خلاصه کتاب آسیب شناسی نظام حقوق مالکیت فکری ایران: پیشنهادات سیاستی ( نویسنده وحید بزرگی )

کتاب «آسیب شناسی نظام حقوق مالکیت فکری ایران: پیشنهادات سیاستی» اثر دکتر وحید بزرگی، یک نقشه راه کاربردی برای فهم چالش ها و ارائه راهکارهای عملی در حوزه مالکیت فکری کشورمان است. این کتاب به شما کمک می کند تا نه تنها اهمیت این موضوع را درک کنید، بلکه از پیچ وخم های سیستم فعلی سر در بیاورید و ببینید چطور می شود وضعیت را بهتر کرد.

شاید برای شما هم پیش آمده باشد که درباره ایده های نو، اختراعات یا حتی برندهای موفق صحبت کنید. پشت هر کدام از اینها، یک نظام حقوقی به اسم «مالکیت فکری» وجود دارد که از خلاقیت و نوآوری حمایت می کند. در روزگار ما که اقتصاد جهانی بر پایه دانش و فناوری می چرخد، اهمیت مالکیت فکری از هر زمانی بیشتر شده است. فکرش را بکنید، یک شرکت دانش بنیان، یک هنرمند، یا یک کارآفرین چقدر زحمت می کشد تا ایده ای را به واقعیت تبدیل کند. اگر تضمینی برای حفظ حقوق این ایده نباشد، چه اتفاقی می افتد؟ انگیزه از بین می رود، سرمایه ها فرار می کنند و خلاقیت می میرد.

دقیقاً برای همین است که کتاب دکتر وحید بزرگی، مثل یک چراغ راهنما عمل می کند. ایشان در این کتاب، نه تنها به اهمیت مالکیت فکری می پردازد، بلکه با نگاهی تیزبینانه، گره های کور و نقاط ضعف نظام حقوق مالکیت فکری در ایران را شناسایی می کند. این کتاب فقط یک نظریه پردازی خشک و خالی نیست؛ بلکه با تجزیه و تحلیل دقیق، پیشنهادهای عملی و کاربردی برای سیاست گذاران، پژوهشگران، دانشجویان و حتی صاحبان کسب وکارها ارائه می دهد. پس اگر می خواهید بدانید چطور می شود از دارایی های فکری در ایران بهتر حمایت کرد و اقتصاد دانش بنیان را تقویت کرد، این مقاله که خلاصه ای از این کتاب ارزشمند است، برای شماست.

دکتر وحید بزرگی، نگاهی به خالق ایده

قبل از اینکه وارد جزئیات کتاب بشویم، بد نیست کمی با خود نویسنده آشنا شویم. دکتر وحید بزرگی، یکی از متخصصان برجسته در حوزه حقوق و اقتصاد در ایران است. ایشان با سوابق علمی و پژوهشی درخشان، در حوزه های تجارت بین الملل، اقتصاد و به طور خاص مالکیت فکری، سال هاست که فعالیت می کند. وقتی می خواهیم درباره یک موضوع تخصصی مثل آسیب شناسی نظام حقوق مالکیت فکری ایران صحبت کنیم، کسی که خودش اهل فن باشد و عمق ماجرا را بداند، حرفش بیشتر به دل می نشیند. دکتر بزرگی با تسلطی که به مباحث حقوقی، اقتصادی و تجاری دارد، توانسته این کتاب را با رویکردی چندبعدی و کاربردی بنویسد. این یعنی هر چیزی که در کتاب می خوانید، حاصل سال ها تجربه، مطالعه و تحقیق است. در واقع، این تخصص نویسنده باعث می شود که خواننده با اطمینان بیشتری به تحلیل ها و پیشنهادات سیاستی که در کتاب مطرح شده، اعتماد کند.

چرا اصلا مالکیت فکری مهم است؟ یک پایه اساسی برای فهم کتاب

شاید از خودتان بپرسید، اصلاً این مالکیت فکری چیست که اینقدر درباره اش صحبت می کنیم؟ خیلی ساده بگم، مالکیت فکری یعنی حق و حقوقی که به خالق یک ایده، یک اختراع، یک اثر هنری، یا حتی یک برند تجاری تعلق می گیرد. مثل مالکیت خونه یا ماشین شما، با این تفاوت که اینجا دارایی شما یک چیز مادی نیست، بلکه یک فکر یا خلاقیت است. حالا چرا این موضوع اینقدر مهمه؟

نقش مالکیت فکری در توسعه و پیشرفت

ببینید، دنیای امروز رو اقتصاد دانش بنیان جلو می بره. یعنی هر چی ایده های جدیدتر و نوآوری های بیشتری داشته باشیم، از بقیه جلوتریم. حقوق مالکیت فکری مثل یک اهرم عمل می کنه؛ به افرادی که خلاقیت به خرج می دن، انگیزه می ده که وقت و هزینه بگذارن و ایده هایشون رو عملی کنن. اگه کسی بتونه به راحتی ایده شما رو بدزده و ازش پول دربیاره، شما دیگه تلاشی برای خلاقیت نمی کنید، درسته؟ پس حمایت از مالکیت فکری، به معنی حمایت از:

• خلاقیت و نوآوری: وقتی می دونی از ایده ات حمایت میشه، با خیال راحت تری روش کار می کنی.
• جذب سرمایه و فناوری: سرمایه گذارهای خارجی، وقتی می بینن قوانین محکم برای حمایت از دارایی های فکری وجود داره، با اطمینان بیشتری وارد ایران می شن و تکنولوژی های جدید رو میارن.
• رقابت پذیری: شرکت ها وقتی می تونن برند و محصولاتشون رو ثبت و ازش محافظت کنن، با خیال راحت تر توی بازار رقابت می کنن.

پیامدهای عدم حمایت مؤثر: فرار مغزها و سرمایه ها

اما اگه این حمایت نباشه چی میشه؟ اینجا دقیقاً اونجاییه که پای آسیب شناسی به میان میاد. اگه نظام حقوق مالکیت فکری ضعیف باشه، مشکلات زیادی ایجاد میشه:

• فرار مغزها: جوان های خلاق و مخترع ما، وقتی می بینن ایده هاشون اینجا ارزش نداره یا به راحتی کپی میشه، دنبال جایی می گردن که ازشون حمایت بشه.
• فرار سرمایه ها: شرکت ها و سرمایه گذارها، پولشون رو جایی میبرن که مطمئن باشن از دارایی های فکریشون محافظت میشه.
• کاهش نوآوری: وقتی انگیزه نباشه، دیگه کسی فکر جدید نمی کنه یا تلاش برای ساخت محصول تازه نمی کنه. بازار پر میشه از کالاهای کپی و بی کیفیت.

دکتر بزرگی در کتابش، همین موضوعات رو ریشه یابی می کنه و نشون میده که چطور ضعف در این حوزه، می تونه اقتصاد کشور رو کند کنه. ایشون حتی به دیدگاه های مختلفی که در مورد حمایت از مالکیت فکری وجود داره هم اشاره می کنه؛ مثلاً بعضی ها فکر می کنن حمایت زیاد، دسترسی به دانش رو کم می کنه، اما واقعیت اینه که حمایت درست، راه رو برای تولید دانش بیشتر و توزیع عادلانه تر هم باز می کنه.

سفری در فصل های کتاب: ساختار و محتوای اصلی

کتاب دکتر وحید بزرگی، یک ساختار منطقی و حساب شده داره که خواننده رو قدم به قدم با موضوع آشنا می کنه و بعد وارد بخش های تحلیلی و پیشنهادی میشه. این کتاب از چند فصل اصلی تشکیل شده که هر کدومش روی یک جنبه خاص از نظام حقوق مالکیت فکری ایران تمرکز داره:

فصل اول: مالکیت فکری و موتور محرک توسعه

این فصل مثل یک مقدمه عمیق عمل می کنه. نویسنده در اینجا، ارتباط ناگسستنی بین حقوق مالکیت فکری و موتورهای اصلی توسعه اقتصادی مثل تجارت، نوآوری و انتقال فناوری رو توضیح می ده. اینجا شالوده تجربی آسیب شناسی ریخته میشه. یعنی می فهمیم که چرا اصلاً باید به این موضوع بپردازیم و نبود یک نظام قوی در این زمینه، چطور می تونه روی جنبه های مختلف زندگی ما تاثیر بذاره. در واقع، این فصل نشون می ده که مالکیت فکری فقط یه بحث حقوقی خشک نیست، بلکه یک عامل حیاتی برای رشد و پیشرفت یک کشوره.

فصل دوم: استانداردهای جهانی و جای پای ایران

دنیا یک دهکده جهانی شده و ایران هم نمی تونه از استانداردهای بین المللی بی خبر باشه. در این فصل، دکتر بزرگی به بررسی استانداردهای متداول بین المللی برای حمایت از حقوق مالکیت فکری می پردازه، مخصوصاً با تأکید بر استانداردهای سازمان جهانی تجارت (WTO) و موافقت نامه تریپس (TRIPS). این بخش نشون می ده که کشورهای دنیا چطور با این قضیه برخورد می کنن و ایران برای اینکه بتونه در صحنه بین المللی حرفی برای گفتن داشته باشه و جذب سرمایه و فناوری کنه، باید چقدر خودش رو به این استانداردها نزدیک کنه.

فصل سوم: درس هایی از شرق تا غرب: مطالعه موردی کشورها

همیشه خوبه که از تجربه دیگران درس بگیریم. این فصل، به بررسی مدل ها و تجربیات کشورهای منتخب در زمینه مالکیت فکری می پردازه. مثلاً تجربه هند که هم نقاط قوت داره و هم نقاط ضعفی که می تونه برای ما آموزنده باشه. نویسنده با تحلیل این نمونه ها، سعی می کنه نشون بده که چطور کشورهای مختلف، چالش های خودشون رو در این زمینه حل کردن و ما چطور می تونیم این درس ها رو با شرایط خاص ایران تطبیق بدیم. اینجا دیگه بحث فقط تئوری نیست، بلکه پای نمونه های واقعی و کاربردی به میان میاد.

فصل چهارم: آسیب شناسی عمیق نظام مالکیت فکری ایران: چالش ها از ریشه

این فصل، قلب تپنده کتابه و جاییه که دکتر بزرگی به سراغ ریشه های مشکلات می ره. اینجا ایشون نظام حقوق مالکیت فکری ایران رو از جنبه های مختلف کالبدشکافی می کنه و به طور دقیق، آسیب ها و ضعف ها رو نشون می ده. این مهمترین بخش تحلیلی کتابه که توی بخش بعدی مقاله، حسابی بهش می پردازیم.

جمع بندی: راهکارهای عملی و پیشنهادات سیاستی

کتاب فقط به گفتن مشکلات بسنده نمی کنه. بعد از این همه تحلیل و بررسی، دکتر بزرگی در بخش جمع بندی، پیشنهادهای اصلاحی و سیاستی خیلی عملی و کارآمدی رو برای بهبود وضعیت مالکیت فکری در ایران ارائه می ده. این راهکارها، هم برای کسانی که توی مجلس نشستن و قانون می نویسن مفیده، هم برای اونایی که توی دادگاه قضاوت می کنن، و هم برای هرکسی که دلش می خواد نوآوری و خلاقیت توی این کشور رشد کنه. این بخش، در واقع نقشه راهی برای آینده است.

واکاوی فصل چهارم: آسیب های پنهان و آشکار مالکیت فکری در ایران

همونطور که گفتم، فصل چهارم کتاب دکتر وحید بزرگی، هسته اصلی بحث آسیب شناسی نظام حقوق مالکیت فکری ایران هست. اینجا نویسنده با دقت و ظرافت، به لایه های پنهان و آشکار مشکلات اشاره می کنه. در واقع، ایشون این آسیب ها رو از دو بعد اصلی بررسی می کنه: یکی حقوقی و تقنینی و دیگری نهادی و اجرایی. بیایید با هم ببینیم این آسیب ها چی هستن.

موانع قانونی و حقوقی: خلاءها و ابهامات

اولین قدم برای حمایت از هر چیزی، داشتن یک قانون درست و حسابی و به روزه. دکتر بزرگی نشون می ده که در نظام حقوق مالکیت فکری ایران، ما هنوز هم با مشکلات اساسی در این زمینه روبرو هستیم:

1. خلاءهای قانونی: در بعضی از حوزه ها، اصلاً قانون مشخصی وجود نداره یا قوانین اونقدر قدیمی هستن که دیگه به درد دنیای امروز نمی خورن. مثلاً در مورد حق نشر در ایران، یا طرح های صنعتی، هنوز به اون بلوغ قانونی که باید، نرسیدیم. این یعنی تکلیف خیلی از دارایی های فکری مشخص نیست.
2. ابهامات و تعارضات: حتی اگه قانون هم داشته باشیم، گاهی وقتا اینقدر ابهام داره یا با قوانین دیگه تعارض پیدا می کنه که عملاً اجرای اون رو سخت می کنه. یک مثال ساده اش همین پرونده های مربوط به کپی رایت نرم افزارها یا آثار هنریه که در دادگاه ها با چالش های زیادی روبرو می شن. این وضعیت، حسابی دست و پای فعالان حوزه خلاقیت رو می بنده.

چالش های اجرایی و نهادی: از ثبت تا قضاوت

داشتن قانون خوب یک طرف قضیه است، اجرای اون قانون طرف دیگه. اینجا هم دکتر بزرگی به مشکلات مهمی اشاره می کنه:

1. ضعف در ساختارهای مدیریتی و اجرایی: نهادهایی مثل سازمان ثبت اسناد و املاک که مسئول ثبت اختراع و علامت تجاری هستن، یا قوه قضائیه که باید به دعاوی رسیدگی کنه، گاهی با کمبود امکانات، نیروی انسانی متخصص و رویه های کارآمد روبرو هستن. این یعنی ممکنه ثبت یک اختراع کلی طول بکشه یا رسیدگی به یک پرونده نقض حقوق، سال ها در دادگاه معطل بمونه.
2. عدم هماهنگی بین نهادها: موضوع مالکیت فکری، مثل یک پازل بزرگه که چند سازمان و نهاد باید کنار هم باشن تا درست کار کنه. اما گاهی اوقات، این نهادها با هم هماهنگ نیستن و هر کدوم ساز خودش رو میزنه. نتیجه اش میشه سردرگمی برای مردم و فعالان.
3. چالش های اثبات نقض و جبران خسارت: فرض کنید یک نفر از ایده شما کپی کرده. اثبات اینکه واقعاً از شما کپی کرده و نه خودش ایده رو داده، خیلی سخته. بعدش هم، تعیین مقدار خسارتی که به شما وارد شده، خودش یک دردسر بزرگه. این مسائل، باعث میشه افراد از پیگیری حقوقشون ناامید بشن.

پیامدهای نبود حمایت کافی: وقتی نوآوری پر می کشد

وقتی این آسیب ها کنار هم قرار می گیرن، نتیجه اش میشه یک وضعیت ناخوشایند برای اقتصاد و جامعه. دکتر بزرگی به صراحت به این پیامدها اشاره می کنه:

• کاهش انگیزه برای نوآوری و خلاقیت: چرا باید ساعت ها و روزها وقت بذاری، تحقیق کنی، پول خرج کنی و یک ایده نو رو عملی کنی، وقتی می دونی به راحتی ممکنه یکی دیگه از راه برسه و بدون زحمت از کار شما سوءاستفاده کنه؟ این بزرگترین ضربه ایه که به پیکر اقتصاد دانش بنیان وارد میشه.
• مانع بر سر راه جذب سرمایه گذاری خارجی و انتقال فناوری: هیچ شرکت خارجی ای حاضر نیست سرمایه اش رو بیاره توی کشوری که هیچ تضمینی برای محافظت از تکنولوژی و برندش وجود نداره. همین الان هم می بینیم که خیلی از شرکت های بزرگ دنیا، به خاطر همین دغدغه ها، حاضر نیستن توی ایران سرمایه گذاری کنن.
• افزایش موارد نقض حقوق و سرقت فکری: وقتی قوانین و اجرا ضعیف باشه، آب گل آلود میشه و ماهیگیرها هم زیاد میشن. تعداد کپی کاری ها، سرقت های ادبی و هنری، و استفاده غیرمجاز از علائم تجاری بیشتر میشه و این یعنی آشفتگی توی بازار و ضرر به اقتصاد ملی.

همانطور که دکتر بزرگی به درستی اشاره می کند، نبود یک نظام حقوق مالکیت فکری قوی و کارآمد، نه تنها مانعی بر سر راه توسعه اقتصادی و نوآوری است، بلکه می تواند به فرار سرمایه ها و نخبگان از کشور منجر شود؛ جایی که از ایده ها و خلاقیت آن ها حمایت بهتری صورت می گیرد. این جمله نشان دهنده اهمیت حیاتی موضوع برای آینده کشور است.

پیشنهادات سیاستی دکتر بزرگی: نقشه راهی برای آینده

خب، حالا که از چالش ها و آسیب ها باخبر شدیم، سوال مهم اینه: چه کاری باید کرد؟ یکی از نقاط قوت اصلی کتاب دکتر بزرگی دقیقاً همین جاست که فقط به نقد بسنده نمی کنه، بلکه یک لیست جامع و کاربردی از پیشنهادات سیاستی ارائه میده که می تونه راهگشای حل مشکلات نظام حقوق مالکیت فکری ایران باشه. بیایید به مهم ترین این پیشنهادها نگاهی بیندازیم:

اصلاح قوانین: گامی بلند به سوی آینده

اولین و شاید اساسی ترین پیشنهاد، اصلاح و به روزرسانی قوانین موجوده. قوانین ما باید با نیازهای عصر حاضر و استانداردهای جهانی همخوانی داشته باشن. این یعنی:

• تدوین قوانین جامع و مدرن برای حوزه هایی که قانون نداریم یا قوانینشون قدیمی و ناکارآمده.
• رفع ابهامات و تعارضات موجود در قوانین فعلی برای ایجاد شفافیت بیشتر.
• منطبق کردن قوانین داخلی با استانداردهای بین المللی مثل موافقت نامه تریپس، که اگر قرار باشه در آینده به سازمان جهانی تجارت بپیوندیم، حیاتی خواهد بود.

تقویت بدنه اجرایی: از آموزش تا دادگاه های تخصصی

قانون به تنهایی کافی نیست. نیاز به یک سیستم اجرایی قوی و متخصص داریم. دکتر بزرگی پیشنهاد می کنه:

• آموزش و تخصصی سازی کادر قضایی و اجرایی: قاضی ها، کارشناس ها و بقیه پرسنل باید در زمینه مالکیت فکری آموزش های تخصصی ببینن تا بتونن پرونده ها رو درست و اصولی بررسی کنن.
• ایجاد دادگاه های تخصصی مالکیت فکری: داشتن دادگاه های ویژه که فقط به همین پرونده ها رسیدگی می کنن، سرعت و دقت کار رو به شدت بالا می بره و باعث میشه احکام صادر شده، تخصصی تر و کارآمدتر باشن.
• هماهنگی بیشتر بین نهادها: باید سازوکارهایی ایجاد بشه که سازمان ثبت اسناد، قوه قضائیه، مراکز تحقیقاتی و سایر نهادهای مرتبط، مثل یک تیم با هم کار کنن.

بالا بردن سطح آگاهی: فرهنگ سازی برای احترام به فکر

مردم و کسب وکارها هم باید اهمیت حقوق مالکیت فکری رو بدونن. اگه این فرهنگ توی جامعه جا بیفته، خیلی از مشکلات حل میشه. پیشنهادهای نویسنده شامل:

• ارتقاء فرهنگ رعایت حقوق مالکیت فکری: باید از طریق رسانه ها، آموزش در مدارس و دانشگاه ها، و کمپین های آگاهی بخش، به مردم یادآوری کنیم که ایده و خلاقیت دیگران قابل احترامه و کپی برداری غیرقانونی، یک جرمه.
• آموزش تخصصی برای بخش های صنعتی و استارتاپ ها: صاحبان کسب وکارها و شرکت های دانش بنیان باید بدونن چطور از دارایی های فکریشون محافظت کنن و چطور حقوق دیگران رو رعایت کنن.

حمایت از دانش بومی و سنتی: گنجینه ای که باید پاس داشت

ایران گنجینه ای از دانش سنتی، هنرهای دستی و محصولات بومی داره که خاص خودمون هستن. دکتر بزرگی تاکید داره که باید سازوکارهای حمایتی ویژه برای این گنجینه ها تدوین بشه. مثلاً:

• ایجاد قوانین خاص برای حمایت از فرش دستباف، صنایع دستی محلی، یا حتی دانش های گیاهی و طب سنتی که فقط توی ایران وجود دارن.
• ثبت جهانی این دانش ها و محصولات برای جلوگیری از سوءاستفاده های خارجی.

حضور فعال در عرصه بین الملل: همسویی با جهان

برای اینکه بتونیم در سطح جهانی حرفی برای گفتن داشته باشیم و از منافعمون دفاع کنیم، باید فعال تر در سازمان ها و معاهدات بین المللی مالکیت فکری شرکت کنیم. این شامل:

• مذاکره و عضویت در معاهدات و کنوانسیون های بین المللی مرتبط با مالکیت فکری.
• مشارکت در نشست ها و تبادل تجربیات با کشورهای پیشرو در این زمینه.

یکی از مهم ترین راهکارها که در کتاب به آن پرداخته شده، لزوم «همگامی قوانین و رویه های داخلی با استانداردهای جهانی است، چرا که نادیده گرفتن این استانداردها، اقتصاد دانش بنیان کشور را منزوی و از ورود تکنولوژی و سرمایه خارجی محروم خواهد ساخت.» این جمله نشان می دهد که اصلاحات نباید صرفاً داخلی باشند، بلکه باید نگاهی جهانی نیز داشته باشند.

ارزش گذاری و جبران خسارت: شفافیت و عدالت

گفتیم که یکی از مشکلات اصلی، تعیین خسارت ناشی از نقض حقوقه. دکتر بزرگی پیشنهاد می کنه:

• ایجاد معیارهای شفاف و کارآمد برای ارزیابی خسارات ناشی از نقض حقوق مالکیت فکری. این یعنی قاضی و کارشناس بدونه چطور باید ارزش یک ایده یا یک برند رو حساب کنه.
• تدوین رویه های مشخص برای جبران خسارت، تا متضرر بتونه به راحتی و به سرعت حقش رو بگیره.

تشویق به ثبت: موتور محرک خلاقیت

اگه می خوایم از دارایی های فکری حمایت کنیم، باید مردم و کسب وکارها رو به ثبت اونها تشویق کنیم. این کار می تونه از طریق:

• کاهش هزینه های ثبت.
• ساده سازی فرآیندهای اداری.
• ارائه مشوق های مالیاتی یا حمایتی برای کسانی که دارایی های فکریشون رو ثبت می کنن، انجام بشه.

خلاصه، این پیشنهادها، یک بسته کامل و عملیاتی رو برای بهبود وضعیت مالکیت فکری در ایران ارائه می ده. اگر این پیشنهادات جدی گرفته بشن و در عمل پیاده بشن، می تونیم امیدوار باشیم که در آینده نزدیک، شاهد شکوفایی بیشتر نوآوری و خلاقیت در کشورمون باشیم.

حرف آخر: چرا این کتاب مهم است و آینده چه می گوید؟

به آخر خط این خلاصه رسیدیم. فکر می کنم تا الان به خوبی متوجه شده باشید که چرا کتاب «آسیب شناسی نظام حقوق مالکیت فکری ایران: پیشنهادات سیاستی» نوشته دکتر وحید بزرگی، اینقدر مهم و ارزشمنده. این کتاب فقط یک مطلب حقوقی خشک و خالی نیست؛ یک زنگ هشداره، یک تحلیل عمیق و مهم تر از همه، یک نقشه راه برای حل یکی از چالش های اساسی اقتصاد دانش بنیان در کشور ماست.

همانطور که دیدیم، مالکیت فکری دیگه یک بحث لوکس یا فرعی نیست. این موضوع، ستون فقرات اقتصاد نوین و نوآوریه. اگه می خوایم جوان های خلاق ما، کارآفرین های آینده ساز و شرکت های دانش بنیانمون، توی همین آب و خاک رشد کنن و به قول معروف بیخودی درجا نزنن، باید از ایده ها و زحمت هاشون حمایت کنیم. بدون این حمایت، نه تنها انگیزه ای برای تولید فکر و محصول جدید باقی نمی مونه، بلکه سرمایه ها و نخبگان هم به جاهایی کوچ می کنن که امنیت بیشتری برای دارایی های فکریشون وجود داره. این خودش می تونه به ضرر اقتصاد دانش بنیان و در نهایت، به ضرر همه ما تموم بشه.

دکتر بزرگی با این کتاب، نه تنها مشکلات رو جلوی چشممون گذاشته، بلکه با پیشنهادات سیاستی عملی و قابل اجرا، راه رو هم بهمون نشون داده. این پیشنهادات، از اصلاح قوانین گرفته تا تقویت نهادهای اجرایی و فرهنگ سازی عمومی، همه با هدف ایجاد یک اکوسیستم سالم و پویا برای خلاقیت و نوآوری طراحی شدن.

به قول معروف، «هر کمالی را زوالی است، مگر آنکه قدرش بدانی و پاسش داری». برای پاسداری از خلاقیت و نوآوری در ایران، باید قدر این حقوق را بدانیم و برای اجرای صحیح آن همت کنیم. این کتاب، گامی مهم در این راستاست.

حرف آخر اینکه، مطالعه این کتاب، برای هر کسی که دغدغه پیشرفت ایران رو داره، از دانشجو و استاد گرفته تا فعال اقتصادی و سیاست گذار، ضروریه. با همت و توجه به این پیشنهادهاست که می تونیم امید داشته باشیم، آینده ای پر از نوآوری، تولید و شکوفایی داشته باشیم؛ آینده ای که در آن، ایده ها و خلاقیت ها، جایگاه واقعی خودشان را پیدا کنند.