Wbc در آزمایش خون
WBC در آزمایش خون: راهنمای جامع
WBC یا گلبول های سفید خون خط دفاعی بدن در برابر عفونت ها و بیماری ها هستند. این سلول ها در مغز استخوان تولید می شوند و به طور مداوم در خون گردش می کنند تا از بدن در برابر عوامل خارجی مهاجم محافظت کنند.
عملکرد WBC
WBC ها انواع مختلفی دارند که هر کدام وظیفه خاصی را در سیستم ایمنی بدن انجام می دهند. به طور کلی عملکرد اصلی WBC ها به شرح زیر است:
- شناسایی و نابودی عوامل بیماری زا: WBC ها به طور مداوم بدن را جستجو می کنند تا هرگونه عامل بیماری زا مانند باکتری ها ویروس ها قارچ ها و انگل ها را شناسایی کنند.
- حمله به سلول های سرطانی: برخی از انواع WBC ها توانایی شناسایی و نابودی سلول های سرطانی را دارند.
- تنظیم پاسخ ایمنی: WBC ها در تنظیم پاسخ ایمنی بدن نقش دارند و به سایر سلول های ایمنی بدن کمک می کنند تا به طور موثر در برابر بیماری ها عمل کنند.
شمارش WBC در آزمایش خون
شمارش WBC در آزمایش خون یکی از مهمترین شاخص های سلامت عمومی بدن است. این آزمایش تعداد گلبول های سفید را در یک میکرولیتر خون اندازه گیری می کند و به پزشک کمک می کند تا به طور دقیق به وضعیت سلامتی فرد پی ببرد.
چه زمانی به آزمایش WBC نیاز دارید؟
در موارد زیر پزشک ممکن است انجام آزمایش WBC را برای شما تجویز کند:
- تب و لرز: تب از علائم اولیه عفونت است و افزایش WBC نشان دهنده تلاش سیستم ایمنی برای مبارزه با عفونت است.
- عفونت های مکرر: اگر به طور مکرر به عفونت دچار می شوید پزشک ممکن است آزمایش WBC را برای بررسی عملکرد سیستم ایمنی بدن شما تجویز کند.
- ضعف و خستگی: اگر به طور غیرمعمولی احساس ضعف و خستگی دارید پزشک ممکن است آزمایش WBC را برای تشخیص کمبود WBC و یا وجود بیماری های زمینه ای تجویز کند.
- تغییر در رنگ پوست: تغییر در رنگ پوست مانند زردی (یرقان) می تواند نشانه ای از عفونت بیماری کبد یا کم خونی باشد. پزشک ممکن است برای بررسی علت این تغییر رنگ آزمایش WBC را تجویز کند.
- تورم غدد لنفاوی: تورم غدد لنفاوی می تواند نشانه ای از عفونت بیماری خود ایمنی یا سرطان باشد. پزشک ممکن است برای بررسی علت تورم آزمایش WBC را تجویز کند.
- بعد از شیمی درمانی: در افرادی که شیمی درمانی می کنند آزمایش WBC به طور مرتب انجام می شود تا سطح WBC در بدن آنها به طور دقیق کنترل شود.
محدوده طبیعی WBC در آزمایش خون
محدوده طبیعی WBC در آزمایش خون برای افراد مختلف بسته به سن جنس روش آزمایش و آزمایشگاه می تواند متفاوت باشد. به طور کلی محدوده طبیعی WBC برای بزرگسالان بین 4,500 تا 11,000 سلول در هر میکرولیتر خون است.
جدول 1: محدوده طبیعی WBC در آزمایش خون
| گروه سنی | محدوده طبیعی (سلول در هر میکرولیتر) |
|---|---|
| نوزادان (0 تا 2 ماه) | 9,000 تا 30,000 |
| کودکان (2 تا 10 سال) | 5,000 تا 10,000 |
| بزرگسالان | 4,500 تا 11,000 |
WBC بالا (لوکوسیتوز)
افزایش تعداد WBC در خون لوکوسیتوز نامیده می شود. لوکوسیتوز می تواند به دلایل مختلفی مانند عفونت التهاب استرس ورزش شدید بارداری و برخی بیماری ها مانند سرطان رخ دهد.
WBC پایین (لوکوپنی)
کاهش تعداد WBC در خون لوکوپنی نامیده می شود. لوکوپنی می تواند به دلایل مختلفی مانند عفونت های شدید بیماری های خود ایمنی کمبود مواد مغذی داروهای شیمی درمانی سرطان و برخی بیماری های مادرزادی رخ دهد.
انواع WBC
WBC ها به پنج نوع مختلف تقسیم می شوند:
- نوتروفیل ها (Neutrophils): نوتروفیل ها اولین خط دفاعی بدن در برابر باکتری ها هستند.
- لنفوسیت ها (Lymphocytes): لنفوسیت ها نقش مهمی در سیستم ایمنی تطبیقی دارند و باکتری ها ویروس ها و سایر عوامل بیماری زا را شناسایی و از بین می برند.
- مونوسیت ها (Monocytes): مونوسیت ها نوعی از WBC ها هستند که به بافت ها مهاجرت می کنند و به ماکروفاژ تبدیل می شوند. ماکروفاژ ها به بلعیدن عوامل بیماری زا سلول های مرده و سایر زباله ها کمک می کنند.
- ائوزینوفیل ها (Eosinophils): ائوزینوفیل ها در مبارزه با انگل ها و واکنش های آلرژیک نقش دارند.
- بازوفیل ها (Basophils): بازوفیل ها نوعی از WBC ها هستند که هیستامین و سایر مواد شیمیایی را در واکنش های آلرژیک آزاد می کنند.
جدول 2: انواع WBC و عملکرد آنها
| نوع WBC | عملکرد |
|---|---|
| نوتروفیل ها | مبارزه با باکتری ها |
| لنفوسیت ها | شناسایی و نابودی عوامل بیماری زا |
| مونوسیت ها | بلعیدن عوامل بیماری زا و زباله ها |
| ائوزینوفیل ها | مبارزه با انگل ها و واکنش های آلرژیک |
| بازوفیل ها | آزادسازی هیستامین در واکنش های آلرژیک |
تشخیص
پزشک برای تشخیص علت بالا یا پایین بودن WBC در آزمایش خون ممکن است آزمایشات دیگری را نیز تجویز کند مانند:
- آزمایش خون کامل (CBC): این آزمایش تعداد هر نوع WBC را در خون اندازه گیری می کند.
- آزمایش خون شیمیایی: این آزمایش سطح مواد شیمیایی مختلف را در خون اندازه گیری می کند و می تواند به تشخیص علت لوکوسیتوز یا لوکوپنی کمک کند.
- آزمایش ادرار: آزمایش ادرار می تواند به تشخیص عفونت های میکروبی در بدن کمک کند.
- آزمایش کشت خون: این آزمایش برای بررسی وجود باکتری یا قارچ در خون انجام می شود.
- بیوپسی: در برخی موارد ممکن است بیوپسی از مغز استخوان انجام شود تا ساختار و عملکرد مغز استخوان بررسی شود.
- اشعه ایکس: اشعه ایکس می تواند به تشخیص وجود عفونت در ریه ها یا سایر اندام ها کمک کند.
درمان
درمان لوکوسیتوز یا لوکوپنی به علت اصلی آن بستگی دارد. اگر علت لوکوسیتوز عفونت باشد معمولا با تجویز آنتی بیوتیک یا داروهای ضد ویروسی درمان می شود.
اگر علت لوکوپنی کمبود مواد مغذی باشد با تغییر رژیم غذایی و مصرف مکمل های ویتامین و مواد معدنی درمان می شود.
در موارد خاصی مانند لوکوپنی ناشی از شیمی درمانی ممکن است تزریق فاکتورهای رشد WBC یا پیوند مغز استخوان نیاز باشد.
پیشگیری
راهکارهای متعددی برای پیشگیری از لوکوسیتوز و لوکوپنی وجود دارد:
- رعایت بهداشت فردی: شستن دست ها با صابون و آب پوشاندن دهان و بینی در هنگام سرفه و عطسه و پرهیز از تماس با افراد بیمار از مهمترین نکات بهداشتی برای پیشگیری از عفونت و لوکوسیتوز است.
- رژیم غذایی سالم: مصرف میوه ها سبزیجات غلات سبوس دار و گوشت ماهی به تقویت سیستم ایمنی بدن و پیشگیری از لوکوپنی کمک می کند.
- خواب کافی: خواب کافی به تقویت سیستم ایمنی بدن و جلوگیری از استرس و لوکوسیتوز کمک می کند.
- ورزش منظم: ورزش منظم به تقویت سیستم ایمنی بدن و پیشگیری از لوکوپنی کمک می کند.
- اجتناب از سیگار و الکل: سیگار و الکل به سیستم ایمنی بدن آسیب می رسانند و می توانند احتمال لوکوپنی را افزایش دهند.
راهکارهای خانگی
برخی از راهکارهای خانگی برای تقویت سیستم ایمنی بدن و جلوگیری از لوکوپنی شامل مصرف غذاهای سرشار از ویتامین C مانند مرکبات و پرتقال مصرف زردچوبه به دلیل خواص ضد التهابی آن و نوشیدن چای سبز به دلیل آنتی اکسیدان موجود در آن است. با این حال لازم به ذکر است که این راهکارها مکمل درمان پزشک هستند و نباید به جای درمان دارویی مصرف شوند.
نتیجه گیری
WBC ها یک جزء اساسی از سیستم ایمنی بدن هستند و نقش مهمی در مبارزه با عفونت ها و بیماری ها ایفا می کنند. شمارش WBC در آزمایش خون یک شاخص مهم برای ارزیابی سلامت عمومی بدن است و می تواند به تشخیص بیماری ها و کنترل درمان کمک کند.
پرسش و پاسخ
1. آیا WBC بالا همیشه نشانه عفونت است؟
خیر WBC بالا می تواند به دلایل مختلفی مانند التهاب استرس ورزش شدید بارداری و برخی بیماری ها مانند سرطان رخ دهد.
2. آیا لوکوپنی همیشه خطرناک است؟
خیر لوکوپنی در برخی موارد می تواند ناشی از کمبود مواد مغذی یا استرس باشد و با تغییر رژیم غذایی و مدیریت استرس درمان شود. اما در مواردی مانند لوکوپنی ناشی از شیمی درمانی یا بیماری های خود ایمنی ممکن است خطرناک باشد و نیاز به درمان دارویی یا پیوند مغز استخوان باشد.
3. آیا می توان با مصرف مکمل های غذایی سطح WBC را تنظیم کرد؟
مصرف مکمل های غذایی به تنهایی برای تنظیم سطح WBC کافی نیست و بهتر است با مشورت پزشک رژیم غذایی و سبک زندگی خود را برای تقویت سیستم ایمنی بدن تغییر دهید.
مشاوره با پزشک
اگر ناراحتی یا علائمی در بدن خود احساس می کنید بهتر است به پزشک مراجعه کنید. پزشک با بررسی سوابق سلامتی معاینه فیزیکی و انجام آزمایشات لازم علت مشکل را تشخیص داده و درمان مناسب را تجویز می کند.