دنیل کانمن
دنیل کانمن: پادشاه ذهن و رفتار
هممون دوست داریم فکر کنیم که انسان های منطقی و عقلانی ای هستیم نه؟ اما دنیل کانمن روانشناس برنده جایزه نوبل می گه اینطور نیست.
اون با تحقیقاتش ثابت کرده که ذهن ما به جای منطق بیشتر تحت تاثیر احساسات تعصبات و الگوهای ذهنی خودکار قرار داره.
و خبر خوب اینه که با فهمیدن این موضوع میتونیم تصمیمات بهتری بگیریم اشتباهات کمتری مرتکب بشیم و به طور کلی زندگی بهتری داشته باشیم.
دو سیستم ذهنی: تفکر سریع و تفکر آهسته
دنیل کانمن دو سیستم ذهنی رو معرفی کرده که به طور مداوم در حال تعامل با هم هستند:
- سیستم ۱: تفکر سریع – مثل رانندگی کردن یا تصمیم گرفتن برای خرید یه قهوه
- سیستم ۲: تفکر آهسته – مثل حل کردن یک معادله ریاضی یا نوشتن یه مقاله
سیستم ۱ اتوماتیک ناخودآگاه و سریع کار می کنه. این سیستم برای تصمیم گیری های روزمره و ساده مثل انتخاب مسیر رانندگی یا تصمیم گیری برای خوردن ناهار مناسب است.
اما سیستم ۲ نیاز به توجه و تمرکز داره و برای حل مسائل پیچیده و تصمیم گیری های مهم تر مناسب تره.
مشکل اینجا است که سیستم ۱ اغلب در تصمیم گیری های مهم هم دخالت می کنه و منجر به اشتباهات میشه.
مثال:
شما ممکنه به جای بررسی دقیق مشخصات دو ماشین قبل از خرید فقط به ظاهر و قیمت آنها توجه کنید و با اعتماد به احساسات خود تصمیم به خرید بگیرید.
تله های فکری: دشمن تصمیم گیری های درست
کانمن به علاوه به تله های فکری هم اشاره کرده که باعث می شوند تصمیمات غلط بگیریم:
- اثرات قاب بندی: همان موضوع با دو زبانی مختلف ارائه میشه و ما بدون تفکر مستقل بر اساس آن تصمیم می گیریم. مثلا اگر به شما گفته شود "90% مردم از این دارو ناخوش نشده اند " احتمالا از استفاده از آن ترس داشته باشید. اما اگر به شما گفته شود "10% مردم با استفاده از این دارو ناخوش شده اند " احتمالا احساس بهتر به شما دست می دهد و بدون فکر دیدن عوارض آن دارو را استفاده می کنید.
- تایید تعصب: ما تنها اطلاعاتی را می پذیریم که با افکار و اعتقادات ما مطابقت دارد و اطلاعات مخالف را رد می کنیم. مثلا اگر شما طرفدار یک احزاب سیاسی باشید احتمالا تمایل به پذیرفتن اطلاعات مثبت در مورد آن احزب و رد کردن اطلاعات منفی دارید.
- خطای فراوانی: ما به آن چیزی که بیشتر می بینیم یا می شناسیم احتمال بیشتر می دهیم. مثلا اگر در اخبار خبر از یک نوع حادثه بیشتر شنیدیم احتمالا فکر می کنیم که این حادثه به طور معمول بیشتر رخ می دهد.
از تله ها دوری کنید: ذهنتان را آموزش دهید!
خبر خوب این است که با آگاهی از این تله ها می توانیم از آنها دوری کنیم.
چه کار کنیم؟
- تلاش برای تفکر منطقی و آگاه باشید
- از اعتبار و منبع اطلاعات مطمئن شوید
- در تصمیم گیری مهم با چند نفر مشورت کنید
- به احساسات خود توجه کنید و از آنها به عنوان هشدار استفاده کنید
تمرین کنید ذهنتان را بهتر کنید
- مانند هر مهارت دیگری قدرت ذهن نیز نیاز به تمرین دارد.
- از کتاب ها و منابع مطالعاتی در زمینه روانشناسی و فلسفه استفاده کنید.
- بازی های ذهنی مانند شطرنج و سودوکو را انجام دهید.
- با حل مسائل چالش برانگیز توانایی تفکر آهسته را تقویت کنید.
یادگیری از کانمن : نکاتی برای زندگی بهتر
- به اعتماد به خود بیش از حد توجه نکنید
- از تعصبات خود آگاه باشید
- ذهنتان را به چالش بکشید
- در تصمیم گیری مهم وقت بگذارید و منطقی عمل کنید
- به احساسات خود به عنوان هشدار توجه کنید
نکات مهم در مورد سیستم ۱ و ۲
| ویژگی | سیستم ۱ | سیستم ۲ |
|---|---|---|
| سرعت | سریع | آهسته |
| توجه | اتوماتیک | نیاز به توجه و تمرکز |
| نوع عملیات | غریزی و ناخودآگاه | منطقی و آگاهانه |
| توجه به اطلاعات | مطمئن نمی شود | به اطلاعات متکی است |
جمع بندی
دنیل کانمن با تحقیقاتش به ما کمک کرده است تا ذهن خود را بهتر بشناسیم و به کمک آن تصمیمات بهتری بگیریم.
با آگاهی از تله های فکری و تقویت توانایی تفکر منطقی می توانیم از خطا و اشتباه دوری کنیم و زندگی بهتر و موفقانه تری داشته باشیم.
پرسش و پاسخ
1. مهمترین تله های فکری که کانمن به آن اشاره کرده است کدام است؟
مهم ترین تله های فکری که کانمن به آن اشاره کرده است عبارتند از: اثرات قاب بندی تایید تعصب و خطای فراوانی.
2. چگونه می توانیم قدرت ذهن خود را تقویت کنیم؟
با تمرین مداوم مطالعه و حل مسائل چالش برانگیز می توانیم قدرت ذهن خود را تقویت کنیم.
3. چه نکات مهمی را از دنیل کانمن یاد گرفتیم؟
از مهمترین نکات که از دنیل کانمن یاد گرفتیم این است که به احساسات خود توجه کنیم و در تصمیم گیری مهم منطقی عمل کنیم.