علائم آبسه کبد
کبد یکی از بزرگ ترین اندام های بدن است که حدود یک و نیم کیلوگرم وزن دارد و خون گیری آن از دو منبع شریان هپاتیک و ورید پورت انجام می شود.آبسه های کبدی عموما دو به صورت چرکی (باکتریایی) یا آمیبی دیده می شود. هر دو نوع علائم بالینی مشترکی دارند و اغلب با هم توصیف می شوند و ممکن است منفرد یا چند کانونی باشد.باکتری ها از طریق مجاری صفراوی (50 درصد)، شریان کبدی، ورید پورت، لانه گزینی مستقیم یا گسترش مستقیم به کبد می رسند.
آبسه کبدی چیست؟
آبسه کبدی یکی از است که به دلیل ایجاد توده چرک در کبد به وجود می آید. ممکن است به دلیل آسیب به کبد یا عفونت داخل شکمی و انتشار آن از طریق گردش خون پورتال این عارضه ایجاد شود. انواع مختلفی از آبسه وجود دارد که توسط باکتری، قارچ یا انگل به وجود می آیند. جهت گرفتن وقت با بهترین دکترهای شیراز وارد سایت ما شوید.
آبسه آمیبی کبد توسط انتامبا هیستولیتیکا ایجاد می شود. این انگل باعث آمیبیاز می شود؛ عفونت روده ای که اسهال خونی آمیبی نیز نامیده می شود. پس از وقوع عفونت، انگل ممکن است از راه جریان خون از روده به کبد منتقل شود.
آمیبیاز از خوردن غذا یا آب آلوده به مدفوع سرایت می کند. استفاده از فضولات انسانی به عنوان کود در گسترش بیماری نقش دارد. آمیبیازیس از طریق تماس فرد به فرد نیز منتقل می شود.
عفونت های آمیبی در سراسر جهان رخ می دهد و بیشتر در مناطق گرمسیری که شرایط زندگی شلوغ و بهداشت ضعیف وجود دارد، رایج است. شیوع این بیماری در آفریقا، آمریکای لاتین، آسیای جنوب شرقی و هند بیشتر است.
سفر اخیر به یک منطقه گرمسیری، اعتیاد به الکل، سرطان، بیماری های سرکوب سیستم ایمنی از جمله ایدز، ، سوء تغذیه، کهنسالی، ، بارداری، مصرف داروهای استروئیدی عواملی هستند که شانس ابتلا به آبسه کبدی آمیبی را بالا می برند.آبسه های قارچی و سایتومگالوویروسی ممکن است در بیماران با سرکوب ایمنی ایجاد شوند و تظاهرات متفاوتی دارند.
احتمال بروز چنین عارضه ای بسیار کم است. اما به دلیل بالا بودن خطر مرگ باید زود تشخیص داده شده و درمان شود. معمولا نشت از روده به شکم و انتقال عفونت از طریق سیاهرگ باب به کبد باعث بروز این بیماری می شود.
این بیماری از زمان بقراط (400 سال قبل از میلاد) مورد بررسی قرار گرفته است. با وجود تحقیقات در سال های طولانی و درمان های تهاجمی در سال های اخیر احتمال مرگ ومیر در اثر این بیماری 60 تا 80٪ است. به همین دلیل باید به علائم آن دقت زیادی داشت و برای درمان سریعا به متخصص مراجعه کرد.
آبسه کبدی توده چرک در کبد است. این عارضه ممکن است در اثر آسیب به کبد یا انتقال عفونت داخل شکمی از طریق سیاهرگ باب به کبد ایجاد شود. این بیماری نادر بوده، اما نرخ مرگ ومیر آن 60 تا 80٪ است.
انواع آبسه کبدی
آبسه کبدی به روش های مختلفی دسته بندی می شود. یکی از روش های دسته بندی آن محل قرارگیری توده چرک در کبد است. حدود 50٪ از آبسه های کبدی منفرد در لوب راست قرار دارند. این بخش از کبد خون رسانی بیشتری داشته و بخش قابل توجهی است. در باقی موارد آبسه در لوب چپ یا لوب دمی کبد ایجاد می شود.
اما در طبقه بندی مهم دیگری این عارضه را بر اساس منبع آن تقسیم می کنند. منبع بیماری ممکن است مربوط به باکتری، قارچ یا انگل باشد. انواع آبسه به صورت زیر تعریف می شوند.
1. آبسه پیوژنیک کبد
آبسه پیوژنیک، توده چرکی در کبد است که به دلیل عفونت باکتریایی ایجاد می شود. زمانی که بدن با عفونت مبارزه می کند، ممکن است گلبول های سفید و سلول های مرده به جای خارج شدن از محل عفونت داخل کبد جمع شوند. پیوژنیک به معنای تولید چرک است. عفونت های شکمی مانند آپاندیسیت، عفونت خون یا عفونت مجاری تخلیه صفرا می توانند این نوع عارضه را ایجاد کنند.
2. آبسه آمیبی کبدی
آبسه آمیبی توده چرک در کبد است که به دلیل پاسخ به انگل روده ای به نام انتامبا هیستولیتیکا ایجاد می شود. این انگل باعث عفونت روده ای به نام اسهال خونی آمیبی می شود. ممکن است انگل از طریق جریان خون وارد کبد شود. خوردن غذا یا آب آلوده به مدفوع و همچنین تماس با فرد آلوده می تواند این عفونت را ایجاد کند.
3. آبسه کبدی قارچی
این نوع آبسه بسیار نادر بوده و کمتر از 10٪ موارد این بیماری به این نوع اختصاص پیدا می کند. ابتلا به عفونت قارچی کاندیدا و عدم درمان آنها ممکن است باعث بروز این بیماری شود.
علائم آبسه کبدی
آبسه کبد ممکن است علائم و نشانه های زیر را ایجاد کند.
- درد در قسمت پایین راست قفسه سینه
- درد قسمت راست بالای شکم
- در موارد کمتر درد در کل شکم
- ادرار تیره
- تب و لرز
- سرفه
- تعریق شبانه
- ازدست دادن اشتها
- حالت تهوع و استفراغ
- کاهش وزن ناخواسته
- ضعف
- زردی پوست و سفیدی چشم
- درد شانه راست
- اسهال (علامت آبسه آمیبی)
اگر دچار چنین علائمی هستید و احتمال می دهید که دچار آبسه کبد شده باشید، حتما در سریع ترین زمان به متخصص گوارش و کبد یا مراجعه کنید. برای ارتباط با بهترین پزشکان می توانید از طریق سایت ما اقدام کنید.
علت آبسه کبدی
آبسه کبدی ممکن است در اثر عفونت یا آسیب به کبد ایجاد شود. علل عفونی این بیماری شامل موارد زیر است.
- عفونت باکتریایی در لوله های تخلیه صفرا
- بیماری های مجاری صفراوی
- اختلالات گوارشی عفونی که از طریق ورید باب انتقال پیدا می کنند.
- عفونت باکتریایی شکم مانند آپاندیسیت، دیورتیکولیت یا سوراخ شدن روده
- عفونت های خون
- آلودگی به عفونت انتامبا هیستولیتیکا
- انگل یا قارچ (به ندرت)
گاهی اوقات ممکن است در حین جراحی یا روش های تشخیص مانند آندوسکوپی به کبد ضربه وارد شده و باعث آبسه کبدی شود. آسیب به شکم و به دنبال آن ایجاد عفونت می تواند این مشکل را ایجاد کند.
در گذشته آپاندیسیت دلیل اصلی ایجاد آبسه کبدی در افراد بود. اما از زمانی که تشخیص و مدیریت بهتر بیماری در دسترس قرار گرفت، این میزان به کمتر از 10٪ کاهش یافته است. امروزه بیماری های مجاری صفراوی (سنگ صفراوی، تنگی، بدخیمی و ناهنجاری های مادرزادی) از علل اصلی آبسه های پیوژنیک کبد هستند.
عوامل خطر آبسه کبدی
برخی از عوامل ممکن است احتمال ابتلا به آبسه کبد را افزایش دهند. البته وجود این عوامل به معنای ابتلا به این بیماری نیست. اگر موارد زیر در مورد شما صدق می کند، بهتر است با یک متخصص دراین رابطه مشورت داشته باشید.
- افراد بین 40 تا 60 سال در معرض خطر انواع عفونی آبسه هستند.
- مصرف بیش از حد الکل
- سیروز کبدی
- ضعیف بودن سیستم ایمنی بدن به دلیل شرایط پزشکی مانند بیماری ایدز، مصرف کورتیکواستروئید، پیوند عضو، درمان سرطان و بیماری سرطان
- دیابت
- بیماری های گوارشی مانند کرون، دیورتیکولیت، کوله سیستیت
- رژیم غذایی با مواد مغذی بسیار کم
- جراحی شکم
- آندوسکوپی از لوله های تخلیه صفرا
- مصرف داروهای مهارکننده پمپ پروتون
- سفر به مناطقی با شیوع عفونت آمیبی
اگر آبسه کبدی درمان نشود و برای کنترل عفونت هیچ اقدام پزشکی صورت نگیرد، می تواند عوارض خطرناکی در پی داشته باشد. این بیماری تهدیدکننده زندگی بوده و می تواند باعث مرگ بیمار شود.
اگر آبسه پاره شود، احتمال بروز عوارض زیر وجود دارد.
- سندروم زجر تنفسی حاد (دیسترس تنفسی حاد)
- آمپیم (تجمع چرک در قفسه سینه)
- انسفالوپاتی (کاهش عملکرد مغز به دلیل عفونت)
- اندوکاردیت (التهاب پوشش داخلی و دریچه های قلب)
- نارسایی کلیه
- نارسایی کبد
- پریتونیت (التهاب بافت پوشش دهنده شکم)
- تجمع مایع اطراف ریه ها
- سپسیس (نوعی عفونت خونی که منجر به مرگ می شود.)
- گسترش عفونت در کل بدن
آبسه کبد می تواند تهدیدکننده زندگی باشد. اگر این عارضه درمان نشود، احتمال پارگی آبسه وجود دارد. پاره شدن آن ممکن است باعث سندروم زجر تنفسی حاد، کاهش عملکرد مغز، تجمع چرک در قفسه سینه، نارسایی کبد، نارسایی کلیه یا گسترش عفونت در کل بدن شود.
تشخیص آبسه کبدی
در اولین مرحله برای تشخیص بیماری پزشک علائم شما را بررسی کرده و در مورد سوابق پزشکی خودتان و خانواده سوالاتی می پرسد. همچنین برای بررسی عوامل خطر آبسه سوالاتی در مورد سفرهای اخیر شما، بیماری های زمینه ای و انجام جراحی یا تست های تشخیصی مطرح می کند.
پس از آن برای بررسی سلامت کبد باید آزمایش خون تجویز شود. در آزمایش خون فاکتورهای زیر لحاظ می شود.
- شمارش کامل سلول های خونی: برای بررسی سلامت کلی بدن و احتمال وجود عفونت
- آزمایش عملکرد کبد: میزان آنزیم های کبدی در بررسی می شود. اگر آنزیم ها در سطح طبیعی نباشند، نشانه بیماری در کبد است.
- کشت خون: برای بررسی وجود عفونت های باکتریایی در خون و تشخیص نوع آنها این آزمایش انجام می شود.
اگر پزشک احتمال دهد که شما دچار عفونت آمیبی هستید، باید آزمایش های زیر را تجویز کند.
- تجزیه وتحلیل نمونه مدفوع
- تجزیه وتحلیل سرم خون برای بررسی وجود آنتی بادی های مربوط به عفونت آمیبی
برای تشخیص آبسه کبدی بهترین راه تشخیص انجام آزمایش های تصویربرداری است. این آزمایش ها شامل موارد زیر می شود.
- سونوگرافی شکم: برخی از آبسه ها با قطر بیشتر از 2 سانتی متر با این روش مشخص می شوند.
- اشعه ایکس قفسه سینه: با استفاده از این تست می توان گاز موجود در حفره آبسه و بالارفتن دیافراگم را تشخیص داد.
- سی تی اسکن با کنتراست: با استفاده از سی تی اسکن می توان ضایعات را در کبد تشخیص داد.
در صورت مشکوک بودن به بیماری آبسه کبدی برای انجام آزمایش های تشخیصی باید به یا متخصص داخلی مراجعه کنید. پزشک پس از بررسی علائم آزمایش های لازم را تجویز می کند. برای ارتباط با بهترین پزشکان می توانید از طریق سایت ما اقدام کنید.
درمان آبسه کبدی
برای درمان این بیماری ابتدا باید آنتی بیوتیک تجویز شود. دوره درمان با این داروها باید تکمیل شوند تا تاثیر خود را ایجاد کنند. پزشک باتوجه به ارگانیسم عفونت و شدت آن بهترین داروی آنتی بیوتیک را تجویز می کند. این داروها می توانند شامل موارد زیر باشند.
- آمینوگلیکوزیدها مانند آمیکاسین یا جنتامایسین
- سوفالوسپورین ها
- مترونیدازول
گاهی ممکن است پزشک برای تخلیه آبسه روش جراحی را توصیه کند. برای انجام جراحی، جراح احتمالا یک سوزن یا لوله نازک را وارد شکم و کبد می کند.
جلوگیری از آبسه کبدی
برای جلوگیری از بیماری آبسه کبدی نمی توان اقدامی انجام داد. ممکن است برخی اقدامات بتوانند احتمال ابتلا به این بیماری را کاهش دهند. از جمله:
- اجتناب از غذا یا آب آلوده
- سفر نکردن به مناطقی با شیوع عفونت آمیبی
- کاهش مصرف الکل
- کنترل بیماری های زمینه ای مرتبط با آبسه کبد