علت اسهال خونی در کودکان

اسهال خونی در کودکان: علل، علائم، تشخیص و درمان

اسهال خونی، یا به عبارت دقیق‌تر، اسهال همراه با خون، می‌تواند در کودکان نگران کننده باشد. این مشکل اغلب ناشی از عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی دستگاه گوارش است و در بیشتر موارد به طور معمول با مراقبت‌های خانگی قابل درمان است. اما گاهی نیز می‌تواند نشانه‌ای از بیماری‌های جدی‌تر باشد. بنابراین، تشخیص دقیق علت و دریافت درمان به موقع بسیار مهم است. در این مقاله، به بررسی دقیق علل، علائم، تشخیص، درمان و پیشگیری از اسهال خونی در کودکان می‌پردازیم.

علل اسهال خونی در کودکان

اسهال خونی می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد. شایع‌ترین علل این مشکل عبارتند از:

• عفونت‌های ویروسی: ویروس‌های مختلفی می‌توانند باعث اسهال خونی شوند، از جمله روتاویروس، نوروویروس و آدنوویروس.
• عفونت‌های باکتریایی: باکتری‌هایی مانند سالمونلا، شیگلا، اشریشیا کلی و کمپیلوباکتر از علل شایع اسهال خونی هستند.
• پارازیت‌ها: انگل‌هایی مانند کریپتوسپوریدیوم و ژیاردیا می‌توانند باعث اسهال خونی شوند.
• التهاب روده: بیماری‌های التهابی روده مانند بیماری کرون و کولیت اولسراتیو می‌توانند باعث اسهال خونی شوند.
• آلرژی غذایی: برخی از کودکان ممکن است به غذاهای خاص، مانند شیر گاو، تخم مرغ یا گلوتن، آلرژی داشته باشند.
• سندرم روده تحریک‌پذیر: سندرم روده تحریک‌پذیر می‌تواند باعث اسهال، درد شکم و گرفتگی شود.

در بعضی موارد، اسهال خونی می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری جدی‌تر باشد، از جمله:

• انتروکولیت نکروزان: این بیماری در نوزادان نارس یا نوزادانی که به طور شدید بیمار هستند، اتفاق می‌افتد و می‌تواند باعث آسیب به روده کوچک شود.
• هموراژی: خونریزی در دستگاه گوارش، از جمله معده یا روده کوچک، نیز می‌تواند باعث اسهال خونی شود.
• بیماری‌های ایمون ضعف: بیماری‌هایی مانند ایدز و سرطان می‌توانند سیستم ایمنی را تضعیف کنند و کودک را در معرض خطر اسهال خونی قرار دهند.

علائم اسهال خونی در کودکان

علاوه بر اسهال خونی، علائم دیگری نیز ممکن است در کودکان مبتلا به اسهال خونی دیده شود، از جمله:

• درد شکم: درد شکم در کودکان مبتلا به اسهال خونی معمولا شدید است و ممکن است در قسمت بالا، پایین یا تمام شکم اتفاق بیفتد.
• تب: تب ممکن است نشانه‌ای از عفونت باشد.
• استفراغ: استفراغ ممکن است در بعضی موارد همراه با اسهال خونی رخ دهد.
• خستگی: کودکان مبتلا به اسهال خونی ممکن است احساس خستگی و بی حالی کنند.
• کم آبی: اسهال خونی می‌تواند باعث از دست رفتن آب بدن شود.

علائم هشدار دهنده که نیاز به توجه فوری دارند:

• اسهال خونی شدید: اگر خون در مدفوع کودک به مقدار زیادی وجود دارد، باید فورا به پزشک مراجعه کنید.
• تب بالا: تب بالاتر از 38.5 درجه سلسیوس ممکن است نیاز به درمان فوری داشته باشد.
• استفراغ شدید: استفراغ مستمر و شدید می‌تواند خطرناک باشد.
• کم آبی: علائم کم آبی مانند خشک شدن دهان، تشنگی شدید، کاهش ادرار و فرورفتگی چشم‌ها نیاز به توجه فوری دارند.
• تغییر در رفتار و هوشیاری: کودکان مبتلا به اسهال خونی ممکن است در رفتار و هوشیاری خود تغییر داده و احساس خستگی و بی حالی کنند.

تشخیص اسهال خونی در کودکان

پزشک برای تشخیص علت اسهال خونی در کودکان، معاینه فیزیکی کودک را انجام می‌دهد و در مورد تاریخچه بیماری و علائم کودک از والدین سوال می‌کند.

آزمایشات تشخیصی شامل:

• آزمایش مدفوع: آزمایش مدفوع برای شناسایی عامل عفونی مانند باکتری، ویروس یا انگل انجام می‌شود.
• آزمایش خون: آزمایش خون می‌تواند در تشخیص کم آبی و سایر اختلالات موجود کمک کند.
• آندوسکوپی: در بعضی موارد، آندوسکوپی برای بررسی داخلی معده و روده کوچک نیاز است.
• بیوپسی: در صورت نیاز، از روده کوچک بیوپسی گرفته می‌شود و زیر میکروسکوپ بررسی می‌شود.

درمان اسهال خونی در کودکان

درمان اسهال خونی بستگی به علت اسهال دارد.

درمان های مصرف خوراکی:

• جایگزینی مایعات: مهم‌ترین بخش درمان اسهال خونی جایگزینی مایعات از دست رفته است. کودک باید آب و مایعات الکترولیتی را به مقدار کافی مصرف کند. در صورت شدت اسهال خونی و کم آبی شدید، ممکن است نیاز به دریافت مایعات به صورت وریدی باشد.
• آنتی‌بیوتیک‌ها: در صورت وجود عفونت باکتریایی، پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک تجویز کند.
• داروهای ضد اسهال: داروهای ضد اسهال می‌توانند در کاهش تعداد اسهال کمک کنند.
• پروبیوتیک‌ها: پروبیوتیک‌ها باکتری‌های مفید در دستگاه گوارش هستند و می‌توانند در تسکین اسهال خونی کمک کنند.

درمان های دیگر:

• ترک مصرف غذاهای سفت: تا زمان بهبود اسهال، مصرف غذاهای سفت را محدود کنید.
• مصرف غذاهای مایع و خنک: غذاهای مایع و خنک مانند سوپ ، ماست ، برنج و سبزیجات پخته را مصرف کنید.
• مصرف موز: موز منبع خوب پتاسیم است و می‌تواند در جبران کاهش پتاسیم در بدن کمک کند.
• استراحت: کودک باید به قدر کافی استراحت کند.

نکته مهم:

• قبل از مصرف هر نوع دارو یا درمان خوراکی ، با پزشک کودک مشاوره کنید.

پیشگیری از اسهال خونی در کودکان

• شستن دست‌ها: دست‌های خود و کودک را به طور منظم و با صابون و آب بشوید، به ویژه بعد از رفتن به توالت، تعویض پوشک و قبل از آماده کردن غذا یا مصرف آن.
• پخت کامل غذا: غذاها را به طور کامل بپزید و به ویژه گوشت و مرغ را به درستی پخته و از مصرف غذاهای نیم پخته خودداری کنید.
• مصرف آب سالم: از مصرف آب غیر بهداشتی خودداری کنید.
• مصرف میوه و سبزیجات شسته شده: میوه و سبزیجات را قبل از مصرف به درستی بشویید.
• واکسیناسیون: واکسن روتاویروس می‌تواند خطر اسهال خونی ناشی از این ویروس را کاهش دهد.

راهکارهای خانگی برای درمان اسهال خونی در کودکان

• آب و الکترولیت‌ها: به کودک آب و مایعات الکترولیتی به مقدار کافی بدهید.
• سوپ مرغ: سوپ مرغ می‌تواند در جبران مایعات از دست رفته و تسکین اسهال کمک کند.
• ماست: ماست حاوی باکتری‌های مفید است و می‌تواند در تسکین اسهال کمک کند.
• برنج: برنج پخته غذا خفیفی است و می‌تواند در جذب مایعات کمک کند.
• موز: موز حاوی پتاسیم است و می‌تواند در جبران کاهش پتاسیم در بدن کمک کند.
• زنجبیل: زنجبیل خواص ضد التهابی دارد و می‌تواند در تسکین درد شکم کمک کند.

نکته مهم:

• قبل از استفاده از هر نوع درمان خوراکی ، با پزشک کودک مشاوره کنید.
• در صورت وجود علائم شدید ، فورا به پزشک مراجعه کنید.

جدول: علل شایع اسهال خونی در کودکان

نتیجه گیری

اسهال خونی در کودکان می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد. تشخیص به موقع علت و دریافت درمان مناسب بسیار مهم است. در بیشتر موارد، اسهال خونی به طور معمول با مراقبت‌های خانگی قابل درمان است ، اما گاهی نیز می‌تواند نشانه‌ای از بیماری‌های جدی‌تر باشد. در صورت وجود علائم شدید ، فورا به پزشک مراجعه کنید.

پرسش و پاسخ

1. چه زمان باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت وجود علائم شدید ، مانند اسهال خونی شدید ، تب بالا ، استفراغ شدید ، کم آبی یا تغییر در رفتار و هوشیاری ، باید فورا به پزشک مراجعه کنید.

2. چگونه می‌توان از اسهال خونی در کودکان جلوگیری کرد؟
شستن دست‌ها ، پخت کامل غذا ، مصرف آب سالم ، مصرف میوه و سبزیجات شسته شده و واکسیناسیون می‌تواند در کاهش خطر اسهال خونی کمک کند.

3. آیا درمان های خوراکی برای اسهال خونی موجود است؟
بله، درمان های خوراکی مانند جایگزینی مایعات ، آنتی‌بیوتیک‌ها ، داروهای ضد اسهال و پروبیوتیک‌ها می‌توانند در درمان اسهال خونی کمک کنند. قبل از مصرف هر نوع دارو ، با پزشک کودک مشاوره کنید.