شهادت دروغ شاهد | مجازات قانونی و راه‌های اثبات آن
اگر شاهد شهادت دروغ بدهد
اگه شاهد شهادت دروغ بده، کارش جرم محسوب میشه و مجازات های سنگینی مثل حبس و جزای نقدی در انتظارشه. این کار نه تنها خودش رو به دردسر می ندازه، بلکه می تونه کل روند پرونده رو هم بهم بریزه و حتی باعث باطل شدن حکم دادگاه بشه.
تو دنیای پر از پیچ و خم قانون، شهادت دادن یکی از مهم ترین راه ها برای پیدا کردن حق و حقیقت و برقراری عدالته. خیلی وقت ها سرنوشت آدم ها، اموالشون و حتی جونشون به یک کلمه شهادت بستگی داره. به همین خاطره که قانونگذار و شرع مقدس، حساب ویژه ای روی شهادت باز کردن و کلی روی راستگویی و درستی اون تأکید دارن.
حالا تصور کنید یکی بیاد و عمداً، با نیت قبلی و با آگاهی کامل از اینکه داره دروغ میگه، توی دادگاه یا هر مرجع رسمی دیگه، شهادت خلاف واقع بده. خب معلومه که این کار چه ضربه بزرگی به عدالت و اعتماد عمومی می زنه و چقدر می تونه زندگی یک آدم بی گناه رو زیر و رو کنه. اینجاست که پای شهادت دروغ به میون میاد و قضیه حسابی جدی میشه.
وقتی کسی شهادت دروغ میده، فقط حرفی نزده که خلاف واقعیته؛ اون در واقع داره با ارکان عدالت بازی می کنه و اعتبار دستگاه قضا رو زیر سوال می بره. اینجور شهادت ها می تونن باعث بشن یک بی گناه مجازات بشه، یک مجرم آزاد بمونه، یا حق یک نفر پایمال بشه. به خاطر همین، هم قانون ایران و هم احکام شرعی، به شدت با شهادت دروغ برخورد می کنن و براش مجازات های سنگینی گذاشتن.
توی این مقاله، می خوایم با هم ببینیم که اصلاً شهادت دروغ یعنی چی؟ چه فرقی با یک اشتباه ساده داره؟ اگه کسی شهادت دروغ داد، چه بلایی سر خودش میاد و چه اثری روی پرونده می ذاره؟ چطور می تونیم ثابت کنیم که یک شهادت دروغه و چطوری باید ازش شکایت کنیم؟ خلاصه که هرچیزی که لازم داری در مورد این جرم مهم بدونی رو اینجا به زبان ساده و خودمونی برات توضیح دادیم.
شهادت دروغ چیه؟ اصلاً یعنی چی؟
قبل از اینکه بریم سراغ عواقب و مجازات ها، اول باید بفهمیم که شهادت دروغ اصلاً چی هست و چه زمانی یک شهادت، کذب محسوب میشه. خیلی ها فکر می کنن هر حرف نادرستی که توی دادگاه زده بشه، شهادت دروغه؛ اما اینطور نیست! یه سری شرط و شروط داره که باید رعایت بشه.
تعریف حقوقی شهادت کذب
شهادت توی قانون، یعنی اینکه یک نفر (که البته طرف دعوا نیست) از یک ماجرا یا اتفاقی که خودش دیده یا شنیده، توی یک مرجع رسمی مثل دادگاه، دادسرا یا شورای حل اختلاف، خبر بده. این خبر دادن باید به ضرر یکی از طرفین و به نفع طرف دیگه باشه و به کشف حقیقت کمک کنه. حالا اگه این خبر دادنی که گفتیم، کاملاً خلاف واقعیت باشه و شاهد هم خودش خوب بدونه که داره دروغ میگه، بهش میگیم شهادت دروغ یا همون شهادت کذب.
برای اینکه یک شهادت دروغ، جرم محسوب بشه، باید چند تا عنصر مهم وجود داشته باشه:
- حرف هایی که خلاف واقعن: یعنی اون چیزی که شاهد میگه، با واقعیت فرق داشته باشه و دروغ باشه.
- شاهد بدونه که داره دروغ میگه و قصدش دروغگویی باشه: این مهمترین قسمت قضیه ست. باید سوء نیت داشته باشه.
- شهادت توی یک مرجع رسمی باشه: یعنی این حرف های دروغ رو جلوی قاضی دادگاه، بازپرس دادسرا، اعضای شورای حل اختلاف یا حتی توی بعضی موارد توی دفاتر اسناد رسمی گفته باشه.
- شهادت روی پرونده تاثیر بذاره: یعنی اون حرف های دروغ به اندازه ای مهم باشن که بتونن مسیر پرونده یا نتیجه نهایی رو عوض کنن. اگه یک دروغ کوچیک و بی اهمیت باشه که هیچ تاثیری نداره، ممکنه جرم شهادت دروغ محسوب نشه.
فرقش با اشتباه و فراموشی چیه؟
همونطور که گفتیم، هر حرف نادرستی شهادت دروغ نیست. خیلی وقت ها پیش میاد که یک شاهد، به خاطر اشتباه، سوء برداشت، یا حتی فراموشی، حرفی میزنه که با واقعیت جور درنمیاد. مثلاً ممکنه تاریخ رو اشتباه بگه، یا جزئیات یک اتفاق رو قاطی کنه. توی این موارد، چون قصد دروغگویی وجود نداره، شهادتش جرم شهادت دروغ محسوب نمیشه. قانون فقط با کسی برخورد می کنه که عمداً و از روی قصد و نیت بد، بخواد حقیقت رو پنهان کنه یا به بیراهه ببره. پس یادت باشه، فرق اساسی بین اشتباه و شهادت دروغ، همون نیته!
دیدگاه فقه اسلامی در خصوص شهادت کذب
توی دین اسلام، شهادت دادن جایگاه خیلی بالایی داره و برای برقراری عدالت، اهمیت زیادی بهش داده شده. اما از اون طرف، شهادت دروغ یا شهادت زور به شدت مذموم و گناه کبیره محسوب میشه. تو قرآن کریم و روایات ائمه اطهار (ع) بارها به حرمت این کار و عواقب سنگینش اشاره شده. امام صادق (ع) میفرمایند: شهادت به دروغ مساوی با کفر به خداست. این نشون میده که اسلام چقدر روی راستگویی تو شهادت حساسه و این کار رو یک خیانت بزرگ به خدا و مردم می دونه. پیامبر اکرم (ص) هم در روایتی می فرمایند: شهادت دروغ، شخص را از بهشت محروم می کند. این هشدارها به خاطر آسیب های عمیق اجتماعی و معنوی هست که این گناه بزرگ به همراه داره.
عواقب مستقیم برای خود شاهد دروغگو
خب، حالا که فهمیدیم شهادت دروغ یعنی چی، بریم سراغ اینکه اگه کسی دل و جرأت کرد و این کار رو انجام داد، چه چیزهایی در انتظارشه. مطمئن باش که قانونگذار دست و دل باز نبوده و مجازات های سختی برای این کار در نظر گرفته.
مجازات کیفری طبق قانون مجازات اسلامی (ماده ۶۵۰)
ببینید، اصل و اساس برخورد با شهادت دروغ توی قانون ایران، ماده ۶۵۰ قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات) هست. این ماده به صراحت میگه:
«هر کس در دادگاه نزد مقامات رسمی شهادت دروغ بدهد به سه ماه و یک روز تا دو سال حبس و یا به بیست و پنج میلیون تا یکصد میلیون ریال جزای نقدی محکوم خواهد شد.»
همونطور که می بینی، مجازات هم حبس داره و هم جریمه نقدی. البته مبلغ جزای نقدی که توی این ماده اومده، مربوط به زمان تصویب قانون بوده و طبق آخرین نرخ، به دلیل افزایش تورم و تغییرات، مبلغش حسابی بالاتر رفته و الان باید گفت حدود 82,500,000 تا 330,000,000 ریال میشه. پس فکر نکن با یک مبلغ کم سروکار داری!
یک نکته خیلی مهم دیگه هم وجود داره که شاید خیلی ها ازش خبر نداشته باشن؛ اونم رأی وحدت رویه شماره ۸۳۵ ـ ۱۴۰۲/۰۶/۲۸ هیأت عمومی دیوان عالی کشور هست. طبق این رأی که خیلی هم مهمه، شهادت دروغ فقط توی دادگاه جرم نیست، بلکه اگه کسی توی دادسرا یا شورای حل اختلاف هم شهادت دروغ بده، مشمول همین ماده ۶۵۰ میشه و همون مجازات ها رو داره. قبلاً شاید اختلاف نظرهایی وجود داشت، اما با این رأی وحدت رویه، دیگه حرف و حدیثی نمونده و بازپرس ها و اعضای شوراها هم جزء مقامات رسمی محسوب میشن.
مجازات های تکمیلی و تبعی
فقط حبس و جریمه نقدی نیست! اگه دادگاه تشخیص بده، می تونه برای شاهد دروغگو، مجازات های دیگه ای هم در نظر بگیره که بهشون میگیم مجازات های تکمیلی و تبعی. مثلاً:
- محرومیت از برخی حقوق اجتماعی: ممکنه برای یک مدت مشخص از یک سری حقوق مثل شرکت توی انتخابات، استخدام توی ادارات دولتی، یا گرفتن برخی مجوزها محروم بشه. اینجور مجازات ها بسته به نظر قاضی و شرایط پرونده، متفاوتن.
- سلب صلاحیت برای شهادت های بعدی: فکر کن یک نفر دروغگو از آب دربیاد. دیگه کدوم دادگاهی به حرفش اعتماد می کنه؟ وقتی ثابت بشه که یک نفر شهادت دروغ داده، دیگه شهادت های بعدی اون توی پرونده های دیگه، هیچ اعتباری نداره و به عنوان شاهد عادل پذیرفته نمیشه. این خیلی ضربه بزرگی به اعتبار فرد توی جامعه و سیستم قضائیه.
پیامدهای شخصی و اجتماعی
علاوه بر این مجازات های قانونی، شهادت دروغ یه سری پیامدهای دیگه هم داره که شاید از مجازات های قانونی هم بدتر باشن و تا آخر عمر با آدم بمونن:
- از دست دادن اعتبار و آبرو: وقتی توی یک شهر یا محله مشخص بشه که فلانی توی دادگاه شهادت دروغ داده، دیگه کسی به حرفش اعتماد نمی کنه. اعتبار و آبرو که با زحمت به دست اومده، به راحتی از بین میره و برگردوندنش هم خیلی سخته.
- بار روانی و عذاب وجدان: هر چقدر هم که یک نفر سنگدل باشه، معمولاً شهادت دروغ دادن و دیدن اثرات مخربش روی زندگی دیگران، بالاخره یک بار روانی و عذاب وجدانی رو به همراه داره. البته این مورد به شخصیت افراد بستگی داره، ولی معمولاً این حس بد، توی گوشه ای از ذهنشون باقی میمونه.
- احتمال مطالبه خسارت توسط متضرر: اگه شهادت دروغ باعث بشه یک نفر ضرر مالی یا معنوی ببینه، اون شخص می تونه جداگانه از شاهد دروغگو، شکایت کنه و طلب خسارت کنه. این جبران خسارت می تونه شامل هزینه های دادگاه، از دست دادن درآمد، یا حتی خسارت های روحی و روانی باشه.
شهادت دروغ چه بلایی سر پرونده میاره؟
خب، فقط خود شاهد نیست که به دردسر می افته. شهادت دروغ می تونه کل مسیر یک پرونده رو عوض کنه و سرنوشت آدم ها رو به بازی بگیره. اینجاست که میگن یک دروغ، می تونه آب از آسیاب عدل بندازه.
باطل شدن حکم صادر شده بر پایه شهادت کذب
یکی از مهم ترین اثرهایی که شهادت دروغ میذاره، اینه که اگه ثابت بشه حکم دادگاه بر اساس یک شهادت دروغ صادر شده، اون حکم دیگه اعتباری نداره و می تونه باطل بشه. یعنی چی؟ یعنی اگه مثلاً یک نفر به ناحق با شهادت دروغ به زندان افتاده باشه یا مالش از دستش رفته باشه، بعد از اثبات دروغ بودن شهادت، پرونده دوباره بررسی میشه. به این کار میگن اعاده دادرسی.
توی فرآیند اعاده دادرسی، قاضی دوباره به مدارک و شواهد نگاه می کنه و اگه ببینه واقعاً شهادت قبلی دروغ بوده، اون حکم قبلی رو لغو می کنه و حکم جدیدی صادر میشه. اینجوری حقوقی که از اون آدم بی گناه پایمال شده بود، بهش برمی گرده. البته این پروسه خودش مراحل قانونی خاصی داره و برای اینکه بتونی به نتیجه برسی، نیاز به مشاوره و کمک یک وکیل کاربلد داری.
مسئولیت تضامنی شاهد در مجازات های سنگین
حالا فرض کن شهادت دروغ یک شاهد باعث بشه یک نفر بی گناه قصاص بشه (یعنی جونش رو از دست بده)، یا دیه پرداخت کنه (چون مثلاً متهم به قتل یا ضرب و جرح شده)، یا حبس های طولانی رو تحمل کنه. توی این حالت، قضیه خیلی جدی تر میشه.
اگه با شهادت دروغ، یک حکم ناعادلانه و سنگین مثل قصاص، دیه یا حبس شدید صادر بشه، قانونگذار میگه همان مجازات ها بر شاهد دروغگو نیز اعمال خواهد شد. یعنی اگه یک نفر با شهادت دروغ باعث قصاص یک بی گناه بشه، خودش هم ممکنه به قصاص محکوم بشه. این رو بهش میگن مسئولیت تضامنی. واقعاً هم عادلانه نیست که کسی با دروغ خودش، باعث مرگ یا تباهی زندگی یک نفر دیگه بشه و خودش راحت بگرده.
یک نکته دیگه هم هست: شهادت دروغ گاهی اوقات می تونه به حدی مخرب و گسترده باشه که باعث فساد فی الارض بشه. فساد فی الارض یکی از سنگین ترین جرایم تو قانون مجازات اسلامیه که مجازاتش می تونه اعدام باشه. مثلاً اگه شهادت دروغ به صورت سازمان یافته و برای از بین بردن امنیت جامعه، یا اخلال بزرگ در نظام اقتصادی باشه و گستردگی زیادی داشته باشه، ممکنه شاهد دروغگو به عنوان مفسد فی الارض شناخته بشه.
یادت باشه، اگه شهادت دروغت باعث ضرر و زیان مالی برای کسی بشه، علاوه بر مجازات قانونی، باید خسارت اون شخص رو هم جبران کنی. پس شوخی بردار نیست!
نحوه اثبات و شکایت از شهادت دروغ
حالا ممکنه این سوال برات پیش بیاد که اصلاً چطور میشه ثابت کرد یک شهادت دروغ بوده و چطوری باید از اون شاهد دروغگو شکایت کرد؟ خب، این بخش هم خودش مراحل و ریزه کاری های خاص خودش رو داره.
چه کسی می تواند شکایت کند؟
معمولاً کسی که از شهادت دروغ ضرر دیده، یا همون شاکی خصوصی، می تونه از شاهد دروغگو شکایت کنه. یعنی اگه به خاطر شهادت دروغ کسی، مثلاً محکوم به پرداخت پولی شدی یا زندانی شدی، خودت می تونی بری و شکایتت رو مطرح کنی. علاوه بر شاکی خصوصی، دادستان هم به عنوان مدعی العموم، وظیفه داره با جرایم برخورد کنه. بنابراین، حتی اگه شاکی خصوصی هم نباشه یا رضایت بده، دادستان می تونه به خاطر جنبه عمومی جرم شهادت دروغ، پرونده رو پیگیری کنه.
روش های قانونی اثبات شهادت دروغ
ثابت کردن اینکه یک شهادت دروغ بوده، کار آسونی نیست و نیاز به دلیل و مدرک محکمه پسند داره. راه های مختلفی برای اثبات این موضوع وجود داره:
- اقرار صریح خود شاهد: راحت ترین و قوی ترین راه اثبات، اینه که خود شاهد بیاد و اقرار کنه که دروغ گفته. البته این اتفاق خیلی کم پیش میاد، مگر اینکه عذاب وجدان شدید داشته باشه یا از مجازات بترسه.
- شهادت شهود عادل دیگه: اگه شما بتونید یک یا چند شاهد عادل دیگه رو معرفی کنید که اون ها شهادت بدن که شهادت قبلی خلاف واقع بوده، این هم می تونه دلیل محکمی برای اثبات باشه. البته این شهود باید خودشون شرایط شاهد عادل رو داشته باشن.
- علم قاضی: قاضی دادگاه با بررسی همه مدارک و شواهد موجود توی پرونده، می تونه به این نتیجه برسه که شهادت دروغ بوده. این علم قاضی بر اساس قرائن، امارات، اظهارات متناقض و در کل شواهد غیرقابل انکار شکل می گیره.
- مدارک و مستندات قوی: این مورد خیلی مهمه. هر نوع مدرکی که بتونه خلاف ادعای شاهد رو ثابت کنه، به دردت می خوره. مثلاً:
- اسناد و مدارک کتبی (قراردادها، نامه ها، رسیدها)
- فیلم یا عکس
- فایل صوتی
- گزارشات کارشناسی (مثلاً کارشناس خط و امضا، یا کارشناس تصادفات)
- پیامک یا مکالمات ضبط شده (البته با رعایت ضوابط قانونی)
بار اثبات جرم
یک اصل مهم توی قانون هست که میگه البینه علی المدعی یعنی دلیل بر عهده مدعی است. این یعنی اگه شما ادعا می کنی که یک شهادت دروغ بوده، خودت باید ثابت کنی. مسئولیت اثبات دروغ بودن شهادت بر عهده شماست که ادعا رو مطرح کردی. پس باید مدارک و دلایل کافی جمع کنی تا بتونی حرفت رو ثابت کنی.
مراحل شکایت و پیگیری قضایی
اگه قصد داری از یک شاهد دروغگو شکایت کنی، باید این مراحل رو طی کنی:
- تنظیم شکوائیه: باید یک شکوائیه دقیق و کامل بنویسی. توی این شکوائیه باید تمام جزئیات شهادت دروغ، زمان و مکان اون، و اینکه چطور به شما ضرر وارد شده، رو بنویسی. حتماً مدارک و مستنداتی رو که برای اثبات داری، پیوست کنی.
- ثبت شکایت: شکوائیه رو باید از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت کنی. بعد از ثبت، پرونده به دادسرا ارسال میشه و اونجا تحقیقات شروع میشه.
- نقش مشاوره حقوقی و استخدام وکیل: همونطور که می بینی، اثبات شهادت دروغ و پیگیریش، کار آسونی نیست و نیاز به دانش حقوقی داره. به خاطر همین، گرفتن مشاوره از یک وکیل متخصص توی این زمینه، می تونه خیلی بهت کمک کنه. یک وکیل خوب، می تونه شکوائیه ات رو درست و اصولی بنویسه، دلایلت رو جمع آوری و ارائه کنه، و توی تمام مراحل دادسرا و دادگاه، از حقوق تو دفاع کنه. اینجوری شانس موفقیتت توی پرونده خیلی بیشتر میشه.
آیا شاهد دروغگو می تواند از شهادت خود برگردد (رجوع از شهادت)؟
ممکنه پیش بیاد که یک شاهد، بعد از اینکه شهادت دروغ داد، پشیمون بشه و بخواد از حرفش برگرده. آیا چنین امکانی وجود داره؟ و اگه هست، چه اثری روی پرونده می ذاره؟
بله، شاهد می تونه از شهادت دروغ خودش برگرده و اقرار کنه که دروغ گفته. به این کار میگن رجوع از شهادت. اما اینکه این رجوع چه تاثیری روی مجازاتش داره و پرونده اصلی رو چقدر تحت تاثیر قرار میده، به زمان این رجوع بستگی داره:
- رجوع قبل از صدور حکم: اگه شاهد قبل از اینکه حکم دادگاه صادر بشه، از شهادتش برگرده و اعتراف به دروغگویی کنه، این کار می تونه روی مجازاتش تأثیر بذاره. مثلاً ممکنه باعث تخفیف مجازات یا حتی در موارد خاص، معافیت از مجازات بشه. البته باز هم تأکید می کنیم که این تخفیف یا معافیت کاملاً بستگی به نظر قاضی و شرایط پرونده داره. اما در هر حال، این کار می تونه به کشف حقیقت کمک کنه و از صدور یک حکم ناعادلانه جلوگیری کنه.
- رجوع بعد از صدور حکم: اگه شاهد بعد از صدور حکم و حتی بعد از اجرای حکم، از شهادتش برگرده، باز هم می تونه به ضرر اون شخص دروغگو باشه. اما در این حالت، دیگه معمولاً مانع از اعمال مجازات نمیشه. بلکه این رجوع، خودش یک دلیل محکم برای اثبات جرم شهادت دروغ و محکومیت شاهد میشه. البته این اقرار می تونه راه رو برای اعاده دادرسی پرونده اصلی باز کنه و کمک کنه که حقوق شخص متضرر برگرده. اما شاهد دروغگو به خاطر جرمی که مرتکب شده، باید مجازات بشه.
در هر دو حالت، رجوع از شهادت دروغ، نشون دهنده اینه که یک عمل خلاف قانون و شرع انجام شده و این خودش برای شاهد دروغگو مسئولیت حقوقی و کیفری داره. حتی اگه پشیمون بشه و اقرار کنه، باز هم به دلیل لطمه ای که به عدالت زده، باید تاوان بده.
شهادت دروغ قابل گذشت است؟
یکی از سوالات مهمی که خیلی ها می پرسن اینه که آیا جرم شهادت دروغ، قابل گذشت هست یا نه؟ یعنی اگه کسی که از شهادت دروغ ضرر دیده، ببخشه و رضایت بده، آیا اون شاهد دروغگو دیگه مجازات نمیشه؟
خب، جواب این سوال خیلی واضحه: جرم شهادت دروغ از جرایم غیرقابل گذشت محسوب میشه. یعنی چی؟ یعنی اینکه این جرم، فقط به حقوق یک نفر آسیب نمی زنه، بلکه به نظم عمومی و اعتبار کل سیستم قضائی هم لطمه وارد می کنه. قانونگذار این جرم رو یک جرم با جنبه عمومی می دونه.
وقتی یک جرمی جنبه عمومی داشته باشه، حتی اگه شاکی خصوصی رضایت بده و بگذره، باز هم دولت و دستگاه قضایی به خاطر اون جنبه عمومی، پرونده رو رها نمی کنن و شاهد دروغگو باید مجازات بشه. البته رضایت شاکی خصوصی ممکنه توی میزان مجازات تأثیرگذار باشه و قاضی می تونه با در نظر گرفتن رضایت شاکی، توی تعیین حبس یا جزای نقدی تخفیف بده، اما هیچ وقت باعث ساقط شدن کامل مجازات نمیشه. یعنی باز هم اون شاهد باید یک سری مجازات های عمومی رو تحمل کنه. پس فکر نکن که اگه دل شاکی رو به دست آوردی، دیگه همه چیز تمومه! این جرم، جرم بزرگیه و قانون باهاش به شدت برخورد می کنه.
سوالات متداول
سوالات متداول
آیا شهادت دروغ در مسائل خانوادگی مانند طلاق، مهریه یا حضانت فرزند نیز مجازات دارد؟
بله، فرقی نمی کند که شهادت دروغ در چه نوع پرونده ای باشد؛ چه کیفری، چه حقوقی و چه خانوادگی. اگر شهادت دروغ در هر مرجع رسمی و با قصد دروغگویی داده شود و شرایط جرم را داشته باشد، مجازات خواهد داشت. مثلاً اگر کسی برای گرفتن مهریه بیشتر یا حضانت فرزند، شهادت دروغ بدهد، مسئولیت کیفری پیدا می کند.
شهادت دروغ در مراحل اولیه تحقیقات (پلیس، آگاهی) چگونه مجازات می شود؟
بر اساس رأی وحدت رویه شماره ۸۳۵ دیوان عالی کشور که پیش تر هم گفتیم، شهادت دروغ نزد مقامات دادسرا (شامل بازپرس و دادیار که تحقیقات اولیه را انجام می دهند) نیز مشمول ماده ۶۵۰ قانون مجازات اسلامی است. این یعنی اگر کسی در مراحل تحقیقات پلیس آگاهی که زیر نظر دادسرا هستند، شهادت دروغ بدهد، به همان مجازات های حبس و جزای نقدی محکوم خواهد شد.
اگر شاهد دروغگو فوت کند، آیا می توان خسارت را از ورثه او مطالبه کرد؟
بله، مسئولیت های مالی (مثل جبران خسارتی که به شما وارد شده) با فوت شخص از بین نمی رود و به ورثه او منتقل می شود. اگر ثابت شود که شهادت دروغ باعث ورود خسارت مالی به شما شده، می توانید آن خسارت را از اموال به جا مانده از شاهد دروغگو (ترکه) و در حدود سهم الارث هر یک از ورثه، مطالبه کنید.
چه مدارکی برای اثبات شهادت دروغ در دادگاه لازم است؟
برای اثبات شهادت دروغ، شما به دلایل محکمه پسند نیاز دارید. این دلایل می تواند شامل اقرار خود شاهد، شهادت شهود عادل دیگر، مستنداتی مثل اسناد، فیلم، عکس، فایل صوتی، یا گزارش کارشناس باشد که خلاف ادعای شاهد را ثابت کند. همچنین، تناقضات آشکار در اظهارات شاهد هم می تواند به علم قاضی کمک کند.
مدت زمان معمول رسیدگی به پرونده شکایت از شهادت دروغ چقدر است؟
مدت زمان رسیدگی به پرونده های قضایی در ایران متغیر است و به عوامل مختلفی مثل حجم کار دادگاه، پیچیدگی پرونده، تعداد شهود و مدارک، و سرعت پیگیری شاکی بستگی دارد. اما معمولاً از زمان ثبت شکوائیه تا صدور حکم نهایی، چندین ماه طول می کشد و ممکن است در مراحل تجدیدنظر و دیوان عالی کشور، این زمان بیشتر هم شود.
اگر شاهد به دلیل اجبار یا تهدید شهادت دروغ داده باشد، مجازات او چیست؟
اگر ثابت شود که شاهد تحت اجبار یا تهدید شدید و غیرقابل مقاومت، شهادت دروغ داده است، مجازات او تخفیف پیدا می کند یا حتی ممکن است به دلیل فقدان سوء نیت (قصد دروغگویی آزادانه)، از مجازات معاف شود. در این صورت، کسی که او را اجبار یا تهدید کرده، مسئول اصلی جرم خواهد بود. اثبات اجبار یا تهدید بر عهده شاهد است.
آیا شهادت دروغ در قراردادهای خصوصی یا خارج از دادگاه نیز پیگرد قانونی دارد؟
خیر، جرم شهادت دروغ (ماده ۶۵۰ قانون مجازات اسلامی) مخصوص شهادتی است که در دادگاه نزد مقامات رسمی داده شود. اگر کسی در یک قرارداد خصوصی یا در یک جمع غیررسمی شهادت دروغ بدهد و این کار باعث فریب یا ضرر شود، ممکن است بر اساس قوانین دیگر (مثلاً کلاهبرداری یا فریب در معامله) قابل پیگیری باشد، اما به عنوان جرم شهادت دروغ به معنای ماده ۶۵۰ مجازات نمی شود.
نتیجه گیری
همونطور که تا اینجا با هم بررسی کردیم، شهادت یک ابزار فوق العاده مهم برای اجرای عدالته و در مقابل، شهادت دروغ یک عمل بسیار خطرناک و مجرمانه ست که هم قانون و هم شرع باهاش به شدت برخورد می کنن. اگه یک شاهد، عمداً و با آگاهی از اینکه داره دروغ میگه، توی یک مرجع رسمی شهادت خلاف واقع بده، باید منتظر مجازات های سنگینی مثل حبس (تا دو سال) و جزای نقدی باشه. این مجازات ها فقط به خود شاهد خلاصه نمیشه و می تونه کل پرونده رو بهم بریزه، باعث باطل شدن حکم بشه، یا حتی در موارد خیلی جدی، مسئولیت های سنگین تری مثل قصاص یا دیه رو برای شاهد به همراه داشته باشه.
هیچ وقت فراموش نکنید که شهادت دروغ، فقط به ضرر یک نفر نیست؛ بلکه به اعتبار کل سیستم قضائی و اعتماد عمومی لطمه می زنه. به همین خاطره که این جرم غیرقابل گذشت محسوب میشه و حتی اگه شاکی خصوصی هم رضایت بده، جنبه عمومی اون باقی می مونه و قانون باهاش برخورد می کنه.
پس، اگه قراره جایی شهادت بدی، حسابی حواستو جمع کن و فقط و فقط حقیقت رو بگو. اگه هم خودت قربانی شهادت دروغ شدی، ناامید نشو. با جمع آوری مدارک و شواهد قوی، و البته کمک گرفتن از یک وکیل متخصص و باتجربه، می تونی برای اثبات این جرم اقدام کنی و حق پایمال شده ات رو پس بگیری. آگاهی از این قوانین بهت کمک می کنه هم از بروز چنین جرمی جلوگیری کنی و هم اگه باهاش روبرو شدی، بدونی چطور باید از خودت دفاع کنی و عدالت رو دوباره سر جاش برگردونی.