مهریه چند سکه تصویب شد؟ | صفر تا صد قوانین ۱۴۰۳
مهریه چند سکه تصویب شد؟
«مهریه چند سکه تصویب شد؟» این روزها این سوال ذهن خیلی ها را مشغول کرده، خصوصاً با این همه خبر و شایعه که درباره قانون جدید مهریه و سقف ۱۴ یا ۵ سکه شنیده می شود. اما بیایید همین اول کار خیال تان را راحت کنم: هیچ قانون جدیدی مبنی بر اینکه مهریه کلاً ۱۴ یا ۵ سکه شده، به صورت نهایی تصویب نشده است. طرح هایی در این زمینه مطرح شده، اما هنوز به قانون قطعی تبدیل نشده اند. پس، نگران نباشید، قرار نیست حق وحقوق کسی در مورد مهریه از بین برود یا زیر پا گذاشته شود. در حال حاضر، همان قانون ۱۱۰ سکه برای ضمانت اجرای حبس مهریه پابرجا است و مهریه به هر میزان که تعیین شود، یک دین شرعی و قانونی بر گردن مرد است.
توی فرهنگ و جامعه ما، مهریه همیشه جایگاه خاص خودش را داشته؛ هم یه جور پشتوانه برای خانم هاست، هم یه نشونه از تعهد آقایون. اما خب، با این همه خبر ضد و نقیض و شایعاتی که هر از گاهی درباره «قانون جدید مهریه» می شنویم، واقعاً آدم سردرگم میشه. هر روز یه خبری میاد: مهریه شده ۱۴ سکه، نه ۵ سکه، نه ۱۱۰ سکه… آخرش چی شد بالاخره؟
هدف اصلی این مقاله اینه که همه این ابهامات رو برطرف کنه و یه راهنمای کامل، شفاف و به روز (برای سال ۱۴۰۴) در مورد وضعیت فعلی قوانین مهریه بهتون بده. قرار نیست از اصطلاحات سخت حقوقی استفاده کنیم که متوجه نشید؛ هرچی لازم باشه رو با زبون خودمون و ساده توضیح میدیم تا دیگه ابهامی براتون نمونه. پس تا آخرش با ما باشید تا بفهمیم واقعاً چه خبره و شایعات رو از واقعیت های قانونی جدا کنیم.
مبانی قانونی مهریه در ایران (وضعیت فعلی در سال ۱۴۰۴)
قبل از اینکه بریم سراغ بحث «مهریه چند سکه تصویب شد؟»، خوبه یه نگاهی بندازیم به پایه های قانونی مهریه در کشور خودمون. اینطوری بهتر متوجه میشیم که اصلاً مهریه از کجا اومده و الان چه وضعیتی داره.
مهریه؛ حق شرعی و قانونی زن
مهریه، برعکس چیزی که بعضی ها فکر می کنن، هدیه یا شیربهای ازدواج نیست. مهریه یه حق مالیه که با جاری شدن خطبه عقد (چه دائم و چه موقت) به ذمه مرد میاد و خانم هر وقت که بخواد، می تونه اون رو مطالبه کنه. یعنی، از لحظه ای که عقد بسته میشه، زن مالک مهریه اش میشه و می تونه اون رو به اصطلاح «عندالمطالبه» درخواست بده. این یعنی مهریه یه دینه، درست مثل یه قرض، که مرد باید اون رو به زن بپردازه.
تعداد و نوع مهریه هم کاملاً توافقی بین زوجین (و معمولاً با مشورت خانواده ها) تعیین میشه و میتونه هر چیزی باشه؛ از سکه طلا و ملک و ماشین گرفته تا یه جلد کلام الله مجید یا حتی سفر حج. مهم اینه که چیزی باشه که ارزش مالی داشته باشه و قابل تملیک باشه.
سقف ۱۱۰ سکه و ضمانت اجرای کیفری (ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده)
خب، می رسیم به اصل ماجرا که خیلی ها رو گیج کرده: قضیه ۱۱۰ سکه چیه؟ ماده ۲۲ قانون حمایت خانواده یه خط قرمز برای ضمانت اجرای مهریه تعیین کرده. این ماده میگه:
«هرگاه مهریه در زمان وقوع عقد تا یکصد و ده سکه تمام بهار آزادی یا معادل آن باشد، وصول آن مشمول مقررات ماده (۲) قانون اجرای محکومیت های مالی است. چنانچه مهریه، بیشتر از این میزان باشد در خصوص مازاد، فقط ملائت زوج ملاک پرداخت است. رعایت مقررات مربوط به محاسبه مهریه به نرخ روز کماکان الزامی است.»
یعنی چی؟ یعنی اگه مهریه تا ۱۱۰ سکه باشه، مرد موظفه اون رو پرداخت کنه و اگه توانایی پرداخت نداشته باشه و اعسار (ناتوانی مالی)ش ثابت نشه، می تونه بابت اون به زندان بیفته. اما اگه مهریه بیشتر از ۱۱۰ سکه باشه (مثلاً ۲۰۰ یا ۵۰۰ سکه)، فقط تا همون ۱۱۰ سکه اول، ضمانت اجرای حبس وجود داره. برای اون مقدارِ اضافی (یعنی سکه ۱۱۱ به بعد)، زن باید تو دادگاه ثابت کنه که مرد توانایی مالی (ملائت) پرداختش رو داره. بدون اثبات این موضوع، برای مازاد بر ۱۱۰ سکه، مرد زندانی نمیشه.
اینجا یه نکته خیلی مهم هست: ۱۱۰ سکه، سقف مهریه نیست! مهریه می تونه ۱۰۰۰ سکه هم باشه. ۱۱۰ سکه فقط اون سقفیه که برای ضمانت اجرای حبس تعیین شده. اصل مهریه که زن مالکشه، سر جاش باقیه و باید پرداخت بشه، چه کم باشه چه زیاد.
نحوه محاسبه مهریه به نرخ روز
حتماً شنیده اید که می گویند مهریه به نرخ روز محاسبه می شود. بله، کاملاً درست است. طبق قوانین، مهریه بر اساس نرخ رسمی اعلام شده توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران محاسبه می شود، نه نرخ بازار آزاد. این یعنی نوسانات قیمت سکه و ارز تأثیر مستقیم روی مبلغ مهریه ای دارد که مرد باید بپردازد.
مثلاً اگر مهریه ۱۰۰ سکه باشد و قیمت هر سکه از زمان عقد تا زمان مطالبه ۱۰ برابر شده باشد، مرد باید معادل ریالی ۱۰۰ سکه به قیمت روز بانک مرکزی را پرداخت کند. این مسئله به خصوص در سال های اخیر که قیمت سکه با نوسانات زیادی همراه بوده، اهمیت بیشتری پیدا کرده و باعث شده خیلی ها در مورد نحوه پرداخت مهریه به دردسر بیفتند.
بررسی دقیق طرح های پیشنهادی قانون جدید مهریه و وضعیت تصویب آن ها
این روزها خیلی ها درباره «قانون جدید مهریه ۱۴ سکه» یا «مهریه ۵ سکه» حرف می زنند و این بحث ها باعث نگرانی های زیادی برای هم زوجین شده. اما واقعاً پشت این شایعات چه خبره و الان وضعیتشون چیه؟
طرح قانون جدید مهریه ۱۴ سکه: واقعیت یا شایعه؟
«مهریه ۱۴ سکه تصویب شد؟» این سوالی است که در محافل مختلف زیاد شنیده می شود. واقعیت این است که بله، طرحی با این مضمون مطرح شده و سر و صدا هم زیاد کرده. این طرح پیشنهاد می دهد که ضمانت اجرای کیفری مهریه (همون حبس کردن مرد) به جای ۱۱۰ سکه فعلی، به ۱۴ سکه محدود بشه. یعنی چی؟ یعنی مرد فقط تا سقف ۱۴ سکه بابت مهریه ممکنه زندانی بشه. برای مبالغ بیشتر از ۱۴ سکه، دیگه بحث زندان در کار نخواهد بود و زن باید از راه های حقوقی و مدنی (مثلاً توقیف اموال) مهریه اش رو مطالبه کنه و باید ثابت کنه مرد توانایی مالی داره.
اما پاسخ صریح: آیا قانون ۱۴ سکه تصویب شد؟ تا همین امروز، یعنی سال ۱۴۰۴، این طرح هنوز به تصویب نهایی مجلس شورای اسلامی نرسیده و تبدیل به قانون نشده است. در واقع، این طرح در مراحل بررسی در کمیسیون های مختلف قرار داره و ممکنه تغییراتی هم توش ایجاد بشه یا حتی اصلاً تصویب نشه. پس، فعلاً قانون ۱۱۰ سکه برای ضمانت اجرای حبس مهریه پابرجا است.
هدف از مطرح شدن این طرح چی بوده؟ خب، مسئولان میگن که هدفشون کاهش تعداد زندانیان مهریه است و همچنین می خوان از تعیین مهریه های خیلی سنگین و نامتعارف که بعداً دردسر ساز میشه، جلوگیری کنن. اما منتقدان هم نگرانن که با این کار، پشتوانه و حقوق مالی زن ها ضعیف بشه و به راحتی نتونن مهریه شون رو وصول کنن. در هر صورت، حتی اگه این طرح تصویب بشه، باز هم اصل مهریه که یه دین شرعی و قانونیه، سر جای خودش باقی می مونه و مرد باید اون رو بپردازه؛ فقط روش و ضمانت اجرای وصولش تغییر می کنه.
شایعه قانون جدید مهریه ۵ سکه: چی میگه؟
همزمان با بحث های ۱۴ سکه، شایعاتی هم در مورد «قانون جدید مهریه ۵ سکه» به گوش می رسد. بعضی ها فکر می کنن که مهریه کلاً به ۵ سکه محدود شده و بیشتر از اون قابل مطالبه نیست. این شایعه ها هم معمولاً از همون طرح های پیشنهادی آب می خورن که هدفشون کاهش فشار روی سیستم قضایی و جلوگیری از زندانی شدن مردان بابت مهریه های سنگینه.
پاسخ صریح: وضعیت تصویب؟ این طرح هم، دقیقاً مثل طرح ۱۴ سکه، در حد پیشنهاد و بررسی باقی مونده و تا این لحظه به قانون تبدیل نشده. یعنی اینکه بگیم مهریه کلاً شده ۵ سکه، اصلاً درست نیست. مهریه طبق توافق زوجین تعیین میشه و میتونه هر عددی باشه. بحث ۵ سکه، اگر هم قرار باشه روزی تصویب بشه، باز هم مثل ۱۴ سکه به ضمانت اجرای کیفری برمی گرده، نه اصل مهریه. پس، فعلاً این رو هم یه شایعه بدونید و بهش توجه نکنید.
سایر طرح ها و شایعات: مالیات بر مهریه
یه شایعه دیگه هم که گهگاهی مطرح میشه، بحث «مالیات بر مهریه» است. یعنی اینکه اگه مهریه زیاد باشه، باید یه درصدی از اون رو به عنوان مالیات پرداخت کرد. این موضوع هم تا الان به صورت قانون قطعی تصویب نشده. البته، بحث حق ثبت مهریه (که یه هزینه دولتی برای ثبت درخواست مطالبه مهریه است و با مالیات فرق داره) همیشه وجود داشته و یه موضوع جداست که جلوتر بهش می رسیم. ولی اینکه شما مثلاً ۱۰۰۰ سکه مهر کنید و بابتش از همون اول مالیات بدید، فعلاً در حد شایعه است و خبری از قانونش نیست.
تفاوت های کلیدی: مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه
وقتی پای مهریه میاد وسط، دو تا اصطلاح هست که خیلی به گوشمون می خوره: «عندالمطالبه» و «عندالاستطاعه». این دو تا چی می گن اصلاً؟ بیاین یه بار برای همیشه تفاوتشون رو روشن کنیم.
مهریه عندالمطالبه
اسم عندالمطالبه روشه؛ یعنی هر وقت زن خواست (مطالبه کرد)، مرد باید اون رو پرداخت کنه. این رایج ترین نوع مهریه است و حالت پیش فرض مهریه در سند ازدواج هم همینه. در مهریه عندالمطالبه:
- زن بعد از عقد، بلافاصله حق مطالبه مهریه رو داره. لازم نیست طلاق گرفته باشه یا هر اتفاق دیگه ای افتاده باشه.
- اگه مرد توانایی پرداخت یکجای مهریه رو نداشته باشه، می تونه از دادگاه درخواست اعسار و تقسیط بده.
- اگه مرد اعسار نده یا اعسارش رد بشه و مهریه رو هم نپردازه (تا سقف ۱۱۰ سکه)، ممکنه حکم جلب و حبس براش صادر بشه.
- حتی اگه زن «تمکین» نکنه (یعنی به وظایف زناشویی اش عمل نکنه)، باز هم حق مطالبه مهریه اش رو داره، فقط ممکنه نفقه بهش تعلق نگیره یا در بعضی شرایط، نتونه از حق حبس خودش استفاده کنه.
پس، مهریه عندالمطالبه یه جورایی دست زن رو برای مطالبه بازتر میذاره و بار اثبات عدم توانایی مالی رو روی دوش مرد میذاره.
مهریه عندالاستطاعه
«عندالاستطاعه» یعنی مهریه زمانی باید پرداخت بشه که مرد توانایی مالی (استطاعت) پرداخت اون رو داشته باشه. این نوع مهریه کمتر رایجه و باید موقع عقد به طور صریح توی سند ازدواج قید بشه. تفاوت اصلیش با عندالمطالبه اینه که:
- برای مطالبه مهریه عندالاستطاعه، این زن هست که باید تو دادگاه ثابت کنه شوهرش توانایی مالی پرداخت مهریه رو داره. یعنی بار اثبات عوض میشه.
- تا وقتی که توانایی مالی مرد ثابت نشه، زن نمی تونه مهریه اش رو مطالبه کنه یا حکم جلب و حبس برای مرد بگیره.
- معمولاً مهریه هایی که به صورت عندالاستطاعه تعیین میشن، جنبه حمایتی از مرد رو دارن که اگه واقعاً توان پرداخت نداشته باشه، زیر فشار قرار نگیره.
این دو تا نوع مهریه، رویه های حقوقی و دادگاهی کاملاً متفاوتی دارن. موقع عقد، حتماً به نوع مهریه ای که انتخاب می کنید دقت کنید تا بعداً دچار مشکل نشید.
تغییرات احتمالی در سند ازدواج
اگه قوانین جدیدی (مثل همون طرح ۱۴ سکه) تصویب بشن، ممکنه یه سری تغییرات هم تو سند ازدواج ایجاد بشه. مثلاً ممکنه فرمت جدیدی برای تعیین نوع مهریه (عندالمطالبه یا عندالاستطاعه) یا حتی اشاره به سقف ضمانت اجرای کیفری در نظر گرفته بشه. البته این ها همه بستگی به مصوبات آینده داره و تا وقتی چیزی قطعی نشده، همون قوانین قبلی معتبرند.
راه های قانونی مطالبه مهریه (روش های اجرایی)
وقتی یه خانم تصمیم می گیره مهریه اش رو مطالبه کنه، دو تا راه اصلی پیش روشه: یا از طریق اداره ثبت اسناد اقدام کنه، یا از طریق دادگاه خانواده. هر کدوم از این راه ها مزایا و معایب خاص خودشون رو دارن.
مطالبه مهریه از طریق اداره ثبت اسناد
این روش معمولاً اولین قدمی هست که خیلی از خانم ها برای مطالبه مهریه انتخاب می کنن، مخصوصاً اگه مرد اموالی به نامش داشته باشه. مراحلش هم اینطوریه:
- مراجعه به دفترخانه: اول از همه باید به دفترخانه ای که عقد ازدواجتون رو ثبت کرده مراجعه کنید و درخواست صدور اجراییه برای مهریه رو بدید.
- ابلاغ اجراییه: بعد از اینکه اجراییه صادر شد، از طریق اداره ثبت به مرد ابلاغ میشه و اون ده روز فرصت داره که مهریه رو پرداخت کنه یا ترتیبی برای پرداختش بده.
- معرفی اموال: اگه مرد تو این ده روز کاری نکرد، زن می تونه اموالی رو که از شوهرش سراغ داره (مثل حساب بانکی، ماشین، ملک، سهام و…) به اداره ثبت معرفی کنه تا توقیف بشن.
مزایای این روش:
- سرعت بیشتر: معمولاً مراحل اداری اداره ثبت، از دادگاه کمی سریع تر پیش می ره.
- عدم نیاز به اثبات اعسار اولیه: تو این روش، نیازی نیست زن از همون اول ثابت کنه مرد پولداره؛ اگه مالی باشه، توقیف میشه.
معایب این روش:
- هزینه های حق ثبت: برای صدور اجراییه و پیگیری از طریق ثبت، باید هزینه ای به عنوان حق ثبت پرداخت بشه.
- محدودیت در توقیف برخی اموال: بعضی از اموال (مثل یه خونه برای سکونت یا ابزار کار) قابل توقیف نیستند.
- پیچیدگی در صورت عدم وجود اموال: اگه مرد اموالی نداشته باشه یا نتونه اموالی ازش پیدا کنه، پرونده به دادگاه منتقل میشه و در نهایت این روش ممکنه بی نتیجه بمونه.
مطالبه مهریه از طریق دادگاه خانواده
اگه مطالبه از طریق ثبت به نتیجه نرسه یا اصلاً زوجه از همون اول ترجیح بده از طریق دادگاه اقدام کنه، باید از این راه بره:
- ثبت دادخواست: زوجه باید با مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، دادخواست مطالبه مهریه رو ثبت کنه.
- تشکیل پرونده و تعیین وقت رسیدگی: دادخواست به دادگاه خانواده فرستاده میشه و بعد از تشکیل پرونده، یه وقت برای جلسه رسیدگی تعیین میشه.
- جلسه رسیدگی و دفاعیات: تو این جلسه، هر دو طرف (زن و مرد) می تونن دفاعیات خودشون رو مطرح کنن. مرد می تونه درخواست اعسار (ناتوانی مالی) بده.
- صدور حکم و اجرای آن: بعد از بررسی مدارک و دفاعیات، دادگاه رأی صادر می کنه. اگه حکم به نفع زن باشه و مرد مهریه رو نپردازه، زن می تونه درخواست توقیف اموال یا حتی حکم جلب (تا سقف ۱۱۰ سکه) رو بده.
این روش معمولاً طولانی تره و ممکنه پیچیدگی های بیشتری داشته باشه، اما در نهایت اگه اموالی هم برای توقیف نباشه، دادگاه به درخواست اعسار مرد رسیدگی می کنه و مهریه رو قسط بندی می کنه.
اعسار و تقسیط مهریه: حمایت از زوج در شرایط عدم توانایی مالی
خب، تا اینجا در مورد حق مهریه و راه های مطالبه اش صحبت کردیم. اما اگه مرد توانایی پرداخت مهریه رو نداشته باشه چی؟ آیا باید زندانی بشه؟ نه! قانون اینجا یه راه چاره گذاشته که بهش میگن «اعسار و تقسیط مهریه».
مفهوم اعسار از پرداخت مهریه
«اعسار» یعنی ناتوانی مالی. وقتی یه مرد نمی تونه تمام یا قسمتی از مهریه رو یکجا پرداخت کنه، می تونه درخواست اعسار بده. اما همین طوری نیست که بگه «پول ندارم»، باید تو دادگاه ثابت کنه که واقعاً توانایی مالی برای پرداخت یکجای مهریه رو نداره. برای اثبات اعسار، این شرایط و مدارک لازم هست:
- دادخواست اعسار: مرد باید یه دادخواست به دادگاه بده و بگه که واقعاً معسره.
- لیست اموال: باید یه لیست کامل از همه اموال منقول و غیرمنقول، حساب های بانکی، حقوق و هر منبع درآمد دیگه ای که داره، ارائه بده. اینجا باید صادق باشه، چون دادگاه همه اینا رو بررسی می کنه.
- شهود: معمولاً نیاز به معرفی ۲ یا ۴ نفر شاهد معتبر هست که از وضعیت مالی مرد اطلاع دارن و می تونن شهادت بدن که اون واقعاً توانایی پرداخت یکجای مهریه رو نداره.
- عدم انتقال اموال: دادگاه بررسی می کنه که آیا مرد اخیراً اموالش رو به نام کسی دیگه نکرده تا از پرداخت مهریه فرار کنه.
اگه مرد بتونه اعسارش رو تو دادگاه ثابت کنه، دیگه بابت بدهی مهریه زندانی نمیشه و دادگاه مهریه رو قسط بندی می کنه.
تقسیط مهریه
وقتی اعسار مرد تو دادگاه تأیید میشه، دادگاه مهریه رو «تقسیط» می کنه. یعنی چی؟ یعنی مبلغ مهریه رو به صورت قسط های ماهانه یا سالانه تقسیم می کنه که مرد بتونه با توجه به توانایی مالی اش اون رو بپردازه. نحوه تعیین پیش پرداخت و اقساط اینطوریه:
- پیش پرداخت (پیشه): دادگاه معمولاً یه مبلغی رو به عنوان پیش پرداخت (مثلاً چند سکه) در نظر می گیره که مرد باید اول اون رو بپردازه.
- اقساط: بقیه مهریه رو هم به صورت اقساط (مثلاً ماهی یک ربع سکه یا هر چند ماه یک سکه) تعیین می کنه. میزان این اقساط کاملاً بستگی به درآمد مرد، هزینه های زندگی و تعداد افراد تحت تکفلش داره.
تعدیل اقساط (افزایش یا کاهش):
زندگی بالا و پایین زیاد داره. ممکنه بعد از مدتی، شرایط مالی مرد تغییر کنه؛ مثلاً حقوقش بیشتر بشه یا بیکار بشه. تو این شرایط، هم مرد و هم زن می تونن از دادگاه درخواست «تعدیل اقساط» بدن. یعنی اگه مرد وضعش خوب شد، زن می تونه بخواد که اقساط بیشتر بشه؛ اگه مرد بدتر شد، مرد می تونه بخواد که اقساط کمتر بشه. این درخواست هم باید با مدارک و مستندات کافی (مثل فیش حقوقی جدید یا مدارک بیکاری) به دادگاه ارائه بشه.
عواقب عدم پرداخت اقساط مهریه
حالا اگه دادگاه مهریه رو قسط بندی کرد، مرد باید حواسش باشه که اقساط رو سر وقت بپردازه. اگه مرد ۳ قسط متوالی رو نپردازه، زن می تونه دوباره درخواست حکم جلب بده و مرد ممکنه زندانی بشه. پس، اینطوری نیست که با قسط بندی کردن دیگه پرونده بسته بشه. پرداخت منظم اقساط خیلی مهمه.
حق ثبت مهریه و نکات مالی آن
یه موضوع دیگه که در مورد مهریه مطرح میشه و با مالیات بر مهریه فرق داره، بحث «حق ثبت مهریه» است. این حق ثبت چیه و کی باید پرداخت بشه؟
حق ثبت مهریه چیست؟
حق ثبت مهریه در واقع هزینه ایه که باید بابت ثبت رسمی درخواست مطالبه مهریه، چه از طریق اداره ثبت اسناد و چه از طریق دادگاه، پرداخت بشه. این هزینه برای اینه که فرایند قانونی مطالبه مهریه به جریان بیفته و رسمیت پیدا کنه.
وقتی شما از طریق اداره ثبت، درخواست اجراییه مهریه رو می دید یا زمانی که دادخواست مطالبه مهریه رو به دادگاه می برید، باید این حق ثبت رو بپردازید. این یک هزینه اداریه و با مالیات فرق داره.
زمان و نحوه محاسبه حق ثبت
حق ثبت مهریه بر اساس درصدی از ارزش کل مهریه (معمولاً ۲.۵ در هزار یا ۰.۲۵ درصد برای پرونده های ثبتی) محاسبه میشه. این درصد بهای مهریه بر اساس نرخ روز سکه (در زمان ثبت درخواست) تعیین می شه. یعنی هرچی تعداد سکه های مهریه بیشتر باشه و قیمت سکه بالاتر بره، مبلغ حق ثبت هم بیشتر میشه.
مثلاً اگه مهریه ۱۰۰ سکه باشه و هر سکه ۷۰ میلیون تومان باشه، ارزش کل مهریه ۷ میلیارد تومان میشه. حالا حق ثبت این مبلغ بر اساس درصدی که گفته شد، محاسبه و دریافت میشه. این مبلغ برای مهریه های تا ۱۱۰ سکه طلا (که مشمول ضمانت اجرای کیفری هستند) باید به طور کامل و قانونی پرداخت بشه.
نکته مهم: بر اساس اطلاعات موجود تا نیمه اول ۱۴۰۴، قانون مالیات بر مهریه در زمان ثبت عقد ازدواج (یعنی هنگام تعیین مهریه) به صورت مستقیم اجرایی نشده است. حق ثبت فقط برای شروع فرایند مطالبه مهریه در مراجع قانونی دریافت می شود و این دو مفهوم از هم جدا هستند.
پس اگه قصد مطالبه مهریه رو دارید، حتماً این هزینه رو هم در نظر داشته باشید. این موضوع هم بخشی از فرایند قانونیه که برای به جریان انداختن درخواست تون باید انجام بدید.
سوالات متداول
آیا قانون جدید ۱۴ سکه شامل ازدواج های قبلی می شود؟
نه، اگر هم این طرح ۱۴ سکه به قانون تبدیل بشه، فقط مربوط به ضمانت اجرای کیفری (یعنی همون حبس) هست و روی اصل مهریه یا تعداد سکه هایی که از قبل توافق شده، تأثیری نداره. پس مهریه توافق شده شما سر جاشه، فقط ممکنه سقف حبس برای عدم پرداختش تغییر کنه.
آیا در قانون جدید مهریه زندان دارد؟
در حال حاضر (سال ۱۴۰۴)، تا سقف ۱۱۰ سکه، اگر مرد توانایی مالی نداشته باشه و اعسارش هم ثابت نشه، ممکنه زندانی بشه. اگه طرح ۱۴ سکه تصویب بشه، این سقف برای حبس به ۱۴ سکه کاهش پیدا می کنه. یعنی برای مهریه های بیشتر از ۱۴ سکه، مرد دیگه زندانی نمیشه، اما همچنان بدهکاره و زن می تونه از راه های دیگه (مثل توقیف اموال) مهریه اش رو مطالبه کنه.
اگر مرد اموالی نداشته باشد، زن چگونه می تواند مهریه خود را بگیرد؟
اگه مرد واقعاً اموالی نداشته باشه و تو دادگاه اعسارش ثابت بشه، مهریه به صورت اقساطی تعیین میشه. زن می تونه اقساط رو مطالبه کنه و هر وقت اموالی از مرد پیدا شد، می تونه اون ها رو توقیف کنه. در نهایت، مهریه یه دینه و از گردن مرد برداشته نمیشه.
تأثیر فوت زوجه یا زوج بر مهریه چیست؟
اگه زن فوت کنه، مهریه اش به ورثه اش (شوهر، فرزندان، پدر و مادر) ارث میرسه و اون ها می تونن مهریه رو از مرد مطالبه کنن. اگه مرد فوت کنه، مهریه از اموال باقی مانده از مرد (ترکه) به زن پرداخت میشه، قبل از اینکه بین سایر ورثه تقسیم بشه.
آیا بخشیدن مهریه قابل برگشت است؟
بستگی به نوع بخشش داره. اگه زن مهریه رو «ابراء» کرده باشه، یعنی کلاً ذمه مرد رو از پرداخت مهریه بری کرده، دیگه قابل برگشت نیست. اما اگه به صورت «هبه» (بخشش با امکان رجوع) باشه، ممکنه در شرایطی قابل برگشت باشه. این موضوع خیلی حقوقی و پیچیده است و حتماً باید با وکیل مشورت کنید.
چگونه می توان اقساط مهریه را تعدیل کرد؟
هم مرد و هم زن می تونن اگه شرایط مالی مرد تغییر کرده باشه (مثلاً حقوقش کم یا زیاد شده باشه)، از دادگاه درخواست «تعدیل اقساط» بدن. دادگاه با بررسی مدارک جدید، می تونه میزان اقساط رو تغییر بده.
تأثیر عدم تمکین زوجه بر مطالبه مهریه چیست؟
عدم تمکین زن، باعث ساقط شدن حق مهریه نمیشه. یعنی زن حتی اگه تمکین نکنه، باز هم مالک مهریه خودش هست و می تونه اون رو مطالبه کنه. فقط ممکنه در مواردی، حق نفقه به او تعلق نگیره یا نتونه از حق حبس خودش (خودداری از تمکین تا دریافت مهریه) استفاده کنه.
آیا تعیین مهریه های سنگین هنوز ممکن است؟
بله، قانون هیچ محدودیتی برای تعداد سکه های مهریه تعیین نکرده. زوجین می تونن هر تعداد سکه ای رو به عنوان مهریه تعیین کنن. فقط همونطور که گفتیم، برای مهریه های بالای ۱۱۰ سکه، ضمانت اجرای حبس وجود نداره و برای مازاد بر اون، زن باید توانایی مالی مرد رو ثابت کنه. اگه طرح ۱۴ سکه هم تصویب بشه، این سقف برای حبس به ۱۴ سکه کاهش پیدا می کنه.
چه زمانی قانون جدید مهریه ۱۴ سکه اجرا خواهد شد؟
همونطور که بارها تأکید کردیم، هنوز تاریخ دقیقی برای اجرای این طرح اعلام نشده، چون هنوز به قانون تبدیل نشده. بعد از تصویب در مجلس و تأیید شورای نگهبان، به صورت رسمی ابلاغ و زمان اجرای اون اعلام خواهد شد.
نتیجه گیری
خلاصه که، بحث مهریه یه ماجرای پرپیچ وخم و حساسه که خیلی ها رو درگیر خودش می کنه. مهم ترین نکته ای که باید یادتون باشه اینه که تا همین الان، یعنی سال ۱۴۰۴، هیچ قانونی به صورت قطعی تصویب نشده که بگه مهریه کلاً ۱۴ یا ۵ سکه شده. مهریه همون دین شرعی و قانونیه که مرد باید بپردازه. فقط بحث ضمانت اجرای کیفری (حبس) هست که در حال حاضر تا ۱۱۰ سکه اعمال میشه و طرح هایی برای کاهش این سقف به ۱۴ سکه وجود داره، اما هنوز در مراحل بررسیه.
اگه قصد ازدواج دارید، حتماً در مورد مهریه با همسرتون به تفاهم برسید و واقع بین باشید. مهریه سنگین همیشه هم پشتوانه محکم نیست و می تونه باعث مشکلات زیادی بشه. اگه هم درگیر پرونده مهریه هستید، چه آقا باشید چه خانم، حتماً قبل از هر اقدامی با یه وکیل متخصص امور خانواده مشورت کنید. یه وکیل خوب می تونه راهنماییتون کنه که بهترین تصمیم رو بگیرید و از حقوق خودتون دفاع کنید. چون توی این مسائل حقوقی، هر کلمه و هر قدم می تونه سرنوشت ساز باشه.
امیدوارم این مقاله بهتون کمک کرده باشه تا درک درستی از وضعیت قوانین مهریه پیدا کنید و شایعات رو از واقعیت جدا کنید. آگاهی حقوقی، بهترین ابزار برای حفظ آرامش و تصمیم گیری های درسته.
اگه هنوز سوالی دارید یا نیاز به مشاوره حقوقی تخصصی در زمینه مهریه دارید، حتماً با کارشناسان ما تماس بگیرید. می تونید دیدگاه ها و تجربه های خودتون رو هم در بخش نظرات با ما به اشتراک بذارید.