بوتاکس چیست و چگونه کار می کند؟

چین و چروک های صورت خطوط اخم و پنجه کلاغی ها می توانند تاثیر زیادی بر ظاهر و اعتماد به نفس افراد بگذارند. بوتاکس به عنوان یکی از محبوب ترین روش های غیرجراحی راه حلی سریع و موثر برای رفع این مشکلات ارائه می دهد. این روش با استفاده از تزریق دوزهای کنترل شده از سم بوتولینوم عضلات مسئول ایجاد چین و چروک را به طور موقت فلج کرده و پوستی صاف تر و جوان تر به ارمغان می آورد. در این مطلب به بررسی کامل بوتاکس نحوه عملکرد کاربردها عوارض و مراقبت های قبل و بعد از تزریق آن می پردازیم تا با دیدی باز و آگاهانه برای انجام آن تصمیم بگیرید.

بوتاکس چیست؟

بوتاکس نام تجاری سم بوتولینوم نوع A است که توسط باکتری کلستریدیوم بوتولینوم تولید می شود. این سم یک نوروتوکسین است که با جلوگیری از آزادسازی استیل کولین انتقال پیام های عصبی به عضلات را مسدود می کند. در نتیجه عضلات فلج شده و منقبض نمی شوند. استفاده از بوتاکس در ابتدا برای درمان مشکلات چشمی مانند بلفارواسپاسم (انقباض غیرارادی پلک) و استرابیسم (لوچی) آغاز شد اما به تدریج کاربردهای زیبایی آن نیز کشف و مورد استقبال قرار گرفت.

بوتاکس چگونه عمل می کند؟

بوتاکس با مهار انتقال پیام عصبی در محل اتصال عصب به عضله عمل می کند. به طور معمول وقتی یک پیام عصبی به عضله می رسد استیل کولین آزاد می شود و باعث انقباض عضله می گردد. بوتاکس با جلوگیری از آزادسازی استیل کولین این فرآیند را متوقف کرده و عضله را به طور موقت فلج می کند. این فلج شدن باعث می شود که چین و چروک های ناشی از انقباض عضلات صورت مانند خطوط اخم و پنجه کلاغی صاف شوند.

بوتاکس از چه موادی تشکیل شده است؟

ماده اصلی تشکیل دهنده بوتاکس سم بوتولینوم نوع A است. این سم یک پروتئین خالص شده است که در آزمایشگاه تولید و فرآوری می شود. بوتاکس همچنین حاوی مقدار کمی کلرید سدیم (نمک) و آلبومین انسانی است که به عنوان تثبیت کننده عمل می کنند و از تخریب سم جلوگیری می کنند. دوز سم بوتولینوم موجود در هر ویال بوتاکس بسیار کم است و برای ایجاد مسمومیت یا عوارض جدی کافی نیست.

کاربردهای بوتاکس چیست؟

بوتاکس علاوه بر کاربردهای زیبایی در درمان برخی از بیماری ها نیز مورد استفاده قرار می گیرد. در ادامه به برخی از مهم ترین کاربردهای بوتاکس اشاره می کنیم:

بوتاکس برای رفع چین و چروک

این کاربرد شناخته شده ترین و رایج ترین استفاده از بوتاکس است. بوتاکس به طور موثری می تواند چین و چروک های ناشی از انقباض عضلات صورت مانند خطوط اخم خطوط پیشانی و پنجه کلاغی دور چشم را از بین ببرد. تزریق بوتاکس در این نواحی باعث شل شدن عضلات و صاف شدن پوست می شود.

بوتاکس برای درمان تعریق

تزریق بوتاکس می تواند به طور موثری تعریق بیش از حد (هیپرهیدروزیس) را درمان کند. بوتاکس با مسدود کردن اعصابی که غدد عرق را تحریک می کنند از تولید عرق جلوگیری می کند. این روش معمولاً برای درمان تعریق زیر بغل کف دست و پا استفاده می شود.

بوتاکس برای درمان میگرن

تزریق بوتاکس در برخی از نقاط سر و گردن می تواند به کاهش تعداد و شدت حملات میگرنی کمک کند. بوتاکس با شل کردن عضلات و کاهش تحریک اعصاب از بروز سردردهای میگرنی جلوگیری می کند. این روش معمولاً برای افرادی که به میگرن مزمن (سردرد بیش از 15 روز در ماه) مبتلا هستند توصیه می شود.

بوتاکس برای رفع افتادگی پلک

در برخی موارد افتادگی پلک (پتوز) ناشی از ضعف عضلات پلک است. تزریق بوتاکس در عضلات اطراف چشم می تواند به تقویت این عضلات و رفع افتادگی پلک کمک کند. البته این روش تنها برای موارد خفیف افتادگی پلک موثر است و در موارد شدیدتر ممکن است نیاز به جراحی باشد.

نواحی تزریق بوتاکس کدامند؟

بوتاکس را می توان در نواحی مختلف صورت و گردن تزریق کرد. رایج ترین نواحی تزریق بوتاکس عبارتند از: پیشانی (برای رفع خطوط افقی) بین ابروها (برای رفع خط اخم) دور چشم (برای رفع پنجه کلاغی) اطراف لب (برای رفع خطوط عمودی) چانه (برای رفع پوست پرتقالی شدن چانه) و گردن (برای رفع خطوط گردن). انتخاب ناحیه تزریق به هدف درمان و نظر پزشک بستگی دارد.

مراحل تزریق بوتاکس چگونه است؟

تزریق بوتاکس معمولاً یک فرآیند سریع و آسان است که در مطب پزشک انجام می شود. در ابتدا پزشک ناحیه مورد نظر را با الکل تمیز می کند. سپس با استفاده از یک سوزن بسیار ظریف مقدار کمی بوتاکس را به عضلات مورد نظر تزریق می کند. تعداد تزریق ها و میزان بوتاکس مورد استفاده به ناحیه درمان و شدت چین و چروک ها بستگی دارد. تزریق بوتاکس معمولاً دردناک نیست اما در صورت نیاز می توان از کرم بی حس کننده موضعی استفاده کرد. کل فرآیند تزریق معمولاً حدود 10 تا 15 دقیقه طول می کشد.

ماندگاری بوتاکس چقدر است؟

ماندگاری بوتاکس به عوامل مختلفی مانند ناحیه تزریق دوز بوتاکس متابولیسم بدن فرد و سبک زندگی او بستگی دارد. به طور کلی اثرات بوتاکس بین 3 تا 6 ماه باقی می ماند. پس از این مدت عضلات به تدریج فعالیت خود را از سر می گیرند و چین و چروک ها دوباره ظاهر می شوند. برای حفظ نتایج لازم است تزریق بوتاکس به طور منظم تکرار شود.

عوارض جانبی بوتاکس چیست؟

بوتاکس به طور کلی یک روش ایمن است اما مانند هر روش درمانی دیگری ممکن است عوارض جانبی داشته باشد. اکثر عوارض جانبی بوتاکس خفیف و موقتی هستند و طی چند روز یا چند هفته برطرف می شوند.

عوارض شایع بوتاکس

عوارض شایع بوتاکس شامل قرمزی تورم کبودی درد خفیف در محل تزریق سردرد و افتادگی پلک یا ابرو است. این عوارض معمولاً خفیف هستند و با استراحت و کمپرس سرد برطرف می شوند.

عوارض نادر بوتاکس

عوارض نادر بوتاکس شامل واکنش آلرژیک عفونت دوبینی خشکی چشم و ضعف عضلات صورت است. در صورت بروز هر یک از این عوارض باید بلافاصله به پزشک مراجعه کرد.

مراقبت های قبل از تزریق بوتاکس

برای کاهش خطر عوارض جانبی لازم است قبل از تزریق بوتاکس مراقبت های زیر را انجام دهید: از مصرف داروهای رقیق کننده خون مانند آسپرین و ایبوپروفن خودداری کنید. از مصرف الکل و دخانیات خودداری کنید. در صورت داشتن سابقه بیماری یا مصرف داروی خاص به پزشک اطلاع دهید. از انجام فعالیت های سنگین ورزشی در روز قبل از تزریق خودداری کنید.

مراقبت های بعد از تزریق بوتاکس

برای بهبود نتایج و کاهش خطر عوارض جانبی لازم است بعد از تزریق بوتاکس مراقبت های زیر را انجام دهید: به مدت 4 ساعت پس از تزریق از دراز کشیدن و خم شدن خودداری کنید. به مدت 24 ساعت پس از تزریق از انجام فعالیت های سنگین ورزشی خودداری کنید. به مدت 24 ساعت پس از تزریق از ماساژ دادن ناحیه تزریق خودداری کنید. از قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خورشید و حرارت زیاد خودداری کنید. در صورت بروز درد یا تورم از کمپرس سرد استفاده کنید.

چه کسانی نباید بوتاکس تزریق کنند؟

تزریق بوتاکس برای همه افراد مناسب نیست. افراد زیر نباید بوتاکس تزریق کنند: زنان باردار و شیرده افراد مبتلا به بیماری های عصبی-عضلانی مانند میاستنی گراویس افراد دارای حساسیت به سم بوتولینوم یا آلبومین انسانی افراد دارای عفونت فعال در ناحیه تزریق.

هزینه بوتاکس چقدر است؟

هزینه بوتاکس به عوامل مختلفی مانند ناحیه تزریق میزان بوتاکس مورد استفاده مهارت پزشک و موقعیت جغرافیایی کلینیک بستگی دارد. به طور کلی هزینه بوتاکس در ایران از چند صد هزار تومان تا چند میلیون تومان متغیر است. برای اطلاع دقیق از هزینه بوتاکس بهتر است با پزشک متخصص مشورت کنید.

تزریق بوتاکس چقدر درد دارد؟

تزریق بوتاکس معمولاً دردناک نیست و بسیاری از افراد آن را به عنوان یک نیشگون خفیف توصیف می کنند. پزشک ممکن است از کرم بی حس کننده موضعی برای کاهش درد استفاده کند.

آیا بوتاکس باعث فلج شدن صورت می شود؟

بوتاکس به طور موقت عضلات را فلج می کند اما این فلج شدن دائمی نیست و پس از چند ماه عضلات به حالت طبیعی خود باز می گردند.

چه مدت بعد از تزریق بوتاکس اثرات آن ظاهر می شود؟

اثرات بوتاکس معمولاً 3 تا 7 روز پس از تزریق ظاهر می شود و حداکثر اثر آن حدود 2 هفته بعد قابل مشاهده است.

آیا می توان در دوران بارداری و شیردهی بوتاکس تزریق کرد؟

تزریق بوتاکس در دوران بارداری و شیردهی توصیه نمی شود زیرا ایمنی آن در این دوران به طور کامل ثابت نشده است.

تفاوت بوتاکس با فیلر چیست؟

بوتاکس عضلات را فلج می کند و چین و چروک های ناشی از انقباض عضلات را از بین می برد در حالی که فیلرها حجم از دست رفته پوست را جبران می کنند و چین و چروک های عمیق را پر می کنند.

بهترین مارک بوتاکس کدام است؟

مارک های مختلفی از بوتاکس در بازار موجود است که همگی از سم بوتولینوم نوع A ساخته شده اند. انتخاب بهترین مارک بوتاکس به نظر پزشک و تجربه او بستگی دارد.

آیا بوتاکس برای از بین بردن خط اخم موثر است؟

بله بوتاکس یکی از موثرترین روش ها برای از بین بردن خط اخم است. با فلج کردن عضلات مسئول ایجاد خط اخم پوست صاف تر و جوان تر به نظر می رسد.

آیا بوتاکس برای از بین بردن خط خنده موثر است؟

بوتاکس معمولاً برای خطوط خنده عمیق توصیه نمی شود زیرا این خطوط بیشتر ناشی از کاهش حجم پوست هستند تا انقباض عضلات. فیلرها معمولاً برای رفع خطوط خنده مناسب تر هستند.

هر چند وقت یکبار باید بوتاکس تزریق کرد؟

ماندگاری بوتاکس معمولاً بین 3 تا 6 ماه است. برای حفظ نتایج لازم است تزریق بوتاکس به طور منظم تکرار شود.

آیا بوتاکس برگشت پذیر است؟

بله اثرات بوتاکس موقتی است و پس از چند ماه عضلات به حالت طبیعی خود باز می گردند. بنابراین بوتاکس یک روش برگشت پذیر است.