گز گز کف پا نشانه چیست
گزگز پا ها می تواند نشانه و علائم بیماری باشد. بیماری هایی که باید جدی گرفت و برای درمان آن ها اقدام کرد، متخصصان دلایل گزگز شدن کف و انگشتان پا ها را بیان کرده اند.
به گزارش بیتوته، شایع ترین علت گزگز پا ها آسیب عصبی می باشد که اغلب به دیابت مربوط می شود. درد ناشی از این گزگز می تواند متناوب، ثابت و از خفیف تا شدید متغیر باشد. این درد شب ها بد تر خواهد شد.
درمان گزگز پا به علت اصلی ایجاد آن مرتبط می شود، زیرا می تواند به علت طیف وسیعی از شرایط اتفاق بیفتد. تعیین علت گزگز پا ها مهم بوده و توسط پزشک تشخیص داده می شود.
برخی از علل گزگز پا ها عبارتند از:
1. نوروپاتی دیابتی:
قند خون کنترل نشده می تواند به رگ های خونی و عصبی آسیب برساند. قند خون بالا انتقال سیگنال ها را از اعصاب کاهش داده و در قسمت های مختلف بدن از جمله پا ها تاثیر گذار است و همچنین باعث ضعف جدار شریان های خونی شده و آسیب عصبی رخ خواهد دهد. طبق اعلام موسسه ملی دیابت، گوارش و کلیه؛ حدود 60-70 درصد از افراد مبتلا به دیابت نوعی آسیب عصبی یا نوروپاتی دارند و شرایطی که باعث این آسیب می شود عبارتند از:
چاقی
فشار خون بالا
استعمال سیگار
نوشیدن الکل
هنگامی که آسیب عصبی در ساق و انگشتان پا رخ دهد معمولا به عنوان نوروپاتی محیطی شناخته می شود که یکی از رایج ترین نوع آن نوروپاتی دیابتی است. این نوروپاتی باعث گزگز پا ها شده و به ندرت ممکن است که روی دست ها و بازو ها تاثیر داشته باشد.
علائم دیگر نوروپاتی محیطی عبارتند از:
احساس بی حسی و گزگز در دست و پا
احساسی مشابه پوشیدن جورابی تنگ
درد هایی حاد و ضربان دار
احساس ضعف و یا سنگینی در پا ها و بازو ها
تعریق بیش از حد
براساس یک مطالعه، نوروپاتی محیطی می تواند نشانه ای از دیابت لب مرز و شناخته نشده باشد که واجب است در صورت مشاهده هرگونه علائم به پزشک مراجعه کنید چرا که کنترل قند خون می تواند از آسیب های عصبی جلوگیری کرده و روند پیشرفت آن را آهسته کند.
2. نوروپاتی حسی فیبر کوچک:
نوروپاتی حسی فیبر کوچک یک نوروپاتی دردناک می باشد که اغلب باعث گزگز پا ها، بی حسی و درد های کوتاه، ولی مداوم خواهد شد. در نتیجه غلاف میلین که مسئول پوشش و حفاظت فیبر های عصبی است از بین می رود. علل دقیق این مشکل دقیقا مشخص نیست، اما دیابت یکی از علل مرتبط با آن می باشد.
3. مصرف الکل:
مصرف الکل می تواند باعث آسیب عصبی دیگری به نام نوروپاتی الکلی شود. علاوه بر گزگز پا ها علائم زیر نیز مرتبط با این بیماری می باشد:
ضعف عضلانی، اسپاسم عضلانی و از دست دادن عملکرد عضلات
اختلال عملکرد دستگاه ادراری و روده
سرگیجه
اختلال در گفتار
توقف مصرف الکل می تواند از تشدید این علائم جلوگیری کند.
4. شارکو ماری دندان:
این بیماری شایع ترین بیماری عصبی ارثی است که بر اعصاب کنترل کننده عضلات تاثیر می گذارد. شارکو ماری دندان یک بیماری پیشرونده است به این معنا که علائم آن با گذشت زمان بدتر خواهد شد. علامت اولیه این بیماری گزگز دست و پا می باشد و علائم دیگر آن اسپاسم و آتروفی عضلات است.
5. سندروم درد منطقه ای پیچیده:
این سندروم در عضلات و بعد از یک آسیب عصبی یا جراحی رخ می دهد. علاوه براین، آسیب عصبی بر سیگنالینگ مغز و ستون فقرات نیز تاثیرگذار خواهد بود. علائم آن عبارتند از:
درد و گزگز
ورم
تغییر رنگ پوست یا بافت
سندروم درد منطقه ای پیچیده می تواند بر سیستم ایمنی نیز اثر بگذارد و ممکن است تحت تاثیر ژنتیک عمل کند.
6. اریتروملالژیا:
یک بیماری نسبتا نادر است که شامل قرمزی پا ها، داغ شدن و درد پا ها بدون علتی شناخته شده می شود. شدت این بیماری در افراد مختلف متفاوت بوده و بعد از ورزش، پیاده روی، ایستادن و قرارگرفتن درمعرض گرما بدتر خواهد شد.
7. کمبود مواد مغذی:
یکی از علل گزگز پا ها در گذشته های دور ناشی از سوءتغذیه بود با این حال در برخی نقاط هنوز هم قحطی و سوءتغذیه وجود دارد.
در جمعیت امروز به ویژه درمیان سالمندان آسیب های عصبی ممکن است به علت کمبود ویتامین B12-B6 و ویتامین B9 رخ دهد. کمبود ویتامین های B می تواند باعث گزگز پا ها و عدم هماهنگی حرکات عضلات شود. کم خونی، کمبود گلبول های قرمز سالم خون، خستگی، سرگیجه و تنگی نفس از دیگر علائم کمبود ویتامین B می باشند.
8. کم کاری تیروئید:
کم کاری تیروئید تعادل هورمون ها را در بدن بهم می ریزد و ممکن است باعث تورم شده و به اعصاب فشار وارد کند. علاوه بر گزگز پا، خستگی، افزایش وزن و خشکی پوست از دیگر علائم کم کاری تیروئید است.
9. بیماری های عفونی:
گزگز پا ها می تواند نشانه ای از برخی بیماری های عفونی از جمله:
بیماری لایم، سفلیس، ایدز و زونا باشد. در صورتی که احساس می کنید گزگز پا ها به علت این بیماری ها است حتما به پزشک مراجعه کنید.
10. پای ورزشکار:
این بیماری یک عفونت قارچی مسری است که در اغلب ورزشکاران بوجود میاید و به عنوان کچلی پا نیز شناخته می شود و می تواند روی ناخن های دست و پا اثر بگذارد. یکی از شایع ترین علائم این بیماری احساس گزگز و خارش بین انگشتان پا و کف پا است.
همچنین در این بیماری علائم زیر نیز تجربه خواهد شد:
تاول های خارش دار روی پا
ترک خوردگی و پوسته شدن انگشتان پا و کف پا
خشکی پوست در پهلو پا و کف پا
وجود پوست مرده بین انگشتان پا
ناخن هایی که از بستر خود فاصله گرفته و بی رنگ، ضخیم و فاسد به نظر می رسند.
11. بیماری های کلیوی:
هنگامی که کلیه ها عملکرد درستی نداشته باشند، در خون سمومی ایجاد می شود که می تواند منجر به تورم و خارش پا شود و همچنین می تواند علائم زیر را نیز به دنبال داشته باشد:
کاهش تولید ادرار
تنگی نفس بی علت
حالت تهوع
احساس گیجی
تشنج
خستگی
کما
12. بیماری شریان محیطی:
این بیماری شامل باریک شدن عروق می شود و می تواند علائمی مشابه نوروپاتی محیطی از جمله گزگز پا ها داشته باشد. این درد اغلب با راه رفتن و ورزش همراه خواهد بود.
13. سندروم تونل تارسال:
سندروم تونل تارسال به شرایطی گفته می شود که عصبی که از مچ پا به پا می رسد به دلیل تورم و یا آسیب دیدگی فشرده شود و در نتیجه باعث درد و گزگز پا خواهد شد. درمان زودرس این بیماری بسیار مهم می باشد.
14. قرار گیری در معرض سموم:
قرار گیری طولانی مدت در معرض فلزات سنگین و مواد شیمیایی میتواند منجر به علائم نوروپاتی محیطی شود. علاوه براین، مصرف برخی دارو های مورد استفاده در درمان ایدز و تشنج نیز ممکن است باعث آسیب عصبی شود.
15. شیمی درمانی:
دارو های مورد استفاده در شیمی درمانی نیز ممکن است عوارض نوروپاتی محیطی را داشته باشد. سایر عوارض جانبی آن عبارتند از:
احساس خستگی، درد و یا لرزش عضلات
آهسته شدن واکنش ها و یا مهارت های حرکتی
مشکلات تعادل و هماهنگی عضلات
ضعف عضلانی
درد
و اما گزگز پا ها یعنی ام اس؟
احساس گزگز و مور و مور که در پزشکی به عنوان پارستزی از آن نام می برند می تواند در بیماران مبتلا به بیماری ام اس و یا در مواردی ناشی از درگیری اعصاب محیطی دست و پا دیده شود، در مواردی که این حالت به صورت کوتاه مدت و گذرا باشد و پس از چند دقیقه رفع شود علت میتواند کاهش خونرسانی به اعصاب در منطقه ای محدود به یک اندام باشد که این موارد جزء موارد طبیعی و فیزیولوژیک است.
برخی از متخصصان میگویند:در بعضی شرایط احساس گزگز و مورمور بدون علت خاصی و به طور ناگهانی بوجود می آید و چندین ساعت طول میکشد باید به علل ارگانیک جدی تری فکر کنیم از جمله بیماری ام اس و سکته های مغزی ودر موارد غیر شایع می تواند جزء علایم همراه در بیماری میگرن و برخی فرم های غیر شایع تشنج باشد برای همین به صراحت نمیتوان گزگز را از علائم بیماری ام اس دانست و نیاز به بررسی توسط پزشک متخصص دارد.
بیشتر افراد گاهی اوقات در دست یا پای خود احساس گزگز می کنند. با اینکه خود حس گزگز در دست و پا ناخوشایند است، اما عموما علت آن چندان جدی نیست. با این حال، اگر گزگز شدن دست یا پا به طور مرتب رخ دهد، این امکان وجود دارد که علت آن عارضه ای جدی تر باشد. در ادامه به بررسی برخی دلایل گزگز دست و پا می پردازیم.
آنچه در این مقاله می خوانیم:
برای گزگز دست و پا علل متعددی وجود دارد که بیشتر این علل نیز موقتی هستند. در همین حال، اگر فرد به حالتی غیرعادی بنشیند یا بخوابد، شاید به عصبی فشار وارد شود و همین مورد موجب گزگز دست و پا شود. به گزگز، مورمور و یا سوزن سوزن شدن نیز گفته می شود که در گفت وگوی عامیانه هر دو کاربرد بیشتری دارند.
توجه: برای اینکه به علت دقیق گزگز دست و پا پی ببرید بهتر است قبل از هر اقدامی به پزشک مراجعه کنید و در مورد علت این موضوع پیش داوری نکنید.
برخی علل گزگز دست و پا ممکن است جدی تر باشند و به همین جهت به تشخیص به موقع و درمان مناسب احتیاج دارند.
دلایل احتمالی گزگز دست و پا
بسیاری از علل حس گزگز با عارضه ای به نام نوروپاتی محیطی (Peripheral neuropathy) ارتباط دارند. این نوع آسیب عصبی به بی حسی و گزگز دست و پا منتهی می شود. با این حال، عارضه ها و بیماری مختلفی وجود دارند که می توانند به نوروپاتی محیطی منتهی شوند. در ادامه علل نوروپاتی محیطی و سایر عواملی که ممکن است منجر به گزگز دست و پا شوند را مرور می کنیم.
1. مومور شدن دست و پا بر اثر فشردگی عصب
فرد ممکن است به دلیل فشردگی عصب (Pinched nerve) در دست و پای خود احساس گزگز کند. این عارضه ممکن است در اثر آسیب دیدگی یا تورم در فرد رخ دهد. سایر علائم فشردگی عصب شامل درد و حرکات محدود است. برخی درمان های متداول برای درمان فشردگی عصب عبارتند از:
- استراحت
- دارو
- فیزیوتراپی
در صورتی که هیچ کدام از روش های درمانی فوق برای فرد مؤثر نبود، گزینه بعدی می تواند عمل جراحی باشد.
2. استنشاق سموم و گزگز دست و پا
بلعیدن یک ماده سمی یا جذب توکسین های مختلف از طریق پوست ممکن است باعث گزگز در پاها شود. سمومی که منجر به گزگز یا مورمور شدن می شوند عبارتند از:
- آرسنیک (Arsenic)
- تالیم (Thallium)
- جیوه (Mercury)
- ضد یخ (Antifreeze)
در صورت مسمومیت با هر کدام از این سموم باید سریعا به پزشک مراجعه کرد.
3. تاثیر مصرف الکل بر گزگز دست و پا
الکل یک توکسین محسوب می شود و می تواند به بافت عصبی آسیب برساند. مصرف بی رویه الکل ممکن است به نوعی نوروپاتی محیطی به نام نوروپاتی الکلی (Alcoholic neuropathy) منجر شود. این عارضه که از شایع ترین عوارض عصبی اعتیاد به الکل است می تواند باعث درد و گزگز دست و پا و سایر اندام های بدن شود.
این علائم به دلیل آسیب دیدگی اعصاب محیطی بر اثر مصرف الکل به وجود می آید.
تحقیقات نشان داده اند که بین 25 تا 66 درصد از افرادی که برای مدت طولانی به الکل اعتیاد داشتند، به نوروپاتی الکلی مبتلا هستند. عموما در درمان این دست بیماران از فرد خواسته می شود که مصرف الکل خود را کاهش دهد یا آن را به طور کامل قطع کند.
4. مورمور شدن دست و پا بر اثر اضطراب و حملات پانیک
افرادی که دائما حس اضطراب دارند ممکن است دچار هایپرونتیلیشن (hyperventilating) شوند که این عارضه می تواند باعث گزگز پا شود. هایپرونتیلیشن، یکی از علائم شایع اضطراب است و مشخصه اصلی آن نیز تندی تنفس است. هایپرونتیلیشن باعث برهم خوردن توازن بین دی اکسید کربن و اکسیژن می شود و در نتیجه آن فرد ممکن است دچار گزگز دست و پا شود.
گزگز پا و اضطراب ممکن است از نظر روانشناسی نیز به هم مرتبط باشند. در واقع، فردی که دچار اضطراب می شود، معمولا نسبت به حواس بدنی خود آگاهی بیشتری پیدا می کند.
درمان های اضطراب عبارتند از:
- رفتاردرمانی شناختی
- گفتاردرمانی
- داروهای ضد اضطراب
- انجام فعالیت هایی برای سلامتی مانند یوگا، مراقبه و ذهن آگاهی یا حضور در لحظه
در حملات پانیک فرد به طور ناگهانی دچار ترس، اضطراب، تپش قلب و هایپرونتیلیشن می شود و حس مرگ به فرد دست می دهد. در این حالت نیز ممکن است فرد دچار گزگز دست و پا شود.
بیشتر بخوانید: حملات پانیک چیست ؛ از نشانه ها تا درمان
5. سوزن سوزن شدن دست و پا در بارداری
گزگز پا برای افراد باردار شایع است. افراد باردار اغلب در این دوران با احساس گزگز در پاهای خود مواجه می شوند. رحم ممکن است با رشد تدریجی جنین روی اعصاب پا فشار وارد کند و این امر به نوبه خود ممکن است باعث گزگز شود. نوشیدن آب کافی، تغییر وضعیت نشستن یا خوابیدن و استراحت کردن با بالا نگه داشتن پاها می تواند به رفع گزگز کمک کند.
با این حال، در صورتی که فرد با هرکدام از وضعیت های زیر مواجه شد، بهتر است به پزشک مراجعه کند:
- رفع نشدن گزگز پا
- احساس ضعف در نواحی مختلف بدن
- تورم پا یا سایر اندام ها
6. گزگز دست و پا بر اثر آسیب فشار تکراری (RSI)
آسیب فشار تکراری ممکن است باعث گزگز دست شود. آسیب فشار تکراری زمانی اتفاق می افتد که فرد بیش از حد و برای مدت طولانی و بدون استراحت فعالیت های تکراری را انجام دهد. آسیب فشار تکراری که از آن به عنوان «اختلال اندام فوقانی کاری» نیز نام برده می شود می تواند حاصل حالت های بد بدن در هنگام نشستن یا ایستادن باشد.
آسیب فشار تکراری معمولا روی این نواحی بدن تاثیر می گذارد:
- مچ و دست
- بازو و آرنج
- گردن و شانه
سایر علائم آسیب فشار تکراری عبارتند از:
- درد
- حساسیت
- التهاب
- سفتی عضله
- احساس ضعف
- گرفتگی عضله
درمان های آسیب فشار تکراری نیز عبارتند از:
- داروهای ضد التهاب
- کمپرس آب سرد
- بانداژ پلاستیکی
7. نقش کمبود ویتامین در مورمور شدن دست و پا
کمبود ویتامین E ،B1 ،B6 ،B12، ویتامین B3 یا نیاسین ممکن است باعث گزگز دست یا پاها شود. ویتامین هایی که نام بردیم، نقش حیاتی در عملکرد عصبی بدن ایفا می کنند. کمبود ویتامین B12 ممکن است منجر به نوروپاتی محیطی شود. سایر علائم کمبود ویتامین ها عبارتند از:
- سرگیجه
- تنگی نفس
- احساس خستگی
- سردرد
- مشکلات گوارشی
- درد در قفسه سینه
- حالت تهوع
- هپاتومگالی یا بزرگ شدن کبد
کمبود ویتامین با از سر گرفتن یک رژیم غذایی سالم یا مصرف مکمل های غذایی مناسب درمان می شود.
8. گزگز دست و پا از علائم ام اس
ام اس (MS) یا تصلب بافت چندگانه، یک بیماری التهابی است که به سلول های عصبی مغز و نخاع فرد آسیب وارد می کند. بی حسی یا گزگز پا از علائم اولیه ی بیماری ام اس محسوب می شود. همچنین مبتلایان به بیماری ام اس ممکن است قبل از تشخیص بیماری نیز دچار گزگز دست و پا شوند.
سایر علائم ام اس عبارتند از:
- مشکلات بینایی
- انواع درد
- اسپاسم یا انقباض و گرفتگی ممتد غیرارادی عضلانی
- خستگی
- سرگیجه
- مشکل در برقراری تعادل
- مشکلات مثانه و دستگاه ادراری
- اختلال در عملکرد جنسی
- اختلالات شناختی
در صورتی که فرد مشکوک به داشتن بیماری ام اس است، باید حتما به پزشک مراجعه کند تا هرچه سریع تر روند تشخیص و در صورت ابتلا به ام اس، درمان بیماری طی شود.
بیشتر بخوانید: ام اس چیست؟ هرآنچه باید درباره (.M.S) بدانیم
9. گزگز دست و پا ناشی از عوارض دارو
عوارض جانبی برخی داروهای خاص ممکن است گزگز دست و پا باشد. این دست داروها عبارتند از داروهایی که برای درمان بیماری ها و عارضه های زیر تجویز می شوند:
- سرطان
- ایدز
- اچ آی وی (HIV)
- تشنج
- عارضه های قلبی
- فشار خون بالا
10. سوزن سوزن شدن دست و پا به دلیل عفونت
برخی عفونت ها موجب التهاب عصب می شوند. التهاب نیز می تواند منجر به گزگز دست یا پا شود. عفونت هایی که ممکن است باعث این مشکل شوند عبارتند از:
- ایدز
- HIV
- هپاتیت B و هپاتیت C
- جذام
- زونا (Shingles)
- بیماری لایم (Lyme disease)
در صورتی که فرد نسبت به ابتلا به یک نوع عفونت مشکوک است، بهتر است سریعا به پزشک مراجعه کند. پزشک آزمایش های مناسبی از جمله آزمایش خون را برای تشخیص عفونت انجام می دهد و در صورت تشخیص عفونت، درمان های لازم انجام می شوند.
11.مورمور شدن دست و پا بر اثر نارسایی کلیه
گزگز دست و پا ممکن است یکی از علائم نارسایی کلیه باشد. دیابت و فشار خون بالا از عواملی هستند که خطر ابتلا به نارسایی های کلیوی را افزایش می دهند. سایر علائم نارسایی کلیه عبارتند از:
- گرفتگی عضله
- پیچیدگی عضله
- ضعف عضلانی
چنانچه فرد نسبت به هرگونه نارسایی کلیوی مشکوک است، بهتر است به پزشک معالج خود مراجعه کند. نارسایی شدید کلیه با دیالیز یا پیوند کلیه درمان می شود.
12. بیماری خودایمنی عامل گزگز دست و پا
بیماری خودایمنی (Autoimmune disease) ممکن است باعث گزگز دست یا پا شود. بیماری خود ایمنی هنگامی رخ می دهد که دستگاه ایمنی فرد به بدن خود فرد حمله می کند.
انواع بیماری های خود ایمنی که ممکن است موجب گزگز یا سوزن سوزن شدن دست و پا شوند عبارتند از:
- لوپوس اریتماتوس سیستمیک (SLE)
- بیماری سلیاک (Coeliac disease)
- روماتیسم مفصلی
برای تشخیص بیماری خود ایمنی، پزشک ممکن است:
- از سوابق پزشکی و سابقه بیماری های خانوادگی فرد سوال کند
- معاینات جسمی را انجام دهد
- از فرد آزمایش خون بگیرد
برای درمان بیماری های خود ایمنی معمولا از داروهای استروئیدی و سرکوبگر ایمنی و تغییر رژیم غذایی بهره برده می شود.
13. تاثیر دیابت بر گزگز دست و پا
بیماری دیابت موجب بالا رفتن قند خون فرد می شود که به نوبه خود می تواند موجب آسیب عصبی شود. به همین دلیل فرد مبتلا به دیابت ممکن است دچار گزگز دست و پا شود. به این عارضه نوروپاتی دیابتی گفته می شود.
سایر علائم دیابت عبارتند از:
- احساس تشنگی شدید
- تکرر ادرار
- تشدید گرسنگی
- خستگی
- تاری دید
- ترمیم آهسته زخم
- کاهش بدون دلیل وزن
درمان دیابت شامل موارد زیر است:
- تجویز داروهایی مانند انسولین برای کنترل قند خون
- تغییر رژیم غذایی
- ورزش
14. ارتباط بیماری شریان محیطی و گزگز دست و پا
بیماری شریان محیطی (Peripheral artery disease) روی دستگاه گردش خون فرد اثر می گذارد و منجر به تنگ شدن عروق خونی می شود.
گردش خون ضعیف می تواند باعث گزگز دست و پا شود. در صورت عدم درمان این عارضه با پدید آمدن پلاک در دیواره های شریانی فرد ممکن است دچار سکته یا حمله قلبی شود. درمان بیماری شریان محیطی معمولا شامل تغییر شیوه زندگی و عمل جراحی است.
بیشتر بخوانید: بیماری عروق محیطی و علائمی که باید به آن توجه کرد
15. مورمور شدن دست و پا از علائم سکته
گزگز دست و پا ممکن است یکی از علائم سکته نیز باشد.
علائمی که بلافاصله پس از سکته بروز پیدا می کنند عبارتند از:
- بی حسی یا ضعف در صورت، بازو یا پا به خصوص در یک طرف بدن
- احساس گیجی
- مشکل در تکلم
- مشکل در فهم
- تاری دید
- مشکل در راه رفتن
- سرگیجه
- از دست دادن تعادل
- از دست دادن هماهنگی بدن
اگر فرد یک یا چند مورد از این علایم را تجربه کرد، باید فورا با اورژانس تماس بگیرد.
منبع:
medicalnewstoday
از کدام خدمات دکتردکتر استفاده کنیم؟
نوبت دهی اینترنتی
اگر شما هم در خصوص مشکل خود نیاز به پزشک دارید با استفاده از امکان نوبت دهی اینترنتی می توانید به راحتی برای مراجعه حضوری، در روز و ساعت دلخواه خود، نوبت دریافت کنید. برای دریافت نوبت اینترنتی از پزشک متخصص مغز و اعصاب روی دکمه زیر کلیک کنید.
دریافت نوبت اینترنتی از پزشک
ویزیت تلفنی
گاهی اوقات دسترسی به پزشک سخت و هزینه بر است. شما با استفاده از امکان ویزیت تلفنی می توانید به راحتی برای دریافت مشاوره تلفنی از پزشک مورد نظرتان، نوبت دریافت کنید. برای برقراری تماس تلفنی با پزشک متخصص مغز و اعصاب دلخواهتان روی دکمه زیر کلیک(یا لمس) کنید.
تماس تلفنی با پزشک
پرسش و پاسخ پزشکی
شما با استفاده از امکان پرسش و پاسخ با پزشک می توانید در هر ساعتی از شبانه روز پرسش پزشکی خود را مطرح کنید و پاسخ معتبری از پزشک دریافت کنید. برای ثبت سوال پزشکی خود روی دکمه زیر کلیک(یا لمس) کنید.
ثبت سوال پزشکی محتوای این مقاله صرفا برای افزایش اطلاعات عمومی شماست و به منزله تجویز پزشکی نیست. دریافت نوبت دکتر
علت سوزش و داغی کف پا چیست؟
چرا دچار داغی کف پا می شویم؟ علت داغ شدن کف پا و سوزش، سوزن سوزن شدن و همچنین علت گزگز پاشنه پا چیست؟ در این مطلب از سایت زوم لایف، درباره سندروم سوزش پا، علت گزگز، سوزش، داغی، سوزن سوزن شدن و خواب رفتن پاها به طور کامل و جامع توضیح داده ایم. اگر دچار سوزش در ناحیه پا هستید، این مطلب را تا پایان بخوانید.
دسترسی سریع به عناوین مطلب:
- سندروم سوزش پا چیست؟
- علت سوزش پاشنه پا چیست؟
- دلایل سوزش کف پاها
- تشخیص سوزش کف پا
- زمان مراجعه به پزشک
سندروم سوزش پا چیست؟
سوزش پا (Burning Feet) ممکن است با آسیب اعصاب در پاها، که نوروپاتی نامیده می شود، ایجاد شود. سوزش پاها می تواند دلایل متعددی داشته باشد اما شایع ترین علت سوزش پا، اغلب مربوط به بیماری دیابت است.
درد ناشی از سوزش پاها می تواند متناوب یا ثابت و خفیف تا شدید باشد. افرادی که دچار سوزش پا می شوند، ممکن است احساس گرما، سوزن سوزن شدن، لرزش و بی حسی داشته باشند که معمولاً سوزش پا در شب، شدیدتر است.
علائم سوزش پاها
با توجه به علت های مختلف سوزش پا، علائم سوزش پا نیز بسیار متنوع است و می تواند شامل احساس گرما، خارش، تیر کشیدن، بی حسی یا درد، احساس ضعف یا سنگینی، احساس سوزن سوزن شدن، اسپاسم عضله، کم خونی، خشکی پوست، پوسته ریزی یا تاول روی آن، تورم پا و علائم دیگر باشد. همچنین ممکن است با راه رفتن، ورزش کردن و ایستادن این علائم تشدید شوند (1).
به خواب رفتن و گزگز دست و پا را هیچ گاه نباید کم اهمیت دانست، زیرا ممکن است که نشانه ای از یک بیماری بسیار خطرناک باشد. شناسایی و تشخیص عوارضی از قبیل نوروپاتی محیطی و اختلال در گردش خون در مراحل اولیه آنها فقط به اندازه یک مراجعه ساده به پزشک برای شما هزینه دارد. اما در صورتی که به این علائم اهمیت ندهید، ممکن است تا جایی پیشرفت کند که برای درمان سوزش کف پا نیاز به برنامه های درمانی پیچیده و پُرهزینه داشته باشید.
علت سوزش پاشنه پا چیست؟
عوامل مختلفی وجود دارند که می توانند علت سوزش کف پا شوند. در موارد بسیاری افراد به طور ناگهانی و بدون هیچ دلیل مشخصی دچار این درد می شوند. در بعضی موارد، این درد می تواند ناشی از مسیر درد رجوعی باشد. درد رجوعی به دردی گفته می شود که در محلی غیر از محل محرک اصلی احساس می شود.
مواجهه با این درد پس از موارد زیر بسیار رایج است:
- شروع ورزش، خصوصا یک ورزش یا فعالیت جدید؛
- شروع شغل جدید یا تغییر جایگاه شغلی، جایی که ایستادن یا راه رفتن بیشتر مورد نیاز باشد؛
- افزایش وزن؛
- کف پای صاف؛
- داشتن پای کمانی (فررفته)؛
- تغییر در کفش، استفاده از کفش های جدید یا متفاوت؛
- آسیب؛
- حاملگی.
علت سوزش کف پا در شب چیست؟
شایع ترین علت سوزش کف پا در شب می تواند ناشی از مسیر درد رجوعی باشد. درد رجوعی به دردی گفته می شود که در جایی غیر از محل محرک اصلی احساس می شود (2).
دلیل سوزن سوزن شدن پا
15 علت سوزش پاها
همانطور که گفتیم، احساس سوزش در پا می تواند دلایل زیادی داشته باشد. بعضی از دلایل ایجاد سوزش پا مثل قارچ پوستی در «بیماری پای ورزشکاران» یا کفش های تنگ به راحتی رفع می شود. در بعضی موارد، علت ایجاد این عارضه، ناشناس باقی می ماند.
1. نوروپاتی دیابتی
اگر قند خون بالا در طولانی مدت کنترل نشود، می تواند به تدریج به رگ ها و اعصاب خون آسیب برساند. قند خون بالا، انتقال سیگنال ها از اعصاب را کاهش می دهد. همین عامل سیستم عصبی بدن ازجمله پا را ضعیف می کند. قند خون بالا همچنین باعث ضعف دیواره رگ های خونی می شود که اکسیژن و مواد مغذی را به اعصاب منتقل می کنند.
طبق اعلام موسسه ملی دیابت و گوارش ها و کلیه، حدود 60 تا 70 درصد از افراد مبتلا به دیابت، نوعی آسیب عصبی یا نوروپاتی دارند. همچنین افرادی که یکی از شرایط زیر را داشته باشید، دچار آسیب عصبی یا نوروپاتی می شوند:
- افرادی که چاق هستند؛
- کسانی فشارخون بالا دارند؛
- افراد سیگاری؛
- کسانی که الکل می خورند.
نوروپاتی شایع ترین علت سوزش کف پاها
هنگامی که عصب اندام تحتانی و پاهای شما آسیب ببیند، به نوروپاتی محیطی مبتلا شده اید. نوروپاتی محیطی رایج ترین نوع نوروپاتی دیابتی است. این نوع نوروپاتی می تواند باعث احساس سوزش درپا شود. البته به ندرت، نوروپاتی محیطی می تواند روی بازوها و دست ها تأثیر بگذارد.
علائم دیگر نوروپاتی محیطی شامل موارد زیر هستند:
- بی حسی یا سوزن سوزن شدن دردست یا پاها؛
- احساس پوشیدن جوراب تنگ؛
- دردهای تند و ضربان آور؛
- ضعف یا احساس سنگینی در پاها یا بازوها؛
- تعریق بیش از حد.
در صورت مشاهده هرگونه علائم نوروپاتی به پزشک مراجعه کنید. لازم است بدانید که کنترل قند خون می تواند از آسیب عصبی جلوگیری کند یا حرکت آن را کند.
2. نوروپاتی حسی فیبر کوچک (SFSN)
SFSN یک نوروپاتی دردناک است که منجر به سوزش دردناک پا می شود. علائم دیگر شامل از بین رفتن احساس پا ودرد آنی است. این بیماری درنتیجه ازبین رفتن غلاف مَیِلین پوشاننده ی فیبرهای عصبی به وجود می آید. اگرچه علت آن در بیشتر موارد مشخص نیست، اما بیماری دیابت می تواند دخیل باشد.
3. مصرف زیاد االکل
استفاده زیاد از الکل منجر به نوع دیگری از آسیب عصبی به نام نوروپاتی الکلی شود. علاوه بر سوزش پاها، سایر علایم شامل این موارد هستند:
- ضعف عضلانی، اسپاسم عضلانی و از دست دادن عملکرد عضلات؛
- اختلال عملکرد ادرار و روده؛
- سرگیجه؛
- اختلال در گفتار.
قطع مصرف الکل می تواند پیشرفت بیماری را متوقف کند. با این حال، برخی از آسیب های عصبی ممکن است غیرقابل برگشت باشد.
نوروپاتی حسی، علت سوزش پاها
4. بیماری شارکو-ماری-توث (CMT)
نام های دیگر آن، آتروفی ماهیچه ای پرونئال و نوروپاتی حسی و حرکتی ارثی هستند. CMT شایع ترین بیماری عصبی ارثی است و روی اعصاب کنترل کننده عضلات تأثیر می گذارد. یک بیماری پیشرونده که علائم آن با گذشت زمان بدتر می شوند. یکی از اولین علائم آن سوزش و سوزن سوزن شدن در پا و دست ها است. علائم دیگر این بیماری شامل گرفتگی و آتروفی عضلات است.
5. سندرم درد ناحیه ای کمپلکس (CRPS)
سندرم درد ناحیه ای کمپلکس یا CRPS درد مداوم در ناحیه ای از بدن است که از نظر زمان و شدت بروز درد، تناسبی با میزان آسیب وارده ندارد و معمولا در مکان عصب خاصی قرار ندارد. سندروم درد ناحیه ای پیچیده در یک اندام، اغلب بعد از جراحی یا آسیبی که پیام رسانی از مغز و نخاع را تحت تاثیر قرار دهد، دیده می شود.
سایر علائم سندرم درد ناحیه ای کمپلکس عبارتند از:
- درد سوزشی؛
- ورم؛
- تغییر در رنگ پوست یا بافت.
این بیماری ممکن است سیستم ایمنی بدن را نیز تحت تأثیر قرار دهد. ممکن است عوامل ژنتیکی در ایجاد آن نقش داشته باشند.
6. اریتروملالژیا
اریتروملالژیا (Erythromelalgia) یک بیماری نسبتاً نادر است که نشانه هایی مانند پاهای قرمز، داغ و دردناک، بدون دلیل مشخص دارد. شدت این بیماری در افراد متفاوت است و در شرایط زیر، بمرور درد آن بدتر می شود:
- ورزش؛
- پیاده روی؛
- ایستادن بیش از حد؛
- قرار گرفتن در معرض گرما.
7. سوء تغذیه
سوزش پا ناشی از سوء تغذیه در حال حاضر کمتر رخ می دهد، اما هنوز هم درمناطقی که شرایط زندگی بسیار سختی دارند، دیده می شود. درمیان سالمندان، آسیب های عصبی ممکن است مرتبط با کمبود مواد زیر باشد:
- ویتامین B-12؛
- ویتامین B-6؛
- ویتامین(فولات) B-9.
کمبود ویتامین B می تواند باعث سوزش پاها ومشکلات عضلات شود. همچنین کمبود ویتامین B می تواند باعث کم خونی و کمبود گلبول های قرمز خون سالم شود. از دیگر علائم کمبود ویتامین می توان به خستگی، سرگیجه و تنگی نفس اشاره کرد.
احساس سوزش کف پاها به دلیل کم کاری تیروئید
8. کم کاری تیروئید
کم کاری تیروئید، تعادل هورمون های بدن را تغییر می دهد. کم کاری تیروئید می تواند باعث تورمی شود که روی اعصاب شما فشار وارد می آورد. علاوه بر سوزش پا، علائم کم کاری تیروئید شامل خستگی، افزایش وزن و خشکی پوست است.
اگر می خواهید درباره کم کاری تیروئید؛ علائم، تشخیص، پیشگیری و درمان آن، بیشتر بخوانید، اینجا کلیک کنید.
9. بیماری های عفونی
سوزش پا می تواند یکی از علائم بیماری های عفونی باشد، از جمله
- بیماری لایم (بیماری عفونی باکتریایی که از طریق نیش حشرات آلوده منتقل می شود.)؛
- HIV (ایدز)؛
- سیفلیس (بیماری مقاربتی باکتریایی که موجب زخم های عفونی می شود.)؛
- زونا (بیماری ویروسی که همانند آبله مرغان است و معمولا بزرگسالان به این بیماری مبتلا می شوند.) .
اگر احساس سوزش پا می کنید، از پزشک خود در رابطه با انجام تست های مخصوص بیماری های ذکر شده سوال بپرسید.
10. پای ورزشکاران
پای ورزشکاران یک عفونت مسری قارچی است که اغلب در ورزشکاران دیده می شود. همچنین به نام تینه آپدیس شناخته می شود. یکی از شایع ترین علائم پای ورزشکاران احساس سوزش یا خارش بین انگشتان یا کف پاها است. همچنین ممکن است علایم زیر نیز وجود داشته باشد:
- تاول های خارش دار روی پاها؛
- ترک خوردن و پوست انداختن بین انگشتان پا یا کف پاها؛
- خشکی پوست در طرفین یا کف پاها؛
- پوست جدید روی پاها؛
- ناخن هایی که از بستر جدا شده اند، یا بی رنگ، قطور و شکننده هستند.
11. بیماری های کلیوی
وقتی کلیه ها درست کار نمی کنند، خون می شود که منجر به تورم و خارش پاها می شود. همین تجمع سموم در خون، منجر به تورم و خارش پاها می شود. همچنین می تواند باعث مشکلات زیر شود:
- کاهش دفع ادرار؛
- تنگی نفس غیر قابل توضیح؛
- حالت تهوع؛
- گیجی؛
- تشنج؛
- خستگی؛
- کما.
12. بیماری های عروق محیطی
بیماری های عروق محیطی یا بیماری سرخ رگ محیطی (PAD)، تنگ شدن عروق خونی محیطی است؛ یعنی رگ هایی که خون را به پا و دست می رسانند. علائم این بیماری شبیه نوروپاتی محیطی است. از بین این علائم می توان به سوزش کف پاها و ساق پا اشاره کرد. درد این نواحی بر اثر ورزش و پیاده روی شدیدتر می شود.
سندرم تونل تارسال و سوزش کف پا
13. سندرم تونل تارسال
این سندرم بین استخوان مچ پا و یک گروه از رباط ها در نزدیکی بالای پا است. تورم ناشی از این آسیب، ورم مفصل، چرخش استخوان، قوس های افتاده یا سایر شرایط ممکن است روی عصب فشار وارد کند. در این شرایط ممکن است احساس تیر کشیدن پا، بی حسی، سوزن سوزن شدن یا سوزش کف پا داشته باشید.
برای این بیماری باید هر چه سریع تر درمان را شروع کنید؛ قبل از اینکه آسیب ایجادشده در عصب ها دائمی شود.
14. قرار گرفتن در معرض سموم و مواد شیمیایی مختلف
قرار گرفتن در معرض فلزات سنگین و سایر مواد شیمیایی صنعتی در مدت های زمانی طولانی ممکن است باعث ایجاد علائم نوروپاتی محیطی شود. ممکن است برخی داروها برای بیماری های خاص مثل داروهای ایدز یا تشنج به اعصاب آسیب برساند.
15. شیمی درمانی
داروهای شیمیایی مورد استفاده در درمان سرطان، عوارض جانبی متعددی دارند که نوروپاتی محیطی یکی از آنهاست. از دیگر عوارض جانبی شیمی درمانی در سیستم عضلانی و عصبی عبارت اند از:
- احساس ضعف، خستگی، درد و لرزش در عضلات؛
- کاهش سرعت واکنش ها و مهارت های حرکتی؛
- مشکلاتی در حفظ تعادل؛
- ضعف عضلانی؛
- درد.
روش های تشخیص سوزش پا
تشخیص سوزش کف پا
اگر سوزش کف پای شما همراه با درد است، باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک ابتدا برای تشخیص موارد زیر معاینه بدنی انجام می دهد:
- مشکلات ساختاری در پاها؛
- عفونت قارچی؛
- پوست قرمز یا کمرنگ؛
- رفلکس؛
- عدم احساس.
سپس، پزشک از شما در مورد سوابق پزشکی، مصرف داروها و سایر بیماری هایتان سؤال می کند. همچنین از شما می پرسد که علائم تان چه زمانی شروع شده و چه مدت است که ادامه دارد.
پزشک ممکن است آزمایش هایی برای تشخیص بیماری های دیگر انجام دهد. مثلا آزمایش های مرتبط با دیابت که یکی از رایج ترین دلایل سوزش کف پا است. علاوه بر این، پزشک باید بداند که آیا عادت های پرخطری مثل مصرف بی رویه ٔ الکل دارید یا خیر. برای تشخیص بیماری های زیر، پزشک آزمایش های مختلفی مثل آزمایش زیر تجویز می کند:
- هورمون تیروئید؛
- عفونت کلیه؛
- کمبود ویتامین؛
- ایدز؛
- سایر عفونت ها.
اگر بیماری سندرم تونل تارسال تشخیص داده شود، ممکن است به عکس برداری نیاز پیدا کنید. همچنین، پزشک ممکن است کفش ها یا نحوه ٔ راه رفتن شما را بررسی کند تا مطمئن شود که مشکل شما به خاطر کفش های تنگ یا راه رفتن نادرست نباشد. سایر علائم دیگر خود را با پزشک در میان بگذارید، چون ممکن است هر نوع عفونت یا جراحت دیگر، بر سوزش کف پای شما تأثیرگذار باشد (3).
پیشگیری از سوزش پاها
چند نکته برای کاهش سوزش پا
برای کمک به کاهش سوزش پا می توانید اقدامات زیر را انجام دهید (4):
- بعد از پیاده روی کفش و جوراب خود را در بیاورید تا سریعا پا خشک شود.
- پای خود را در آب خنک بگذارید اما از یخ استفاده نکنید.
- به پاهایتان استراحت دهید.
- در طول روز کفش و جورابتان را عوض کنید.
- در طول روز مواد مغذی و ویتامین های بیشتری ( مخصوصا ویتامین B) مصرف کنید.
- برای از بین بردن مشکلات پا از یک کفش مناسب استفاده کنید.
- مواد مخدر یا الکل مصرف نکنید.
برای رفع سوزش پاها، درمان هایی وجود دارد که از آسیب های دائمی به عصب ها پیشگیری می کند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
با توجه به علل بسیار متنوع سوزش پا، لازم است در صورت مواجهه برای تشخیص علت زمینه ای به پزشک مراجعه کنید. اگر مبتلا به دیابت هستید ممکن است نیاز به بازنگری در داروهای کنترل قند خون داشته باشید، همچنین اگر اختلال تیروئید دارید ممکن است نیاز به کنترل آن پیدا کنید. همچنین در صورت شک به بیماری های عفونی لازم است از این لحاظ بررسی شوید. درصورت وجود درد به همراه سوزش نیز به معاینه نیاز خواهید داشت.
سخن پایانی
احساس سوزش در پاها ممکن است باعث درد و ناراحتی شود که شدت این درد از ملایم تا وخیم، متغیر است. برای اینکه بتوانید سوزش پا را دارمان کنید، باید علت اصلی سوزش پاها مشخص شود، و برای تشخیص آن باید به پزشک مراجعه کنید. احساس سوزش در پاها اگر پیگیری نشود، ممکن است دچار آسیب عصبی شوند.
توجه: اطلاعات موجود در سایت زوم لایف، از منابع معتبر خارجی تهیه و ترجمه شده است اما جایگزین هیچ یک از نسخه هایی که پزشکان می نویسند، نیست. اگر فکر می کنید مشکل پزشکی دارید، لطفاً برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه کنید. با ما همراه باشید
آخرین مطالب بیماری ها
خبرنامه ایمیلی
آخرین مطالب را در ایمیل خود دریافت کنید.