آیا رد مال خسارت تاخیر تادیه تعلق میگیرد

به طور کلی، به «رد مال» به معنای برگرداندن عین مال دزدیده شده یا ربوده شده، خسارت تاخیر تادیه تعلق نمی گیرد. مگر اینکه مال مورد نظر تلف شده و به پرداخت «قیمت» آن محکوم شوید یا بتوانید کاهش ارزش پول و منافع از دست رفته را به عنوان ضررهای ناشی از جرم مطالبه کنید، در این صورت شاید بشود خسارت تاخیر تادیه یا چیزی شبیه آن را گرفت. این موضوع همیشه برای شاکیان و حتی متهمین گیج کننده بوده و ابهامات زیادی در بین مردم و حتی برخی فعالان حقوقی ایجاد می کند. در این مقاله می خواهیم با یک زبان ساده و خودمانی، این موضوع رو روشن کنیم تا هم شما که درگیر چنین پرونده هایی هستید، سردرگمی هاتون کمتر بشه، هم وکیل ها و دانشجوهای حقوق یه دید کاربردی و عملیاتی پیدا کنند.

اصلا رد مال و خسارت تاخیر تادیه یعنی چی؟ یه آشنایی ساده با این مفاهیم

قبل از اینکه شیرجه بزنیم تو بحث اصلی، بد نیست یه مروری داشته باشیم روی دو تا مفهوم مهمی که قراره تو این مقاله زیاد بشنوید: «رد مال» و «خسارت تاخیر تادیه». وقتی اینا رو خوب بفهمیم، خیلی راحت تر می تونیم بریم سراغ جواب سؤال اصلی مقاله.

رد مال چی هست؟

ببینید، وقتی یه جرمی اتفاق می افته، مثل سرقت، کلاهبرداری یا خیانت در امانت، معمولاً یه مالی از کسی به ناحق گرفته شده. اینجا قانون میگه اون کسی که مال رو برده (متهم)، باید مال رو برگردونه به صاحب اصلیش (شاکی). به این برگردوندن مال میگن «رد مال». حالا این برگردوندن چند تا حالت داره:

• برگردوندن خودِ مال (عین مال): مثلاً اگه گوشیت رو دزدیدن و پیدا شده، باید همون گوشی رو بهت پس بدن.
• برگردوندن مِثل مال: اگه مال دزدیده شده از اونایی باشه که مثل داره و نمونه اش تو بازار زیاده (مثلاً یه کیسه برنج خاص)، اگه خودِ اون کیسه برنج نباشه، باید یه کیسه برنج دیگه درست مثل اون بهت پس بدن.
• برگردوندن قیمت مال: اگه مال دزدیده شده تلف شده باشه (مثلاً گوشیت رو دزدیدن و بعد شکستن یا گم کردن) یا از اون مال ها باشه که مِثل نداره (مثل یه تابلو نقاشی خاص)، دیگه نمیشه عین یا مثلش رو برگردوند. اینجا متهم محکوم میشه که قیمت اون مال رو به روزِ اجرا به صاحبش بده.

یه نکته مهم اینه که رد مال با «مجازات» و «جبران ضرر و زیان» فرق داره. مجازات برای تنبیه مجرمه، جبران ضرر و زیان برای ضررهای دیگه ایه که به شاکی وارد شده (مثلاً منافعی که از اون مال می تونست ببره ولی از دست داده)، اما رد مال فقط برای برگردوندن همون چیزیه که مال شاکی بوده و به ناحق ازش گرفته شده.

خسارت تاخیر تادیه چیه؟

حالا بریم سراغ «خسارت تاخیر تادیه». تصور کنید شما به یکی پول قرض دادید، یا یکی به شما بدهکاره و باید پولی رو بهتون بده. حالا طرف دیر پول رو میده. این دیر دادن پول باعث میشه قدرت خرید پول شما کم بشه. مثلاً اگه یه سال پیش ۱۰ میلیون تومن از کسی طلب داشتی و الان بهت پس بده، اون ۱۰ میلیون تومن الان ارزشش کمتر از یک سال پیشه. «خسارت تاخیر تادیه» دقیقاً برای جبران همین افت ارزش پول در اثر دیر پرداخت شدن بدهی پولی هست.

مبنای قانونی اصلی برای این خسارت، ماده ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنیه. این ماده میگه اگه بدهی از نوع «وجه رایج» (یعنی پول) باشه و شرایط دیگه ای هم داشته باشه، میشه خسارت تاخیر تادیه رو گرفت. حالا اون شرایط چی هستن؟

1. بدهی حتماً باید پولی باشه: یعنی شما از طرف، پول طلب داشته باشید، نه یه جنس یا ملک.
2. بدهی مسلم و حال باشه: یعنی بدهی معلوم و قطعی باشه و زمان پرداختش هم رسیده باشه، نه اینکه مثلاً قرار بوده ۶ ماه دیگه بدهی رو بده و هنوز زمانش نرسیده.
3. شما (طلبکار) دین رو مطالبه کرده باشید: یعنی باید به نحوی به بدهکار اطلاع داده باشید که پولتون رو می خواید. این مطالبه میتونه با فرستادن اظهارنامه باشه، یا حتی ذکر کردن تو دادخواست و شکوائیه.
4. بدهکار توانایی پرداخت داشته باشه و از قصد از پرداخت خودداری کرده باشه: یعنی طرف ورشکسته یا بی بضاعت نباشه و عمداً پول شما رو نده.

هدف اصلی از گذاشتن این قانون، اینه که جلوی کاهش قدرت خرید پول رو بگیره و حق طلبکار ضایع نشه. پس اگه کسی به شما پولی بدهکار باشه و با وجود مطالبه شما، دیر پرداخت کنه، می تونید این خسارت رو ازش بگیرید.

پس به رد مال خسارت تاخیر تادیه می خوره یا نه؟

حالا که با مفاهیم اصلی آشنا شدیم، بریم سراغ اصل قضیه که همون سؤال مقاله است. جواب سرراستش اینه: در حالت عادی و به خود «عین مال» که قراره رد بشه، خسارت تاخیر تادیه تعلق نمی گیره. اما چرا؟

چرا معمولاً به عین مال خسارت تاخیر تادیه تعلق نمی گیره؟

همونطور که گفتیم، رد مال یعنی برگردوندن یه چیزی که مال شماست و ازتون گرفته شده. این چیز می تونه یه گوشی باشه، یه ماشین باشه، یا یه قطعه زمین. اینا «عین مال» هستن و ماهیتشون با «بدهی پولی» فرق می کنه. خسارت تاخیر تادیه، مخصوص بدهی های پولی هست که به خاطر دیر پرداخت شدن، ارزششون افت می کنه.

ماده ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی هم که مبنای خسارت تاخیر تادیه است، صراحتاً به «وجه رایج» (یعنی پول) اشاره داره. پس وقتی شما می خواید گوشی دزدیده شده تون رو پس بگیرید، دارید عین مال رو می خواید و ماده ۵۲۲ اینجا کاربرد مستقیم نداره. گوشی که افت ارزش پولی پیدا نمی کنه (البته افت قیمت خودش رو داره، ولی این فرق داره با افت ارزش پول).

از دیدگاه فقهی هم بحث هایی در مورد ربا مطرح میشه. بعضی فقها معتقدن که اگر به عین مال (غیر از پول) خسارت تاخیر تادیه تعلق بگیره، ممکنه شائبه ربا پیش بیاد، چون دارید چیزی اضافه بر خود مال (غیر از پول) دریافت می کنید. هرچند این بحث ها بیشتر فقهی هستن و در رویه قضایی، تمرکز روی همون ماهیت پولی بودن بدهی است.

رویه دادگاه ها و رای های دیوان عالی کشور چی میگن؟

اگه نگاهی به رویه دادگاه ها و مخصوصاً آرای وحدت رویه دیوان عالی کشور بندازیم، می بینیم که این موضوع کاملاً مشخص شده. دیوان عالی کشور که عالی ترین مرجع قضایی کشور هست، با صدور آرای وحدت رویه، تکلیف رو مشخص کرده.

یکی از مهمترین این آرا، رأی وحدت رویه شماره ۷۳۳ هیأت عمومی دیوان عالی کشور هست. این رأی به صراحت می گوید که به «عین مال» که مورد رد مال در جرایم کیفری هست، خسارت تاخیر تادیه تعلق نمی گیرد. دلیل اصلی هم همین ماهیت متفاوت عین مال با دین پولی هست. دیوان عالی کشور تأکید کرده که ماده ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی صرفاً شامل دیون پولی میشه و رد عین مال از این قاعده مستثنی است.

پس خلاصه اینکه، اگه مال شما مثلاً یه ساعت گرون قیمت دزدیده شده باشه و متهم محکوم به رد مال (برگردوندن همون ساعت) بشه، شما نمی تونید علاوه بر اون ساعت، خسارت تاخیر تادیه هم برای دیر برگردوندن ساعت بگیرید. این قانون رو بر اساس منطق حقوقی و فقهی گذاشتن که بین ماهیت های مختلف مالی فرق بذارن.

به یاد داشته باشید: طبق رویه قضایی و آرای دیوان عالی کشور، به خود «عین مال» که در پرونده های کیفری به عنوان رد مال مطرح می شود، خسارت تاخیر تادیه تعلق نمی گیرد.

اما بعضی وقتا میشه خسارت تاخیر تادیه یا چیزی شبیهش رو تو پرونده های رد مال گرفت! (استثناها)

حالا که جواب اصلی رو گرفتیم، نوبت می رسه به قسمت جذاب ماجرا! درست است که به عین مال خسارت تاخیر تادیه تعلق نمی گیرد، اما همیشه هم قضیه به همین سادگی نیست. در بعضی شرایط خاص و با راهکارهای حقوقی متفاوت، میشه برای جبران خسارت ناشی از دیرکرد یا افت ارزش، کاری کرد. بیایید این استثناها رو با هم بررسی کنیم.

وقتی که مال تبدیل به بدهی پولی میشه

خب، گفتیم که به عین مال خسارت تاخیر تادیه تعلق نمی گیره. اما اگه اون عین مال از بین رفته باشه چی؟ مثلاً گوشیت رو دزدیدن، ولی بعد از چند روز سارق اون رو گم کرده یا انداخته تو آب و تلف شده. اینجا دیگه نمیشه همون گوشی رو بهت پس بدن. در اینجور مواقع، دادگاه متهم رو محکوم می کنه که قیمت اون مال رو به روزِ اجرا به شاکی پرداخت کنه.

اینجاست که قضیه فرق می کنه! وقتی مال تلف میشه و به جای عین مال، «قیمت» اون (که خودش یه مبلغ پولی هست) از متهم مطالبه میشه، ماهیت پرونده از «رد عین مال» به «پرداخت دین پولی» تغییر پیدا می کنه. در این حالت، چون داریم در مورد یک بدهی پولی صحبت می کنیم، شاکی می تونه طبق ماده ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی، درخواست خسارت تاخیر تادیه رو برای اون مبلغ پولی داشته باشه.

از کِی باید خسارت تاخیر تادیه رو حساب کنیم؟
معمولاً در این حالت، مبنای محاسبه خسارت تاخیر تادیه، از زمان «مطالبه» شاکی خواهد بود. یعنی از وقتی که شاکی قیمت مال رو از متهم مطالبه کرده (مثلاً با طرح شکوائیه و درخواست جبران قیمت مال)، میشه خسارت تاخیر تادیه رو محاسبه کرد. این نکته خیلی مهمه که زمان مطالبه رو باید به درستی در پرونده ثبت کنید تا بعداً برای محاسبه خسارت به مشکل برنخورید.

مطالبه ضرر و زیان ناشی از جرم؛ یه راهکار دیگه

یه راهکار دیگه که خیلی ها با خسارت تاخیر تادیه اشتباهش می گیرن، مطالبه «ضرر و زیان ناشی از جرم» هست. این دو تا از نظر حقوقی با هم فرق دارن. «رد مال» یعنی برگردوندن همون چیزی که ازتون گرفته شده. «خسارت تاخیر تادیه» هم که برای افت ارزش پوله. اما «ضرر و زیان ناشی از جرم»، شامل تمام خسارت های دیگه ای میشه که به خاطر اون جرم به شما وارد شده.

فرض کنید شما یه دستگاه چاپ داشتید که باهاش کار می کردید و درآمد داشتید. این دستگاه رو دزدیدن. درسته که بعداً دستگاه رو پس می گیرید (رد مال)، ولی در اون مدتی که دستگاه دست شما نبوده، شما درآمدتون رو از دست دادید و کلی ضرر کردید. این ضرر (یعنی منافعی که از دست دادید)، دیگه نه رد ماله و نه خسارت تاخیر تادیه به عین مال. این میشه «ضرر و زیان ناشی از جرم».

گاهی اوقات میشه کاهش قدرت خرید پولی رو هم که در اثر دیرکرد در برگردوندن پول (در صورتی که در نهایت به پرداخت پول محکوم شده) ایجاد شده، به عنوان یکی از مصادیق ضرر و زیان ناشی از جرم مطالبه کرد. این رو نباید با خسارت تاخیر تادیه ماده ۵۲۲ اشتباه گرفت، بلکه به عنوان یک ضرر جداگانه مطرح میشه. البته اثبات این نوع ضررها و رابطه علت و معلولی اون با جرم، نیاز به تخصص و مدارک کافی داره.

چجوری باید اینو درخواست بدی؟
شما می تونید همزمان با شکایت کیفری در دادسرا یا دادگاه، درخواست جبران ضرر و زیان ناشی از جرم رو هم مطرح کنید. حتی میتونید بعداً با یک دادخواست حقوقی جداگانه این موضوع رو پیگیری کنید. البته، راه ساده تر اینه که همون اول، ضمن شکوائیه یا در مراحل اولیه دادرسی کیفری، تمام ضرر و زیان های وارده، از جمله منافع از دست رفته و هرگونه کاهش ارزش پولی که به دلیل عدم دسترسی به مال براتون پیش اومده رو دقیقاً قید و مطالبه کنید.

از کِی باید خسارت تاخیر تادیه در جرایم مالی رو حساب کنیم؟ (اونجایی که مال پولی شده)

این یکی از پربحث ترین قسمت های ماجراست، مخصوصاً وقتی مال تلف شده و متهم به پرداخت قیمت اون محکوم میشه. از کِی باید خسارت تاخیر تادیه رو محاسبه کرد؟ از زمان وقوع جرم؟ از زمان مطالبه شاکی؟ یا از زمان صدور حکم قطعی؟

بعضی ها میگن چون جرم تو اون تاریخ اتفاق افتاده، پس باید از زمان وقوع بزه (یعنی همون زمان بردن مال یا کلاهبرداری) حساب بشه. این دیدگاه ممکنه به نظر منطقی بیاد، چون افت ارزش پول از همون زمان شروع شده.

اما قانونگذار در ماده ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی، صراحتاً «مطالبه» رو مبدأ محاسبه خسارت تاخیر تادیه قرار داده. یعنی تا وقتی طلبکار پولش رو مطالبه نکرده باشه، خسارت تاخیر تادیه شروع نمیشه. این مطالبه باید به صورت رسمی و قابل اثبات باشه (مثلاً اظهارنامه یا ثبت در شکوائیه و دادخواست).

تحلیل عملی و نظر ما:
در پرونده های کیفری، معمولاً مطالبه ی پول (قیمت مال تلف شده) از زمانی شروع میشه که شاکی، شکوائیه خودش رو ثبت می کنه و توش درخواست برگردوندن مال یا قیمت اون رو داره. یا حتی زمانی که اولین اقدام رسمی برای بازپس گیری مال انجام میشه. این تاریخ، همون زمان «مطالبه» است که ماده ۵۲۲ ق.آ.د.م بهش اشاره داره.

فکر کنید، شما می دونید که ازتون کلاهبرداری شده. از همون لحظه وقوع جرم ممکنه افت ارزش پول شروع شده باشه. اما تا وقتی که شما رسماً شکایت نکنید و طلب خودتون رو مطالبه نکنید، مدیون (کلاهبردار) ممکنه اطلاعی از این مطالبه نداشته باشه. قانون هم برای اینکه مدیون ندونه و زیر بار خسارت نره، شرط «مطالبه» رو گذاشته. پس بهترین و قابل استنادترین راه اینه که از همون اول که پرونده رو در دادسرا مطرح می کنید، صراحتاً در شکوائیه خودتون یا در مراحل بعدی، مطالبه قیمت مال و خسارت تاخیر تادیه رو هم ذکر کنید تا مبدأ محاسبه مشخص باشه.

دیدگاه	مبنای استدلال	توضیح عملی
زمان وقوع بزه	افت ارزش پول از همان لحظه جرم آغاز می شود.	در رویه قضایی، کمتر به این مبنا استناد می شود، مگر در شرایط خاص و با تفسیر گسترده.
زمان مطالبه (مطابق ماده 522 ق.آ.د.م)	شرط قانونی ماده 522 برای شروع احتساب خسارت تاخیر تادیه.	این رایج ترین و معتبرترین مبناست؛ شاکی باید مطالبه رسمی خود را اثبات کند (شکوائیه، اظهارنامه).
زمان صدور حکم قطعی	قطعی شدن بدهی و مبلغ آن.	معمولاً برای شروع خسارت مورد استناد نیست، بلکه برای اجرای حکم و در صورت تأخیر پس از حکم کاربرد دارد.

پس، با توجه به ماده ۵۲۲، مبدأ محاسبه خسارت تاخیر تادیه زمانی است که شاکی (طلبکار) دین پولی را از بدهکار «مطالبه» کرده باشد. در پرونده های کیفری، این مطالبه معمولاً از تاریخ ثبت شکوائیه یا دادخواست جبران ضرر و زیان آغاز می شود. برای اطمینان، بهتر است در همان شکوائیه اولیه خود، صراحتاً خواهان جبران قیمت مال و خسارت تاخیر تادیه آن باشید.

حالا چیکار کنیم؟ چند تا نکته عملی برای مطالبه یا دفاع

تا اینجا حسابی بحث کردیم و قضیه رو از زوایای مختلف بررسی کردیم. حالا نوبت می رسه به جنبه های عملی. اگه شما شاکی هستید و مال تون رو بردن، یا اگه متهم هستید و باید مالی رو پس بدید، این بخش براتون خیلی مهمه. اینکه چجوری باید این موضوع رو پیگیری کنید یا از خودتون دفاع کنید.

چجوری درخواست بدیم؟

مطالبه رد مال و خسارت های احتمالی مربوط به اون (مثل خسارت تاخیر تادیه در شرایط خاص یا ضرر و زیان ناشی از جرم) می تونه به چند شکل انجام بشه:

1. همزمان با شکایت کیفری: این بهترین و رایج ترین راهه. وقتی دارید شکوائیه کیفری رو برای جرمی مثل سرقت یا کلاهبرداری تنظیم می کنید، تو همون شکوائیه میتونید علاوه بر درخواست مجازات متهم، درخواست «رد مال» و «جبران ضرر و زیان ناشی از جرم» رو هم مطرح کنید. در این حالت، دادسرا و دادگاه کیفری به هر دو جنبه (کیفری و حقوقی) رسیدگی می کنند. اگه مال تلف شده و به پرداخت قیمت اون محکومیت صادر میشه، همونجا میتونید درخواست خسارت تاخیر تادیه روی قیمت رو هم داشته باشید.
2. با دادخواست حقوقی جداگانه: اگه به هر دلیلی در پرونده کیفری این درخواست رو مطرح نکردید، یا اگه پرونده کیفری فقط به مجازات متهم منجر شده و به جنبه حقوقی رسیدگی نشده، میتونید بعداً با تقدیم یک دادخواست حقوقی جداگانه به دادگاه حقوقی، مطالبه رد مال (یا قیمت آن) و خسارت های مرتبط رو داشته باشید.

مهم اینه که از همون اول هوشمندانه عمل کنید و اگه می دونید قرار نیست عین مال برگرده و قراره قیمت اون رو بگیرید، درخواست مطالبه خسارت تاخیر تادیه رو هم به درستی و از طریق مراجع قانونی مطرح کنید.

کجا باید رسیدگی بشه؟

معمولاً اگه درخواست رد مال و جبران ضرر و زیان همزمان با شکایت کیفری مطرح بشه، همون دادگاه کیفری صالح به رسیدگی هست. این کار باعث میشه که پرونده سریع تر و یکپارچه تر پیش بره. اما اگه دادخواست حقوقی جداگانه باشه، مرجع صالح، دادگاه های حقوقی هستن.

گاهی ممکنه دادگاه کیفری به دلایلی مثل عدم احراز دقیق میزان ضرر و زیان، شما رو به دادگاه حقوقی ارجاع بده. برای همین، بهتره که از همون ابتدا مدارک و مستندات کافی برای اثبات خسارت و میزان اون رو داشته باشید.

برای اثبات مطالبه چی لازم داریم؟

همونطور که تو بخش «خسارت تاخیر تادیه» گفتیم، یکی از شرایط اصلی برای دریافت این خسارت، اینه که شما دین رو «مطالبه» کرده باشید. حالا چجوری این مطالبه رو ثابت کنیم؟

• ثبت در شکوائیه یا دادخواست: اگه تو همون شکوائیه یا دادخواست اولیه تون، درخواست رد مال و قیمت اون رو داشتید و صراحتاً مطالبه خسارت تاخیر تادیه روی اون رو هم کردید، این خودش بهترین مدرک برای اثبات مطالبه هست.
• اظهارنامه: اگه قبل از هر اقدام قانونی، با فرستادن یک اظهارنامه رسمی به متهم، ازش خواستید که مال رو برگردونه یا قیمتش رو بده، این اظهارنامه هم مدرک محکمی برای اثبات تاریخ مطالبه شماست.
• ابلاغیه های قضایی: اگه در مراحل دادرسی، ابلاغیه هایی به متهم ارسال شده که نشان دهنده مطالبه شما برای بازپس گیری مال یا قیمت اون هست، میتونه به عنوان سند مطالبه استفاده بشه.

یادتون باشه، اثبات تاریخ مطالبه خیلی مهمه، چون خسارت تاخیر تادیه از همون تاریخ محاسبه میشه. پس هرچه زودتر و رسمی تر مطالبه خودتون رو ثبت کنید، به نفع شماست.

چرا یه وکیل خوب لازم میشه؟

موضوع «رد مال» و «خسارت تاخیر تادیه» از اون دسته مسائل حقوقی هست که ریزه کاری های زیادی داره و هر پرونده ای میتونه شرایط خاص خودش رو داشته باشه. تشخیص اینکه آیا به پرونده شما خسارت تاخیر تادیه تعلق می گیره یا نه، یا اینکه آیا میشه ضرر و زیان ناشی از جرم رو مطالبه کرد و از چه راهی، نیازمند دانش و تجربه حقوقی بالاست.

یک وکیل متخصص می تونه:

• بهترین راهکار رو برای پرونده شما تشخیص بده.
• مدارک لازم برای اثبات ادعا رو جمع آوری کنه.
• لایحه دفاعی یا دادخواست رو به درستی تنظیم کنه.
• در مراجع قضایی از حقوق شما دفاع کنه.

مشاوره با یه وکیل متخصص نه تنها می تونه شانس موفقیت شما رو بالا ببره، بلکه از ضرر و زیان های احتمالی و سردرگمی های قانونی هم جلوگیری می کنه. پس برای اینجور مسائل پیچیده، حتماً از یه وکیل خوب کمک بگیرید.

در پرونده های رد مال، بهترین کار این است که همزمان با شکایت کیفری، درخواست جبران ضرر و زیان و در صورت لزوم، خسارت تاخیر تادیه (اگر مال تبدیل به دین پولی شده) را به صورت شفاف و مستند مطرح کنید.

حرف آخر (نتیجه گیری)

رسیدیم به انتهای بحث شیرین «آیا رد مال خسارت تاخیر تادیه تعلق میگیرد». امیدوارم تونسته باشیم ابهامات رو تا حد زیادی برطرف کنیم و یه دید روشن بهتون بدیم. خلاصه و جمع بندی حرف هامون اینه:

به طور کلی، به خود «عین مال» که قراره برگردونده بشه (یعنی «رد مال»)، خسارت تاخیر تادیه تعلق نمی گیره. قانونگذار و رویه قضایی، این خسارت رو مخصوص بدهی های پولی (وجه رایج) میدونن که به خاطر دیرکرد در پرداختشون، ارزششون افت می کنه.

اما این به این معنی نیست که همیشه دست خالی می مونید! دو تا استثنا یا راهکار مهم وجود داره:

1. وقتی مال تلف میشه و به «قیمت» اون محکومیت صادر میشه: در این حالت، چون ماهیت از عین مال به بدهی پولی تغییر می کنه، میشه طبق ماده ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی، خسارت تاخیر تادیه رو برای اون مبلغ پولی مطالبه کرد. مبدأ محاسبه هم معمولاً از تاریخ مطالبه رسمی شما (مثلاً در شکوائیه) خواهد بود.
2. مطالبه «ضرر و زیان ناشی از جرم»: شما می تونید علاوه بر رد مال، تمام ضرر و زیان های مادی دیگه ای که به خاطر اون جرم بهتون وارد شده، مثل منافع از دست رفته یا کاهش ارزش پولی که در اثر عدم دسترسی به مال پیش اومده، رو به عنوان «ضرر و زیان ناشی از جرم» مطالبه کنید. این راهکار با خسارت تاخیر تادیه ماده ۵۲۲ فرق داره و جنبه جبرانی گسترده تری داره.

نکته کلیدی و مهم اینه که همیشه بین «رد مال»، «دین پولی» و «ضررهای ناشی از جرم» تفاوت قائل بشید و برای هر کدوم، راهکار حقوقی مناسب رو انتخاب کنید. این مسائل خیلی ظریف و پیچیده هستن و اگه خدای نکرده درگیر چنین پرونده هایی شدید، بهترین کار اینه که حتماً با یک وکیل متخصص و با تجربه در این حوزه مشورت کنید. یه وکیل خوب میتونه بهترین راه رو بهتون نشون بده و از حقوق شما به بهترین شکل دفاع کنه تا حسرت و پشیمانی به بار نیاد.