بررسی خواص گیاهان دارویی در درمان بیماری ها

به نقل از عطاری آنلاین، سیاه دانه نام رایج دانه های گلی با خواص فوق العاده است که در جنوب اروپا، خاورمیانه و جنوب غربی آسیا می روید. این گیاه به نام های دیگر مانند و گشنیز رومی نیز شناخته می شود.

این گل شفابخش (Fennel flower) گیاه بومی آسیا و مدیترانه است که قدمتی هزاران ساله دارد. مردم بیش از 2000 سال است که از این دانه برای تولید دارو استفاده می کنند. حتی آثاری از آن در مقبره ی پادشاهان مصر نیز کشف شده است!

از لحاظ تاریخی، این گیاه را برای ، دندان درد، و درمان کرم های روده استفاده می کردند. همچنین برای آبسه و درمان  ها نیز مورداستفاده قرار می گرفت.

در این مقاله به بررسی سیاه دانه، خواص، عوارض جانبی، تداخلات دارویی و نحوه مصرف آن می پردازیم. همچنین می توانید از طریق با بهترین متخصصان در این زمینه صحبت کنید.

سیاه دانه چیست؟

گل های آن ظریف و معمولاً به رنگ آبی و سفید کم رنگ و دارای پنج تا ده گلبرگ است. میوه آن یک کپسول بزرگ و متورم است که درون آن تعداد بسیار زیادی بذر یا دانه وجود دارد. این دانه ها را به عنوان دارو یا ادویه استفاده می کنند.

ارزش غذایی سیاه دانه

در سیاه دانه مواد مفید بسیار زیادی وجود دارد. یک قاشق غذاخوری آن حاوی مواد زیر است:

• کالری: 45
• پروتئین: 0 گرم
• چربی: 5 گرم
• کربوهیدرات: 0 گرم
• فیبر: 0 گرم

سیاه دانه منبع خوبی از:

• کلسیم
• آهن
• فلز روی
• مس
• تیامین
• نیاسین
• فسفر
• اسیدفولیک

فواید دارویی این گیاه، عمدتاً به دلیل ترکیب فعال اصلی آن به نام تیموکینون (Thymoquinone) است. این ماده، خواص آنتی اکسیدانی، ضدالتهابی و سایر فواید درمانی را دارد . این مواد از بدن در برابر آسیب سلولی و بیماری های مزمن محافظت می کند.

و خواص روعن سیاه دانه

خواص سیاه دانه در طب اسلامی

در طب اسلامی به مصرف سیاه دانه تاکید فراوانی شده است. امامان معصوم و پیامبر اکرم از سیاه دانه برای درمان دردهای مختلف استفاده می کردند.

پیامبر اکرم می فرماید: شفای تمام بیماری ها در سیاه دانه است جز مرگ.

امام رضا علیه السلام سیاه دانه را برکت  نامیده و در مورد آن فرموده است: خداوند در چهل چیز برکت فراوانی قرار داده که سیاه دانه در بالاترین درجه آن ها قرار دارد.

طبق توصیه امام رضا علیه السلام بوییدن گل نرگس و سیاه دانه، شما را در برابر زُکام، ایمن می کند.

در ضمن می توان با استفاده از خواص این گیاه، نوع دوم، ، اسهال، روده ی بزرگ و درد رحم را درمان کرد.

در ادامه یاد می گیرید که خواص سیاه دانه چیست و همچنین با برخی از کاربردهای آن در طب اسلامی آشنا می شوید.

سیاه دانه برای آسم

سیاه دانه و تب یونجه

خواص سیاه دانه در تشنج (صرع)

مصرف خوراکی این گیاه در هر هشت ساعت به مدت چهار هفته، تعداد حملات را در کودکان مبتلا به کاهش می دهد.

سیاه دانه برای کلسترول بالا

شواهد در مورد اثربخشی سیاه دانه برای متناقض است. برخی تحقیقات نشان می دهد که مصرف سیاه دانه ی کامل و له شده (1 گرم دو بار در روز، قبل از غذا به مدت 4 هفته) باعث کاهش می شود.

خواص سیاه دانه برای فشار خون بالا

طبق نظر ، مصرف عصاره این گیاه دو بار در روز به مدت هشت هفته، کمی را در برخی افراد کاهش می دهد.

خواص سیاه دانه برای سندرم متابولیک

مصرف سیاه دانه دو بار در روز به مدت شش هفته ممکن است کلسترول تام، لیپوپروتئین (Lipoprotein) و سطح قند خون را در افراد مبتلا به سندروم متابولیک کاهش دهد.

خواص سیاه دانه برای ترک اعتیاد

استفاده ی عصاره این گیاه به صوررت خوراکی سه بار در روز به مدت دو هفته، ممکن است علائم ترک مواد مخدر را کاهش دهد.

سیاه دانه برای گلودرد و لوزه های متورم

خواص سیاه دانه برای سرفه

مصرف خوراکی این گیاه همراه با بعضی داروهای دیگر، می تواند باعث بهبود سرفه و گرفتگی سینه شود. این گیاه عملکرد ریه را تقویت می کند.

خواص سیاه دانه برای پوست صورت و بدن

یکی از خواص روغن سیاه دانه، بهبود علائم خارش یا التهاب پوست است. بااین حال استفاده از پمادِ روغن این گیاه به مدت 4 هفته، خارش یا شدت بیماری را کاهش می دهد.

سیاه دانه برای بیماری اعصاب

اختلالات عصبی مانند از شایع ترین بیماری ها در سطح جهان است. این بیماری عمدتاً تحت تأثیر فعالیت کم در انتقال دهنده های عصبی به وجود می آید.

استرس به عنوانِ شروع کننده ی بیماری ، شناخته می شود و این مسئله چیزی است که پزشکان طب سنتی در مراجعین خود مشاهده کرده اند.

در میان گیاهان داروییِ امیدوارکننده، سیاه دانه با پایه تاریخی و مذهبی برای مدیریت افسردگی و بسیاری از اختلالات عصبی دیگر، مفید است.

خواص سیاه دانه قبل از خواب

این گیاه یک درمان کننده طبیعی خواب است که باعث بهبود اختلالات خواب می شود. افراد مبتلا به می توانند یک ساعت قبل از خواب، یک قاشق چایخوری عسل و سیاه دانه را مصرف کنند.

خواص سیاه دانه برای اسهال

خواص ضدالتهابی روغن سیاه دانه به کاهش علائمی مانند سوءهاضمه، حالت تهوع، نفخ، ، اسهال یا کمک می کند.

خواص سیاه دانه برای لاغری

زمانی که این گیاه به عنوان مکمل مصرف شود، می تواند برای مبارزه با و اختلالات متابولیک به افراد کمک کند. مطالعات اخیر نشان داده است که استفاده از آن به عنوان مکمل ممکن است وزن بدن را کاهش دهد.

خواص سیاه دانه برای چشم

روغن این گیاه سرشار از اسید اولئیک(امگا 9) و اسید لینولئیک (امگا 6 ) است. محتوای درون این گیاه آن را به یک آنتی اکسیدان قوی تبدیل می کند.

خواص ضدالتهابی قوی و میزان بالای ویتامین E  موجب کاهش می شود.

خواص سیاه دانه برای زخم معده

سیاه دانه به طور قابل توجهی از ایجاد زخم معده ی ناشی از نکروز جلوگیری می کند. همچنین شدت و ترشح را بهبود می دهد.

خواص سیاه دانه برای زانو درد

یک مطالعه کوچک نشان داده که مصرف روزانه روغن این گیاه، ممکن است تورم و سفتی مفاصل را کاهش دهد.

خواص سیاه دانه برای مو

خواص سیاه دانه برای سفیدی مو از هیچ کس پنهان نیست. برخی دیگر از فواید روغن این گیاه برای مو عبارت اند از:

• کاهش
• تقویت پوست سر
• تحریک رشد مجدد مو
• حالت دهنده و نرم کننده
• بهبود گردش خون در ناحیه سر

نکته: تمام موارد گفته شده در بالا باید به تجویز دکتر طب سنتی مصرف شود. برای دسترسی سریع تر به متخصصین این رشته، می توانید از ویزیت آنلاین استفاده کنید.

عوارض جانبی نصرف سیاه دانه

عوارض سیاه دانه

اگر سیاه دانه به صورت خوراکی در مقادیر کم،  مصرف شود (مانند طعم دهنده برای غذاها) احتمالاً برای اکثر افراد بی خطر است.

روغن این گیاه و عصاره آن در صورت استفاده کوتاه مدت و طبق نظر پزشک، مشکلی ایجاد نمی کند. درحال حاضر، اطلاعات زیادی در مورد بی خطر بودن مصرف بیشتر آن وجود ندارد.

به هر حال، موارد احتیاطی را در ادامه عنوان می کنیم.

مصرف سیاه دانه در بارداری و شیردهی

به نظر می رسد که سیاه دانه در مقادیر کم و غذایی، در دوران بارداری بی خطر باشد. امّا مصرف مقادیر بیشترِ دارویی، احتمالاً خطرناک است.

این گیاه می تواند باعث کُند شدن یا جلوگیری از انقباض رحم شود.

اطلاعات زیادی در مورد ایمن بودن مصرف این گیاه در دوران شیردهی وجود ندارد؛ بنابراین بهتر است از مصرف آن خودداری کنید.

مصرف سیاه دانه در کودکان

تحت هیچ شرایطی نباید به کودکان بیشتر از مقادیر توصیه شده، سیاه دانه بدهید.

اختلالات خونریزی

این گیاه ممکن است روند لخته شدن خون را کم کند و خطر خونریزی را افزایش دهد. طبق تحقیقات انجام شده، این گیاه اختلالات خونریزی را بدتر می کند.

قند خون

سیاه دانه سطح قند خون را در برخی افراد کاهش می دهد. امّا باید مراقب باشید که سطح قند خون، بیش از اندازه پایین نیاید و اصطلاحاً دچار هیپوگلیسمی نشوید.

پس اگر دیابت دارید و از این گیاه استفاده می کنید، به صورت مداوم سطح قند خون خود را کنترل کنید.

فشارخون پایین

همان طور که در قسمت بالا گفته شد، این دانه ی ارزشمند برای افرادی که فشارخون بالا دارند مفید است، امّا کسانی که فشارخون آن ها پایین است، باید در مصرف این گیاه احتیاط کنند.

جراحی

سیاه دانه با جلوگیری کردن از لخته شدن خون و کاهش قند خون، باعث خواب آلودگی در برخی افراد می شود. در نتیجه خطر خونریزی را افزایش می دهد و در روند ِ عمل جراحی، اختلال ایجاد می کند.

حداقل دوهفته قبل از عمل جراحی، مصرف این گیاه را متوقف کنید.

تداخلات دارویی سیاه دانه

• به دلیل آن که داروهای دیابت و سیاه دانه، هر دو باعث کاهش قند خون می شوند. این امکان وجود دارد که فرد، دچار افت شدید قند خون شود؛ بنابراین باید دوز داروی دیابت تغییر کند. بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
• کسانی که داروهای سرکوب کننده ایمنی را مصرف می کنند، باید در خوردن این گیاه احتیاط کنند. سیاه دانه ممکن است سیستم ایمنی بدن را تقویت کند و این مسئله اثربخشی داروهای کاهش دهنده سیستم ایمنی را کم می کند.
• سیاه دانه ممکن است باعث جلوگیری از لخته شدن خون شود؛ بنابراین مصرف این گیاه به همراه داروهای ضدانعقاد خون، احتمال کبودی و خونریزی را بالا می برد.
• مصرف سیاه دانه با داروهای کاهش فشارخون، باعث افت بیش از حد فشارخون می شود. پس اگر از این نوع داروها استفاده می کنید، میزان خوردن این گیاه را کم کنید.
• سیاه دانه ممکن است باعث خواب آلودگی و شود. داروهایی که باعث خواب آلودگی می شوند، آرام بخش نام دارند. استفاده این گیاه به همراه آرام بخش موجب کِسلی و خواب آلودگی بیشتر می شود.
• سیاه دانه می تواند سطح پتاسیم را کاهش دهد. همچنین قرص های ادرارآور هم سطح پتاسیم را کم می کنند. پس مصرف این دو باهم، سطح پتاسیم را بسیار پایین می آورند.
• داروهای که سطح سرتونین (Serotonin) را در مغز افزایش می دهند با سیاه دانه تداخل دارد. این گیاه سطح سرتونین را بالا می برد و نباید با داروهایی که همین اثر را دارند، مصرف شود. این مسئله ممکن است عوارض جانبی جدی از جمله مشکلات قلبی، تشنج و استفراغ ایجاد کند.

طریقه مصرف سیاه دانه

پودر سیاه دانه اغلب توسط بزرگسالان در دوزهای 1تا 2 به صورت خوراکی و روزانه به مدت 8 تا 12 هفته استفاده می شود.

دوز مصرفی این گیاه دارویی به عوامل متعددی مانند سن مصرف کننده، سلامتی و چندین مسئله ی دیگر بستگی دارد. در حال حاضر اطلاعات علمی کافی برای تعیین محدوده مناسب دوز سیاه دانه وجود ندارد.

به خاطر داشته باشید که محصولات طبیعی همیشه ایمن نیستند و مقدار آن ها می تواند مهم باشد. حتماً به دستورالعمل های همراه آن ها دقت داشته باشید و قبل از استفاده، با متخصص طب سنتی مشورت کنید.

انواع گیاهان دارویی برای هزاران سال منبعی برای شفا در جوامع محلی در سراسر جهان بوده اند. هنوز هم به عنوان یک روش مراقبت بهداشتی اولیه برای 85٪ از جمعیت جهان استفاده می شود. همچنین این گیاهان، منبعی برای کشف دارو هستند و بخش اعظمی از تمام داروهای مصنوعی از آن ها نشآت می گیرد. از آنجایی که پرورش گیاهان دارویی محصولات طبیعی هستند، عاری از عوارض جانبی خواهند بود، نسبتا ایمن، سازگار با محیط زیست و در دسترس می باشند.

گیاهان دارویی، خواص و فواید فراوانی برای داشتن یک زندگی سالم دارا می باشند.

به طور سنتی گیاهان زیادی برای بیماری های مربوط به فصول مختلف استفاده می شود. برای نجات جان انسان ها نیازی اساسی به ترویج آنها وجود دارد. برای شناخت انواع و شرایط پرورش آن ها، حتما مقاله مربوطه را مطالعه نمایید. در این مقاله نیز، به معرفی انواع گیاهان دارویی، خواص و کاربرد آن ها پرداخته می شود. در ادامه، آموزش های لازم برای پرورش گیاهان دارویی در منزل داده شده و جنبه های اقتصادی کاشت گیاهان دارویی در گلخانه و منزل بررسی می گردد.

مزیت های داروهای گیاهی بر داروهای شیمیایی

داروهای ساخته شده از انواع گیاهان دارویی، مزیت های فراوانی بر داروهای شیمیایی دارند. شاید یکی از دلایل محبوب شدن این داروها در این روزها، همین برتری ها باشد. مهم ترین مزیت های داروهای گیاهی بر شیمیایی به شرح زیر است:
1) اغلب داروهای گیاهی سمیت بسیار کمتری دارند.
2) در کنار کاهش سمیت، ماهیت فعل و انفعال در ترکیبات گیاهان ممکن است منجر به تاثیرات دارویی بالاتر شود. اگرچه باید توجه داشت که همه داروهای گیاهی ایمن نیستند و باید با تجویز نسخه درست، به مصرف برسند.
3) معمولا ارزان قیمت هستند.
4) داروهای گیاهی، در مقابل پاتوژن های مقاوم شده به داروهای شیمیایی، به خوبی پاسخگو هستند.
5) ممکن است برخی بیماری ها با داروهای شیمیایی امروزی قابل درمان نباشند. تاثیرات درمانی تعداد بسیار زیادی از داروهای گیاهی بر روی این گونه بیماری ها، ممکن است هنوز ناشناخته باشد.
6) داروهای گیاهی ارزش اقتصادی به همراه دارند و فرصت های تجاری را گسترش می دهند.

شیمی انواع گیاهان دارویی در طب سنتی

انواع گیاهان دارویی سابقه استفاده هزاران ساله طولانی داشته و در طب سنتی مورد استفاده قرار می گرفتند. با این حال، حتی امروزه، آنها بخشی ضروری از پزشکی مدرن هستند. بسیاری از داروهای سنتز شده از عصاره های گیاهی ساخته می شدند. اثرات درمانی گیاهان دارویی با ویژگی های شیمیایی آنها مرتبط است. همانطور که از سایر گیاهان متمایز است، گیاهان دارویی ماده فعال فیزیولوژیکی طبیعی را با فعالیت های فیزیولوژیکی مشخص سنتز و انباشته می کنند. برای آشنایی بیشتر با کاربرد گیاهان دارویی در طب سنتی، پیشنهاد میکنیم حتماً مقاله؛ را مطالعه نماید.
انواع گیاهان دارویی حاوی انواع مختلفی از ترکیبات شیمیایی هستند که ممکن است برای گیاه میزبان مفید باشد. این ترکیبات ممکن است گیاه را از علفخواران محافظت کند، گرده افشان ها را جذب کند یا از جوانه زنی رقابتی در فضای رشد گیاه جلوگیری کند. بیش از 5000 آلکالوئید شناسایی شده ترکیبات آلی که، دارای خواص قلیایی هستند در خانواده گیاهان گلدار یافت می شوند که عبارتند از کافئین، نیکوتین، مورفین و کینین. در مقابل گلیکوزیدها، ترکیبات شیمیایی با یک یا چند مولکول قند در گیاهانی مانند جینسنگ، بادام و دستکش روباه یافت می شوند.

گیاهان دارویی همچنین سرشار از عناصر معدنی مفید هستند. بخش اعظمی از انواع گیاهان دارویی حاوی عناصری مفید همچون کلسیم، سدیم، روی، مس، ید، منگنز، پتاسیم، آهن، و غیره است و گاها در میزان بسیار کمتر از حد خطرناک، حاوی ترکیبات مضر همچون آرسنیک و جیوه و سرب است. طب سنتی با شناسایی عناصر مفید، و با بهره مندی از دانش گیاهان دارویی، به درمان بیماری ها می پردازد. سایر ترکیبات شیمیایی موجود در داروها که قابل استفاده در طب سنتی و پزشکی مدرن است، به شرح زیر است:

• آلکالوئیدها
• ترپنوئیدها (تری ترپن و ساپونین های استروئیدی)
• ترکیبات فنلی (ترکیبات فنلی با ترکیبات شیمیایی مختلف در گیاهان به وفور یافت می شود)
• گلیکوزیدها
• پلی ساکاریدها (پلی ساکاریدها پکتین ها، رزین ها و موسیلاژها پلی ساکاریدهای اصلی مورد استفاده در پزشکی هستند)

نام انواع گیاهان دارویی

به دلیل تعداد بسیار زیاد و گونه های ناشناخته، امکان ذکر اسم تمام گیاهان دارویی میسر نیست. لذا در جدول زیر لیست تمام گیاهان دارویی رایج (40 مورد) آورده شده است و سپس برخی از آن ها به تفصیل ارائه شده است.

جدول 1: لیست گیاهان دارویی رایج

چریش	بابونه	خولان دریا	کاستوس
تولسی	خردل	درخت چای	بریوفیلوم
نعنا	گل همیشه بهار	جنتیان زرد بزرگ	گیلاس زمستانی
جعفری	زنجبیل	جینسینگ سیبری	کنگر فرنگی
آلوئه ورا	آویشن	اکیناسه	بادرنجبویه
شنبلیله	باکوپا	بیدمشک بزرگ	نعناع تند
علف لیمو	اسطوخودوس	مارش مالو	کالاندولا
خوس (علف وتیور)	گیاه رزماری	استویا	گوتو کلا
آجوین	زردچوبه	ساگارگوتا	یام چینی
سیر	مریم گلی	وایتکس نگوندو	گل گاوزبان

با توجه به شرایط آب و هوایی کشور، برخی از موارد ذکر شده در جدول فوق، قابل کشت و پرورش در منطقه جغرافیایی کشور نیستند. لذا در ادامه، نام گیاهان دارویی که بیشتر بومی جغرافیایی کشور هستند به همراه کاربردهای آن ها آورده شده است:

معرفی 22 گیاه دارویی پرخاصیت برای سلامتی:

آلوئه ورا فقط در زیر نور خورشید با خاک خشک یا مرطوب با زهکشی خوب رشد می کند. اگرچه طعم آن شبیه به گیاه تور و کمی به تلخی می زند، اما همچنان خوراکی است.

مزایای سلامتی آلوئه ورا

شیره آلوئه ورا برای تسریع بهبود و کاهش خطر عفونت در موارد زیر بسیار مفید است:
♦ زخم ها
♦ بریدگی ها
♦ سوختگی ها
♦ کاهش التهاب
آلوئه ورا علاوه بر استفاده خارجی برای پوست، به صورت داخلی در درمان موارد زیر نیز مصرف می شود:
♦ کولیت اولسراتیو (نوشیدن آب آلوئه ورا)
♦ یبوست مزمن
♦ اشتهای ضعیف
♦ مشکلات گوارشی

 

موارد استفاده آلوئه ورا

♣ مصارف آرایشی-بهداشتی (در کرم های درمانی پوستی، ژل ها)
♣ درمان ریزش مو (شامپوها)
♣ در نوشیدنی ها

2) آویشن (Thyme)

آویشن گیاهی مدیترانه ای است که مصارف غذایی، دارویی و زینتی دارد. گل، برگ و روغن آویشن برای درمان طیف وسیعی از علائم و بیماری ها استفاده می شود. بسیار معطر، دارای برگهای سبز خاکستری کوچک و طعمی شیرین است. انواع مختلفی از آویشن وجود دارد، اما معمول ترین آن، آویشن لیمویی است که دارای برگ های کمی بزرگتر و با رنگ لیمویی پوشانده شده است.

مزایای سلامتی آویشن

بیشتر به دلیل خاصیت ضد عفونی کننده قوی خود شناخته شده است. وقتی صحبت از درمان به میان می آید فوق العاده است:
♦ هضم
♦ گاز معده
♦ سرفه ها

 

موارد استفاده آویشن

♣ به عنوان عطر دهنده و طعم دهنده و چاشنی های غذا (برای پیتزا،..)
♣ شربت سرفه
♣ دمنوش ها و چای ها

3) گیاه دارویی شنبلیله و تخم شنبلیله ( Fenugreek, Methi)

شنبلیله گیاهی است که مدت ها در طب جایگزین استفاده می شود. این یک عنصر رایج در غذاهای هندی است و اغلب به عنوان مکمل مصرف می گردد. این گیاه فواید زیادی برای سلامتی دارد.

مزایای سلامتی تخم شنبلیله

تخم های شنبلیله مغذی هستند و به موارد زیر مصرف می شوند:
♦ تشویق به افزایش وزن (مبارزه با بی اشتهایی)
♦ مهار سرطان کبد
♦ کاهش سطح کلسترول خون
♦ درمان التهاب و زخم معده و روده
♦ تخلیه مجاری عرق
♦ بدن سازی
♦ دیابت دیررس
♦ حل مشکلات هضم ضعیف
♦ رفع مشکل شیردهی ناکافی
♦ تسکین قاعدگی دردناک
♦ تسکین درد زایمان
♦ رفع بوی بد دهان
♦ بازگرداننده حس چشایی

 

موارد استفاده تخم شنبلیله

♣ مصارف دارویی (داخلی یا موضعی)
♣ مصارف آشپزی(طعم دهنده در غذا، ترشی و سالاد)

کنگر فرنگی یا آرتیشو، گیاهی با طعم تلخ است که نیاز به آفتاب زیادی دارد. در سال های اخیر پس از کشف سینارین به عنوان یک گیاه دارویی اهمیت پیدا کرده است. برگ های آن بهتر است قبل از گلدهی برداشت شود.

مزایای سلامتی کنگر فرنگی

♦ بهبود عملکرد کبد و کیسه صفرا
♦ تحریک ترشح شیره های گوارشی
♦ کاهش سطح کلسترول خون
♦ درمان بیماری های مزمن کبد و کیسه صفرا
♦ درمان زردی (یرقان)
♦ درمان هپاتیت
♦ بهبود تصلب شرائین
♦ مراحل اولیه دیابت دیررس

 

موارد استفاده کنگر فرنگی

♣ در آشپزی و طبخ غذاها به صورت خام یا پخته
♣ مصرف برگ آن به شکل دمنوش
♣ تهیه شربت از شیره این گیاه و مصرف خوراکی به همراه غذا برای کمک به هضم غذا

بومادران گیاهی است که در سراسر جهان می روید. از قسمت های گل و برگ آن برای ساخت داروهای مختلف، استفاده می شود.

مزایای سلامتی گیاه بومادران

♦ برای بهبود تب، سرماخوردگی، تب یونجه، عدم قاعدگی، اسهال خونی، اسهال، از دست دادن اشتها، ناراحتی دستگاه گوارش (GI) و برای القای تعریق
♦ تسکین درد دندان با جویدن برگ های تازه آن
♦ برای جلوگیری از خونریزی ناشی از هموروئید
♦ برای التیام زخم ها
♦ به عنوان حمام نشسته برای شرایط دردناک، تحتانی لگن، مانند گرفتگی رحم در زنان
♦ در ترکیب با گیاهان دیگر برای نفخ، گاز روده (نفخ شکم)، گرفتگی خفیف دستگاه گوارش (GI) و سایر مشکلات گوارشی

 

موارد استفاده گیاه بومادران

♣ در غذاها از برگ ها و گل های جوان بومادران در سالاد استفاده می شود.
♣ در تولید از بومادران به عنوان پاک کننده آرایشی و در انفیه نیز استفاده می گردد. از روغن بومادران در شامپو نیز استفاده می شود.

6) گیاه دارویی گل گاوزبان (Echium)

گل گاوزبان بیشتر به خاطر خوشه های بلند آبی رنگش که در تابستان می روید، شناخته می شود. با این حال، اندازه آنها متفاوت است. گل های لوله ای شکل می توانند آبی، بنفش، صورتی، قرمز یا سفید باشند و در ماه های تابستان رنگ می دهند. گل گاوزبان مقاوم به خشکی است و منبع عالی شهد برای زنبورها و سایر گرده افشان ها است.

مزایای سلامتی گل گاوزبان

♦ ساخت کلاژن
♦ حفاظت از منافذ پوست
♦ تامین پروتئین های ساختاری پوستی
♦ کاهش خطوط ریز و چین و چروک
♦ فعالیت ضد التهابی
♦ کاهش اضطراب

 

موارد استفاده گل گاوزبان

♣ به عنوان دمنوش
♣ در کرم های پوستی

7) گیاه دارویی گل ختمی (Hollyhocks)

مزایای سلامتی گل ختمی

♦ به عنوان رنگ طبیعی مو
♦ مرطوب ساختن پوست
♦ سلامت مو
♦ کمک به گردش خون
♦ درمان سوختگی
♦ دندان درآوردن در نوزادان
♦ تندرستی بانوان
♦ بهبود اشتها
♦ رفع مشکلات تنفسی
♦ رفع بیماری های گوارشی
♦ التیام زخم ها
♦ درمان گلودرد
♦ درمان تب

 

موارد استفاده گل ختمی

♣ گلبرگ ها به رنگ دادن محصولات قنادی کمک می کنند و میوه به نوشیدنی های غیر الکلی، ژله، مربا و سوسیس رنگ می بخشد.
♣ گلبرگ ها و جوانه های گل به سالاد اضافه می شود.
♣ برگ های جوان آن را به صورت خام و یا به صورت پخته می خورند.
♣ ساقه های جوان را نیز به صورت خام مصرف می کنند.
♣ این گیاه به خورشت ها و سوپ ها اضافه می شود.

 

ریشه سنبل الطیب یک داروی گیاهی است که ریشه در یونان باستان دارد. گیاه سنبل الطیب دارای گلهای صورتی یا سفید است. بومی اروپا و آسیا است، اما اکنون در آمریکای شمالی نیز رشد می کند.

مزایای سلامتی سنبل الطیب

♦ درمان بی خوابی
♦ مدیریت اضطراب و استرس
♦ درمان گُرگرفتگی در بانوان یائسه
♦ درمان اختلالات قاعدگی
♦ سلامت قلب
♦ بهبود پارکینسون
♦ ضدتشنج

 

موارد استفاده از سنبل الطیب

به اشکال مختلفی به مصرف می رسد:
♣ داروی سنتی تنتور
♣ قرص خواب و قرص اعصاب
♣ چای و دمنوش

 

بابا آدم، یک گیاه طب سنتی مشهور است که در طول تاریخ به عنوان یک داروی ادرار آور استفاده می شود. این درخت خیلی سریع رشد می کند و می تواند با محیط های مختلف سازگار شود. این گیاه بسیار مقاوم است و می تواند در جایی رشد کند که زمستان به زیر 40 درجه سانتیگراد برسد. ارتفاع این گیاه حدود یک متر است. برگ های آن پهن و در هنگام لمس احساس درشتی دارند. برگها در بالا بسیار سبز و در قسمت زیرین سبز روشن هستند.

مزایای سلامتی باباآدم

♦ مارگزیدگی
♦ سوختگی
♦ بیماری های پوستی
♦ تب

 

موارد استفاده باباآدم

♣ ریشه های جوان را می توان به صورت خام یا آماده مانند ازگیل مصرف کرد.
♣ برگ های پهن، قلبی شکل و درشت آن ساقه های مغذی می دهد که پخته می شوند.

10) گیاه دارویی ریحان

مزایای سلامتی ریحان :

• استرس را کاهش می دهد.
• خواص ضد باکتری قوی دارد.
• منبع غنی از آنتی اکسیدان ها است.
• از برخی اثرات مضر پیری جلوگیری می کند.
• التهاب و تورم را کاهش می دهد.
• استخوان ها و کبد را تقویت می کند.
• ایمنی را افزایش می دهد.
• متابولیسم را تقویت می کند.
• هضم را بهبود می بخشد.

موارد استفاده :

• به عنوان چاشنی در کنار غذا سرو می شود.
• از آن به عنوان ماده ای برای اسموتی ها استفاده می شود.

11) گیاه دارویی بابونه

بابونه (گل بابونه) دارای غلظت بالایی از آنتی اکسیدان است که آن را به یک گیاه عالی برای تسکین انواع بیماری ها تبدیل می کند. بابونه معمولاً به عنوان چای مصرف می شود و می توانید با دم كردن گلهای خشک بابونه در خانه از فواید آن بهره مند شوید. نوشیدن یک فنجان چای بابونه قبل از خواب می تواند به شما در آرامش و خواب راحت تر شب کمک کند. پرورش گیاهان دارویی از  قبیل بابونه تقریباً در اکثر خاک ها امکان پذیر است.

فواید سلامتی بابونه :

• باعث بهبود سلامت کلی پوست می شود.
• درد را تسکین می دهد.
• به خواب کمک می کند.
• باعث کاهش یافتن التهاب و تورم می شود.
• منبع غنی از آنتی اکسیدان ها است.
• یبوست را برطرف می کند.

موارد استفاده :

• دم کردن گل های خشک به عنوان چای.
• استنشاق اسانس آن.
• روغن های آن را به صورت موضعی استفاده کنید.

12) گیاه دارویی اکیناسه

اکیناسه (اکیناسه پورپوره)  معمولاً به عنوان تخم گل بنفش شناخته می شود. این گل دیگری است که به طور معمول در چای برای تسکین علائم مختلف و تقویت سیستم ایمنی بدن استفاده می شود. این گیاه محبوب اغلب برای تسریع بهبودی از سرماخوردگی استفاده می شود. توجه به این نکته مهم است که در صورت مصرف مداوم دوزهای بالا ، اکیناسه می تواند اثرات منفی مانند حالت تهوع و سرگیجه ایجاد کند. پرورش گیاهان دارویی اکیناسه بیشتر در خاک های شنی و لومی انجام می پذیرد.

مزایای سلامتی گیاه اکیناسه :

• باعث جلوگیری از عفونت های دستگاه ادراری و درمان آن می شود.
• سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند.
• مشکلات تنفسی فوقانی را برطرف می کند.
• با عفونت ها مبارزه می کند.
• علائم ناشی از سرماخوردگی را کاهش می دهد.

موارد استفاده :

• ریشه ها، برگ ها و گل ها را برای یک چای دم کنید.
• به صورت قرص مصرف کنید.

13) گیاه دارویی قاصدک

قبل از بیرون آوردن قاصدک های مزاحم (تاراکساکوم) از حیاط خانه خود باید خوب فکر کنید. قاصدک ها نه تنها خوراکی هستند ، بلکه پر از فواید سلامتی نیز هستند. این گیاهان دارویی مملو از مواردی هستند که برای شما مناسب هستند: ویتامین K ، ویتامین C ، آهن ، کلسیم و غیره. این ویتامین ها و مواد معدنی به سلامت استخوان و کبد قوی کمک می کنند. تمام قسمت های یک قاصدک برای شما مفید است. به عنوان مثال ، ریشه قاصدک معمولاً برای چای استفاده می شود ، برگها به عنوان تزیین غذاهای مختلف و شیره قاصدک برای پوست شما عالی است. پرورش گیاهان دارویی قاصدک در خاک های ماسه ای و شنی بهتر انجام می پذیرد.

فواید سلامتی قاصدک :

• سم زدایی از کبد و پشتیبانی از سلامت کلی کبد.
• باعث درمان عفونت پوست می شود.
• از سلامت کلی استخوان پشتیبانی می کند.
• عفونت های ادراری را درمان و از آن ها جلوگیری می کند.

موارد استفاده :

• از ریشه آن چای درست کنید.
• از برگ ها به عنوان تزیین ظروف استفاده کنید.
• به صورت قرص مصرف کنید.

14) گیاه دارویی سیر:

فواید سلامتی سیر :

• به پیشگیری از بیماری های قلبی کمک می کند.
• کلسترول و فشار خون را کاهش می دهد.
• از زوال عقل ، آلزایمر و بیماری های دژنراتیو مشابه جلوگیری می کند.
• سلامت دستگاه گوارش را بهبود می بخشد.

موارد استفاده :

• به عنوان ماده اصلی یا تزیین برای ظروف استفاده کنید.
• به صورت خام مصرف کنید.

15) گیاه دارویی جعفری :

جعفری (پتروسلینوم کریسپوم) یک سبزی خوشمزه است که برای حمایت از سیستم ایمنی بدن ، سلامت استخوان و سلامت گوارش مفید است. غلظت بالای آنتی اکسیدان ها ، ویتامین K و سایر ترکیبات به این گیاه کمک می کند تا یک گیاه قدرتمند برای بدن شما باشد. همچنین اگر از هالیتوز رنج می برید ، جعفری گیاه خوبی برای دستیابی به آن است. پرورش گیاهان دارویی جعفری نیازمند خاک های مملو از مواد آلی و حاصلخیز است.

مزایای سلامتی جعفری :

• نفخ معده را برطرف می کند و از سلامت دستگاه گوارش پشتیبانی می کند.
• با بوی بد دهان مبارزه می کند.
• از سلامت استخوان پشتیبانی می کند.
• منبع غنی از آنتی اکسیدان ها است.

موارد استفاده :

• به عنوان چاشنی ظروف بپاشید.
• به عنوان چای آن را دم کنید و یا آب آن را بنوشید.

16) گیاه دارویی  نعناع:

فواید نعناع برای سلامتی :

• آلرژی را برطرف می کند.
• درد عضلات را تسکین می دهد.
• سردرد را برطرف می کند.
• حالت تهوع ، گاز و سو هاضمه را کاهش می دهد.
• از سلامت دستگاه گوارش پشتیبانی می کند.
• بوی بد دهان را درمان می کند.
• ضد باکتری قوی است.

موارد استفاده :

• برگ ها را به عنوان چای دم کنید.
• روغن اسانس را می توانید به صورت موضعی استفاده کنید.
• استنشاق اسانس.

17) گیاه دارویی رزماری :

فواید سلامتی رزماری :

• التهاب را کاهش می دهد.
• باعث بهبود گردش خون می شود.
• باعث بهبود حافظه و افزایش عملکرد کلی مغز می شود.
• بوی بد دهان را درمان می کند.
• باعث پشتیبانی از سلامت کبد می شود.
• از رشد مو پشتیبانی می کند.

موارد استفاده :

• برگ های خشک را به عنوان چای دم کنید.
• به عنوان چاشنی در ظروف غذا بپاشید.
• روغن اسانس را به صورت موضعی استفاده کنید.

18) گیاه دارویی مریم گلی

مزایای سلامتی مریم گلی :

• باعث بهبود حافظه و افزایش عملکرد کلی مغز می شود.
• از سلامت دستگاه گوارش پشتیبانی می کند.
• سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند.
• دیابت را درمان و به مدیریت آن کمک می کند.
• سرشار از آنتی اکسیدان است.
• باعث بهبود سلامت پوست می شود.

موارد استفاده :

• برگ های تازه را به عنوان چای دم کنید.
• به عنوان چاشنی در ظروف غذا بپاشید.
• استنشاق اسانس .
• روغن اسانس را به صورت موضعی استفاده کنید.

19) گیاه دارویی فلفل

فواید فلفل برای سلامتی :

• بدن را سم زدایی می کند.
• باعث کاهش درد و کلسترول می شود.
• متابولیسم را تقویت می کند.
• ناراحتی معده را تسکین می دهد و به هضم غذا کمک می کند.
• باعث بهبود گردش خون می شود.
• درد را تسکین می دهد.

موارد استفاده :

• به سس ها ، مخلوط ادویه ها ، پانسمان و غذاهای دیگر اضافه کنید.
• به صورت قرص مصرف کنید.

20) گیاه دارویی اسطوخودوس:

فواید سلامتی اسطوخودوس :

• باعث کاهش تنش و استرس می شود.
• سردرد و میگرن را برطرف می کند.
• به خواب کمک می کند.
• از مو و پوست سالم پشتیبانی می کند.
• با آکنه ها مبارزه می کند.
• درد را تسکین می دهد.
• باعث درمان مشکلات تنفسی می شود.

موارد استفاده :

• گل آن را به عنوان چای دم کنید.
• از روغن اسانس در دیفیوزر استفاده کنید.
• روغن اسانس را به صورت موضعی استفاده کنید.

21) گیاه دارویی گل همیشه بهار:

فواید سلامتی گل همیشه بهار :

• پوست را تسکین می دهد و بیماری های پوستی را درمان می کند.
• التهاب را کاهش می دهد.
• خواص ضد باکتری و ضد عفونی کننده قوی دارد.
• گوش درد و عفونت را درمان می کند.
• باعث تقویت چشم ها می شود.

موارد استفاده :

• گل های خشک آن را به عنوان چای دم کنید.
• روغن اسانس را به صورت کرم موضعی بمالید.
• به عنوان چاشنی در ظروف غذا بپاشید.

22) گیاه دارویی بادرنجبویه:

فواید سلامتی بادرنجبویه :

• آرامش، اضطراب و استرس را آرام می کند.
• التهاب را کاهش می دهد.
• زخم های معده را درمان می کند.
• گرفتگی عضلات قاعدگی را تسکین می دهد.

موارد استفاده :

• برگ ها را به عنوان چای دم کنید.
• تزئین غذاها و دسرها.
• چای یا روغن اسانس را به صورت موضعی استفاده کنید.

پرورش گیاهان دارویی 

 پرورش گیاهان دارویی کار آسانی نیست و نیازمند تجربه است. در ادامه ی این مقاله، تلاش خواهیم کرد به بررسی انواع گیاهان دارویی که می توان در خانه آن ها را پرورش داد و فواید سلامتی و موارد استفاده آن ها بپردازیم.

پرورش گیاهان دارویی در منزل

گیاهان دارویی به طور فزاینده ای در مقیاس تجاری به علت برآوردن تقاضای زیاد، برای درمان های طبیعی کشت می شوند. این گونه ها عموما در زمین های باز رشد می کنند، که منجر به تنوع سال به سال زیادی در، تولید زیست توده می شود. فناوری هیدروپونیک ممکن است برای تولید مواد گیاهی با استاندارد بالا در تمام طول سال با در نظر گرفتن امکان کنترل شرایط رشد و تحریک متابولیسم ثانویه با دستکاری مناسب تغذیه معدنی استفاده شود.

الف) پرورش گیاهان دارویی در خانه:

نحوه تولید انواع گیاهان دارویی در منزل بسیار ساده است. تنها باید از سلامت بذر خود اطمینان حاصل کنید. پرورش و کشت گیاهان دارویی در منزل هم در باغچه و هم در گلدان امکان پذیر است. برای کشت گیاهان دارویی در منزل مراحل زیر را گام به گام اجرا کنید:

کاشت گیاه دارویی در باغچه

1. گیاهان سالم از خاک سالم و دانه های سالم متولد می شوند. اگر متوجه شدید که خاک شما هیچ نشانه ای از رشد، رطوبت یا کرم خاکی را نشان نمی دهد، ممکن است مجبور شوید قبل از کاشت آن را با مقداری کمپوست ارگانیک و کود دامی با کمپوست مناسب اصلاح کنید. جهت زهکشی خوب، کمی ماسه به مخلوط خود اضافه کنید.
   2. گیاهان معمولا پس از رفع خطر یخبندان آماده کاشت هستند. پس از آماده شدن برای کاشت بذر، بسترهای خاک خود را با یک چنگک سبک آماده کنید، مطمئن شوید که خاک را صاف کرده و سنگ یا سنگریزه بزرگتر از یک گلوله صمغ را جدا کنید. سپس، با استفاده از انگشت شست خود یا دسته بیل یا چنگک، خاک را با سوراخ های کوچکی فرو کنید که برای رشد آنها فاصله دارند. برای گیاهان کوچکتر، فاصله 2 اینچی بین دانه ها به طور کلی کار می کند، اما برای گیاهان گسترده مانند نعناع، احتمالا به فضای بیشتری نیاز خواهید داشت. سپس روی بذرها را با پوششی از خاک بپوشانید و آبیاری کنید. می توانید در عرض چند هفته منتظر جوانه زدن باشید.
   3. بیشتر گیاهان دارویی، اما نه همه، 6 تا 8 ساعت آفتاب در روز و خاک های با زهکشی خوب و کمی قلیایی را ترجیح می دهند. اغلب اوقات، آفتاب بیشتر منجر به غلظت بالاتر روغن های ضروری در گیاه می شود و برخی گیاهان دارویی را قوی تر می کند. در حالی که بسیاری از انواع گیاهان دارویی در طول فصل رشد، شرایط آب و هوای خشک و مدیترانه ای را ترجیح می دهند، گیاهان دیگری نیز در جنگل های خنک و سایه دار، گاهی اوقات در خاک های اسیدی، رشد می کنند. قبل از شروع حتما در مورد گیاهانی که برای باغچه شما ایده آل هستند تحقیق کنید.

کاشت گیاهان دارویی در گلدان

دلایل زیادی برای رشد گیاهان در گلدان وجود دارد. ممکن است کمبود فضا داشته باشید، شرایط خاک نامناسبی داشته باشید، بخواهید فصل رشد را طولانی تر کنید، گیاهان را برای استفاده در آشپزخانه نگه دارید، گیاهان مهاجم را دور نگه دارید، یا شاید یک آپارتمان نشین با ذائقه گیاهان تازه باشید. اما حیاطی برای رشد آنها وجود ندارد. دلایل شما هرچه که باشد، بیشتر گیاهان دارویی برای رشد در گلدان مناسب هستند و می توانند در هر مکانی وجود داشته باشند به شرط اینکه نور خورشید، آب و خاک مناسب به آنها داده شود. پرورش گیاهان در گلدان به این معنی است که نه تنها هنگام برداشت گیاهان نزدیک به آنها هستید، بلکه می توانید از زیبایی آنها، عطری که هنگام عبور از کنار آنها منتشر می شود لذت ببرید. یا از خاصیت دفع حشرات انواع گیاهان دارویی استفاده کنید. می توانید تعدادی گلدان مختلف را انتخاب کنید که هر کدام حاوی یک گیاه جداگانه است، یا می توانید یک جعبه پنجره یا سبد آویزان را با ترکیبی از گیاهان مکمل پر کنید.

1. 
   رشد گیاهان دارویی در گلدان: قبل از افزودن خاک به گلدان انتخابی خود، باید لایه ای از سنگ، شن یا گلوله های استایروفوم را در قسمت پایینی ظرف قرار دهید تا به فرآیند زهکشی کمک کند. تراشه های شکسته از گلدان های تراکوتا نیز برای این کار به خوبی کار می کنند.. از مخلوط خاک گلدان با کیفیت خوب استفاده کنید تا ظرف خود را تا 2 اینچ (5 سانتی متر) از بالا پر کنید تا فضای کافی برای آبیاری وجود داشته باشد. تعداد کمی از گیاهان به مقدار زیادی کود نیاز دارند. اما تقریبا همه آنها به مقداری کود در طول فصل رشد نیاز دارند، به خصوص اگر در گلدان نگهداری شوند. باغچه گیاهان خود را به خوبی آبیاری کنید زیرا سریعتر از گیاهانی که مستقیما در باغ کاشته شده اند خشک می شوند.
   2. طولانی شدن عمر گیاهان: با حذف برخی از گیاهان از زمین در اوایل پاییز، می توانید چرخه زندگی آنها را طولانی کنید و در تمام زمستان گیاهان تازه روی طاقچه شما رشد کنند.
   3. رشد گیاهان مهاجم در گلدان: برای اینکه گیاه نعناع، گل باغچه را تصرف نکند، همیشه باید این گونه گیاهان و سایر گیاهان مهاجم را در گلدان بکارید. مراقب گیاهان رونده باشید. گیاهان تهاجمی دشوار هستند و حتی آنهایی که در گلدان نگهداری می شوند سعی می کنند به قلمرو اطراف آنها حمله کنند. 

ب) پرورش گیاهان دارویی در گلخانه

گیاهان دارویی به طور فزاینده ای در مقیاس تجاری برای برآوردن تقاضای زیاد برای درمان های طبیعی کشت می شوند. این گونه ها عموما در زمین های باز رشد می کنند، که منجر به تنوع سال به سال زیادی در تولید زیست توده می شود. فناوری گلخانه هیدروپونیک گیاهان دارویی ممکن است برای تولید مواد گیاهی با استاندارد بالا در تمام طول سال میسر باشد. در این فناوری، امکان کنترل شرایط رشد و تحریک متابولیسم ثانویه با دستکاری مناسب تغذیه معدنی در نظر گرفته می شود.

برای پرورش گیاهان دارویی در گلخانه، نکات زیر را در نظر داشته باشید:
1. گهگاه آبیاری کنید: آبیاری کنید تا خاک مرطوب شود، اما بگذارید گیاهان در بین دو آبیاری کمی خشک شوند. این به ایجاد یک سیستم ریشه ای خوب کمک می کند زیرا ریشه ها به پایین گلدان شما می رسند تا آخرین قطره رطوبت را دریافت کنند.
2  گیاهان را خفته نگاه دارید: گیاهان شما ممکن است در سردترین هوا خفته بمانند. بنابراین، اگر گونه های چند ساله ای مانند رزماری یا آویشن در این ماه ها قهوه ای شدند، نگران نباشید. اجازه دهید کمی استراحت کنند و قسمت های قهوه ای رنگ را برش دهید. آنها باید در بهار دوباره رشد کنند.
3. هوای تازه: گردش هوا را حفظ کنید. هوای کهنه می تواند منجر به مشکلات قارچی یا آفات شود، به خصوص در یک محیط کمی مرطوب و گرم. هر چند وقت یکبار درها را باز کنید و اجازه دهید هوا در اطراف گیاهان شما گردش کند.
4. گیاهان خود را ببندید: برای طولانی تر کردن فصل رشد گیاهان خود، حتماً ساقه های گلدار را به عقب ببندید. این باعث می شود که آنها زیبا و بوته ای باقی بمانند و از دانه شدن گیاهان شما جلوگیری می کند. هنگامی که گیاه گل می دهد و دانه می دهد، طبیعت رشد گیاه را کند می کند و شما برگ های جدید زیادی نخواهید دید.

 

جنبه های اقتصادی تولید گیاهان دارویی

گیاهان دارویی به عنوان یک منبع غنی از مواد تشکیل دهنده در نظر گرفته می شوند. انواع گیاهان دارویی برای تولید دارو در داروسازی، داروهای مصنوعی و فروش در عطاری ها مورد استفاده قرار گیرند. راه های متعددی وجود دارد که گیاهان دارویی را برای استفاده آماده می کنند. انواع گیاهان دارویی عطاری شامل اشکال مختلفی از این گیاهان همچون پوست، میوه، چوب، ریشه، انواع گل گیاهان دارویی، برگ گیاهان دارویی، انواع گیاهان دارویی خشک شده در قالب ادویه، عرقیجات، دمنوش، اسانس رنگ و طعم و غیره است. به عنوان مثال، ریشه، ساقه، برگ، گل و انواع توت ها ممکن است به شکل طبیعی استفاده شوند یا به صورت کپسول، پودر، عصاره، تنتور، کرم یا محصولات روغنی فرآوری شوند. درمان جراحات یا بیماری ها با این محصولات در این صنعت سالانه 1.5 میلیارد دلار است. سالانه مزارع و گلخانه های بسیاری اقدام به کشت این محصولات می کنند. حتی درآمد پرورش گیاهان دارویی در منزل نیز بسیار قابل توجه خواهد بود. امروزه، با گسترش بی اعتمادی به داروهای شیمیایی، تمایل افراد به پرورش و کاشت گیاهان دارویی بیشتر شده است. پرفروش ترین گیاهان دارویی شامل گیاهان دارویی پرکاربرد مثل خاکشیر، تخم شربتی، گل گاو زبان، آویشن، زنجبیل و دارچین هستند.

انواع گیاهان دارویی در ایران

اکثر گیاهان دارویی وحشی ممکن است از مکان های زیادی از جمله مرتع باز، زمین های کشاورزی، باغ ها، کنار جاده یا زمین های جنگلی جمع آوری شود. در کشور ایران بهترین گیاهان دارویی عمدتا به دو دسته اصلی تقسیم می شوند، هرچند همه گیاهان دارویی شناسایی و نامگذاری نشده اند و هنوز هم دسته ای از گیاهان با عنوان گیاهان دارویی ناشناخته ایران شناسایی می شوند.
1) گیاهان دارویی بیابانی: گیاهانی همچون خارشتر، عناب، اسپند و غیره در مناطق بیابانی خراسان.
2) گیاهان دارویی کوهی: گیاهانی همچون بابونه، بومادران، گل گاو زبان، و غیره بیشتر در کوهستان های رشته کوه های زاگرس و البرز یافت می شوند.
در ادامه برخی اسامی گیاهان دارویی کوهی به تفکیک استان های مختلف ایران آورده شده است:
الف) گیاهان دارویی آذربایجان غربی: گل ختمی، شیرین بیان، مرزه، چریش، بید مشک و غیره.
ب) گیاهان دارویی فیروزکوه: باریجه، سیر کوهی، سیرشک، گزریک و غیره
ج) گیاهان دارویی الموت قزوین: گل گاوزبان، گل پر، آویشن، ریواس
د)گیاهان دارویی لرستان: شامل بومادران، پرسیاوش، موسیر، سیر، گل ختمی، بادامک، باباآدم، کاسنی
ه) لیست گیاهان دارویی خراسان رضوی: بادرانجوبه، ختمی، رازیانه، تخم شربتی، خاکشیر، زیره سبز و غیره

 

کلام آخر:

اگرچه گیاهان دارویی به دلیل خواص دارویی، طعم دهنده و معطرشان برای قرن ها قیمت گذاری شده بودند، محصولات مصنوعی عصر مدرن برای مدتی از اهمیت خود فراتر رفتند. با این حال، وابستگی کور به مواد مصنوعی پایان یافته است و مردم با امید به امنیت و آرامش به طبیعت باز می گردند. در کشور ایران، با تنوع گونه های دارویی بسیار، اعتقاد به طب سنتی از دیرباز وجود داشته و نتایج ارزشمندی در عرصه پزشکی به دنبال داشته است. وقت آن است که انواع گیاهان دارویی کشورمان را در سطح جهانی تبلیغ کنیم. کاشت گیاهان دارویی نه فقط از حیث خواص درمانی آن، بلکه از منظر صادرات به سایر کشورها حایز اهمیت است.

منبع : گیاهان در تمام طول تاریخ بشر، همواره برای انسان مفید و سودمند بوده اند و بخش جدایی ناپذیر از زندگی بشریت به حساب می آیند. از گیاهان محصولات متعددی تولید می شود که نه تنها برای زندگی و سلامت انسان ها مفید هستند بلکه ضروری نیز می باشند.

از جمله گیاهانی هستند که از جایگاه ویژه ای در درمان بیماریها در همه جوامع دنیا برخوردار می باشند. گیاهان دارویی از جنس طبیعت بوده و از سازگاری و تناسب بیشتری با بدن انسان ها برخوردار هستند. به همین جهت اهمیت گیاهان دارویی مورد توجه قرار میگیرد. از همین رو در ادامه این مطلب به بررسی نقش گیاهان دارویی در زندگی انسان خواهیم پرداخت.

سلامتی و گیاهان دارویی:

سلامت افراد جامعه یکی از مهم ترین ارکان زندگی و طبعا جامعه به شمار می آید. یکی از عوامل رشد و توسعه هر جامعه ای تامین سلامت افراد جامعه می باشد. از همین رو یکی از بزرگترین اهداف اصلی حوزه سلامت هر کشور، ارتقاء سطح سلامت جامعه می باشد.

تامین غذا و داروی سالم یکی از مهم ترین رکن های ارتقا سطح سلامت جامعه می باشد. اگر افراد در مراحل و دوران های مختلف زندگی خود از روش های سالم و طبیعی استفاده نمایند، بالطبع تا حد زیادی از ابتلا به بسیاری از بیماری ها و مشکلات جسمی و روحی در امان خواهند ماند. استفاده از گیاهان دارویی یکی از ارکان مهم حوزه سلامتی در هر جامعه ای به شمار می آیند، که غذا و داروی سالم برای جامعه را تامین کرده و در دسترس افراد قرار می دهند.

گیاهان دارویی از کاربرد های فراوانی در علم پزشکی و تامین سلامت جامعه برخوردار هستند. گیاهان دارویی از عوارض جانبی کمتری برخوردارند. هزینه کمتری نسبت به داروهای شیمیایی دارند، در دسترس تر از داروهایی شیمیایی هستند. گیاهان دارویی حتی از بابت تاثیر گذاری و نحوه استفاده و … تفاوت بسیاری با داروهای شیمیایی دارند. از همین رو بیشتر افراد جامعه استفاده از گیاهان دارویی را جهت درمان به داروهای شیمیایی ترجیح می دهند.

گیاهان داروئی

گیاهان دارویی به چه گیاهانی اطلاق می شود؟

به انواع گیاهان ساقه دار و علفی، حاوی گل یا میوه که گیاه کامل، گل، میوه یا ریشه آن دارای خاصیت های دارویی و درمانی هستند و یک یا دو بخش از آنها برای اهداف درمانی مورد استفاده قرار می گیرند، گیاهان دارویی اطلاق می شود. این گیاهان بر اساس تحقیقات محققان، برای درمان بیماری های مختلف کاربرد دارند. این گیاهان به شکل گیاهان تازه، گیاهان خشک شده، پودر شده، شربت، جوشانده، دمکرده، اسانس ها و روغن های گیاهی فرآوری شده مورد استفاده قرار می گیرند.

زمانی که گیاهی را به عنوان گیاه دارویی تعیین می کنند، بدین معنی است که گیاه فوق به عنوان دارو و یا فاکتور درمانی و یا ماده اولیه جهت تولید دارو مورد استفاده قرار می گیرد.

از دیر باز فرهنگ استفاده از گیاهان دارویی در بین خانواده های ایرانی رایج بوده است، در طب اسلامی و طب سنتی ایران از گیاهان دارویی برای درمان بیماری ها استفاده می شده است. در کتابهای پزشکی ابوعلی سینا، رازی و سایر پزشکان قدیمی خواص مختلف گیاهان دارویی بیان شده و به استفاده از آنها برای درمان و پیشگیری از آنها تاکید شده است.

بعدها که با رواج طب مدرن، استفاده از داروهای گیاهی به حداقل رسید و مردم استفاده از داروهای شیمیایی را به استفاده از گیاهان و داروهای گیاهی ترجیح دادند. اما باز هم با وجود آمدن داروهای شیمیایی، از جایگاه گیاهان دارویی و نقش آنها در درمان کاسته نشد. چرا که در تهیه مواد اولیه بسیاری از این داروها نیز از گیاهان دارویی استفاده شده و مواد اولیه بسیاری از آنها استخراج می شده است.

با آشکار شدن عوارض بسیاری از داروهای شیمیایی دوباره افراد به استفاده از گیاهان دارویی که عوارض کمتری داشتند روی آورند. در چند دهه اخیر با فرهنگ سازی های انجام گرفته و آموزش های انجام شده، استفاده از گیاهان دارویی دوباره نقش پر رنگ تری گرفته است.

کشت گیاهان دارویی نه تنها موجب از بین بردن اثرات منفی زیست محیطی می شود، بلکه مواد اولیه تولید دارو را نیز تامین می کند. گیاهان دارویی که در مناطق گرم و خشک رشد می کنند دارای خواص بیشتری هستند. کشت دیمی و یا کشت این گیاهان در فضای سبزها در مناطق گرم و خشک موجب تامین پوشش گیاهی منطقه شده و از اثرات منفی زیست محیطی، طوفان های شن، آلودگی هوا جلوگیری می کند. و نیاز صنایع داروسازی به گیاهان را تامین کرده و از طرفی نیاز به گیاهان دارویی در طب سنتی را تامین می کند.

ادویه و گیاه

اقتصاد گیاهان دارویی:

گیاهان دارویی از گذشته تا به اکنون نه تنها برای تفرج روح و زیبایی، بلکه از نظر اقتصادی نیز در باغ ها و فضای سبزها کشت می شده است. علاوه بر رعایت جنبه های هنری و زیبایی، گیاهان دارویی از نظر مصارف خوراکی، بومی، صنعتی، دفع آفات و مصرف دارویی مورد توجه جدی قرار گرفته است.

بعنوان مثال گیاهان دارویی هستند که علاوه بر جنبه دارویی در صنعت رنگرزی مورد استفاده قرار می گیرند. یا به عنوان یا خوراکی و یا سبزی خوردنی در آشپزی کاربرد دارند. برخی از گیاهان دارویی علاوه بر مصارف یاد شده دارای خاصیت دفع آفات نباتی و یا دفع بید هستند. از همین رو گیاهان دارویی جزو گیاهانی هستند که استفاده چند جانبه داشته و نقش زیادی در زندگی انسان ها ایفا می کنند.

یکی از روش های گسترش سبک زندگی سالم و ارتقا سلامت می توان به آموزش نحوه استفاده از گیاهان دارویی، نحوه تهیه، تولید و کاشت این گیاهان اشاره کرد. بهتر است سازمان های مختلف شامل کشاورزی، بهداشت و نیز شهرداری ها در خصوص بهبود سبک زندگی، و اثرات و نتایج بی توجهی به این مسئله اطلاعات کافی را به اعضای جامعه ارائه دهند.

همچنین با شناساندن انواع گیاهان دارویی، خواص و عواض جانبی داروها از طریق برگزاری انواع کلاس های آموزشی و کارگاه ها افراد جامعه را با گیاه درمانی آشنا نموده و استفاده از گیاهان دارویی را جهت تامین سلامت فردی ترویج و توسعه دهند. چرا که درمان با گیاهان دارویی طبیعی تر، کم هزینه تر و سالم تر است.

استفاده از گیاهان دارویی در کنار خواص درمانی شان همانند داروهای شیمیایی از عوارضی نیز برخوردار است، اما ضرر آن به اندازه داروهای شیمیایی نخواهد بود. استفاده از گیاهان دارویی نیز نیاز به تجویز پزشک یا متخصص آن دارد و نباید به صورت خودسرانه مورد استفاده قرار گیرد. از همین رو آگاهی افراد جامعه از نحوه و دوز مصرف، نوع استفاده آن ضروری به نظر میرسد.