بررسی انواع سیم برق

دنیای امروز به شکلی است که بدون برق و سیستم های الکتریکی نمی توان در آن زندگی کرد. گسترش و توسعه سیستم های الکتریکی در دهه ها و سال های اخیر با رشد بسیار چشمگیری همراه بوده و باعث شده که امروزه تمامی صنایع و مشاغل و حتی زندگی روزمره انسان به انرژی برق و تجهیزات مربوط به آن وابسته باشد. همین امر باعث شده که آشنایی با تجهیزات و المان های مختلف سیستم های الکتریکی به منظور خرید محصول با کیفیت ضرورت داشته باشد.

یکی از ملزومات مهم در سیستم های الکتریکی سیم برق است که نقش بسیار مهمی در انتقال جریان الکتریکی در قسمت های مختلف سیستم بر عهده دارد. سیم های در انواع مختلفی طراحی و تولید می شوند که هر یک برای کاربردهای خاصی مناسب هستند. در ادامه با انواع سیم برق به عنوان مهم ترین ملزومات سیستم های الکتریکی آشنا می شویم.

سیم برق چیست؟

سیم برق یا Wire به قطعه  فلزی بسیار نازک و طویل گفته می شود که اصلی ترین کاربرد آن انتقال جریان الکتریکی است. یکی از مهم ترین ویژگی های سیم برق حالت انعطاف پذیر آن ها است که معمولا توسط یک عایق نارسانا احاطه می شوند تا به این ترتیب مسیر انتقال جریان ایمن باشد. وظیفه اصلی سیم برق انتقال جریان یا توان الکتریکی از یک نقطه به نقطه دیگر است که در انواع مختلفی وجود دارند. انواع سیم ها بر اساس ولتاژ دسته بندی می شوند و ضخامت یا قطر سیم یکی از مهم ترین فاکتورهایی است می تواند بر میزان جریان قابل حمل و گرم شدن سیم تأثیر داشته باشد.

انواع سیم برق

انواع سیم برق معمولا بر اساس فاکتورهای مهمی مانند تعداد رشته ها، میزان انعطاف پذیری، ضخامت و نوع کاربرد در دسته های مختلف تقسیم بندی می شوند. به طور کلی انواع سیم برق را می توان در دسته های افشان، نیمه افشان، مفتول، ارت، لاکی و نایلون تقسیم بندی کرد که هر کدام ویژگی های و خصوصیات خاص خود را دارند.

سیم برق افشان

در صورتی که چندین رشته فلزی در کنار یکدیگر قرار گرفته و ساختار یک سیم را تشکیل دهند به این نوع سیم، افشان گفته می شود. این سیم ها نسبت به سایر انواع سیم برق از انعطاف پذیری بالاتری برخوردار هستند. در تولید این سیم ها معمولا از فلز مس برای ساخت رشته فلزی استفاده می شود که این رشته ها در داخل یک لایه عایق که از جنس PVC است قرار می گیرند. انعطاف پذیری بالای سیم برق افشان باعث شده که این نوع سیم ها در مدارهای اکترونیکی مورد استفاده قرار بگیرند. سیم کشی داخلی وسایل برقی، سیم کشی سیستم های حفاظتی، سیم کشی روشنایی و مدارهای پریز ساختمان از دیگر موارد کاربرد سیم برق افشان به حساب می آید.

سیم برق نیمه افشان

در صورت که در ساختار سیم از مفتول های بهم  پیچیده استفاده شود، به این نوع سیم، نیمه افشان می گویند. در واقع سیم های نیمه افشان را می توان ترکیبی از سیم افشان و مفتول دانست که در مواردی که امکان استفاده از سیم افشان وجود نداشته با بکارگیری آن به دلایل فنی امکان پذیر نیست، مورد استفاده قرار می گیرد. از لحاظ ساختار این نوع سیم بسیار شبیه به سیم مفتول است با این تفاوت که انعطاف پذیری سیم نیمه افشان بیشتر است. به همین دلیل این نوع سیم در سیم کشی داخل تابلوها، توزیع کننده های برق، پانل توزیع و غیره مورد استفاده قرار می گیرد.

سیم برق مفتول

سیم مفتول از یک رشته فلزی ضخیم تشکیل شده که عایق الکتریکی آن را احاطه کرده است؛ به همین دلیل سیم مفتول با نام سیم سخت یا سیم خشک نیز شناخته می شود. سیم مفتول نسبت به سیم افشان و نیمه افشان انعطاف پذیر کمتری دارد اما می تواند در برابر تنش های مکانیکی مقاومت بالاتری از خود نشان دهد. این نوع سیم  برق را می توان علاوه بر انتقال جریان الکتریکی برای جابجایی یا محکم کردن اشیاء نیز مورد استفاده قرار داد.

سیم ارت

سیم ارت یا سیم اتصال به زمین یکی از کاربردی ترین انواع سیم برق به حساب می آید که مهم ترین هدف از کاربرد آن جلوگیری از برق گرفتگی از طریق انتقال جریان نشتی به زمین است. سیم ارت را می توان یک هادی محافظ دانست که به منظور پیشگیری از وارد شدن شوک الکتریکی و آتش سوزی مورد استفاده قرار می گیرد.

سیم لاکی

یکی از انواع سیم برق است که ساختار نازکی داشته اما در برابر حرارت مقاوم است. سیم های لاکی معمولا به رنگ مس هستند و با توجه به اینکه از ضخامت کمی برخوردار هستند در سیم پیچی های پیچیده به کار گرفته می شوند. روتور و استاتور الکتروموتورها و ترانس ها مهم ترین محل کاربرد این نوع سیم به حساب می آید.

سیم نایلون

سیم نایلون به سیم هایی گفته می شود که از در کنار هم قرار گرفتن دو سیم نازک تولید می شوند. این نوع سیم ها قدرت انتقال جریان الکتریمی بسیار پایینی دارند که به همین دلیل امکان استفاده از آن ها در صنعت وجود ندارد. سیم کشی ساختمان های مسکونی، اداری و تجاری مهم ترین موارد کاربرد این نوع سیم به حساب می آید.

ساختمان سیم برق

همه انواع سیم که در موارد مختلف مورد استفاده قرار می گیرند دارای یک ساختار کلی یکسان هستند که شامل هادی به عنوان رسانا و عایق به عنوان بخش نارسانا و محافظ می شوند.

هادی یا Conductor

مهم ترین بخش در هر نوع سیم برق، هادی سیم است که نقش هدایت کننده داشته و جریان الکتریکی را از نقطه ای به نقطه دیگر انتقال می دهد. به همین دلیل در ساخت هادی باید از فلزاتی استفاده شود که قدرت رسانایی بالایی داشته باشند. بهترین فلزاتی که از نظر قدرت رسانایی می توانند به عنوان هادی سیم برق مورد استفاده قرار بگیرند، طلا و نقره هستند.

با توجه به این که طلا و نقره جزو فلزات قیمتی بوده و گران قیمت هستند در ساختار سیم از فلز مس به عنوان هادی استفاده می شوند. البته در سال های اخیر آلومینیوم نیز به عنوان یکی از فلزهای هادی مورد توجه قرار گرفته است که رسانایی کمتری نسبت به مس دارد اما سبک تر بوده و قیمت ازران تری نیز دارد.

عایق یا Insulation

به لایه محافظتی که پیرامون هادی در ساختار سیم قرار می گیرد، عایق گفته می شود که وظیفه دارد از نشت جریان الکتریکی جلوگیری کند. در ساختار انواع سیم برق معمولا از عایق هایی با جنس PVC و XPLE باستفاده می شود. محافظت از هادی در برابر صدمات و تنش های فیزیکی و حرارتی، جلوگیری از پراکنده شدن سیم و افزایش طول عمر سیم از دیگر وظایف عایق در ساختار سیم برق است.

نکات خرید سیم برق

به منظور راه اندازی سیستم های الکتریکی یا سیم کشی در مکان های مختلف، یکی از ملزومات اصلی سیم برق است. برای خرید سیم برق نکاتی وجود دارد که توجه به آن ها باعث می شود بتوان بهترین سیم مورد نیاز را خریداری کرده و در سیستم های مورد نظر استفاده کرد:

• نوع هادی سیم
• ساختار سیم
• فشار قابل تحمل توسط سیم
• نوع عایق سیم
• قطر سیم
• کیفیت ساخت سیم

جمع بندی

در دنیای امروز سیستم های الکتریکی نقش بسیار مهم و تعیین کننده در زندگی روزمره انسان ها دارند به طوری که نبود آن ها می تواند زندگی را به صورت کامل مختل کند. سیستم های الکتریکی ملزومات مختلفی دارند که در این میان سیم برق را می توان مهم ترین و کاربردی ترین ملزومات دانست. سیم های برق نقش مهمی در سیستم های مختلف ایفا می کنند و می توانند جریان الکتریکی را از نقطه ای به نقطه دیگری انتقال داده و به این ترتیب تداوم عملکرد سیستم های حفاظتی را تضمین نمایند. آشنایی با انواع سیم برق، خصوصیات و کاربردهای آن ها در دنیای امروز امری ضروری است که می تواند در انتخاب محصولات با کیفیت نقش مهمی داشته باشد.