آشنایی با انواع مدل های سیستم آبیاری قطره ای

آبیاری قطره  ای چیست؟

آبیـاری قطره ای نوعی آبیاری موضعی یا میکرو می باشد که در آن، آب را با فشار کم از روزنه یا تجهیزاتی به نام قطره چکان به ریشه گیاهان می رساند. در این روش آب به آهستگی در پای گیاه ریخته شده که موجب صرفه جویی و افزایش بازدهی آبیاری می گردد. از طرفی با توجه به اینکه در این روش مساحت و عمق کمی از سطح خاک خیس می شود، میزان تبخیر آب نیز کاهش می یابد. در سیستم آبیاری قطره ای آب از شبکه لوله ها و نهایتا خروجی نوار تیپ و یا قطره چکان‎  ها عبور می  نماید. بسته به کیفیت طراحی سیستم نصب شده، یک سیستم آبیاری قطره ای می تواند از انواع روش های آبیاری دیگر مانند آبیاری سطحی و بارانی کاراتر باشد. آبین پلاست ارائه دهنده انواع روش های آبیاری، در این مقاله اطلاعات مفیدی را در این زمینه در اختیارتان قرار می دهد.

تجهیزات مورد نیاز برای سیستم آبیاری قطره ای شامل:

به دلیل نحوه خاص آبرسانی در سیستم آبیاری قطره ای، گاهی روش های سنتی سطحی کوددهی بی تاثیر هستند. بنابراین اغلب در سیستم آبیاری قطره ای، کود شیمیایی مایع و آب آبیاری را با هم مخلوط می کنند. به این روش کوددهی و آبیاری همزمان کودآبیاری، شیمیاری و یا آبیاری شیمیایی گفته می شود. در به کارگیری این روش، که آب و کود به آهستگی به گیاهان داده می شود، تا 95٪ صرفه جویی در مصرف کود گزارش شده است.

توجه به به شما کمک خواهد کرد تا از انسداد سیستم قطره ای جلوگیری نمایید.

مزایا و معایب آبیاری قطره ای

از مزایای سیستم آبیاری قطره ای می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• میزان شسته شدن، اتلاف کود و مواد مغذی به دلیل آبیاری موضعی کاهش می یابد.
• اگر به درستی طراحی، اجرا و مدیریت شود، بازدهی آبیاری آن بالا است.
• نیازی به تراز بودن مزرعه ندارد و در زمین های شیبدار قابل اجرا است.
• در زمین های کشاورزی با اشکال نامنظم به راحتی قابل اجراست.
• از آب های بازیافتی غیرآشامیدنی می توان با اطمینان استفاده کرد.
• رطوبت در ناحیه ریشه ها تامین می شود.
• نوع خاک اهمیت کمتری در تعیین زمان های آبیاری دارد.
• در بازه زمان آبیاری کاهش پیدا می کند.
• فرسایش خاک کاهش پیدا می کند.
• رشد علف هرز کاهش پیدا می کند.
• میزان آبیاری و توزیع آب در نازل ها بسیار یکنواخت شده و قابل کنترل است.
• هزینه نیروی انسانی از روش های دیگر آبیاری کمتر است.
• میزان آبدهی با استفاده از شیرها و دریپرها قابل تنظیم است.
• با استفاده از کوددهی توسط سیستم قطره ای، میزان اتلاف کود به حداقل می رشد.
• با خشک باقی ماندن شاخ و برگ گیاهان، احتمال بیماری گیاهان کاهش می یابد.
• باتوجه به اینکه سیستم آبیاری قطره ای، به فشار پایینی نسبت به سایر روش های آبیاری نیاز دارد، میزان مصرف انرژی نیز کمتر می باشد.

آبیاری قطره ای با استفاده از لوله قطره چکان دار

از معایب سیستم آبیاری قطره ای می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• در ابتدای کار ممکن است هزینه اولیه این روش از سایر روش های آبیاری بیشتر باشد.
• اگر از سیستم فیلتراسیون استفاده نشود، ممکن است لوله و قطره چکان ها دچار گرفتگی شده و سیستم به درستی کار نکند. البته راه های مختلفی برای وجود دارد که می توانید در صفحه مقالات آبیاری مطالعه نمایید.
• در سیستم های آبیاری قطره ای زیرسطحی، شخص آبیاری کننده نمی تواند از صحت آبیاری مطلع شود. (خرابی سیستم ممکن است به آبیاری بیشتر یا کمتر از حد مجاز منجر شود.)
• اگر از کود و مواد شیمیایی استفاده می کنید که برای فعال سازی آن به سیستم آبیاری بارانی نیاز دارید، آبیاری قطره ای مناسب شما نیست. شما می توانید از آبیاری زیر سطحی استفاده کنید.

اسیدشویی در سیستم قطره ای

اسید در سیستم های آبیاری به منظور شستشوی رسوبات تثبیت شده درون لوله ها و قطره چکان ها که ناشی از مواد شیمیایی محلول در آب آبیاری است، کاربردهای فراوانی دارد. این نوع رسوبات یا از آب آبیاری نشات گرفته و یا به دلیل به کارگیری و تزریق کودهای محلول نامرغوب در آب آبیاری به وجود می آید. جهت تزریق اسید به درون سیستم آبیاری همان لوازمی به کار می رود که در هنگام تزریق کود از آن ها استفاده می شود.

اسیدهای مناسب جهت شستشوی سیستم به شرح زیر می باشد:

• اسید هیدروکلریک
• اسید سولفوریک
• اسید فسفریک

نوار آبیاری قطره ای (تیپ)

، لوله ای با دیواره نازک است که برای آبیاری قطره ای استفاده می شود. این نوارها ساختار ساده ای دارند و دارای سیستم جبران کننده فشار نیستند. این نوارها معمولا از جنس پلی اتیلن ساخته شده و دارای ضخامت 4 الی 25 میلمتر (0.1-0.6 mm) می باشد. نوارهای آبیاری ضخیمتر همان لوله های قطره چکاندار هستند و معمولا برای مصارف دائمی مانند استفاده می شود، در حالی که نوارهای آبیاری نازک تر یکبار استفاده شده و بعد از مصرف دور انداخته می شود. در یک پروژه آبیاری که توسط شرکت ریوولیس (Rivulis) در تاکستان های ایتالیا انجام شده، نمایش داده می شود. جریان آب از قطره چکان ها و نازل هایی که بر روی نوار آبیاری وجود دارد خارج می شود. فاصله معمول بین این نازل ها بین 15 – 60 سانتی متر می باشد. » » آبیاری قطره ای چیست ؟ + آشنایی با انواع آبیاری قطره ای

ما به شما در بهبود عملکرد پروژه کمک می کنیم

امروزه با توجه به بحران آب که در بسیاری از نقاط جهان به وجود آمده است از روش ها و تکنولوژی های مختلفی برای آبیاری گیاهان، درختان و محصولات کشاورزی استفاده می شود که میزان هدر رفت آب به حداقل میزان ممکن برسد. آبیاری قطره ای یکی از بهترین و رایج ترین انواع روش های آبیاری است که می تواند در صرفه جویی آب نقش بسیار ویژه ای داشته باشد.

در این روش گیاهان می توانند به مرور زمان و به آهستگی آب مورد نیاز خود را دریافت کنند. امروزه از روش های مختلفی برای آبیاری و لوله کشی قطره ای استفاده می شود که هر کدام می توانند مزایا و معایب خاص خود را داشته باشند. در ادامه مطلب به بررسی آبیاری قطره ای و روش های آن پرداخته می شود.

در حقیقت این نوع از روش های آبیاری در صنعت کشاورزی به روشی موضعی یا میکرو گفته می شود که در آن آب می تواند با فشار کمی از روزنه ها یا تجهیزات مختلفی همچون قطره چکان ها به ریشه گیاهان برسد. در این روش با توجه به آنکه مساحت و عمق کمی از سطح خاک خیس می شود میزان تبخیر آب به حداقل میزان ممکن رسیده و گیاهان می توانند حداکثر استفاده را از آن داشته باشند.

آبیاری قطره ای نوعی از است که در آن آب از شبکه لوله ها و نهایتاً خروجی نوار تیپ و یا قطره چکان‎  ها عبور می کند و می توان از سایر روش های آبیاری مانند آبیاری سطحی و آبیاری بارانی کارایی بیشتری داشته باشد. در این روش از تجهیزات مختلفی  از همچون تانک کود، سیستم بک واش، شیر کنترل فشار، لوله اصلی، لوله آب رسانی، لوله های جانبی یا لوله های فرعی، قطره چکان ها، شیرهای یک طرفه، دستگاه تزریق کود و سم، صافی شن، دستگاه کلرزنی و … استفاده می شود.

مزایا و معایب آبیاری قطره ای

آبیاری قطره ای مانند انواع روش های آبیاری دیگر می تواند مزایا و معایب خاص خود را داشته باشد و برای محیط های جغرافیایی و شرایط آب و هوایی ویژه ای مورد استفاده قرار بگیرد. از جمله مهم ترین مزیت های استفاده از این روش آبیاری می توان موارد زیر را عنوان کرد:

• استفاده بهینه از منابع آبی و صرفه جویی در آب
• کاهش میزان فرسایش خاک
• استفاده در زمین های مسطح و شیب دار
• کاهش مدت زمان آبیاری
• کاهش رشد علف های هرز
• مناسب برای انواع خاک ها
• عدم نیاز به نیروهای انسانی زیاد
• کاهش احتمال بیماری های قارچی در گیاهان و درختان
• امکان بارگیری کود و سم همراه با آب و کاهش میزان استفاده از کود
• رشد بهتر و بیشتر گیاهان و کاهش میزان تبخیر آب
• تهویه مناسب محیط ریشه گیاهان و …

در کنار تمامی مزیت هایی که استفاده از روش آبیاری قطره ای دارد می توان به معایب و ایرادتی نیز اشاره کرد که باید توجه ویژه ای به آنها شود. از جمله مهم ترین ایرادات و معایب این روش آبیاری می توان موارد زیر را عنوان کرد:

• این روش می تواند هزینه های بالایی داشته باشد.
• در صورت عدم استفاده از فیلتراسیون مناسب، دچار گرفتگی می شود
• در آبیاری زیرسطحی نمی توان از صحت آبیاری مطلع شد
• میزان ذخیره آب در زمین در صورت فاصله زیاد آبیاری ها کم خواهد بود.
• امکان تجمع نمک ها در سطح خاک وجود دارد.
• چنانچه حوادث کنترل نشده باعث قطع آبیاری شوند ممکن است به گیاهان آسیب وارد شود.

انواع روش های آبیاری قطره ای

همان طور که گفته شد می توان از روش های مختلفی برای لوله کشی قطره ای زمین ها با توجه به فاکتورهای مختلفی همچون شرایط منطقه، نتایج آزمایشات آب و خاک، الگوی کشت محصول، شرایط اقلیمی منطقه و … استفاده کرد به گونه ای که هر کدام از این روش ها مزیت ها و معایب خاص خود را داشته باشند. از مهم ترین روش های آبیاری قطره ای می توان موارد زیر را عنوان کرد:

آرایش دو ردیفه

در این روش از دو خط لوله یا لوله آبیاری 16 میلی متری استفاده می شود که دارای قطره چکان هایی بر روی آنها هستند. برای انتقال آب به ریشه گیاهان در این روش از دو طرف ردیف کشت دو لوله فرعی عبور داده می شود. این روش معمولاً برای باغ هایی که دارای ریشه های توسعه یافته هستند مناسب است. چرا که این درختان نیازمند آب بیشتری هستند. همچنین فاصله کشت گیاهان از یکدیگر زمانی که از روش آبیاری با آرایش دو ردیفه استفاده می شود باید کمتر از سه متر باشد. انواع لوله آبیاری قطره ای مانند ، لوله های پلی اتیلنی، و … در روش های آبیاری قطره های کاربردهای متعددی دارند.

آرایش یک طرفه

در این روش آبیاری آب توسط یک خط لوله 16 میلی متری که شامل قطره چکان هایی با فواصل مشخص است به پای گیاهان و درختان ریخته می شود. در این روش لوله ها از یک طرف درختان یا گیاهان عبور داده می شود. برای هر ردیف کشت یک لوله فرعی نصب می شود که قطره چکان هایی با فواصل مناسب دارد. این روش معمولاً برای محصولات ردیفی و گیاهان یک ساله کاربرد دارد. در صورت استفاده از این روش برای آبیاری درختان بهتر است که فاصله درختان از هم کمتر از 2.5 متر باشد.

آرایش لوپ یا حلقه ای

در آبیاری قطره ای لوپ از یک طرف ردیف گیاهان یک خط لوله 16 میلی متری عبور داده می شود و بعد از رسیدن لوله به پای گیاه با استفاده از یک سه راه فشاری 16 میلی متری یک خط لوله 16 میلی متری دیگر به خط لوله قبلی انشعاب داده می شود. از این روش می تواند برای کشت درختان جوان که در فاصله های بیشتر از 4 متر از هم قرار دارند استفاده کرد و اگر برای درختان مسن استفاده شود تعداد قطره چکان ها اضافه خواهد شد.

قطره ای سفالی یا کوزه ای

این روش نیز شباهت بالایی به روش لوله کشی قطره ای یک ردیفه یا دو ردیف دارد و لوله های لنترال می توانند در سطح خاک یا کمی زیر خاک قرار بگیرند. در این روش به جای استفاده از قطره چکان ها از سفال یا کوزه های خاصی استفاده می شود که تقریباً دارای طول 15 تا 25 سانتی متر و قطر تقریبی 5 تا 10 سانتی متری هستند.

این کوزه ها در عمق 40 سانتی متری خاک دفن می شوند و دورتادور آنها شن ریخته می شود و آب مورد نیاز گیاهان را تأمین می کنند. در حقیقت لوله های پلیمری مورد استفاده در روش های آبیاری قطره ای می توانند مزیت های متعددی نسبت به سایر لوله ها داشته باشند و مشکلاتی همانند نداشته باشند. آبیاری قطره ای بدون پمپ روش دیگری است که  در ادامه مقاله ها به شرح آن میپردازیم.

آبیاری قطره ای به روش نواری یا تیپ

یکی دیگر از روش های لوله کشی قطره ای روش آبیاری نواری است که در آن از نوارهایی (تیپ) با ضخامت های کم استفاده می شود. قطره چکان یا سوراخ های تعبیه شده بر روی این باعث می شوند که آب به ریشه گیاه برسد. این لوله ها انعطاف پذیری بالایی دارند و می توانند برای کشت انواع گیاهان یک ساله، ردیفی یا بوته ای و صیفی جات استفاده شوند. نوارهای آبیاری در این روش شامل سه نوع نوار تیپ قطره ای بغل دوخت، نوار تیپ پلاک دار و نوار تیپ وسط دوخت هستند.

آبیاری قطره ای زیرسطحی

این روش بسیار شبیه روش آبیاری با آرایش دو ردیفه است و در آن مقداری از خاک اطراف گیاه برداشته می شود و لوله در زیر خاک دفن می شود. عمق خاک می تواند تا 40 سانتی متر برسد و سپس خط لوله 16 میلی متری دریپردار درون آن قرار داده شود. آب مورد نیاز گیاهان توسط قطره چکان های مخصوص به ریشه گیاهان منتقل خواهند شد.

این روش محبوبیت و رواج بسیار زیادی دارد و می تواند کمک زیادی به مدیریت ریشه گیاه بکند. در این روش آبیاری تاج گیاهان در قسمت انتهایی مکان مرطوب شده از سطح خاک قرار گرفته و نیاز آبی ریشه گیاه کاملاً رفع می شود. این روش برای مناطقی که دارای منابع آبی محدود هستند مناسب است…