتی به مرور زمان بدتر خواهد شد:

• درد
• گزگز
• بی حسی
• ضعف عضلانی 

اگر شما نیز این علائم ذکر شده را تجربه می کنید، در ادامه با ما همراه باشید تا اطلاعاتی در رابطه با این بیماری در اختیار شما قرار دهیم.

منظور از تنگی کانال نخاعی چیست

در واقع منظور از تنگی کانال نخاعی، باریک یا محدود شدن فضای درون ستون فقرات است که می تواند به عصب هایی که در ستون فقرات وجود دارد، فشار وارد کند. این عارضه معمولا در گردن و کمر رخ می دهد؛ اما بیشترین گزارش ها از سوی بیماران از ناحیه قسمت پایینی کمر بوده است.

تنگی کانال نخاعی می تواند روی نخاع یا ریشه های عصبی که از آن خارج می شوند، فشار وارد کند و در نهایت باعث بروز دردهای شدید در بیمار شود.

تنگی کانال نخاعی در چه قسمت هایی ایجاد می شود

این عارضه ممکن است در هر قسمت از ستون فقرات ایجاد شود، اما معمولا در دو قسمت از ستون فقرات بیشتر مشاهده می شود، که به شرح زیر است:

کمر

این عارضه در قسمت پایین کمر ایجاد می شود که شایع ترین نوع این بیماری است.

گردن

در این شرایط، قسمتی از کانال ستون فقرات، در گردن باریک و محدود می شود.

آشنایی با علائم تنگی کانال نخاعی

همانطور که برای شما بیان کردیم ممکن است برخی از افرادی که دچار این بیماری و عارضه می شوند، هیچ علائمی نداشته باشند. در واقع تنها در سی تی اسکن یا ام آر آی می توان به وجود این بیماری پی بُرد.

تنگی کانال نخاعی ابتدا به تدریج و به آرامی شروع می شود، سپس با گذشت زمان بدتر خواهد شد. علائم، بسته به این که تنگی کانال در کدام قسمت از ستون فقرات ایجاد شده است، می تواند متفاوت باشد، که در ادامه هر یک از موارد زیر را برای شما ذکر خواهیم کرد:

در گردن

• بی حسی یا سوزن سوزن شدن در دست، بازو و پاها
• ضعف در دست، بازو یا پا
• مشکل داشتن هنگام راه رفتن و عدم تعادل
• گردن درد
• در موارد شدیدتر، اختلال در عملکرد روده و مثانه (نیاز فوری به ادرار یا بی اختیاری ادرار)

در قسمت پایین کمر

• بی حسی و سوزن سوزن شدن در پا
• احساس ضعف در پاها
• احساس درد یا گرفتگی در یک یا هر دو پا هنگام ایستادن طولانی مدت یا هنگام راه رفتن (معمولا هنگام خم شدن رو به جلو یا نشستن درد تسکین می یابد)
• کمردرد

همچنین مواقعی که درد و سوزش از باسن شروع شود و به پشت ساق پا برسد، می تواند خبر از این بیماری دهد.

زمانی که هر یک از علائم ذکر شده را داشتید، حتما به پزشک فوق تخصص درد، دکتر محمد حسین دلشاد جهت بررسی و درمان مراجعه کنید. ایشان یکی از بهترین روش های درمانی که برای بیماران خود در نظر می گیرند، تزریق اپیدورال است، که پس از تزریق، درد تا حد زیادی برطرف می شود. این روش در برخی مواقع جایگزین عمل باز کمر خواهد بود و دردها را تا حد قابل توجهی کاهش خواهد داد.

چه عواملی منجر به تنگی کانال نخاعی می شود

ستون فقرات از گردن شروع و به پایین کمر منتهی می شود. استخوان های ستون فقرات یک کانال نخاعی را تشکیل می دهند که از نخاع (عصب) محافظت می کند. 

گاهی ممکن است تنگی کانال نخاعی به صورت مادرزادی ایجاد شده باشد و برخی از افراد دیگر به دلیل تغییرات یا اتفاقات، دچار چنین عارضه ای می شوند. برای مثال دیسک بیرون زده به کانال فشار وارد می کند و موجب باریکی آن می شود.

به طور کلی عواملی که می تواند منجر به تنگی کانال نخاعی شود به شرح زیر است:

رشد بیش از حد استخوان

آسیب و ساییدگی های ناشی از آرتروز در ستون فقرات می تواند منجر به خارهای استخوانی شود. «بیماری پاژه» یک بیماری استخوانی است که معمولا در بزرگسالان ایجاد می شود، این بیماری می تواند منجر به رشد بیش از حد استخوان در ستون فقرات شود.

فتق دیسک

دیسک های نرمی که در بین مهره های ستون فقرات قرار دارد، به عنوان کمک فنر عمل می کنند. با افزایش سن دیسک های بین مهره به مرور خشک می شوند. پارگی دیسک می تواند منجر به خارج شدن مقدار کمی از محتویات آن شود، در نهایت باعث فشار بر نخاع یا اعصاب خواهد شد.

رباط های ضخیم

ربا ط ها همانند طناب محکمی هستند، که استخوان ستون فقرات را به درستی و با قدرت نگه‎ می دارند، رباط ها با گذشت زمان سفت و ضخیم می شوند. این رباط های ضخیم دچار برآمدگی می شوند و در تنگی کانال نخاعی تاثیر خواهد گذاشت.

تومور

زمانی که تومور با رشد غیرطبیعی در داخل نخاع، فضای بین نخاع یا مهره ها ایجاد شود، می تواند در ایجاد تنگی کانال نخاعی تاثیر گذار باشد. این موارد تنها با تصویربرداری ستون فقرات با MRI یا CT قابل شناسایی خواهد بود.

آسیب به ستون فقرات

گاهی ممکن است به دلیل اتفاقاتی مانند تصادف در رانندگی و سایر حوادث، مهره های کمر دچار دررفتگی یا شکستگی شوند. زمانی که این اتفاقات ایجاد شود، می تواند به کانال نخاعی آسیب وارد کند. همچنین تورم ناشی از عمل جراحی کمر نیز می تواند به نخاع و عصب این ناحیه فشار وارد کند و موجب درد شدید شود.

عوامل خطرساز در ایجاد تنگی کانال نخاعی

بیشتر افراد مبتلا به این بیماری بیش از 50 سال دارند؛ اما ممکن است این بیماری در افراد جوان نیز مشاهده شود که بیشتر جنبه ارثی دارد. عوامل دیگر همچون آسیب به ستون فقرات، مشکلات مادرزادی مانند اسکولیوز (بیماری ژنتیکی، که بر رشد استخوان در بدن تاثیر می گذارد) و بیماری های روماتیسمی می تواند در ایجاد این عارضه نقش داشته باشد.

با تصویربرداری از ستون فقرات، می توان هر عاملی که منجر به تنگی کانال نخاعی می شود را از یکدیگر متمایز کرد.

تنگی کانال نخاعی چه عوارضی دارد

به ندرت ممکن است که تنگی کانال نخاعی پیشرفت کند، با این حال عوارضی که ناشی از این بیماری در افراد ایجاد می شود، به شرح زیر است:

• بی حسی
• ضعف
• ایجاد مشکل در تعادل
• بی اختیاری
• فلج شدن

نحوه تشخیص تنگی کانال نخاعی چگونه است

برای تشخیص تنگی کانال نخاعی پزشک ممکن از شما در خصوص علائم و سابقه پزشکی سوال کند و در نهایت یک معاینه فیزیکی انجام دهد. 

همچنین ممکن است چندین آزمایش تصویربرداری را برای کمک به مشخص کردن علت علائم به شما توصیه کند که این موارد به شرح زیر است:

اشعه ایکس

عکسبرداری با اشعه ایکس از کمر می تواند تغییرات استخوانی مانند خارهای استخوانی که ممکن است فضای داخل کانال نخاعی را باریک کند، نشان دهد.

MRI

این عکسبرداری با استفاده از یک آهنربای قوی و امواج رادیویی برای تولید تصاویر از ستون فقرات در اختیار شما قرار می دهد. 

با انجام این آزمایش می توان آسیب دیسک ها، رباط ها و همچنین تومورها را تشخیص داد. از همه مهم تر اعصابی که تحت فشار قرار می گیرند، قابل تشخیص خواهند بود.

سی تی میلوگرام

اگر نمی توانید ام آر آی انجام دهید، پزشک ممکن است توموگرافی کامپیوتری (CT) را پیشنهاد دهد. با این روش، طناب نخاعی و اعصاب مشخص می شود و می توان فتق دیسک، خار استخوان و تومور را مشخص کرد.

چه درمانی برای تنگی کانال نخاعی وجود دارد

درمانی که برای این بیماری در نظر گرفته می شود، به محل تنگی کانال نخاعی و شدت علائم بستگی خواهد داشت. 

اگر علائم شما خفیف باشد یا هیچ علائمی نداشته باشید، تنها توصیه پزشک این است که بیمار معاینات منظمی  داشته باشد تا شرایط او تحت کنترل قرار گیرد.

ممکن است نکاتی ذکر شود که می توانید در منزل انجام دهید و همچنین داروها یا فیزیوتراپی به بیمار توصیه شود.

درمان دارویی

پزشک ممکن است این موارد را برای بیمار تجویز کند:

مسکن ها

داروهای ضد درد مانند ایبوپروفن، ناپروکسن و استامینوفن ممکن است به طور موقت برای کاهش درد ناشی از تنگی کانال نخاعی موثر باشد. داروهای ضد افسردگی دوزهای شبانه مانند آمی تریپتیلین به کاهش درد مزمن کمک می کند.

داروهای ضد تشنج

برخی از داروهای ضد تشنج مانند گاباپنتین برای کاهش درد ناشی از اعصاب آسیب دیده تجویز می شود.

داروهای حاوی کدئین

این دسته از داروها مانند اکسی کدون و هیدروکودون ممکن است برای تسکین درد کوتاه مدت بسیار مفید باشد. این داروها تنها باید با تجویز پزشک و طی دوره محدود استفاده شود.

فیزیوتراپی

برای افرادی که تنگی کانال نخاعی دارند به دلیل اینکه درد کمتری را تجربه کنند، کمتر فعالیت می کنند. چنین شرایطی می تواند منجر به ضعف عضلانی شود که در نهایت درد بیشتر را به همراه خواهد داشت. 

با انجام فیزیوتراپی می توان تمریناتی را آموزش داد که به این دلایل کمک کننده است:

• قدرت و استقامت خود را افزایش  دهید.
• انعطاف و ثبات ستون فقرات حفظ  شود.
• منجر به بهبودی تعادل شما  شود.

تزریق داروهای استروئیدی

ریشه های عصبی که تحت فشار قرار گرفته باشند، تحریک و متورم خواهند شد. تزریق داروی استروئیدی به فضای اطراف، گیر افتادگی تنگی کانال نخاعی را برطرف نمی کند، تنها می تواند به کاهش التهاب و تسکین درد کمک کند.

تزریق استروئید برای همه افراد ممکن است موثر نباشد. تزریق مکرر استروئید می تواند استخوان ها و بافت همبند اطراف را تضعیف کند. با این حال می توانید تزریق را چندین بار در سال با توجه به نظر پزشک انجام دهید.

در این روش از ابزارهای سوزنی مانند، برای برداشتن رباط ضخیم در پشت ستون فقرات استفاده می شود تا فضای کانال نخاعی افزایش پیدا کند و گیرافتادگی ریشه عصبی برطرف شود. این روش راهکاری غیر جراحی برای افرادی است که کاندید عمل جراحی باز نیستند.

عمل جراحی

تنها در صورتی که هیچ راهکار غیر جراحی برای بیماران موثر واقع نشود، ممکن است عمل جراحی برای بیماران انجام گیرد. 

هدف از عمل جراحی، کاهش فشار بر نخاع یا ریشه های عصبی برای ایجاد فضایی بیشتر در کانال نخاعی است. انجام عمل جراحی برای رفع فشار قطعی ترین راه برای رفع علائم تنگی کانال نخاعی است.

نمونه هایی از روش های عمل جراحی برای درمان تنگی کانال نخاعی به شرح زیر است:

• لامینکتومی
• لامینوتومی
• لامینوپلاستی
• جراحی کم تهاجمی

آیا جراحی تنگی کانال نخاعی خطرناک است

همه جراحی ها خطراتی مانند عفونت، خونریزی، لخته شدن خون و واکنش به بیهوشی را به همراه دارند. خطرات دیگر ناشی از جراحی برای تنگی کانال نخاعی به شرح زیر است:

• آسیب عصبی
• عدم بهبود استخوان پس از جراحی
• پارگی در غشایی که عصب یا نخاع را می پوشاند.
• خرابی در صفحات فلزی، پیچ ها و..
• نیاز به جراحی مجدد
• عدم تسکین علائم یا بازگشت علائم

به همین جهت توصیه می شود که بیماران تا حد امکان، راهکارهای درمانی به صورت بسته را انجام دهند تا متحمل چنین عارضه هایی نشوند.

آیا می توان از تنگی کانال نخاعی جلوگیری کرد

از آنجایی که در اغلب مواقع چنین مشکلی به دلیل افزایش سن رخ می دهد مانند آرتروز و از دست دادن توده عضلانی، نمی توانید به طور قطعی از تنگی کانال نخاعی جلوگیری کنید. 

با این حال نکات تاثیرگذاری وجود دارد که این موارد به شرح زیر است:

• رژیم غذایی سالم داشته باشید و به وزن ایده آل خود برسید.
• از مصرف سیگار خودداری کنید.
• از فعالیت های ورزشی که منجر به درد بیشتر در شما می شود، خودداری کنید؛ اما، این نکته را بدانید که باید فعال باشید و تمرینات مختص به خود را تحت نظر فیزیوتراپیست انجام دهید.

راهکارهای خانگی برای درمان تنگی کانال نخاعی

چندین گزینه برای درمان خانگی کانال نخاعی وجود دارد که این موارد به شرح زیر است:

مصرف مسکن های بدون نسخه؛

داروهایی مانند آسپرین، ایبوپروفن، ناپروکسن و… می تواند به کاهش درد و التهاب کمک کند.

استفاده از کمپرس سرد و گرم؛

برخی از علائم تنگی کانال نخاعی گردنی ممکن است با استفاده از کمپرس گرم و سرد بهبود یابند.

حفظ وزن مطولب؛

اگر دچار افزایش وزن هستید، پزشک ممکن است کاهش وزن را به شما توصیه کند.

ورزش برای تنگی کانال نخاعی؛

تمریناتی مانند خم کردن، کششی و تقویتی ممکن است به باز کردن ستون فقرات کمک کند. در خصوص بهترین ورزش با پزشک مشورت داشته باشید.

استفاده از عصا یا واکر.

استفاده از این تجهیزات پزشکی به شما در ثبات کمک می کند و علاوه بر این با خم شدن به جلو در حین راه رفتن، به تسکین درد کمک خواهد کرد.

 

---

اغلب موارد تنگی کانال نخاع را می­توان بدون عمل جراحی با تغییر و اصلاح فعالیت های روزانه خود درمان کرد، استفاده از بریس کمر و انواع کمربندهای طبی برای یک دوره زمانی، مصرف مسکن و یا دیگر داروها و انجام ورزش برای تنگی کانال نخاعی از جمله این فعالیت­ها هستند.

در واقع ، شرکت در تمرینات مربوط به تنگی نخاعی به دلایل مختلف از جمله موارد زیر تقریباً جزئی از هر برنامه درمانی تنگی کانال نخاعی است. چه روش­های جراحی و چه غیر جراحی.

• ورزش های تنگی کانال نخاعی می­تواند به شما در رسیدن به وزن متعادل و یا حفظ وزن سالم کمک کند. داشتن اضافه وزن موجب افزایش فشار در پشت و ستون فقرات می­شود.
• تمرینات می­تواند جریان خون به پشت شما را افزایش دهد، که این امر به معنای افزایش جریان اکسیژن و مواد مغذی به این ناحیه از بدن است. علاوه بر این یک مزیت مضاعف حاصل از افزایش گردش خون، دفع سموم از بدن است.
• به طور کلی تمرینات پشتی و ورزش برای تنگی کانال نخاعی باعث تقویت و بهبود انعطاف­پذیری ماهیچه ­ها و بافت­ های همبند پشت، هسته نخاع، بازوها و پاها می­شود که می­تواند به کاهش میزان فشار بر روی ستون فقرات کمک کند.

لازم است قبل از شروع ورزش برای تنگی کانال نخاعی با یک پزشک متخصص مشورت کنید. او می تواند ارزیابی کند که آیا شما از نظر جسمی قادر به شرکت در فعالیت­های ورزشی خواهید بود و همچنین بهترین ورزش برای شرایط خاص شما کدام است. یک متخصص همچنین می تواند توصیه ­هایی در مورد تمرینات مربوط به تنگی کانال نخاعی برای جلوگیری از ابتلا به این بیماری ارائه دهد.

در ادامه کلیاتی پیرامون تنگی کانال نخاعی و تمرینات مربوطه بیان می­شود. به خاطر داشته باشید که این فعالیت­ ها برای همه مناسب نخواهد بود و لازم است این ورزشها به صورت اصولی انجام شود.

ورزش­ های تنگی کانال نخاعی

بهترین تمرینات و ورزش برای تنگی کانال نخاعی در قسمت پایین کمر، تمرکز بر بهبود دامنه حرکت، قدرت، پایداری و استقامت است. بسیاری از این ورزش­ها برای تنگی کانال نخاعی در قسمت کمر مناسب هستند چرا که خم شدن به جلو راحت­ترین کار است. یکی از انواع ورزش برای تنگی کانال نخاعی در ناحیه کمر، دوچرخه سواری است.

نکته مهم دیگر این است که فعالیت های ورزشی را انتخاب کنید که موجب بروز علائم اختلال تنگی کانال نخاع و یا تشدید علائم  نشود. ورزش برای تنگی کانال نخاعی ممکن است شامل انجام فعالیت های با تأثیر کمتر مانند شنا یا پیاده روی در آب باشد، در حالی که فعالیت هایی با تأثیرگذاری بیشتر مثل دویدن یا ورزش­ هایی که شامل پریدن هستند ممکن است ورزش­هایی برای جلوگیری از ابتلا به تنگی کانال نخاعی باشند.

علاوه بر این، برنامه ورزشی باید به بخشی از برنامه روتین شما تبدیل شود، به این معنی که ورزش باید در مکانی انجام شود که آب و هوا مانع تمرینات تنگی کانال نخاعی نباشد و تجهیزات یا امکانات لازم برای ورزش به راحتی برای شما در دسترس باشد.

همچنین، به منظور تمایل به انجام بدون وقفه ورزشهای تنگی کانال نخاعی، باید فعالیتی (یا چند مورد از فعالیت­ها) را انتخاب كنید كه از آن لذت می­برید و در تمام طول هفته آن را به صورت مرتب انجام می­دهید. اگر از تمرین بدنی شدید واهمه دارید، احتمالاً عذر و بهان ه­ای را پیدا می کنید تا تمرین را حذف کنید.

ورزش برای تنگی کانال نخاعی در ناحیه کمری

علاوه بر فواید کلی دنبال کردن ورزش برای مشکلات کمر، برخی تمرینات اختصاصی و ورزش برای تنگی کانال نخاعی کمر نیز وجود دارد. تمرینات کششی و فلکشنِ تنگی نخاع، اغلب برای کسانی که با این بیماری مواجهند راحت­ ترین حرکات هستند. در زیر چند تمرین ساده برای تنگی کانال نخاعی ارائه می­گردد:

1. کشش دو زانو به قفسه سینه:

   به پشت دراز بکشید. هر دو زانو را به سمت سینه بکشید و آنها را در آغوش بگیرید، ستون فقرات را شل کنید. این وضعیت را به مدت 10 ثانیه نگه دارید و سپس به آرامی پاها را پایین بیاورید. سه ست از این تمرین را در طول روز انجام دهید.

2. حرکت چرخش زانو:

   با زانوهای خم شده به پشت دراز بکشید و پنجه پاها را صاف روی زمین قرار دهید. بدون افزایش فشار، زانوهایتان را تا جایی که می­توانید به سمت چپ بچرخانید. سپس به آرامی زانوهای خود را به سمت راست بچرخانید. این حرکت را سه ست، و در هر ست ده بار تکرار کنید.

3. کشش (جمع کردن) یک زانو به قفسه سینه:

   به پشت دراز بکشید و پاها را دراز کنید. زانوی چپ را به سمت سینه بکشید و دست هایتان را درست زیر زانو یا پایین ران قرار دهید و از آنها استفاده کنید تا زانو را به سینه نزدیک تر کنید.هنگام تعویض پاها، پای چپ را دراز کرده و این بار زانوی راست را به سمت سینه بکشید. این حرکت را 10 بار برای سه ست تکرار کنید.

4. حرکت پل:

   به پشت دراز بکشید و زانوهای خود را خم کنید. بازوها را در کنار بدن دراز کنید و کف دست­ها را بر زمین بگذارید. سپس باسن را منقبض کرده و از روی زمین بالا بیاورید تا بالاتنه را به سمت یک خط مستقیم مورب هدایت کند. این وضعیت را به مدت 5 ثانیه ثابت نگه دارید و سپس به آرامی کف پای خود را به سمت پایین بکشید. این حرکت را 10 بار برای سه ست تکرار کنید.

ورزش برای تنگی کانال نخاعی در ناحیه گردن

همان طور که ورزش برای تنگی کانال نخاعی ناحیه کمر انجام می شود، تمرین هایی برای تنگی کانال نخاع در ناحیه گردن هم برای بهبود قدرت و انعطاف­ پذیری قسمت فوقانی کمر و گردن انجام می­شود. به عنوان مثال این موارد می تواند به هم ترازی بهتر ستون فقرات در موارد فتق ديسک كمر کمک کند. در ادامه برخی از تمرینات و برای تنگی کانال نخاعی ناحیه کمر توضیح داده می­شود. در هر حال باید با پزشک مشورت کنید که تمرینات فیزیوتراپیِ تنگی نخاع و انواع ورزش برای تنگی کانال نخاعی برای شما مناسب است یا خیر.

1. بالا انداختن شانه:

   در حالی که نشسته ­اید، تیغه شانه را به سمت بالا بکشید، یک یا دو ثانیه نگه دارید و سپس آن ها را به حالت عادی برگردانید. این حرکت را برای 20 مرتبه تکرار کنید.

2. کرانچ سرشانه ایستاده:

   روبروی یک دیوار از اتاق بایستید. دست هایتان را روی سطوح مجاور دیوار قرار دهید. تیغه شانه را کنار هم قرار دهید، به سمت دیوار خم شوید، سپس از دیوار فاصله بگیرید و به حالت شروع حرکت برگردید. این حرکت را برای 10 مرتبه و در سه ست تکرار کنید.

3. حرکت چین تاک:

   برای نخستین بار، این تمرین را درمقابل یک دیوار انجام دهید. با ستون فقرات در برابر یک دیوار بایستید و پاها را در فاصله تقریبی سه اینچ از دیوار قرار دهید. ستون فقرات را در برابر دیوار نگه دارید، به آرامی قسمت بالایی پشت و ستون فقرات را به سمت دیوار عقب بکشید و مراقب باشید چانه خود را پایین نگه دارید. به مدت پنج ثانیه در این وضعیت بمانید و سپس به موقعیت شروع خود بازگردید. این ورزش را برای 10 مرتبه در پنج تا هفت ست تکرار کنید.

4. چرخش شانه به عقب:

   شانه ها را به سمت گوش ها بالا ببرید و سپس آنها را عقب بکشید و سپس به سمت محل شروع برگردید. این حرکت چرخشی را با 10 بار تکرار در سه ست انجام دهید.

5. حرکت مار کبری:

   روی زمین دراز بکشید و پیشانی خود را بر روی یک حوله قرار دهید و دست ها را روی دو طرف خود قرار دهید. زبان را با فشار بر روی دهان لمس کنید و تیغه های شانه را به موازات هم قرار دهید، همانطور که یکی دست ها را از روی زمین بلند می کند. آرنج را بالا بزنید، کف دست ها را پایین بکشید و شست­ها را به سمت بالا بکشید. پیشانی خود را از روی حوله بلند کنید و چشم ها را روی زمین متمرکز کنید. این حالت را برای 10 ثانیه نگه دارید و سپس رها کنید. این کار را 10 بار تکرار کنید.

ورزش­های فیزیوتراپی: درمان تنگی کانال نخاع

این موارد صرفاً هنگام تمرین­های تنگی کانال نخاعی کاربرد دارند و همه انواع ورزشهای تنگی کانال نخاعی برای هر فردی مناسب نیست. یک متخصص می­تواند حتی ژست­ ها، حرکت­­ ها و تمرینات بیشتری را که برای بیمار مناسب است توصیه کند.

در حالی که تصاویر ورزش­ ها و دستورالعمل­ های مربوط به تمرینات و ورزش برای تنگی کانال نخاعی ذکر شده در بالا را می­توان تواند برای تسکین نشانه ها مفید دانست، مداخلات دیگری وجود دارند که یک متخصص فیزیوتراپی می­تواند معالجه دیگری را انجام دهد که ممکن است نیاز به تعیین وقت ویزیت باشد.

منبع:

spinal-stenosis-exercises

 

 

اشتراک گذاری مطلب:

---

یکی از علل شایع درد پا و کمر، تنگی کانال نخاعی است.همزمان با بالا رفتن سن، ستون فقرات نیز دچار تغییراتی میشود،این تغییرات فرسایشی ناشی از فرایند طبیعی افزایش سن به تنگی کانال نخاع منجر می شود.

واقعیت اول:

تنگی کانال نخاعی عمدتا در اثر آرتروز ستون فقرات ایجاد می شود و یک پدیده فرسایشی است لذا در سنین بالای 50 سال بیشتر رایج است

تغییرات فرسایشی و تخریبی ستون فقرات در 95 درصد افراد بالای 50 سال به چشم می خوردولی در تعدادی از این افراد میزان این تخریب به اندازه ای خواهد بود که علایم ایجاد می کندلذا صرف دیدن تخریب و فرسایش ستون فقرات تایید کننده وجود تنگی کانال نخاعی نیست وشرح حال و معاینه بیمار بسیار با اهمیت است.تنگی کانال نخاع بیشترین میزان شیوع را در میان سالمندان بالای 60 سال دارد.فشار روی ریشه های عصب در میان زنان و مردان به یک اندازه رواج دارد.

واقعیت  دوم :

شرح حال و معاینه بالینی بیمار مهمترین عامل تشخیصی در این بیماران است و برای تثبیت تشخیص از MRI  استفاده می شود.

 

به گفته بسیاری از متخصصان جراح ستون فقرات تعداد اندکی از بیماران هنگام تولد از مشکلات مادرزادی کمر رنج می برندکه در نهایت به تنگی کانال نخاعی کمری، از نوع مادرزادی، منجر می شود. تنگی کانال نخاع مادرزادیغالباً در مردان بروز می یابد. بیماران معمولاً در سنین بین 30 تا 50 سالگی برای نخستین بار با علائمی مواجه می شوند.

رزرو نوبت در کلینیک تلفن 66572220

---

واقعیت سوم:

هیچ درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد ولی روشهای درمانی مناسبی برای بهبود بیمار از دارو درمانی ،فیزیوتراپی ،ورزش درمانی گرفته تا روشهای تزریق و جراحی به این بیماران کمک خواهد کرد.

---

واقعیت چهارم :

بهترین درمان در این بیماری ورزش منظم جهت افزایش قدرت عضله و بخصوص بهبود انعطاف پذیری عضله است.

---

واقعیت پنجم:

انتخاب نوع درمان به شدت تنگی کانال و کیفیت زندگی شما دارد .مثلا  در بیمار مسنی که تنگی کانال نخاعی داردو با دویست قدم پیاده روی نیاز به نشستن و استراحت پیدا می کند و در زندگی روزمره خود فعالیتش باهمین میزان راه رفتن انجام می شود بهترین کار ورزش است.ولی در بیمار فعالی که تمایل به ورزش دارد و تنگی کانال باعث فعالیت در همان حد دویست قدم شده است ابتدا از ورزش سپس روشهای تزریقی مانند اپی دورال و... استفاده می شود  و در صورت عدم بهبودی جراحی باید انجام شود.

---

 

علائم و نشانه ها

---

درد کمر و پشت بدن:

  کمر درد از علائم تنگی کانال نخاعی است که تمام بیماران مبتلا آن را تجربه نمی کنند، بروز این درد به شدت آرتروزبستگی دارد.بعضی از بیماران هیچگونه علایمی از کمر درد ندارند و وقتی تنگی نخاع به اطلاع ایشان رسانده می شودباور نمی کنند که این مشکال را دارند.عصب های نخاعی حس های بخش های خاصی از بدن را تقویت می کنند، بنابراین فشار روی اینعصب ها گاهی درد ناحیه های تحت پوشش را به دنبال دارد. درد باسن، که در پایین پا منتشر می شودو به عارضه سیاتیکا یا سیاتیک  موسوم است، نیز ناشی از عوارض تنگی کانال نخاعی است.

درد سوزشی در باسن یا پاها (سیاتیک) :

فشار روی عصب های نخاعی درد را در ناحیه های تحت پوشش این عصب ها برمی انگیزد.این درد سوزشی معمولاً از باسن شروع می شود وتا پایین پا منتشر می شود و در نهایت به کف پا می رسد.

بی حسی یا گزگز باسن یا پاها :

در نتیجه افزایش فشار روی عصب ها، بیمار مبتلا به تنگی کانال نخاع علاوه بر درد سوزشیدچار بی حسی و گزگز نیز می شود. اگرچه تمام بیماران هر دو علامت درد سوزشی و بی حسی و گزگز را تجربه نمی کنند.

ضعف پاها یا “افتادگی پا” :

به محض رسیدن فشار به میزان مشخص، یک یا هر دو پا دچار ضعف می شود.برخی بیماران  بندرت با افتادگی پا روبه رو می شوند یا احساس می کنند که پایشان هنگام راه رفتن روی زمین کشیده می شود.

کاهش درد هنگام نشستن یا رو به جلو خم شدن:

بر اساس مطالعات انجام شده بر روی مهره های کمری، خم شدن رو به جلو  فضای نخاع  را افزایش می دهد و فشار ازروی نخاع برداشته می شود. درد بسیاری از بیماران مبتلا به تنگی کانال نخاع با رو به جلو خم شدن، به ویژه در حالت نشسته، کاهش می یابد.درد معمولاً هنگام برخاستن و ایستادن و راه رفتن تشدید می شود.برخی بیماران گزارش داده اند که می توانند با تکیه کردن روی چرخ خرید راه بروند یا این که از دوچرخه ثابت استفاده کنند.بااین حال پیاده روی در مسافت بیش از دویست یا سیصد متر به  باعث تشدید ضعف یا درد شدید خواهد شدنیاز بیمار به خم شدن و ایستادن یا استراحت های مکرر در اثر گرفتگی عضلات پا یا مور مور و گزگز آنها را بعنوان گرفتگی مکرر یاIntermittent Claudication می شناسند که علامت اصلی تنگی کانال نخاعی است.اختلال در فعالیتهای جنسی و کاهش حس جنسی که ممکن است بیشتر د آقایان بروز نماید.اختلال در کنترل ادرار و مدفوع که بسیار نادر است و ممکن است نیاز به جراحی برای بیمار ضرورت پیدا کند.

علت ها و دلایل

---

تنگی کانال نخاع زمانی رخ می دهد که فضای اطراف نخاع تنگ شود در نتیجه نخاع و ریشه های اعصاب نخاعی تحت فشار قرار گرفته و بیمار دچار درد، بی حسی یا ضعف در پاها می شود.

آرتروزو آرتریت (بیماری التهاب مفصل) رایج  ترین علت تنگی کانال نخاعی کمر است. منظور از آرتریت فرسایش و تخریب مفصل های بدن است.دیسک ها در دوران جوانی حاوی مقدار زیادی آب هستند (تصویر سمت چپ)، اما دیسک به موازات افزایش سن، آب خود را از دست می دهد و کوتاه تر و یا حتی متلاشی می شود (تصویر سمت راست). پیامد این تغییرات وارد شدن فشار به مفاصل فاست و ابتلا به آرتریت است. آرتریت ستون فقرات در فرسایش و تخریب دیسک ها و از بین رفتن مواد موجود در آن ریشه دارد.دیسک های کودکان و جوانان حاوی مقدار زیادی آب است، اما هر چه فرد مسن تر می شود،آب دیسک نیز کمتر و در نتیجه دیسک ضعیف تر می شود. این مشکل باعث می شود تا فضای دیسک نشست کندو ارتفاع دیسک کاهش یابد.فرسایش دیسک به نوبه خود به  باعث بروز دو مشکل می شود، نخست آن که وزن به مفصل های فاست منتقل می شودو دوم این که فضای کانال های دربرگیرنده اعصاب کوچک تر می شوند.مفاصل فاست نیز در نتیجه تحمل فشار مضاعف به تدریج تخریب می شوند و مشابه موارد مفصل زانو یا مفصل ران،بیمار مبتلا به آرتریت می شود. غضروف پوشش دهنده و محافظ مفصل ها نیز فرسوده می شود؛فرسایش کامل غضروف موجب سایش دو استخوان روی یکدیگر می شود.بدن در واکنش به از بین رفتن غضروف و برای جبران این نقص و حمایت از مهره ها شروع به تشکیل استخوان  جدید درمفصل های فاست می کند. این استخوان اضافی، موسم به خار یا زائده استخوانی، به مرور زمان فضای اختصاصیافته به عبور عصب ها را تنگ می کند.زائده ها یا خارهای استخوانی ناشی از آرتریت کانال نخاعی را تنگ می کند.دیگر واکنش بدن بهآرتروز و آرتریت این است که رباط های اطراف مفصل های ناحیه کمر بزرگ می شوند.بزرگ تر شدن رباط ها نیز فضای مربوط به عصب ها را کاهش می دهد. زمانی که فضا آن  قدر تنگ شودکه عصب های نخاعی تحریک شوند، علائم دردناک شروع می شود.

علاوه بر آرتروز و آرتریت علل دیگری نیز باعث تنگی کانال نخاعی می شوند :

• فتق دیسک
• تومورها
• قطور شدن لیگامانهای اطراف ستون فقرات
• رشد بیش از حد و غیر متعارف استخوانهای ستون فقرات
• ضربه ها و صدمات به ستون فقرات

تشخیص:

مهترین روش تشخیصی شرح حال و معاینه بیمار است.

رادیوگرافی ستون فقرات کمک کننده است.

CTScan  در موارد خاص کاربرد دارد.

MRI  در تشخیص تنگی کانال کمک کننده است ولی دیدن تنگی کانال در MRI دلیل بر وخامت اوضاع نیست

و MRI به پزشک کمک خواهد کرد.

الکترومیوگرافی یا EMG : در این روش در صورت وجود ضایعه در عصب و عضله تشخیص داده خواهد شد

و در صورت وجود ضایعه در عصب بعنوان یک علامت هشدار دهنده با آن برخورد می گردد.

راه ها و روش های درمان

---

روش  های درمان غیرجراحی تنگی کانال نخاع بر بهبود کیفیت زندگی و سطح عملکرد و کاهش  درد متمرکز می شود.اگرچه روش های غیرجراحی مشکل تنگی کانال نخاع را برطرف نمی سازد،علائم بسیاری از بیماران با بهره گیری از این روش ها برطرف می شود.

ورزش درمانی و پیاده روی در درمان تنگی کانال نخاعی موثر است.

واقعیت ششم:

انجام عمل جراحی ستون فقرات برای کمتر از 5 درصد بیماران مبتلا به تنگی نخاع ضرورت داشته و موثر است.

نظر انجمن جهانی روماتولوژی ارتوپدی وطب فیزیکی و ستون فقرات:

جراحی ممکن است باعث کاهش علایم بیماران تنگی نخاع شود ولی درمان قطعی تنگی نخاع نیست و ممکن است علایم تنگی کانال نخاعی عود مجدد کند.

---

• تغییر در حالت اندامها:

بیماران مبتلا به تنگی کانال نخاع متوجه می شوند که خم کردن رو به جلوی ستون فقرات در زمان راه رفتن علائم  آن هارا برطرف می سازد. دراز کشیدن و بالا آوردن زانوها تا قفسه سینه نیز منجر به تسکین علائم می شود.در این حالت ها فضای در دسترس عصب ها بزرگ تر می شود و در نتیجه بیمار می تواند مسافت بیشتری را طی کند.

• دارو :

فشار روی عصب ها در بعضی موارد از ورمی التهابی نشأت می گیردلذا مصرف داروهای غیراستروئیدی ضدالتهاب(NSAIDS) مانند آسپرین یا ایبوپروفن باعث کاهش ورم و التهاب شده و موجب تسکین علائم تنگی کانال نخاع می شود.

• استراحت:

استراحت پس از شروع مجدد تدریجی فعالیت مفید است. انجام تمرین های ایروبیک (هوازی) مانند دوچرخه سواری یا استفاده از دوچرخه ثابت غالباً پیشنهاد می شود.

• فیزیوتراپی:

فیزیوتراپی معمولاً از ترکیبی از درمان غیرفعال و نرمش و حرکت های اصلاحی بهره می گیرد. درمان غیرفعال شامل کمپرس سرد یا گرم، اولتراسوند، تحریک الکتریکی و ماساژ می شود. این درمان ها با توجه به شل کردن عضله های منقبض و تسکین درد یا ناراحتی، بیمار را برای درمان فعال تنگی کانال نخاع آماده می سازد. حرکت های اصلاحی نیز تمرین های کششی و تجویزی را برای پایدارسازی ستون فقرات، افزایش قدرت، استقامت و انعطاف پذیری دربرمی گیرد.

• کشش (ترکشن):

ترکشن علیرغم مفید بودن برای برخی بیماران، نتایج بسیار محدودی را به دست می دهد.

• تزریق:

تزریق در فضای اپیدورال رایج  ترین تزریقی است که برای تسکین علائم تنگی کانال نخاع انجام می شود.

در این روش که یکی از روش های جراحی بسته ستون فقرات محسوب می شود، دارو (معمولاً استروئید) داخل فضای پیرامون ریشه های عصبی خاص (فضای اپیدورال) تزریق می شود. تزریق این دارو از روش های درمان تنگی کانال نخاعی است که در کاهش التهاب و درد حاد منتشر شونده در دست ها یا پاها مؤثر است. سه تزریق معمولاً ظرف چند هفته انجام می شود.

• طب سوزنی:

طب سوزنی تا  در کنترل درد بیماران و بهبود عملکرد آنان در تنگی کانال نخاع موثر بوده است.

• Manipulation و روشهای کایروپراکتیک  (درمان دستی):

درمانهای دستی درمانی است که در آن متخصص به منظور تنظیم و هم  راستا کردن استخوان ها وبازیابی دامنه حرکتی طبیعی مفاصل به ناحیه معینی فشار وارد می کند. حرکت مناسب درد،گرفتگی یا اسپاسم عضلانی را کاهش می دهد و عملکرد سیستم عصبی و وضعیت سلامت عمومی را بهبود می بخشد.این روش توسط متخصصین طب فیزیکی و توانبخشی با سبک نوین پروفسور Mein انجام می شود و توسط متخصصین کایروپراکتیم با سبک دیگری انجام می گردد.

• ماساژ

ماساژ مناسب به دلیل شل کردن عضله های منقبض و از کاهش  فشار روی عصب و کانال نخاع باعث تسکین درد تنگی کانال نخاع می شود.

بریس یا گردنبند و کمربند طبی:

کمربند یا گردنبند طبی در تنگی کانال نخاعی گردن، ستون فقرات را ثابت نگه می دارد  و حرکت های دردناک را محدود می سازد، لذا باعث کاهش فشار کانال نخاعی شده و علایم بیمار را بهبود می دهد.

---

درمان گیاهی و توصیه های طب سنتی در درمان تنگی کانال نخاعی:

 بسیاری از بیماران تمایل به استفاده از روشهای گیاهی و طب سنتی دارند این روش ها مفید هستند و می توانند تا حدودی به درمانهای طب فیزیکی و توانبخشی بعنوان مکمل کمک کنند ولی به تنهایی نمی توانند مشکل بیمار را حل کنند .

این توصیه ها شامل موارد زیر است:

•  استفاده از روغنهای گیاهی مانند سیاه دانه ،روغن بادام تلخ ویا روغن گل سرخ جهت ماساژ اندامها و ستون فقرات سه مرتبه در روز برای مدت سه ماه
• بادکش بخصوص بادکش گرم هفته ای سه بار
• مصرف عرقیجات مانند عرق خارخسک  به همراه کمی عسل
• نوشیدن دمنوش آویشن،شاه تره یا بومادران روزی یک وعده
• کاهش یا عدم مصرف گوشت قرمز، سوسیس، کالباس، مرغ، شکر سفید ،آرد سفید، شکلات ،کاکائو، الویه، ماکارونی، پیتزا، غذاهای صنعتی، ژله، گوجه، خیار، بادمجان، کیوی، کاهو
• در مورد زالو درمانی و حجامت نظر خاصی ندارم و به متخصصین طب سنتی مراجعه فرمایید.

جراحی:

در صورت موفقیت آمیز نبودن دیگر روش های درمانی در تسکین درد توصیه می شود تا به منظور از بین بردن فشار روی عصب های درگیر عمل جراحی تنگی کانال کمری انجام شود.توجه داشته باشید که فقط 5 درصد بیماران تنگی کانال نخاعی به جراحی نیاز پیدا می کنند.پیش از بهره گیری از هر روش  درمانی جدید باید با پزشک مشورت نمود.برای مثال یک داروی گیاهی ممکن است با داروی مصرفی تجویزی یا غیرتجویزی تداخل داشته باشد. مسلم است که هیچ یک از ما درصدد نیستیم تا با خوددرمانی ناآگاهانه به خود صدمه بزنیم،بنابراین باید اطمینان حاصل کنیم که شروع یک روش درمانی جدید بی خطر و مفید خواهد بود.

رزرو نوبت در کلینیک تلفن 66572220