زخم در ماهی، علل و راهکارهای درمانی آن چیست؟

چه عواملی باعث ایجاد زخم در ماهی می شود؟

اکثر زخم های ماهی ها در اثر عفونت های باکتریایی ایجاد می شوند. این باکتری ها معمولاً در آکواریوم های دارای آب “سالم” نیز یافت می شوند اما تا زمانی که ماهی ها تحت تأثیر کیفیت نامناسب آب یا شرایط محیطی قرار نگیرند، صدمه کمی به بار می آورند. یعنی این باکتری ها دنبال فرصتی برای تاثیر گذاری بر ماهی ها می گردند. افزایش بار انگل آکواریوم و نوسانات شدید دما و آلودگی فیلتر آکواریوم نیز ممکن است ماهی را به طور غیر مستقیم تحت فشار قرار دهد و آنها را مستعد ابتلا به انواع عفونت و زخم های باکتریایی کند.

علائم زخم در ماهیان آب شیرین

برخی از علائم وجود زخم در ماهی ها عبارت اند از:

• بی حالی
• کاهش اشتها
• فرسایش پوست
• از بین رفتن ساختار طبیعی باله
• وجود لکه های قرمز (در اندازه های مختلف)
• مشاهده ماهیچه های زیرین از بیرون (از بین رفتن لایه بیرونی پوست)
• نهایتا، مرگ

معمولا، بروز عفونت های اولیه در ماهیان دچار باکتری زخم دار نادر است. اغلب، یک گونه باکتری رایج و جزو فلور پوست ماهی، از افت قدرت سیستم دفاعی ماهیان شما سو استفاده خواهد کرد. واکنش در برابر استرس حاد برای ماهی مفید است و با پاسخ “مبارزه یا فرار” مرتبط است.

در صورتی که نتوان از شر عامل استرس زای حاد خلاص شد، این اتفاق منجر به بروز یک شرایط استرس زای مزمن می شود. استرس مزمن منجر به کاهش عملکرد سیستم ایمنی، کاهش باروری و کاهش سلامتی کلی بدن می شود. موارد زیر، برخی از رایج ترین عوامل استرس زا برای ماهیان آکواریوم آب شیرین هستند. برخی از این موارد عبارت  اند از:

کیفیت پایین آب

آبی که ماهی در آن شنا می کند با سلامت کلی آن ارتباط مستقیم دارد. عدم حفظ بهداشت سیستم آکواریوم و نادیده گرفتن کیفیت آب منجر به بروز بسیاری از بیماری های ثانویه، از جمله زخم ها می شود.

انگل ها

انگل های ماهیان آب شیرین می توانند ماهی را تحت فشار قرار داده و با بروز رفتار مالیدن پوست به سطوح، ورودی هایی برای باکتری ها ایجاد کنند. مالیدن بدن، رفتاری است که در آن ماهی از بستر خود و هر نوع دکور و اشیا موجود در آکواریوم برای خراش دادن خود استفاده می کند. این رفتار ممکن است شبیه “رقص تند” یا “شنای ناهماهنگ” به نظر برسد. هنگامی که ماهی های جدید بدون گذراندن دوره قرنطینه، به آکواریوم و جمع ماهیان قدیمی اضافه شوند. این انگل ها اغلب وارد سیستم آکواریوم خانگی شما می شوند.

به خاطر داشته باشید که دمای سیستم شما تعیین می کند که انگل ها چرخه زندگی خود را به سرعت تکمیل کرده و یا از بین بروند. این امر در مورد حوضچه های فضای باز که در معرض دماهای مختلف فصلی هستند، بسیار مهم است.

تغذیه نامناسب

برای اینکه بهترین غذاها را به ماهی خود بدهید، نیاز نیست که فقط از محصولات گران قیمت موجود در بازار استفاده کنید. تحقیقات و مطالعه کنید تا بدانید بهترین رژیم غذایی برای ماهی شما چیست. تغذیه نامناسب یا ناکافی عملکرد ایمنی ماهی ها را کاهش می دهد. هیچ غذایی را بیش از 6 ماه نگه ندارید. پس از این زمان، غذاهای باقی مانده، مقدار زیادی ویتامین خود را از دست می دهند. غذای ماهی های خود را در ظرف در بسته و ضد نور در انبار یا کمد نگهداری کنید.

پرخاشگری

ماهی ها می توانند بر سر غذا، قلمرو و فرصت های باروری، دچار رفتار های تهاجمی شوند. رفتارهای پرخاشگرانه می تواند شامل فشار آوردن، ضربه زدن و تعقیب و گریز باشد. استرس پیش بینی حمله ماهی های دیگر، می تواند برای ایجاد تنش در بیشتر گونه های ماهی کافی باشد. زخم های باز ناشی از حملات علاوه بر استرس می توانند یک محیط مستعد زخم ایده آل ایجاد کنند.

درمان زخم در ماهیان آب شیرین

هنگامی که یک عامل استرس زای اولیه شناسایی و حذف شود، ماهی شما به احتمال زیاد بدون هیچگونه مداخله اضافی درمانی بهبود می یابد. زخم های شدید نیاز به درمان دامپزشکی دارند. زخم ها اغلب با درمان آنتی بیوتیکی مداوا می شوند. دامپزشک شما ممکن است آزمایش کشت و حساسیت را برای شناسایی باکتری های ایجاد کننده زخم و لیستی از آنتی بیوتیک هایی که با احتمال بیشتری زخم های ماهی را درمان کنند، تهیه کند.

سعی نکنید زخم ماهی خود را با آنتی بیوتیک های بدون نسخه درمان کنید. این محصولات غیرقانونی از نظر قدرت و کارآیی توسط سازمان های دارویی بررسی نمی شوند. درمان های مبتنی بر آب، فیلتر بیولوژیکی آکواریوم شما را از بین می برد و باعث ایجاد استرس اضافی در ماهی های شما می شود.

نحوه پیشگیری زخم در ماهیان آب شیرین

به منظور جلوگیری از ایجاد زخم در ماهی، انجام اقداماتی برای کاهش استرس در سیستم آکواریوم شما بسیار مهم است. در صورتی که باکتری کشنده ای وارد سیستم شما شود، می تواند تلفات و خسارت های سنگینی ایجاد کند. حفظ کیفیت آب ،انجام تعمیر و نگهداری منظم از آکواریوم، تغذیه با غذا های مناسب و تازه ،رعایت پروتکل های ایمنی زیستی و تکمیل دوران قرنطینه ماهیان تازه ورود به آکواریوم، از جمله اقدامات پیشگیرانه برای مبارزه بیماری های مختلف در ماهی ها است.

آیا بیماریهای قارچی و زخم ها با هم ارتباط دارند؟

در اکثر مواقع، عفونت های قارچی معمولاً پس از ایجاد زخم ها ایجاد می شوند. نه اینکه مستقیماً باعث ایجاد زخم شوند. بنابراین بسیار مهم است که کیفیت آب با انجام تعویض آب به میزان 30٪ هر سه یا چهار روز به مدت دو یا سه هفته افزایش یابد. کیفیت آب در تامین سلامتی ماهی ها بسیار مهم است. حتی وقتی آزمایشات اولیه بررسی کیفیت آب برای وجود آمونیاک، نیتریت و نیترات نشان دهند که کیفیت آب خوب است، بسیاری از مواد دیگر در آب آکواریوم وجود دارند، ممکن است مشکلاتی را برای ماهی ایجاد کنند. این مواد شامل سولفید هیدروژن ناشی از تجزیه مواد آلی هستند. در صورت شک به وجود این ماده، مقداری از آب آکواریوم را عوض کنید.

پس از اولین تغییر آب، افزودن نمک به میزان 1.5 گرم در لیتر (یا یک چهارم اونس در هر گالن) با کاهش اثرات اسمزی نفوذ آب به داخل زخم و با یک عمل ضد عفونی کننده ملایم، به بهبود زخم در ماهیان آب شیرین کمک می کند. مقدار نمک باید پس از هر بار تغییر آب با افزودن 30٪ مقدار نمک اصلی حفظ شود.

این را می توان با استفاده از هیدرومتر یا به طور دقیق تر از یک رسانای سنج برای اندازه گیری جامدات محلول مانند نمک انجام داده و بر کیفیت آب نظارت کرد. افزودن یک محصول ضد باکتریایی به آب مانند Virkon یا یکی از مارک های عالی و تخصصی ماهی ها، ممکن است برای سلامتی آن ها مفید باشد.

در صورت گسترده شدن زخم در ماهی، چه باید کرد؟

در این صورت، ماهی نیاز به بیهوشی دارد و زخم ها باید با جراحی، تمیز، ضد عفونی و با ترکیب ضد آب پانسمان شوند. به این ترتیب ممکن است ماهی بهبود پیدا کند.

اگر فقط یک یا دو ماهی تحت تأثیر زخم قرار بگیرند، ممکن است نیاز باشد تا در یک آکواریوم دیگر نگه داری شوند. کیفیت آب آکواریوم قرنطینه باید با دقت تنظیم شود، اندازه و حجم کافی داشته باشد و کیفیت آب مرتباً کنترل شود. گرم کردن آب تا 25 درجه سانتیگراد/77 درجه فارنهایت نیز بهبود زخم را سرعت می بخشد. به ویژه اگر دمای آب آکواریوم در بهار و پاییز پایین باشد.

با این حال، اگر چندین ماهی تحت تأثیر زخم قرار بگیرند، بهتر است در یک مخزن بزرگ تر، که کیفیت آب آن ایده آل باشد، جهت درمان، نگه داری شوند. ماهیان زخمی اغلب به آنتی بیوتیک هایی نیاز دارند که از طریق تزریق وارد بدن آن ها شوند. اگر بیش از یکی از ماهی های شما تحت تأثیر قرار گرفتند، باید به همه آن ها دو هفته غذای دارویی غنی شده با آنتی بیوتیک داده شود. برای مشاوره تخصصی با تماس بگیرید.

سخن آخر

زخم یکی از شایع ترین ضایعات در ماهی ها است. زخم های مختلف، بیشتر قسمت های خارجی، از جمله باله ها و دهان را تحت تاثیر قرار می دهند. جهت پیشگیری از بروز زخم، بررسی همه ماهی ها، به ویژه شکم ماهی های آکواریوم تان مهم است، زیرا این ناحیه ممکن است به شدت زخمی شده اما ممکن است تا زمان زیادی به درستی تشخیص داده نشود.

با توجه به ماهیت سیستم فیزیولوژیک ماهی، بعضی از باکتری ها همیشه روی پوست ماهی وجود دارند. بیشتر اوقات، سیستم ایمنی ماهی از نفوذ مهاجمان باکتریایی به لایه های خارجی و داخلی پوست جلوگیری می کند. مخاط پوست ماهی مملو از عوامل ایمنی است، به همین دلیل مهم است که مخاط را روی بدن ماهی،  به صورت سالم نگه دارید. هر گونه دارویی که بتواند مخاط پوست ماهی را حفظ کند، در ترمیم زخم های آن موثر خواهد بود. در هر صورت دامپزشک تشخیص نهایی را انجام داده و داروی مناسب را برای ماهی تان تجویز خواهد کرد.

اگر سیستم دفاعی ماهی نتواند با حمله باکتریایی مقابله کند یا با یک نوع باکتری بسیار ناآشنا روبرو شود، احتمال دارد بدن این حیوان دچار زخم شود. اگرچه زخم ها ممکن است از سطح شروع شوند. اما هنگامی که باکتری پوست بیرونی ماهی را دچار آسیب کرده باشد، ماهی شما ممکن است مستعد ابتلا به عفونت سیستمیک کامل یا سپسیس شود.

منبع:

هوشمل

ماهی پت