مراحل نصب دودکش موتورخانه

03/12/1402
خواندن این مطلب 8 دقیقه زمان میبرد

دودكش موتورخانه مجرايي است كه نقش انتقال دود و گازهاي حاصل از احتراق را به هواي آزاد دارد. در این مطلب، با مهمترین نکات مربوط به انتخاب، نصب و اصلاح دودکش موتورخانه، آشنا می شوید. با ما همراه باشید. دودكش ها اهميت ويژه اي در سيستم هاي احتراقي دارند و علاوه بر خارج كردن ذرات و دود ناشي از احتراق، تاثیر مهمي هم در كاركرد سيستم بويلر موتورخانه دارند.

اساس فعالیت دودكش ها وجود اختلاف فشار مابين دو نقطه است، به عبارت دیگر فشار در قسمت بالايی دودكش بسيار كمتر از فشار در بخش پايينی آن است و بنابراين يك جريان مداوم در راستاي عمود بر سطح زمين از پايين دودكش به سمت بالا شكل می گیرد.

هر چقدر ارتفاع دودکش بيشتر شود، اختلاف فشار هم بيشتر می شود.

وجود يك دودكش با قطر و ارتفاع مناسب در  و ديگ بخار موتورخانه (بر اساس موارد مندرج در استانداردها و راهنمايي سازنده)، باعث ايجاد قدرت مكش بيشتر در داخل كوره بويلر شده كه در نتيجه آن، شدت جريان انتقال محصولات احتراقی بهبود می یابد و همزمان با افزایش ضريب انتقال جرمي سيالات داغ، انتقال حرارت در سطوح تماس بويلر نيز بهتر مي شود.

شکل 1 نصب دودکش موتورخانه

سرویس و نگهداری از بویلر و دیگ موتورخانه در مقاله در دسترس شما عزیزان است.

انتخاب دودکش موتورخانه مناسب

انتخاب دودكش نامناسب و يا اجراي نادرست آن، علاوه بر اثرات مخرب در كاركرد و راندمان بويلر، خطر ايجاد شرايط گازگرفتگي و مرگ را هم با خود به دنبال دارد.

گزارش كارشناسان آتشنشاني، شركت گاز و … گواه این مدعی است که علت بیش از 80 درصد حوادث گازگرفتگي مشكل دودكش ساختمان ها است.

نصب، اجرا و اصلاح دودکش ها با پيروي از مفاد استانداردها و مقررات ملي ساختمان اهميت بالایی در چگونگي كاركرد ايمن همراه با بازدهی مناسب موتورخانه دارد.

برخي نكات مهم كه در محاسبه، انتخاب، نصب و اصلاح دودكش ها بايد بدان ها توجه كرد به قرار زیر است:

  1. دودکش واقع در داخل موتورخانه از جنس ورق فولادی سیاه انتخاب می شود و سپس با دو دست رنگ مخصوص محتوی ترکیبات روی و کروم روی آن پوشیده می شود.
  2. برای جلوگیری از نفوذ آب، دودکش ها بایستی دارای کلاهک مخصوص باشند.
  3. جهت تنظیم فشار در دودکش، دریچه تعدیل فشار در محل مناسبی نصب شود.
  4. جهت تخلیه دوده دودکش، در قسمت پایین آن باید دریچه بازدید پیشبینی شود.
  5. دهانه خروجی دودکش موتورخانه، باید تا اندازه یک متر بالاتر از دست انداز پشت بام، امتداد پیدا کند.
  6. اجرای دودکش ها باید حتی الامکان مستقیم و عمودی باشد و چنانچه نیاز به انحراف باشد، از 30 درجه بیشتر نشود. اگر در مسير قائم دوخم لازم شود، اختلاف شيب قسمت بين دوخم با خط زاويه قائم نباید بيش از 45 درجه باشد.

شکل 2 نمایی از یک دودکش موتورخانه ساختمان

  1. دودكش بويلرهاي فايرتيوب موتورخانه در پشت يا بالاي ديگ قرار می گیرد.
  2. سطح داخل دودکش موتورخانه بایستی صیقلی و صاف باشد.
  3. دودکش های در معرض هوای آزاد، باید به شکل مناسبی عایق بندی شوند.
  4. در مواقعی که دمای دود زیاد است، بايد جنس دودكش از مصالح نسوز ساخته شود. همچنین بایستی کلیه سطوح دودکش داخل موتورخانه به ضخامت حداقل 2 اینچ از عایق مخلوط سیمان با پنبه نسوز و همچنین روکش تور ریز گالوانیزه که بر روی آن ماستیک نسوز و رنگ نهایی مقاوم در برابر حرارت و آب کشیده می شود، پوشیده شود.

برای آشنایی با عایقکاری، به مقاله مراجعه فرمایید.

  1. توجه شود که محل دهانه خروجی دودکش، بایستی در معرض جریان هوا بوده و در پناه ساختمان دیگری قرار نگرفته باشد.
  2. هنگامی که ارتفاع دودکش زیاد است، نصب فونداسیون مخصوص دودکش، در قسمت پایینی آن، ضروری است.
  3. جهت حداقل کردن ایجاد مکش معکوس، نیاز است که دهانه خروجی دودکش موتورخانه در محلی به دور از نواحی پر فشار نصب شود. گفتنی است که نواحی پر فشار در گوشه های ساختمان، دیوارهای جان پناه پشت بام یا زیر پیش آمدگی لبه های شیروانی سقف و یا در نزدیکی کانال های عمودی ایجاد می شود.

شکل 3 نمای خارجی دودکش ساختمان

  1. انتهاي كليه دودكش ها بايد از ديوارهاي جانبي حداقل سه متر فاصله داشته باشد. چنانچه فاصله كمتر از 3 متر باشد انتهاي دودكش بايد حداقل به میزان 60 سانتي متر بالاتر از بلندترين ديوار مجاور قرار گيرد.
  2. قسمت قائم دودكش موتورخانه بايد روي پايه هاي مناسب قرار داده شود تا وزن آن به پايه انتقال داده شود.
  3. طول قائم دودكش موتورخانه باید توسط بست هاي مناسب به ديوارهای ساختمان محكم شود.
  4. عبور دودكش از فضاي داخلي ساختمان و سقف كاذب حمام مجاز نیست (به دلیل جلوگیری از پوسیدگی).
  5. كليه محل هاي اتصال دودكش موتورخانه بايستی كاملا دودبندی شوند.
  6. استفاده از قطعات لوله هاي سيماني پيش ساخته سر صاف (لب به لب) به عنوان دودکش ممنوع بوده و بايستی از نوع نر و ماده (فنجاني) استفاده به عمل آید.
  7. سطح مقطع دودكش با مكش طبيعي حداقل بايد برابر با دهانه خروجي دستگاه باشد (جز در مواردي كه به يك سيستم دودكش، چند دستگاه متصل است).
  8. سطح مقطع دودكش موتورخانه در هيچ حالتي نبايستی كمتر از 45 سانتيمتر مربع باشد.

شکل 4 نمایی از یک دودکش موتورخانه در پشت بام

  1. شكل مقطع دودكش مي تواند دايره، مربع و يا مستطيل انتخاب شود. در این بین، مقطع دايره ای بهترين شكل مقطع براي دودكش است، زیرا حرکت دود در آن به شكل مارپيچ است، درحالیکه در مقطع مربعی به علت وجود آشفتگي در گوشه هاي دودكش، مكش کمتری نسبت به مقطع دايره اي ایجاد می شود.

مقطع مستطيلی چندان مناسب نبوده و میزان كشش آن از مقطع مربعی هم كمتر است. شایان ذکر است که هرچه نسبت طول به عرض بيشتر باشد مكش دودکش كمتر خواهد شد.

  1. دمپر مسدودكننده دودكش موتورخانه در زمان خاموش شدن مشعل دیگ، در محل مناسب نصب شود.
  2. تا حد امکان در مسير دودكش از زانويي استفاده نشود، زيرا كارايي آن را کاهش می دهد.
  3. مسير دودكش موتورخانه نبايستی با مصالح ساختماني يا هر مانع ديگری (مانند لانه پرندگان و …) بسته شده باشد.
  4. جهت جلوگيري از انتقال حرارت به ديواره ها، بايد فضاي خالي پيرامون دودكش در فضای ميان ديوار وجود داشته باشد.
  5. قطر لوله فلزي دودكش در هنگام عبور از ديوار و تقاطع آن نبايد دچار تغییر شود.
  6. در انتخاب دودكش مناسب، بايستی قدرت الكتروموتور و همچنین، ميزان هوادهي پروانه دمنده ديگ را هم لحاظ کرد.
  7. اگر مسيرهاي فرعي در مسير دود و محصول احتراق وجود داشته باشد، دودكش بايد طوري انتخاب شود كه افت فشار بوجود آمده از مسيرهاي فرعي را جبران نماید.

شکل 5 نمایی از یک دودکش موتورخانه در پشت بام

  1. طراحي، نصب و بازرسي دودكش در تاسيسات گرمايشي، تعويض هوا و تهويه مطبوع، بايستی مطابق با الزامات مندرج در فصل 11 از مبحث 14 مقررات ملي ساختمان ايران انجام گيرد. در اين مقررات حدود و دامنه كار، الزامات عمومي طراحي، دودكش قائم ساختماني، لوله رابط دودكش و دودكش قائم فلزي به دقت تعيين و شرح داده شده است.
  2. افزايش سرعت جريان باعث ايجاد صدا و لرزش در مسير دودكش مي شود. جداي از مزاحمت و سر و صدا ایجاد شده، اين افزايش لرزش مي تواند منجر آسیب دیدن سازه دودكش نیز شود.
  3. محاسبه و انتخاب درست سطح مقطع دودكش بسيار حیاتی است. درصورتی که سطح مقطع كوچك انتخاب شود، سرعت دود در آن زیاد شده و سروصدا ایجاد خواهد كرد و دودکش نيز كشش مناسبی نخواهد داشت و اگر سطح مقطع بزرگ انتخاب شود، سرعت دود كم شده، درجه حرارت آن پايين آمده و در نتيجه كشش دودكش کم می شود.

ابعاد دودکش مورد نیاز

با استفاده از جدول راهنمای زیر که از استاندارد 16000 برگرفته شده است، می توان بر اساس ظرفیت حرارتی دیگ و ارتفاع دودکش، قطر مناسب را انتخاب کرد.

ارتفاع مفید دودکش موتورخانه بر حسب متر
3 6 9 12 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 70 80
ظرفیت حرارتی مفید دیگ بر حسب کیلوکالری بر ساعت قطر مورد نیاز دودکش موتورخانه بر حسب سانتی متر
40000 15 12 11 10 10
60000 18 15 14 13 12 11 10 10
80000 21 17 16 15 14 13 12 12 11 11 10 10
100000 23 19 17 16 15 14 14 13 12 12 12 11 11 11 10
125000 26 21 19 18 17 16 15 15 14 13 13 13 12 12 12 11
150000 28 24 21 20 19 18 17 16 15 15 14 14 14 13 13 12
175000 30 25 23 21 20 19 18 17 16 16 15 15 15 14 14 13
200000 32 27 25 23 22 20 19 19 18 17 16 16 16 15 15 14
250000 36 30 27 25 24 23 21 21 20 19 18 18 17 17 16 15
300000 40 33 30 28 26 25 23 23 21 21 20 20 19 19 18 18
350000 43 36 32 30 29 27 25 24 23 22 22 21 21 19 19 19
400000 46 38 34 32 30 29 27 26 25 24 23 23 22 22 21 20
500000 51 43 39 36 34 32 30 29 28 27 26 25 25 24 23 22
600000 56 47 42 40 38 35 33 32 30 29 28 28 27 26 25 25
700000 61 51 46 43 41 38 36 34 33 32 31 30 29 29 28 27
800000 65 54 49 47 43 40 38 36 35 34 33 32 31 31 29 28
900000 69 57 52 49 46 43 41 39 37 35 35 35 33 32 31 30
1000000 72 60 55 51 48 45 43 41 39 38 37 37 35 34 33 32
1200000 76 66 50 56 53 49 47 45 43 42 40 40 38 37 36 35
1400000 79 72 65 60 57 53 50 48 46 45 43 42 41 40 39 38
1600000 88 77 70 64 61 57 54 52 50 48 47 45 44 43 42 41
1800000 97 82 74 68 65 61 58 55 53 51 50 48 47 46 45 43
2000000 106 89 81 75 71 67 63 60 58 55 54 53 51 50 49 47
2500000 115 96 87 82 77 72 67 65 62 60 58 57 55 54 52 50
3000000 125 105 95 89 84 79 74 71 68 66 64 62 61 59 57 55
3500000 136 114 103 95 90 85 81 76 74 71 69 67 66 64 62 59
4000000 145 122 110 102 97 91 86 82 79 76 74 72 70 68 66 64
4500000 153 129 116 108 103 97 90 87 83 81 78 76 74 72 70 68
5000000 162 136 123 114 108 101 95 91 87 85 82 80 78 76 73 71

جدول 1 قطر پیشنهادی دودکش بر اساس ظرفیت دیگ و ارتفاع دودکش

فاکتور Z دودکش

این فاکتور برای انواع زانویی دودکش موتورخانه مطابق جدول زیر می باشد:

زاویه زانویی (درجه) فاکتور Z
30 0.149
45 0.221
60 0.328
90 1.191

جدول 2 فاکتور Z برحسب زاویه زانویی

توجه: تعداد و نوع زانویی های استفاده شده در موتورخانه باید به نحوی باشد که مجموع فاکتور Z آنها از 2.5 فراتر نرود.

نصب کلاهک باران گیر دودکش

کلاهک باران گیر ممکن است با استفاده از ورق فولادی یا سایر مصالح ساختمانی، به شکل های گوناگونی ساخته شود.

مجموع مساحت خالص دهانه های خروج دودکش، باید حداقل دو برابر سطح مقطع دودکش باشد.

برای جلوگیری از ورود پرندگان و اجسام خارجی به دودکش، می توان توری محافظ با چشمه های به ابعاد حداقل 25 میلی متر در دهانه خروج دود نصب کرد.

در نقشه اجرایی زیر، نمونه ای از یک کلاهک باران گیر دودکش با ورق فولادی گالوانیزه نشان داده می شود.

شکل 6 جزئیات نصب کلاهک باران گیر دودکش

قطر داخلی دودکش به میلی متر ابعاد کلاه گیر به میلی متر
قطر B ارتفاع C
150 125 300 80
200 150 400 100
250 200 500 125
300 225 600 150
400 300 800 200
500 380 1000 250
600 450 1200 300

جدول 3 ابعاد پیشنهادی جهت نصب کلاهک باران گیر دودکش

دودکش فلزی تک جداره موتورخانه

در نقشه زیر عبور دودکش فلزی تک جداره را از ضخامت سقف و بام می توانید مشاهده کنید.

جزئیات قید شده برای حالتی عنوان شده است که ضخامت بام از جنس مواد مصالح نسوختنی باشد.

پایان

حال که با تمامی نکات نصب اصولی دودکش آشنا شدید، می توانید اقدامات لازم برای این کار را صورت دهید. البته این نکته را در نظر داشته باشید که نصب دودکش کاری تخصصی است و این مقاله بیشتر در راستای آشنا کردن شما با اصول این کار بود. برای نصب دودکش حتما از متخصصین این کار کمک بگیرید. فراموش نکنید که شما می توانید برای این کار از کارشناسان و افراد حرفه ای تیم ما نیز کمک بگیرید. برای برقراری ارتباط با ما، تنها کافی است که به وبسایت پویان گسترش سر بزنید و سفارش خود را خیلی ساده و به رایگان، ثبت کنید.

مطالب پرطرفدار سایت:

  1. ابعاد موتورخانه استخر خانگی
  2. صفر تا صد مراحل واردات و ترخیص قطعات کامپیوتر از دبی و چین
  3. مراحل تعمیرات مبل در تهران
  4. مراحل چاپ لیوان کاغذی
  5. آموزش سیم پیچی و نکاتی درباره مراحل سیم پیچ الکتروموتور
  6. مراحل تولید رول فوم صنعتی در کارخانه فومی چگونه است؟
03/12/1402
خواندن این مطلب 8 دقیقه زمان میبرد
دکمه بازگشت به بالا