آیا پوستتان دچار خارش قرمزی و التهاب شده است؟ این علائم می تواند نشانه ای از درماتیت تماسی باشد یک واکنش پوستی شایع که در اثر تماس با مواد محرک یا آلرژی زا ایجاد می شود. در این محتوا به بررسی دقیق این عارضه انواع علائم علل روش های درمان و پیشگیری از آن می پردازیم تا به شما کمک کنیم پوستی سالم و بدون التهاب داشته باشید. با شناخت درماتیت تماسی می توانید از بروز آن پیشگیری کرده و در صورت ابتلا به دنبال درمان مناسب باشید.

آشنایی با درماتیت تماسی (Contact Dermatitis)

درماتیت تماسی چیست؟

درماتیت تماسی یک نوع التهاب پوستی است که در اثر تماس مستقیم پوست با یک ماده تحریک کننده یا آلرژی زا ایجاد می شود. این عارضه می تواند باعث خارش قرمزی خشکی پوسته پوسته شدن و حتی تاول زدن پوست شود. درماتیت تماسی مسری نیست و معمولاً با اجتناب از ماده ای که باعث تحریک شده بهبود می یابد.

انواع مختلف درماتیت تماسی

درماتیت تماسی به طور کلی به سه نوع اصلی تقسیم می شود:

درماتیت تماسی تحریکی

این نوع درماتیت زمانی رخ می دهد که پوست با یک ماده تحریک کننده مانند صابون های قوی مواد شوینده سفیدکننده ها حلال ها یا حتی آب زیاد تماس پیدا کند. این مواد به لایه محافظ پوست آسیب رسانده و باعث التهاب می شوند. درماتیت تماسی تحریکی شایع ترین نوع این بیماری است.

درماتیت تماسی آلرژیک

درماتیت تماسی آلرژیک زمانی اتفاق می افتد که پوست با ماده ای که به آن حساسیت دارید (آلرژن) تماس پیدا کند. این مواد می توانند شامل نیکل (در جواهرات) لاتکس (در دستکش ها) عطرها مواد آرایشی برخی گیاهان (مانند پیچک سمی) و داروها باشند. واکنش آلرژیک معمولاً 48 تا 96 ساعت پس از تماس با آلرژن ظاهر می شود.

کهیر تماسی

کهیر تماسی یک واکنش آلرژیک فوری است که در عرض چند دقیقه پس از تماس با یک ماده خاص ایجاد می شود. این نوع درماتیت با قرمزی تورم و خارش شدید همراه است و معمولاً خودبه خود طی چند ساعت از بین می رود. مواد رایج ایجاد کننده کهیر تماسی شامل غذاها داروها و نیش حشرات هستند.

علائم درماتیت تماسی

علائم درماتیت تماسی بسته به نوع و شدت واکنش متفاوت است اما به طور کلی شامل موارد زیر می شود:

• خارش
• قرمزی
• خشکی و پوسته پوسته شدن
• تورم
• تاول های کوچک و آبدار
• ترک خوردن پوست

علائم درماتیت تماسی آلرژیک

علائم درماتیت تماسی آلرژیک ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• بثورات پوستی خارش دار
• تورم
• قرمزی
• تاول های کوچک
• پوسته پوسته شدن

این علائم معمولاً در ناحیه ای که با آلرژن تماس داشته ظاهر می شوند اما ممکن است به سایر قسمت های بدن نیز گسترش یابند.

علت درماتیت تماسی

علت اصلی درماتیت تماسی تماس پوست با یک ماده تحریک کننده یا آلرژی زا است. مواد تحریک کننده به طور مستقیم به پوست آسیب می رسانند در حالی که آلرژن ها باعث ایجاد یک واکنش ایمنی در بدن می شوند که منجر به التهاب پوست می شود. عوامل دیگری مانند ژنتیک سن و سابقه اگزما نیز می توانند خطر ابتلا به درماتیت تماسی را افزایش دهند.

عوارض درماتیت تماسی

درماتیت تماسی معمولاً یک بیماری جدی نیست اما می تواند باعث ناراحتی و اختلال در فعالیت های روزمره شود. خاراندن پوست می تواند منجر به عفونت های باکتریایی شود. در موارد نادر درماتیت تماسی می تواند باعث ایجاد اسکار یا تغییر رنگ پوست شود. همچنین واکنش های آلرژیک شدید می توانند منجر به آنافیلاکسی شوند که یک وضعیت تهدیدکننده زندگی است و نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد.

تفاوت درماتیت تماسی و اگزما

درماتیت تماسی و اگزما هر دو بیماری های پوستی التهابی هستند که علائم مشابهی دارند اما تفاوت های کلیدی بین آن ها وجود دارد. اگزما یک بیماری مزمن است که اغلب به صورت ارثی منتقل می شود و می تواند ناشی از عوامل مختلفی مانند ژنتیک آلرژی ها و استرس باشد. در حالی که درماتیت تماسی ناشی از تماس مستقیم با یک ماده تحریک کننده یا آلرژی زا است و معمولاً با اجتناب از آن ماده بهبود می یابد. به عبارت دیگر درماتیت تماسی یک نوع اگزما است که علت مشخصی دارد.

روش های درمان درماتیت تماسی

هدف اصلی درمان درماتیت تماسی کاهش التهاب و خارش و تسریع روند بهبودی پوست است. روش های درمانی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• اجتناب از ماده محرک یا آلرژی زا: این مهم ترین قدم در درمان درماتیت تماسی است.
• استفاده از کرم ها و پمادهای موضعی: کورتیکواستروئیدهای موضعی می توانند به کاهش التهاب و خارش کمک کنند. مرطوب کننده ها نیز برای حفظ رطوبت پوست و جلوگیری از خشکی آن مفید هستند.
• داروهای خوراکی: در موارد شدید پزشک ممکن است داروهای خوراکی مانند آنتی هیستامین ها (برای کاهش خارش) یا کورتیکواستروئیدها (برای کاهش التهاب) تجویز کند.
• کمپرس سرد: قرار دادن کمپرس سرد روی ناحیه آسیب دیده می تواند به کاهش خارش و التهاب کمک کند.

پیشگیری از درماتیت تماسی

بهترین راه برای پیشگیری از درماتیت تماسی اجتناب از تماس با مواد تحریک کننده یا آلرژی زا است. نکات زیر می توانند به شما در این زمینه کمک کنند:

• از صابون ها و مواد شوینده ملایم و بدون عطر استفاده کنید.
• هنگام کار با مواد شیمیایی یا شوینده ها از دستکش استفاده کنید.
• لباس های گشاد و نخی بپوشید.
• از استفاده از عطرها و لوسیون های معطر خودداری کنید.
• برچسب مواد غذایی و محصولات را به دقت مطالعه کنید تا از وجود مواد آلرژی زا در آن ها مطلع شوید.
• پوست خود را به طور مرتب با مرطوب کننده آبرسانی کنید.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه نمایید

در صورت مشاهده علائم زیر حتماً به پزشک مراجعه کنید:

• علائم درماتیت تماسی شدید هستند و با درمان های خانگی بهبود نمی یابند.
• علائم در حال گسترش هستند.
• علائم با تب چرک یا درد همراه هستند.
• علائم در ناحیه صورت چشم ها یا اندام تناسلی ظاهر شده اند.
• علت درماتیت تماسی مشخص نیست.

چه عواملی باعث بروز درماتیت تماسی می شوند؟

تماس با مواد تحریک کننده مانند صابون های قوی مواد شوینده یا مواد آلرژی زا مانند نیکل لاتکس عطرها و برخی گیاهان می تواند باعث بروز این بیماری شود.

آیا درماتیت تماسی واگیردار است؟

خیر درماتیت تماسی یک بیماری واگیردار نیست و از فردی به فرد دیگر منتقل نمی شود.

چگونه می توان درماتیت تماسی را در خانه درمان کرد؟

اجتناب از ماده محرک استفاده از کمپرس سرد مرطوب نگه داشتن پوست و استفاده از کرم های موضعی ضد خارش می تواند به درمان خانگی کمک کند.

بهترین پماد برای درمان درماتیت تماسی چیست؟

پمادهای کورتیکواستروئیدی موضعی مانند هیدروکورتیزون می توانند به کاهش التهاب و خارش کمک کنند اما بهتر است با تجویز پزشک مصرف شوند.

آیا استرس می تواند باعث درماتیت تماسی شود؟

استرس به طور مستقیم باعث درماتیت تماسی نمی شود اما می تواند علائم آن را تشدید کند.

چه غذاهایی درماتیت تماسی را تشدید می کنند؟

برخی افراد ممکن است به غذاهای خاصی حساسیت داشته باشند که علائم درماتیت تماسی را تشدید کند. شناسایی این غذاها و اجتناب از آن ها می تواند مفید باشد.

آیا درماتیت تماسی درمان قطعی دارد؟

درماتیت تماسی درمان قطعی ندارد اما با اجتناب از ماده محرک و درمان مناسب می توان علائم آن را کنترل کرد.

درماتیت تماسی چه مدت طول می کشد؟

مدت زمان درماتیت تماسی بسته به نوع و شدت واکنش و همچنین اجتناب از ماده محرک متفاوت است اما معمولاً چند روز تا چند هفته طول می کشد.

آیا درماتیت تماسی باعث خارش شدید می شود؟

بله خارش یکی از شایع ترین و آزاردهنده ترین علائم درماتیت تماسی است.

چه تست هایی برای تشخیص درماتیت تماسی وجود دارد؟

تست پچ (Patch test) یک روش رایج برای تشخیص آلرژن های ایجاد کننده درماتیت تماسی است. در این تست مواد مختلف روی پوست قرار داده می شوند تا واکنش آلرژیک بررسی شود.