تعارض منافع چیست

تعارض منافع: یه دغدغه جدی تو دنیای امروز

تعارض منافع یه اصطلاح مهم تو دنیای امروز و یه موضوع جدّی تو هر زمینه ای مثل علم کسب و کار و حتی زندگی شخصی ما هست.
بسیاری از ما ممکنه فکر کنیم که تعارض منافع فقط یه موضوع برای حرفه ای ها و مدیریت ها هست اما واقعیت این است که هممون در معرض این موضوع قرار داریم.

تعارض منافع وقتی پیش میاد که شخصی دارای دو یا چند منافع مختلف باشه و این منافع با هم در تضاد باشن. به عنوان مثال تصور کن که شما تو شرکت جدیدی شغل گرفتی و این شرکت با شرکت قبلی شما در رقابت هست. در این شرایط ممکن هست که تو بین منافع شرکت قبلی و شرکت جدید تو تردید باشی و نیاز به انتخاب داشته باشی.

تعارض منافع تو موارد متفاوت

تعارض منافع تو موارد متعددی مطرح میشه. چند مثال مشهور از موارد متفاوت تعارض منافع رو بررسی کنیم:

• در زمینه علمی: یک محقق ممکن هست که مطالعه خود رو به گونه ای انجام بده که نتایج مطالعه مورد پسند شرکت حامی مطالعه باشه و این موضوع می تونه اعتبار مطالعه رو زیر سوال ببره.
• در زمینه اقتصادی: یک مدیر ممکن هست که در خرید مالی به شرکتی که در آن سهام دارد توجه ویژه ای داشته باشه در حالی که ممکن هست شرکت های دیگر گزینه های بهتری باشن.
• در زمینه سیاسی: یک نماینده مجلس ممکن هست که در قانون گذاری منافع شخصی خود رو مد نظر داشته باشه و این موضوع ممکن هست که به ضرر منافع عمومی باشه.

تعارض منافع چه خطراتی داره؟

تعارض منافع خطرات زیادی داره و ممکن هست که منجر به نتیجه های منفی و حتی فاجعه بار بشه. چند تا از مهمترین خطرات تعارض منافع رو با هم بررسی کنیم:

1. کاهش اعتبار: تعارض منافع می تونه اعتماد افراد رو به شخصی که تعارض منافع داره کاهش بده. مثلا اگر یک پژوهشگر تعارض منافع داره اعتماد افراد به نتایج پژوهش کاهش پیدا می کنه.
2. تخریب اعتماد: تعارض منافع می تونه اعتماد افراد رو به نهاد و سازمانی که شخص تعارض منافع داره به آن وابسته هست تخریب کنه. مثلا اگر یک نماینده مجلس تعارض منافع داره اعتماد افراد به مجلس کاهش پیدا می کنه.
3. فساد: تعارض منافع ممکن هست که منجر به فساد بشه. مثلا اگر یک مدیر تعارض منافع داره ممکن هست که در تصمیم گیری به نفع شرکت خود عمل کنه و به منافع شرکت دیگر توجه نداشته باشه.
4. تبعیض: تعارض منافع ممکن هست که منجر به تبعیض بشه. مثلا اگر یک مدیر تعارض منافع داره ممکن هست که در انتخاب کارکنان به نفع افراد خاص عمل کنه.

چه جوری با تعارض منافع مبارزه کنیم؟

با درک خطرات تعارض منافع برای مبارزه با این موضوع باید اقدامات مختلفی رو انجام بدیم. چند تا از مهمترین راهکار رو با هم بررسی کنیم:

1. شفافیت: شفاف بودن درباره منافع و تعهدات و ارتباطات خودمون در هر شرایطی مهم هست. به عنوان مثال اگر تو یک شرکت جدید شغل گرفتی که با شرکت قبلی تو رقابت هست باید به رئیس جدید خود درباره تجربه و ارتباط خود با شرکت قبلی اطلاع بده و شرایط خود رو برای او شفاف کن.
2. وجود سیاست مناسب: سازمان ها و نهادها باید سیاست های شفاف و سختگیرانه برای مقابله با تعارض منافع داشته باشن. این سیاست ها باید به طور مشخص تعریف کنن که چه نوع تعارض منافع قابل قبول هست و چه نوع تعارض منافع غیر قابل قبول هست.
3. برنامه ریزی: در شغل و زندگی شخصی ما باید برنامه ریزی مناسبی برای پیشگیری از تعارض منافع داشته باشیم. مثلا اگر در شغل خود با شرکتی تعامل داریم که ما در آن سهام داریم باید این موضوع رو به مدیر خود اطلاع بدهیم و با او در این مورد صحبت کنیم.
4. خود آگاهی: مهم هست که ما از منافع خود آگاهی داشته باشیم. به عنوان مثال اگر شما تو شرکت جدیدی شغل گرفتی و این شرکت با شرکت قبلی شما در رقابت هست باید مراقب باشید که اطلاعات حساس شرکت جدید رو به شرکت قبلی منتقل نکنید.

تعارض منافع تو دنیای اینترنت و شبکه های اجتماعی:

تعارض منافع در دنیای اینترنت و شبکه های اجتماعی به صورت جدیدی مطرح میشه. بسیاری از اینفلوئنسرها و وبلاگ نویسان از طریق تبلیغات در صفحات خود به درآمد مالی می رسن. در این شرایط ممکن هست که اینفلوئنسرها در ارائه نظرات و توصیه های خود متاثر از منافع مالی خود باشن.

تعارض منافع تو روابط شخصی:

تعارض منافع نه تنها تو زمینه حرفه ای بلکه تو روابط شخصی هم ممکن هست که موجود باشه. مثلا اگر شما با دو دوست صمیمی هستید که با هم در تضاد هستن ممکن هست که تو در حالت تعارض منافع قرار بگیری.

راهکار برای رو به رو شدن با تعارض منافع:

با درک این که تعارض منافع یه موضوع رایج هست و ممکن هست که در هر شرایطی با آن رو به رو بشیم باید راهکار و استراتژی مناسبی برای حل این چالش داشته باشیم.

1. تشخیص تعارض منافع: اول از همه باید تعارض منافع رو تشخیص بدهیم. این موضوع ممکن هست که ساده نباشه و نیاز به تفکر و توجه داشته باشه. مهم هست که ما از حضور تعارض منافع در شرایط مختلف آگاهی داشته باشیم.
2. انجام اقدام مناسب: بعد از تشخیص تعارض منافع باید اقدام مناسب رو انجام بدیم. ممکن هست که نیاز به گفتگو با طرف مخالف و حل مسئله با مذاکره داشته باشیم. همچنین ممکن هست که نیاز به جدا کردن خودمون از موقعیت تعارض منافع داشته باشیم.

نکات مهم برای پیشگیری از تعارض منافع:

با تمرین و توجه به نکات زیر میتونیم از وقوع تعارض منافع جلوگیری کنیم:

1. رو به رو شدن با چالش: از رو به رو شدن با چالش تعارض منافع و انکار آن پرهیز کنیم.
2. توجه به حرف طرف مخالف: به نظرات و دیدگاه طرف مخالف با توجه و احساس مسئولیت گوش بدیم و از تلقّی و قضاوت خود درباره او پرهیز کنیم.
3. انعطاف پذیری: به جای تعیین یک نظر قطعی به نظرات و پیشنهادهای مختلف با ذهنی باز گوش بدیم.
4. توجه به منافع عمومی: در هر شرایطی به منافع عمومی توجه داشته باشیم و منافع شخصی خود رو در اولویت قرار ندهیم.
5. تمرین مداوم: هر روز به این موضوع فکر کنیم و خودمون رو برای مواجهه با تعارض منافع آماده کنیم.

جدول تعارض منافع تو زمینه حرفه ای و شخصی:

زمینه	نمونه تعارض منافع
حرفه ای	یک معلم که به دانش آموز خود تدریس خصوصی می دهد.
حرفه ای	یک پزشک که در شرکت داروسازی که دارو های خود رو تولید می کنه سهام دارد.
حرفه ای	یک روزنامه نگار که در شرکت تبلیغاتی که برای مشتری های خودش تبلیغات می کنه کار می کنه.
شخصی	یک پدر که در انتخاب رشته تحصیل فرزندش به نفع فرزند دیگر خود عمل می کنه.
شخصی	یک دوستان که با هم در تضاد هستن و تو در مواجهه با آنها در حالت تعارض منافع قرار می گیری.

نتیجه گیری:

تعارض منافع یه موضوع پیچیده و حساس هست و ممکن هست که در هر زمینه ای با آن رو به رو بشیم. با درک موضوع و با تمرین و توجه به نکات مهم می تونیم از وقوع تعارض منافع جلوگیری کنیم و راهکار و استراتژی مناسب برای حل این چالش داشته باشیم.

پرسش و پاسخ:

1. تعارض منافع چطور بر اعتماد افراد به یک نهاد تاثیر می ذاره؟

تعارض منافع ممکن هست که اعتماد افراد رو به یک نهاد تخریب کنه زیرا باعث میشه افراد به این فکر کنن که این نهاد به جای منافع عمومی به منافع شخصی برخی افراد توجه داره.

2. چطور می تونیم از تعارض منافع تو محیط کار جلوگیری کنیم؟

برای پیشگیری از تعارض منافع تو محیط کار شفاف بودن درباره منافع و ارتباطات خود و وجود سیاست های شفاف و سختگیرانه برای مقابله با تعارض منافع در سازمان مهم هست.

3. چه وقت تعارض منافع غیر قابل قبول هست؟

وقتی که تعارض منافع به صورت مستقیم به ضرر منافع عمومی باشه غیر قابل قبول هست. مثلا اگر یک نماینده مجلس در قانون گذاری منافع شخصی خود رو مد نظر داشته باشه و این موضوع به ضرر منافع عمومی باشه تعارض منافع غیر قابل قبول هست.