نکات مهم برای استفاده از پستانک

آرام کردن نوزادی که بی قرار است یکی از بزرگترین چالش های والدین جدید است. نوزادان به طور غریزی نیاز به مکیدن دارند حرکتی که نه تنها برای تغذیه ضروری است بلکه منبع اصلی آرامش آن ها محسوب می شود. زمانی که شیردهی یا شیشه شیر پاسخگوی این نیاز مکیدن برای آرامش نیست بسیاری از والدین به پستانک روی می آورند. این وسیله کوچک می تواند در لحظات بی قراری خواب یا حتی در شرایط استرس زا مانند واکسیناسیون یا پرواز به آرام کردن کودک کمک کند. اما استفاده از پستانک سوالات و نگرانی های زیادی را برای والدین ایجاد می کند.

پستانک چیست

پستانک وسیله ای است که از مواد نرم مانند سیلیکون یا لاتکس ساخته شده و برای ارضای نیاز طبیعی نوزاد به مکیدن طراحی شده است. این وسیله شامل یک نوک برای مکیدن یک محافظ برای جلوگیری از بلعیده شدن و یک حلقه یا دسته برای نگهداری است.

هدف اصلی پستانک فراهم کردن یک منبع آرامش بخش برای نوزاد از طریق عمل مکیدن غیرتغذیه ای است. این وسیله در اندازه ها و شکل های مختلفی تولید می شود تا متناسب با سن و ترجیحات مختلف نوزادان باشد.

چه زمانی پستانک را معرفی کنیم

زمان مناسب برای معرفی پستانک به نوزاد به نحوه تغذیه او بستگی دارد. اگر نوزاد با شیشه شیر تغذیه می شود می توان پستانک را از همان ابتدا معرفی کرد زیرا نحوه مکیدن شیشه و پستانک شباهت بیشتری دارد.

اما اگر نوزاد با شیر مادر تغذیه می شود توصیه می شود برای معرفی پستانک تا زمانی که شیردهی به خوبی تثبیت شده و نوزاد در سینه گیری مهارت یافته است صبر کنید. این دوره معمولاً بین دو تا هشت هفته پس از تولد است تا از بروز گیجی نوک پستان و اختلال در شیردهی جلوگیری شود.

انتخاب پستانک

انتخاب پستانک مناسب برای نوزاد می تواند کمی آزمون و خطا باشد زیرا هر نوزادی ممکن است شکل یا جنس خاصی را ترجیح دهد. با این حال رعایت چند نکته ایمنی و بهداشتی در انتخاب پستانک اهمیت دارد.

پستانک باید یک تکه باشد تا خطر جدا شدن قطعات و خفگی از بین برود. محافظ پستانک باید به اندازه کافی بزرگ (بیش از ۳ سانتی متر) باشد تا نوزاد نتواند کل پستانک را در دهان خود فرو کند و باید دارای سوراخ های تهویه باشد تا هوا در اطراف دهان جریان یابد و از ایجاد بثورات پوستی جلوگیری شود.

انواع پستانک نوزاد

پستانک ها از نظر جنس معمولاً سیلیکونی یا لاتکسی هستند. پستانک های سیلیکونی بادوام تر و تمیز کردنشان آسان تر است در حالی که لاتکس نرم تر و انعطاف پذیرتر است اما ممکن است برای برخی نوزادان حساسیت زا باشد و زودتر فرسوده می شود.

از نظر شکل نوک پستانک ها به انواع گرد (شبیه نوک سینه مادر) و ارتودنسی (صاف تر در یک طرف و گرد در طرف دیگر) تقسیم می شوند. پستانک های ارتودنسی ادعا می کنند که برای رشد فک و دندان بهتر هستند اما شواهد قطعی مبنی بر برتری مطلق یک شکل بر دیگری وجود ندارد و انتخاب بیشتر به ترجیح نوزاد بستگی دارد.

مزایای استفاده از پستانک

استفاده از پستانک می تواند مزایای متعددی برای نوزاد و والدین داشته باشد. یکی از مهم ترین مزایا توانایی آن در آرام کردن نوزاد و ارضای نیاز طبیعی او به مکیدن است به خصوص در زمان هایی که گرسنه نیست.

پستانک می تواند به والدین در مدیریت بی قراری های نوزاد کمک کند و لحظاتی برای استراحت یا رسیدگی به سایر امور فراهم آورد. همچنین در شرایط خاص مانند سفر با هواپیما مکیدن پستانک می تواند به تسکین فشار در گوش نوزاد کمک کند.

کاهش خطر SIDS یا سندرم مرگ ناگهانی نوزاد

تحقیقات نشان داده اند که استفاده از پستانک در زمان چرت زدن و خواب شبانه نوزاد می تواند با کاهش خطر سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) مرتبط باشد. هرچند علت دقیق این ارتباط هنوز کاملاً مشخص نیست اما توصیه می شود در زمان خواب پستانک را به نوزاد ارائه دهید.

نکته مهم این است که هرگز پستانک را با بند یا نخ به گردن نوزاد یا گهواره او وصل نکنید زیرا این کار خطر خفگی را به همراه دارد. اگر پستانک هنگام خواب از دهان نوزاد افتاد نیازی نیست آن را دوباره در دهانش بگذارید مگر اینکه بیدار شده و بی قراری کند.

زودتر خوابیدن کودک

برای بسیاری از نوزادان عمل مکیدن به خودی خود آرامش بخش است و می تواند به آن ها کمک کند تا سریع تر به خواب بروند. این به ویژه برای نوزادانی که نیاز قوی به مکیدن دارند و ممکن است برای به خواب رفتن به سینه یا شیشه نیاز داشته باشند مفید است.

ارائه پستانک در زمان خواب می تواند جایگزینی برای مکیدن سینه یا شیشه در نظر گرفته شود و به نوزاد کمک کند تا بدون نیاز به تکان دادن یا تغذیه به تنهایی به خواب برود. این می تواند برای والدینی که به دنبال روش هایی برای مستقل خوابیدن کودک هستند مفید باشد.

استفاده از پستانک بهتر از مکیدن انگشت شست است

نوزادان نیاز غریزی به مکیدن دارند و اگر پستانک در دسترس نباشد ممکن است شروع به مکیدن انگشت شست یا سایر انگشتان خود کنند. ترک عادت مکیدن انگشت شست در سنین بالاتر بسیار دشوارتر از ترک عادت پستانک است.

بنابراین از این منظر ارائه پستانک می تواند گزینه بهتری باشد زیرا والدین کنترل بیشتری بر زمان و نحوه استفاده از آن دارند و می توانند در زمان مناسب تری اقدام به گرفتن آن از کودک کنند تا از مشکلات احتمالی در آینده جلوگیری شود.

آرام کردن بی قراری های نوزاد

پستانک ابزاری موثر برای آرام کردن نوزادان بی قرار است. عمل مکیدن باعث ترشح اندورفین می شود که اثر آرام بخش دارد. این می تواند در موقعیت هایی که نوزاد گرسنه نیست اما نیاز به آرامش دارد بسیار مفید باشد.

استفاده از پستانک می تواند در کاهش گریه و بهانه گیری نوزاد کمک کند و به والدین اجازه دهد تا در آرامش بیشتری به سایر نیازهای کودک یا امور خود بپردازند. این یک راهکار موقت و کمکی برای مدیریت لحظات دشوار است.

مضرات پستانک

همانطور که استفاده از پستانک مزایایی دارد می تواند معایبی نیز به همراه داشته باشد به خصوص اگر استفاده از آن طولانی مدت یا نادرست باشد. والدین باید از این خطرات آگاه باشند تا بتوانند تصمیمات آگاهانه تری در مورد استفاده از پستانک برای کودک خود بگیرند.

این مضرات شامل تاثیر بر سلامت دهان و دندان افزایش خطر برخی عفونت ها و احتمال ایجاد وابستگی در نوزاد می شود. مدیریت صحیح زمان و نحوه استفاده از پستانک می تواند به کاهش این خطرات کمک کند.

استفاده از پستانک ممکن است منجر به مشکلات دندانی طولانی مدت شود

استفاده طولانی مدت از پستانک به خصوص بعد از رویش دندان های دائمی می تواند بر رشد فک و ترتیب قرارگیری دندان ها تاثیر بگذارد. این می تواند منجر به مشکلاتی مانند اوپن بایت (بسته نشدن دندان های جلویی) یا کراس بایت شود.

خطر مشکلات دندانی با افزایش سن کودک و مدت زمان استفاده از پستانک بیشتر می شود. توصیه دندانپزشکان و متخصصان اطفال معمولاً این است که استفاده از پستانک تا حدود ۲ تا ۴ سالگی متوقف شود تا از تاثیرات منفی بر رشد دندان ها و فک پیشگیری شود.

استفاده از پستانک با عفونت گوش میانی مرتبط است

مطالعات نشان داده اند که استفاده از پستانک به ویژه پس از شش ماهگی می تواند خطر ابتلا به عفونت گوش میانی (اوتیت مدیا) را افزایش دهد. عمل مکیدن مداوم پستانک ممکن است باعث باز شدن بیش از حد لوله های استاش شود که ارتباط بین گوش میانی و پشت گلو را برقرار می کنند.

این باز بودن مداوم می تواند اجازه دهد تا باکتری ها و ویروس ها از گلو به گوش میانی راه پیدا کرده و باعث عفونت شوند. به همین دلیل توصیه می شود در صورت ابتلای مکرر کودک به عفونت گوش استفاده از پستانک محدود یا قطع شود.

استفاده زیاد از پستانک ممکن است موجب وابستگی شدید نوزاد شود

نوزادان به دلیل حس آرامش بخشی که از مکیدن پستانک می گیرند ممکن است به آن وابسته شوند. این وابستگی می تواند به این معنی باشد که نوزاد برای آرام شدن خوابیدن یا حتی مقابله با بی حوصلگی به طور مداوم به پستانک نیاز دارد.

وابستگی شدید می تواند ترک پستانک را در آینده دشوار کند و منجر به بی قراری و ناراحتی کودک در زمان هایی شود که پستانک در دسترس نیست. مدیریت زمان استفاده و محدود کردن آن به مواقع ضروری می تواند به پیشگیری از این وابستگی کمک کند.

گیجی نوک پستان

گیجی نوک پستان زمانی اتفاق می افتد که نوزادی که با شیر مادر تغذیه می شود به دلیل تفاوت در مکانیسم مکیدن سینه و پستانک (یا شیشه شیر) دچار مشکل در گرفتن صحیح سینه مادر می شود. مکیدن سینه مادر نیاز به تکنیک و تلاش بیشتری نسبت به مکیدن پستانک دارد.

اگر پستانک قبل از اینکه نوزاد در شیردهی کاملاً مهارت پیدا کند معرفی شود ممکن است نوزاد به دلیل سهولت بیشتر پستانک را به سینه ترجیح دهد یا در مکیدن سینه دچار مشکل شود. به همین دلیل توصیه می شود برای معرفی پستانک تا تثبیت کامل شیردهی صبر شود.

اختلال در شیردهی

اختلال در شیردهی می تواند نتیجه گیجی نوک پستان باشد. اگر نوزاد نتواند سینه مادر را به درستی بگیرد یا شیر را به طور موثر استخراج کند ممکن است شیردهی با مشکل مواجه شود. این می تواند منجر به کاهش وزن نوزاد یا کاهش تولید شیر در مادر شود.

معرفی زودهنگام پستانک به خصوص در چند هفته اول پس از تولد که هم مادر و هم نوزاد در حال یادگیری فرآیند شیردهی هستند می تواند خطر این اختلالات را افزایش دهد. اولویت قرار دادن شیردهی و اطمینان از تثبیت آن قبل از استفاده از پستانک حیاتی است.

تأخیر در تکلم

برخی متخصصان معتقدند استفاده طولانی مدت و مداوم از پستانک در سنینی که کودک شروع به یادگیری صحبت کردن می کند ممکن است بر رشد مهارت های گفتاری او تأثیر بگذارد. پستانک می تواند مانع از حرکت طبیعی زبان و دهان شود که برای تولید صداها و کلمات لازم است.

اگر کودک به طور مداوم در حال مکیدن پستانک باشد فرصت کمتری برای تمرین صداها و واژه ها خواهد داشت. همچنین استفاده از پستانک می تواند باعث شود کودک کمتر تلاش کند تا نیازهای خود را با صدا یا کلمات بیان کند که این خود می تواند روند یادگیری زبان را کند کند.

استفاده ایمن از پستانک

اگر تصمیم به استفاده از پستانک برای کودک خود دارید رعایت نکات ایمنی و بهداشتی برای حفظ سلامت او ضروری است. انتخاب پستانک مناسب و نگهداری صحیح از آن می تواند خطرات مرتبط با استفاده از پستانک را به حداقل برساند.

این نکات شامل شستشو و استریل کردن منظم پستانک بررسی علائم فرسودگی و تعویض به موقع آن و همچنین رعایت روش صحیح ارائه پستانک به نوزاد می شود تا از حوادث ناگوار مانند خفگی جلوگیری شود.

نحوه شستن و استریل کردن پستانک

تمیز نگه داشتن پستانک برای جلوگیری از انتقال میکروب ها و پیشگیری از عفونت ها بسیار مهم است. پستانک نوزادان زیر شش ماه که سیستم ایمنی ضعیف تری دارند باید به طور مرتب استریل شود. این کار را می توان با جوشاندن پستانک در آب به مدت چند دقیقه یا استفاده از دستگاه های استریل کننده انجام داد.

پس از شش ماهگی زمانی که سیستم ایمنی کودک قوی تر می شود شستشوی پستانک با آب گرم و صابون پس از هر بار افتادن یا کثیف شدن معمولاً کافی است. از تمیز کردن پستانک با قرار دادن آن در دهان خود جداً خودداری کنید زیرا باکتری های دهان بزرگسالان می تواند برای دندان های کودک مضر باشد.

زمان تعویض پستانک نوزاد

پستانک ها به مرور زمان و با استفاده مکرر فرسوده می شوند. مواد سیلیکونی یا لاتکسی ممکن است ترک بخورند پاره شوند یا تغییر رنگ دهند. بررسی منظم پستانک برای یافتن هرگونه نشانه فرسودگی مانند ترک پارگی تغییر شکل یا چسبندگی ضروری است.

در صورت مشاهده هر یک از این علائم باید بلافاصله پستانک را تعویض کنید. قطعات پاره شده یا جدا شده پستانک می توانند خطر خفگی برای نوزاد ایجاد کنند. همچنین توصیه می شود پستانک را هر چند ماه یک بار حتی اگر ظاهراً سالم به نظر می رسد تعویض کنید.

روش صحیح پستونک دادن به نوزاد

برای دادن پستانک به نوزاد ابتدا مطمئن شوید که پستانک تمیز و مناسب سن اوست. پستانک را به آرامی به لب های نوزاد نزدیک کنید و اجازه دهید خودش آن را بگیرد. هرگز پستانک را به زور در دهان نوزاد قرار ندهید.

فقط زمانی از پستانک استفاده کنید که می دانید نوزاد گرسنه نیست و نیاز به آرامش دارد. از آویزان کردن پستانک با بند یا نخ به گردن لباس یا گهواره نوزاد خودداری کنید. از گیره های مخصوص پستانک که استاندارد و ایمن هستند استفاده کنید و مطمئن شوید که بند آن کوتاه است و خطر پیچیدن دور گردن را ندارد.

زمان گرفتن پستانک از کودک

زمان ایده آل برای گرفتن پستانک از کودک موضوعی است که نظرات متفاوتی در مورد آن وجود دارد. برخی متخصصان توصیه می کنند که این کار پس از شش ماهگی برای کاهش خطر عفونت گوش آغاز شود. برخی دیگر معتقدند بهترین زمان قبل از ۱ سالگی است تا از وابستگی شدید جلوگیری شود.

به طور کلی توصیه می شود که استفاده از پستانک تا حدود ۲ تا ۴ سالگی به طور کامل متوقف شود تا از تاثیرات منفی بر رشد دندان ها فک و احتمالا تکلم پیشگیری شود. هرچه کودک بزرگتر می شود ترک عادت پستانک می تواند دشوارتر شود.

راهکارهای ترک عادت پستانک در کودک

ترک عادت پستانک نیاز به صبر و روش های ملایم دارد. تنبیه یا سرزنش کودک برای استفاده از پستانک نتیجه معکوس خواهد داشت. مهم است که این فرآیند به تدریج و با حمایت والدین انجام شود.

می توانید با محدود کردن زمان استفاده از پستانک به مواقع خاص (مانند خواب) شروع کنید و به تدریج این زمان ها را کاهش دهید. ارائه جایگزین های آرامش بخش مانند در آغوش گرفتن خواندن کتاب یا استفاده از اسباب بازی مورد علاقه می تواند کمک کننده باشد. تشویق و تحسین کودک برای هر گام موفق در ترک عادت بسیار موثر است.

دادن پستانک به نوزاد از چند ماهگی باید شروع شود؟

اگر نوزاد با شیشه تغذیه می شود می توان از ابتدا پستانک داد. اگر با شیر مادر تغذیه می شود بهتر است حداقل تا ۴-۲ هفتگی صبر کنید تا شیردهی کاملاً تثبیت شود و نوزاد در سینه گیری مهارت یابد.

دادن پستانک به نوزاد رفلاکسی درست است؟

مکیدن می تواند به آرام کردن نوزادان رفلاکسی کمک کند اما باید مطمئن شد که استفاده از پستانک باعث بلع بیش از حد هوا نشود که ممکن است رفلاکس را بدتر کند. مشورت با پزشک اطفال توصیه می شود.

نوزادم پستانک نمیگیرد چیکار کنم چجوری به بچم پستونک بدم؟

همه نوزادان پستانک را نمی پذیرند. اگر نوزاد مقاومت می کند اصرار نکنید. پستانک را به آرامی به لب هایش نزدیک کنید و اجازه دهید خودش بگیرد. امتحان کردن انواع مختلف پستانک از نظر شکل و جنس نیز ممکن است کمک کند.

آیا پستانک دادن به نوزاد هنگام خواب کار درستی است؟

بله طبق توصیه آکادمی اطفال آمریکا دادن پستانک به نوزاد هنگام چرت زدن و خواب شبانه با کاهش خطر سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) مرتبط است و کار درستی محسوب می شود.