سریال بی گناه ادامه هم گناه است

نقد فصل دوم سریال هم گناه

در یادداشت پیش رو از این می گوییم که چگونه تغییر و تحولات شخصیت های سریال «هم گناه» زمینه ای قوی ندارد. با زومجی همراه باشید.

سریال هم گناه اخیرا با انتشار فصل دوم به پایان رسیده است. این سریال داستان شخصیتی به نام پیمان را تعریف می کند که پس از 28 سال در پی انتقام گیری از خانواده پدری خود به زندگی آن ها وارد شده است. شخصیتی که برخلاف پدر پلیس خود بزرگترین جعل کننده اسکناس تهران محسوب می شود. سریال علاوه بر نمایش وضعیت پیمان به خانواده پدری وی یعنی خانواده صبوری نیز می پردازد. خانواده ای پولدار و متملک که پیمان و مادرش را با زور و تهدید فراری داده اند و به همین دلیل است که پیمان در پی انتقام برآمده است. طبق ادعای سریال آن ها آنقدر مغرور هستند که به هیچ عنوان با افرادی که از قشر متوسط رو به پایین جامعه محسوب می شوند رابطه  برقرار نمی کنند. یکی از عناصر بارز سریال در فصل دوم تغییر و تحول شخصیت های آن است. در ادامه به فصل دوم سریال هم  گناه از همین دریچه نگاه می کنیم؛ در واقع به کیفیت و چگونگی تحولات شخصیت های آن خواهیم پرداخت.

فصل دوم سریال هم گناه با پاره ای از اتفاقات آغاز می شود. یکی از کلیدی ترین ها تغییر شخصیت آرمان از فردی بی اخلاق و مبتذل به مردی اهل خانه و خانواده است. او دیگر آن آرمان سابق نیست و به صورت اساسی تغییر کرده است. متن مدعی است که آرمان تحت تاثیر عشق زیبا دچار تغییری شده است. اما در متن دلیل موجه ای برای چنین تغییری را نمی یابیم در واقع فقط می دانیم که آرمان پس از دل بستن به زیبا در رابطه ای نسبتا یک طرفه به او نزدیک و نزدیک تر شده است و در همین حین نیز زیبا به او علاقه مند شده است و حالا رابطه ای مستحکم بین آن ها شکل گرفته است. او حتی در همان زمان که به زیبا دلبسته بود نشانه ای چند از تغییر نداشت و مدام رفتارهای زننده خود را به نمایش می گذاشت.

آرمان یکی از مهم ترین شخصیت های سریال «هم گناه» است و دلیل این ادعا بیان صریح و متعدد این مورد در طول سریال است. شخصیت ها مدام از این صحبت می کنند که کسی او را درک نمی کند و او خیلی تنهاست. چنین تاکید صریح و مستقیمی نشان از اهمیت او در متن دارد. اما مگر می شود شخصیت پردازی چنین شخصیت مهمی را بین دو فصل سریال قرار دهیم و بیننده هیچ نشانه ی قوی ای دال بر چگونگی تغییر شخصیت وی در دست نداشته باشد؟ مشکل این است که شخصیت نمی تواند به صورت ناگهانی تغییر کند. اصولا در چنین متنی باید دلایلی قوی برای تغییرات رفتاری شخصیت ها وجود داشته باشد. دل بستن و عشق می تواند دلیلی بسیار خوب برای چنین تغییر قابل توجه ای باشد اما به شرطی که در متن نشانه های محکم تغییر شخصیت در پرتو آن وجود داشته باشند نه اینکه پس از تغییر فصل و نشانه هایی بسیار اندک در فصل قبل به  یک باره شخصیتی مهم از آن رو به این رو شود.

تغییر یک شخصیت مستلزم زمینه چینی قوی  است. ممکن است بیننده تمام دلایل تغییر شخصیت را نبیند اما وجود دلایل کافی در متن ضروری است. در غیر این صورت فرض می شود که فیلمساز بدون توجه و استفاده از اصول و مفروضات شخصیت پردازی یکی از شخصیت ها را دچار تغییراتی مهم کرده است. این موضوع فقط برای آرمان صدق نمی کند برای نمونه شخصیت فرید نیز به همین وضعیت دچار است. او تا قسمت های انتهایی شخصی به شدت یک دنده است که مدام آرمان را تحقیر می کند و سعی می کند با روش هایی غیراخلاقی و ظالمانه او و زیبا را از یکدیگر جدا کند تا اینکه در قسمت های انتهایی به طرز عجیبی دگرگون می شود.

بله او پس از فهمیدن اینکه زیبا به سرطان دچار است در مواجه  با آرمان دگرگون می شود اما آیا همین یک دلیل واقعا می تواند پشتوانه ای برای تغییر شخصیت باشد؟ توجه داشته باشید که فرید شخصیتی منفی بود که به کمتر فاکتور اخلاقی پایبند بود و هر عمل ناشایستی را ممکن بود انجام دهد. سوال اینجا است که این تغییرات بر چه اساسی باید باورپذیر باشند؟ آن هم وقتی که در چند قسمت قبل مدام شاهد دعوای فرید با آرمان بوده ایم؟ آیا در متنی که در آن تلاش می شود اتفاقات علت و معلولی به نظر برسند نباید تغییر یک شخصیت پشتوانه محکمی داشته باشد؟ شخصیتی که مدام با خودخواهی سعی می کرد همه را به شکل خود دربیاورد به یک باره متحول نمی شود؛ اساسا تغییر شخصیت ها در متنی با ادعای علت و معلولی بودن وقایع بر اساس دلایل بسیار محکم است دلایلی که نه به یک باره بلکه به مرور و ذره ذره در طول متن ارائه می شوند.

سریال «هم گناه» از ابتدا تاکنون در حال پی ریزی یک اتفاق مهم بود آن اتفاق چیزی نبود جز اینکه فریبرز بالاخره از هویت واقعی پسر خود باخبر  شود. این اتفاق رخ می دهد اما سوال این است که چنین اتفاقی چه عواقبی را برای شخصیت فریبرز به همراه دارد؟ تنها چیزی که ما می بینیم جدایی فریبرز از خانواده صبوری است؛ حال آنکه این شخصیت پیش از این نیز چندان عضوی از خانواده صبوری نبود. آیا فاش شدن رازی این چنین مهم و سر به آنلاین پس از 28 سال در سریالی با ادعای رخ دادن وقایع به صورت علت و معلولی موجب رخ دادن تغییری به مراتب بزرگ تر در یکی از شخصیت های کلیدی قصه نمی شود؟ آن هم فریبرز که مدت ها پیش به دلیل ایستادگی جلوی خانواده خود حاشیه ها و فشارهای مختلفی را تجربه کرده بود و در طول این بیست و هشت سال در فراق دوری از همسر و فرزندان می سوخت.

توجه داشته باشید که یکی از اساسی ترین مضامین سریال از ابتدا تا انتها نیز همین وضعیت زندگی فریبرز بود. البته موضوع فریبرز کمی با دیگران متفاوت است در واقع آن ها زیادی تغییر می کنند و فریبرز برعکس آن ها با تغییر چندانی مواجه نمی شود. به بیان ساده تر اینکه یکی از کلیدی ترین مضامین سریال هیچ تاثیری روی شخصیت مرکزی آن مضمون ندارد. به بحث خود بازگردیم در سریال هم گناه با دگرگونی شخصیت ها بر پایه ی دلایل ضعیف مواجه ایم. برای نمونه به مادر آرمان یعنی شخصیت فریده نگاه کنید او هم مانند فرید صرفا با فهمیدن اینکه زیبا سرطان دارد از آن رو به این رو می شود. فریده آن کسی است که با دروغ و تهدید به گروگان گیری لیلا را فراری داده بود و  قصد انجام همین کار با زیبا را نیز داشت. او شخصیتی است که مدام به پسر جوان و ظاهرا عاشق پیشه ی خود زخم زبان می زد اما همین که می فهمد زیبا سرطان دارد تصمیم می گیرد از آن رو به این رو شود.

پیش از این نیز گفتیم تغییر یک شخصیت در چنین متنی مستلزم ارائه دلایلی قوی مستحکم و دلالتمند است دلایلی که در طول متن به مرور ارائه می شوند. اتکا به دلیل «مادر و دلسوز» بودن برای چنین تغییری کافی نیست بر اساس متن فریده نه تنها پس از 28 سال از عقاید خود دست نکشیده است بلکه همچنان بر همان اعتقاد سنتی خود پایبند است. او همواره معتقد است که هیچ یک از اعضای خوانده صبوری حق ندارند با افراد اصطلاحا بی اصل و نسب ازدواج کنند اما به یک باره پس از فهمیدن اینکه زیبا سرطان دارد به دلیل «مادر و دلسوز» بودن متحول می شود. به بیان دیگر تحول شخصیتی او در طول متن و به مرور شکل نمی گیرد. این مشکل از آن جهت بارزتر می شود که ما با یک سریال بیست و دو قسمتی طرفیم این یعنی سازندگان به وضوح زمان کافی را برای پرداختن به قوس شخصیتی کاراکترها را داشته اند.

در یک سریال بیست و دو قسمتی زمان قابل توجه ای برای نمایش هرچه بیشتر شخصیت ها وجود دارد تا هر تغییری در آن ها واجد دلایلی دلالتمند باشد. البته لازم به ذکر است که نیازی نیست نویسنده حتما یا لزوما تمام تغییرات را «به تصویر بکشد» بلکه متن می تواند دارای چنان وحدت و انسجامی باشد که مخاطب خود با اتکا و استناد به آن برخی از جاهای خالی را پر کند. ساده تر اینکه در متن کمال مطلوب نویسنده آن قدر خوب در طول متن شخصیت ها را پرورانده است که مخاطب به راحتی با اتکا به آن ها دلایل منطقیِ پشت تغییرات شان را درک می کند. در چنین متنی دیگر با مشکلاتی از این قبیل که چرا شخصیت ها برخلاف ذات خود عمل کرده اند یا اگر دچار تغییری شده اند چرا آن تغییر دلیل مستحکمی ندارد مواجه نخواهیم بود.

در این یادداشت ادعا شد که شخصیت ها در سریال «هم گناه» به یک باره دچار تحول می شوند. تحولی که زمینه ی آن در طول متن پی ریزی نمی شود؛ به همین ترتیب تغییرات اکثر شخصیت ها سنخیتی با کلیت متن ندارند و به یک باره رخ می دهند. همچنین این ادعا را با آوردن شاهد مثال از برخی از مهم ترین شخصیت های سریال اثبات کردیم. برای نمونه های بیشتر در همین زمینه می توان از شخصیت فرهاد و اینکه او چگونه بین دو فصل عاشق هدیه شد و تمام زندگی اش تغییر کرد نیز سخن به میان آورد. در مورد فرهاد هم این موضوع خودنمایی می کند که آیا متن نباید برای چنین تغییر مهمی در یک شخصیت واجد زمینه چینی هایی «بسیار قوی» باشد؟ زمینه چینی هایی که پیش از هرچیز در مرحله اول باعث بالا رفتن کیفیت خود متن می شوند.

به گزارش خبرگزاری ای بی سی مگ در سریال «بی گناه» کاراکتر استاد کثرتی یک استاد بزرگ  نقاشی است که در شبکه های اجتماعی توسط چند زن به آزار متهم شده است و حالا قصه این کاراکتر به بخش های حساس خود رسیده است.

مصطفی و محسن کیایی که پیش از این در سریال «هم گناه» علاقه خود به موضوعات حساس و جنجالی اجتماعی نشان داده بودند در سریال «بی گناه» هم به سراغ موضوعات اجتماعی زیادی از جمله جنبش می تو رفته اند. جنبشی که از هالیوود آغاز شد و در ماه های گذشته در سینما و به طور کلی هنر ایران هم حسابی جنجالی شد.

در سریال «بی گناه» یک استاد نقاش معروف از سوی چند زن مورد اتهام قرار گرفته و در پایان قسمت قبل با تعطیلی نمایشگاه نقاشی ها و تدریسش در دانشگاه روبه رو شد درحالی که در همین قسمت نشانه هایی از توطئه یک زن علیه این استاد نقاش دیدیم.

حال باید دید در ادامه چه اتفاقی برای این کاراکتر رخ می دهد و آیا قصه بی گناه قرار است این فرد را بیگناه نشان دهد یا مدارک دیگری برای آزارگر بودن او رو می شود.

سریال «بی گناه» یکشنبه ها از پلتفرم فیلیمو عرضه می شود. مهران احمدی محسن کیایی شبنم مقدمی مسعود رایگان رویا تیموریان ویشکا آسایش و… بازیگران این سریال هستند که به تهیه کنندگی مصطفی کیایی و کارگردانی مهران احمدی تولید شده است.

55245