نمونه دادخواست مطالبه حق الزحمه | راهنمای کامل + فرمت Word

نمونه دادخواست مطالبه حق الزحمه: راهنمای جامع و کاربردی برای دریافت دستمزد شما

اگه کاری رو انجام دادین، خدمتی رو ارائه کردین یا پروژه ای رو به سرانجام رسوندین و حالا منتظر دریافت دستمزدتون هستین اما خبری از پرداخت نیست، تنها راه قانونی که می تونین حقتون رو بگیرید، ثبت دادخواست مطالبه حق الزحمه است. این دادخواست به شما کمک می کنه تا پول زحمتتون رو از طریق قانون پس بگیرید، فرقی هم نمی کنه که این حق الزحمه مربوط به مشاوره باشه، کارشناسی، طراحی یا هر خدمت دیگه ای. پس نگران نباشید، چون قانون از شما حمایت می کنه.

خب، حتماً براتون پیش اومده که کلی برای یه کاری زحمت کشیدین، وقت گذاشتین و انرژی صرف کردین، اما طرف مقابل به هر دلیلی زیر قولش زده و حق و حقوقتون رو نداده. تو این شرایط، ممکنه احساس درماندگی کنید یا فکر کنید دیگه هیچ راهی برای پس گرفتن دستمزدتون نمونده. اما اینطور نیست! سیستم قضایی کشور این امکان رو فراهم کرده که شما با تنظیم و تقدیم یه نمونه دادخواست مطالبه حق الزحمه، بتونید حقتون رو از طریق قانونی پیگیری کنید.

خیلی ها فکر می کنن حق الزحمه فقط برای وکیلاست و به حق الوکاله معروفه. اما این یک برداشت اشتباهه! حق الزحمه یه کلمه خیلی گسترده تره و شامل هر نوع دستمزد، اجرت یا مبلغی میشه که بابت انجام یه کار یا ارائه یه خدمت به شما تعلق می گیره. مثلاً اگه یه مهندس هستین و نقشه ای کشیدین، یه طراح هستین و لوگویی زدین، یه مشاور هستین و راهنمایی کردین، یا حتی یه بنا هستین و یه دیوار رو ساختین، همه این ها شامل حق الزحمه میشه. این مقاله قراره بهتون یاد بده چطور از ابتدا تا انتها، برای گرفتن حقوقتون اقدام کنید و قدم به قدم شما رو راهنمایی می کنه تا بدون سردرگمی، دادخواستتون رو تنظیم کنید.

حق الزحمه چیه و اصلاً کِی میشه مطالبه اش کرد؟

قبل از اینکه بخوایم سراغ دادخواست و مراحل قانونی بریم، بهتره اول با مفهوم «حق الزحمه» حسابی آشنا بشیم. این کلمه خیلی گسترده تر از چیزیه که بیشتر ما فکر می کنیم و دانستن تعریف دقیقش، به شما کمک می کنه که با اطمینان بیشتری برای گرفتن حقتون اقدام کنید.

تعریف حقوقی حق الزحمه: اجرتِ کار شما

به زبان ساده، حق الزحمه یعنی اون پولی که شما بابت انجام یه کار یا ارائه یه خدمت، مستحق دریافتش هستید. فرقی نمی کنه اسمش دستمزد باشه، اجرت عمل، کارمزد یا حق السعی. هر وقت شما برای کسی کاری انجام میدین و توافق می کنید که بابتش پولی دریافت کنید، اون مبلغ میشه حق الزحمه شما. این مفهوم تو قانون مدنی ما هم بهش اشاره شده و به عنوان پاداش یا عوض انجام کار شناخته میشه.

انواع حق الزحمه: از کارشناسی تا طراحی وب

همونطور که گفتیم، حق الزحمه طیف وسیعی از مشاغل و خدمات رو در بر می گیره. بیایید چند نمونه از رایج ترین انواع حق الزحمه رو با هم ببینیم:

  • حق الزحمه کارشناسی: فکر کنید یه کارشناس رسمی دادگستری، یه مترجم، یه مهندس یا حتی یه کارشناس بیمه، برای یه پرونده یا پروژه خاص، زحمت کشیده و گزارشی تهیه کرده. اون مبلغی که بابت این کار بهش پرداخت میشه، حق الزحمه کارشناسیه.
  • حق الزحمه مشاوره: اگه شما به یه مشاور حقوقی، مالی، بازاریابی یا فنی مراجعه می کنید و از دانش و تجربه اون ها استفاده می کنید، پولی که بهشون میدین حق الزحمه مشاوره محسوب میشه.
  • حق الزحمه پیمانکاری/خدماتی: از یه بنا و برقکار و لوله کش بگیرید تا یه طراح وب سایت، توسعه دهنده نرم افزار یا حتی یه پرستار خانگی؛ هر کسی که خدمتی رو ارائه میده یا یه پروژه کوچک رو انجام میده، مستحق دریافت حق الزحمه کاریه که انجام داده.
  • حق الزحمه هنری/فرهنگی: یه هنرمند نقاش، یه طراح گرافیک، یه نوازنده یا یه نویسنده، همگی بابت خلاقیت و کار هنری خودشون، حق الزحمه دریافت می کنن.
  • حق الوکاله وکیل: بله، حتی حق الوکاله وکیل هم در واقع نوعی از حق الزحمه است که بابت خدمات حقوقی و دفاع از موکل به وکیل پرداخت میشه.

اساس و مبنای مطالبه: از قرارداد کتبی تا عرف!

حالا سوال اینه که بر چه اساسی شما می تونید حق الزحمه تون رو مطالبه کنید؟ سه حالت کلی وجود داره:

  1. قرارداد کتبی: بهترین و محکم ترین سند برای مطالبه حق الزحمه، داشتن یه قرارداد کتبی و امضا شده است. این قرارداد می تونه شامل جزئیات کار، مبلغ، زمان پرداخت و شرایط دیگه باشه. قرارداد کار، پیمانکاری، مشاوره، همه از این دستن.
  2. قرارداد شفاهی و اثبات اون: خیلی وقت ها پیش میاد که به صورت شفاهی با هم توافق می کنیم. درسته که قرارداد کتبی نداریم، اما این به معنی از بین رفتن حقتون نیست. در این موارد، می تونید با شهادت شهود، پرینت پیامک ها، ایمیل ها، مکاتبات، رسیدهای بانکی، حتی اقرار خود طرف مقابل یا با استناد به عرف (یعنی اگه انجام اون کار بدون پرداخت دستمزد عرفی نباشه)، حقانیت خودتون رو اثبات کنید.
  3. اجرت المثل (در صورت عدم توافق بر میزان حق الزحمه یا عدم وجود قرارداد): گاهی اوقات ممکنه نه قرارداد کتبی داشته باشیم و نه حتی به صورت شفاهی روی یه مبلغ مشخص توافق کرده باشیم. اما کار رو انجام دادیم و طرف مقابل هم از کار ما استفاده کرده. در این حالت، شما می تونید «اجرت المثل» رو مطالبه کنید. اجرت المثل یعنی پولی که برای اون کار، بر اساس عرف و نظر کارشناس، باید پرداخت بشه.

فرق حق الزحمه با اجرت المثل: کجای ماجرا فرق داره؟

این دو اصطلاح خیلی شبیه به هم به نظر میان، اما فرق های مهمی دارن که دونستنشون لازمه:

ویژگی حق الزحمه اجرت المثل
مبنای مطالبه توافق قبلی (چه کتبی، چه شفاهی) روی مبلغ خاص نبود توافق قبلی روی مبلغ، اما انجام کار و استفاده طرف مقابل از آن
میزان مبلغ مبلغی که قبلاً روی آن توافق شده است مبلغی که توسط کارشناس و بر اساس عرف بازار تعیین می شود
هدف دریافت پولی که وعده داده شده بود دریافت پولی معادل ارزش واقعی کار انجام شده
مثال شما قرارداد بستید که برای طراحی سایت X میلیون تومان بگیرید، ولی بهتون پرداخت نشده. شما بدون قرارداد، طراحی سایتی رو انجام دادید و طرف مقابل هم از اون استفاده کرده، اما هیچ توافقی بر سر مبلغ نداشتید.

در واقع، حق الزحمه حالتیه که شما از قبل روی قیمت کارتون به توافق رسیدین، اما اجرت المثل زمانی مطرح میشه که توافقی بر سر مبلغ نبوده، ولی کار شما ارزش مادی داشته و کسی ازش بهره مند شده.

یادتون باشه، بهترین راه برای جلوگیری از این مشکلات، تنظیم یک قرارداد کتبی و دقیق از همون ابتداست. قرارداد مثل یه سپر دفاعی می مونه که در آینده از حقوق شما محافظت می کنه. اما اگه هم نداشتید، دنیا به آخر نرسیده و هنوز راه هایی برای پیگیری هست.

چه مدارکی برای مطالبه حق الزحمه نیازه؟

اگه تصمیم گرفتین که حق الزحمه تون رو از طریق قانون پیگیری کنید، باید بدونید که حرف زدن کافی نیست و شما باید مدارک و مستندات محکمی داشته باشید تا حرفتون رو ثابت کنید. این مدارک مثل برگه های برنده ی شما در دادگاه عمل می کنن و بدون اون ها، کارتون سخت میشه. تو این بخش، بهتون می گیم چه شرایطی رو باید داشته باشین و چه مدارکی رو آماده کنید.

شرایط اصلی: قبل از هر چیز، اینا رو باید داشته باشین

برای اینکه دادخواست مطالبه حق الزحمه شما تو دادگاه مورد بررسی قرار بگیره، باید یه سری شرایط اساسی وجود داشته باشه:

  1. انجام کار یا ارائه خدمت: این بدیهیه! شما باید واقعاً اون کار یا خدمتی که مدعی دریافت حق الزحمه اش هستین رو انجام داده باشید. مثلاً اگه ادعا می کنید سایت طراحی کردین، باید نمونه کار رو ارائه بدین.
  2. عدم پرداخت حق الزحمه توسط متعهد: باید ثابت کنید که طرف مقابل (کسی که به شما بدهکاره) دستمزد شما رو پرداخت نکرده. این مهم ترین قسمت ماجراست.
  3. مشروعیت موضوع کار: کاری که انجام دادین باید قانونی و مشروع باشه. مثلاً اگه برای یه کار غیرقانونی حق الزحمه ای مطالبه کنید، دادگاه بهش رسیدگی نمی کنه.

مدارک اثباتی: برگه های برنده ی شما در دادگاه!

حالا می رسیم به قسمت مهم «مدارک لازم برای دادخواست حق الزحمه». هرچه مدارکتون کامل تر باشه، شانس موفقیتتون هم بیشتره. این مدارک رو باید به صورت «منضمات دادخواست» همراه دادخواست اصلیتون ارائه بدین:

  • اصل یا کپی مصدق قرارداد کتبی (در صورت وجود): اگه قرارداد دارین، حتماً اصلش رو ببرید یا ازش کپی برابر اصل (مصدق) تهیه کنید. این محکم ترین سند شماست.
  • فاکتورها، رسیدها، صورت حساب ها و گواهی انجام کار: هر فاکتور، رسید پرداختی، صورت حساب یا حتی گواهی که نشون میده شما کار رو انجام دادین و چقدر باید بابتش دریافت کنید، مهمه.
  • شهادت شهود (نام و مشخصات شهود): اگه کسی شاهد توافق شما یا انجام کار توسط شما بوده، می تونید مشخصاتش رو به عنوان شاهد معرفی کنید. شهود می تونن خیلی کمک کننده باشن.
  • پرینت پیامک ها، ایمیل ها، مکاتبات و سایر دلایل الکترونیکی: هرگونه مکاتبه (کاغذی یا الکترونیکی) که توش به توافق، انجام کار یا مطالبه دستمزد اشاره شده، می تونه مدرک باشه. پرینت این مکاتبات رو فراموش نکنید.
  • اقرار خوانده (در صورت وجود): اگه طرف مقابل جایی اقرار کرده که به شما بدهکاره (مثلاً تو یه پیامک یا جلسه رسمی)، این خودش یه مدرک قویه.
  • گزارش کارشناسی (در صورت لزوم): گاهی اوقات برای اثبات انجام کار یا تعیین میزان حق الزحمه (مخصوصاً در اجرت المثل)، به نظر کارشناس رسمی دادگستری نیاز میشه.
  • کپی کارت ملی خواهان و خوانده: برای شناسایی شما و طرف مقابل، کپی کارت ملی الزامیه.
  • مدارک شناسایی وکیل (در صورت داشتن وکیل): اگه وکیل گرفتین، مدارک وکالت نامه هم باید ارائه بشه.

آموزش گام به گام تنظیم نمونه دادخواست مطالبه حق الزحمه

حالا که با مفهوم حق الزحمه و مدارک لازم آشنا شدیم، وقتشه که بریم سراغ بخش اصلی و مهم ماجرا: چطور یک دادخواست مطالبه حق الزحمه رو تنظیم کنیم؟ نگران نباشید، قدم به قدم با هم پیش میریم و همه جزئیات رو توضیح میدم.

سربرگ دادخواست: ریاست محترم…

هر دادخواستی با یه سربرگ شروع میشه که نشون میده خطاب به کدوم مرجع قضاییه. معمولاً این بخش رو دفاتر خدمات الکترونیک قضایی براتون آماده می کنن، اما اگه خودتون می نویسید، باید اینطور شروع کنید:

ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی / شورای حل اختلاف شهرستان [نام شهر]

مشخصات خواهان و خوانده: کی از کی چی می خواد؟

این بخش برای معرفی شما (خواهان) و کسی که ازش طلب دارید (خوانده) هست. باید اطلاعات رو دقیق و کامل وارد کنید:

  • خواهان (شما): نام، نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شماره شناسنامه، تاریخ تولد، شغل، آدرس دقیق پستی، شماره تماس.
  • خوانده (کسی که به شما بدهکاره): نام، نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی (اگه دارین)، شماره شناسنامه (اگه دارین)، تاریخ تولد (اگه دارین)، شغل (اگه می دونین)، آدرس دقیق پستی. (اگه اطلاعات دقیق از خوانده ندارید، می تونید با راهنمایی دفتر خدمات قضایی اقدام کنید)
  • وکیل/نماینده قانونی (در صورت وجود): اگه وکیل گرفتین، مشخصات وکیلتون رو هم باید وارد کنید.

تعیین خواسته و رقمِ طلب شما

اینجا دقیقاً باید بنویسید که چی می خواین و چقدر می خواین. این بخش خیلی مهمه و باید با دقت تکمیل بشه:

  • مطالبه اصل حق الزحمه به مبلغ… ریال: اینجا باید مبلغ اصلی دستمزدی رو که طلب دارین، به ریال و با عدد و حروف دقیق بنویسید.
  • مطالبه خسارت تأخیر تأدیه (از تاریخ…): اگه طرف مقابل دیر پول شما رو داده، می تونین خسارت تأخیر تأدیه رو هم مطالبه کنید. حتماً تاریخ شروع تأخیر رو ذکر کنید.
  • مطالبه هزینه دادرسی: همه هزینه هایی که برای ثبت دادخواست و پیگیری پرونده پرداخت کردین، مثل هزینه تمبر دادرسی، می تونین از خوانده مطالبه کنید.
  • مطالبه حق الوکاله وکیل: اگه وکیل گرفتین، حق الوکاله اون رو هم تا سقف قانونی می تونین از طرف مقابل بخواین.

دلایل و منضمات: مدارکتون رو اینجا ردیف کنید!

در این قسمت، باید همه مدارکی که در بخش قبل گفتیم رو به صورت دقیق لیست کنید. مثلاً:

  • «تصویر مصدق قرارداد مورخ …»
  • «تصویر مصدق فاکتورها / رسیدها / صورت حساب ها»
  • «شهادت شهود (با ذکر نام و مشخصات)»
  • «پرینت مکاتبات الکترونیکی (پیامک/ایمیل)»
  • «استعلام کارشناسی (در صورت لزوم)»
  • «تصویر مصدق کارت ملی خواهان»

نحوه نوشتن شرح دادخواست: حرف دلتون رو چطور بزنید؟

این بخش جاییه که شما داستان رو تعریف می کنید. باید کامل و شفاف توضیح بدین که چه اتفاقی افتاده، چه کاری انجام دادین، چه توافقی داشتین و چرا الان طلبکارین. این قسمت رو بدون اضافه گویی و کاملاً واضح بنویسید:

«ریاست محترم / اعضای محترم شورای حل اختلاف [نام شهر]

با سلام و احترام،

به استحضار می رساند اینجانب [نام و نام خانوادگی خواهان]، به موجب [نوع توافق مثلاً قرارداد کتبی/شفاهی/عرف] مورخ [تاریخ توافق]، تعهد به [نوع کار/خدمت ارائه شده مثلاً طراحی وب سایت، مشاوره مالی، اجرای پروژه پیمانکاری] برای آقای/خانم [نام و نام خانوادگی خوانده] به آدرس [آدرس خوانده] نموده ام. طبق توافق صورت گرفته، حق الزحمه انجام این کار مبلغ [مبلغ به ریال] ریال تعیین گردید.

اینجانب تمامی تعهدات خود را مطابق [شروط قرارداد/عرف] به صورت کامل و در تاریخ [تاریخ اتمام کار] انجام داده ام. [در صورت امکان، به مدارک انجام کار مثل فاکتور، گزارش و غیره اشاره کنید]. متاسفانه با وجود پیگیری های مکرر از طریق [مثلاً تماس تلفنی، ارسال پیامک، اظهارنامه به شماره … مورخ …] و وجود [مثلاً مدارک مثبت، شهود، اقرار خوانده]، آقای/خانم [نام خوانده] تاکنون از پرداخت حق الزحمه اینجانب خودداری نموده اند.

لذا با استناد به [مواد قانونی مرتبط مانند مواد ۱۹۸، ۵۱۵ و ۵۱۹ قانون آیین دادرسی مدنی و ماده ۳۳۶ قانون مدنی] و با تقدیم این دادخواست، از محضر محترم دادگاه/شورا، تقاضای رسیدگی و صدور حکم بر محکومیت خوانده به پرداخت:

  1. اصل حق الزحمه به مبلغ [مبلغ به ریال] ریال،
  2. خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ [تاریخ سررسید پرداخت] لغایت زمان اجرای حکم،
  3. کلیه هزینه های دادرسی،
  4. و حق الوکاله وکیل (در صورت داشتن وکیل)

در حق اینجانب مورد استدعاست.»

امضا و تاریخ

در نهایت، بعد از نوشتن شرح دادخواست، در پایین و سمت چپ یا راست، تاریخ روز رو بنویسید و دادخواست رو امضا کنید.

فرایند تنظیم دادخواست مطالبه حق الزحمه شاید در نگاه اول کمی پیچیده به نظر بیاد، اما با دقت و رعایت این گام ها می تونید یه دادخواست کامل و مؤثر رو آماده کنید.

کجا باید دادخواست رو ثبت کرد؟ مرجع صالح رسیدگی

یکی از سوالات مهمی که ممکنه براتون پیش بیاد اینه که اصلاً برای مطالبه حق الزحمه، باید به کدوم دادگاه یا مرجع قضایی مراجعه کنید؟ خب، جواب این سوال به مبلغ طلب شما و محل زندگی طرف مقابل بستگی داره.

شورای حل اختلاف یا دادگاه عمومی حقوقی؟

انتخاب مرجع صالح برای رسیدگی به دادخواست مطالبه حق الزحمه، کاملاً به «بهای خواسته» یا همون مبلغی که شما مطالبه می کنید، بستگی داره:

  • شورای حل اختلاف: اگه مبلغ حق الزحمه ای که طلبکار هستید (بهای خواسته) تا سقف مشخص شده توسط قانون (که هر چند وقت یک بار تغییر می کنه) باشه، باید دادخواستتون رو به شورای حل اختلاف همون شهر ارائه بدید. در حال حاضر، این سقف معمولاً برای دعاوی مالی تا ۲۰ میلیون تومان است، اما حتماً قبل از اقدام، سقف دقیق رو از دفاتر خدمات قضایی یا مشاور حقوقی بپرسید. شورای حل اختلاف برای رسیدگی به پرونده های با مبالغ کمتر، سریع تر و کم هزینه تر عمل می کنه.
  • دادگاه های عمومی حقوقی: اگه مبلغ حق الزحمه ای که مطالبه می کنید، از سقف تعیین شده برای شورای حل اختلاف بیشتر باشه، در این صورت باید دادخواست رو به دادگاه عمومی حقوقی همون شهر ارائه بدید.

پس، قبل از هر کاری، مبلغ دقیق طلبتون رو مشخص کنید تا بتونید مرجع مناسب رو انتخاب کنید.

صلاحیت محلی: دادگاه کجاست؟

حالا که مرجع (شورای حل اختلاف یا دادگاه عمومی) رو فهمیدیم، باید بدونیم دقیقاً تو کدوم شهر یا شعبه باید دادخواست رو ثبت کنیم. این موضوع به «صلاحیت محلی» معروفه:

  • دادگاه محل اقامت خوانده: اصل کلی اینه که شما باید دادخواستتون رو به دادگاه یا شورای حل اختلاف محل اقامت (آدرس زندگی یا شرکت) طرف مقابل (خوانده) ارائه بدید. یعنی اگه کسی تو اصفهان زندگی می کنه و به شما بدهکاره، باید تو اصفهان دادخواست بدید.
  • محل انعقاد قرارداد یا انجام تعهد: گاهی اوقات، اگه توی قرارداد کتبی شما محل مشخصی برای حل اختلافات پیش بینی شده باشه، یا اگه کار و خدمتی که ارائه دادید تو یه شهر دیگه انجام شده باشه، می تونید به دادگاه محل انعقاد قرارداد یا محل انجام تعهد هم مراجعه کنید. اما اصل همون محل اقامت خوانده است.

مراقب باشید که اشتباه در انتخاب مرجع (مثلاً به جای شورای حل اختلاف به دادگاه عمومی برید) یا اشتباه در انتخاب صلاحیت محلی، می تونه باعث رد دادخواست شما یا تأخیر طولانی تو روند رسیدگی بشه. برای همین، بهتره حتماً از یه مشاور حقوقی یا کارشناس دفاتر خدمات قضایی کمک بگیرید تا مسیر رو درست انتخاب کنید.

فرایند رسیدگی به دادخواست مطالبه حق الزحمه

خب، دادخواستتون رو تنظیم کردین و به مرجع صالح هم فرستادین. حالا چه اتفاقی میفته؟ تو این بخش، مسیر پرونده شما رو از ثبت تا اجرای حکم، مرحله به مرحله توضیح میدم تا بدونید در هر گام چه انتظاری باید داشته باشید.

ثبت آنلاین و شروع ماجرا

امروزه، بیشتر کارهای قضایی از طریق «دفاتر خدمات الکترونیک قضایی» انجام میشه. یعنی شما دیگه نیاز نیست مستقیم به دادگاه برید. مراحل این بخش اینطوریه:

  1. ثبت نام در سامانه ثنا: قبل از هر کاری، باید در سامانه ثنا (سامانه ثبت نام الکترونیکی قضایی) ثبت نام کرده باشید. ابلاغیه ها و پیام های دادگاه از طریق این سامانه به شما میرسه.
  2. ارائه مدارک به دفتر خدمات قضایی: با دادخواست آماده شده و همه مدارکتون، به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه می کنید. کارشناس دفتر دادخواست شما رو ثبت سیستمی می کنه و هزینه دادرسی رو ازتون دریافت می کنه.
  3. ارجاع به شعبه: بعد از ثبت، دادخواست شما به صورت خودکار به یکی از شعب دادگاه عمومی حقوقی یا شورای حل اختلاف ارجاع میشه.

جلسه دادگاه و دفاعیات

بعد از اینکه پرونده به شعبه رسید، مراحل زیر طی میشه:

  1. تعیین وقت رسیدگی: شعبه یه وقت برای جلسه رسیدگی تعیین می کنه.
  2. ابلاغ دادخواست به خوانده: دادخواست شما همراه با تاریخ جلسه رسیدگی، از طریق سامانه ثنا یا مامور ابلاغ، به طرف مقابل (خوانده) ابلاغ میشه.
  3. جلسه رسیدگی: در تاریخ مقرر، شما (خواهان) و طرف مقابل (خوانده) باید در جلسه دادگاه حاضر بشید. اینجا فرصتیه که هر کدوم از طرفین، دفاعیات خودشون رو مطرح کنن و مدارکشون رو ارائه بدن. اگه خوانده حاضر نشه، در برخی موارد ممکنه دادگاه غیاباً رأی صادر کنه.

کارشناسی و صدور رأی

گاهی اوقات دادگاه برای روشن شدن موضوع یا تعیین میزان حق الزحمه (مخصوصاً در موارد اجرت المثل یا وقتی اختلاف بر سر مبلغ هست)، پرونده رو به کارشناس رسمی دادگستری ارجاع میده. کارشناس بعد از بررسی، نظر خودش رو به دادگاه اعلام می کنه. بعد از تکمیل تحقیقات و دفاعیات، قاضی بر اساس مدارک موجود، شهادت شهود، اقرار طرفین و نظر کارشناس (اگه ارجاع شده باشه)، رأی رو صادر می کنه. این رأی می تونه به نفع شما، به نفع طرف مقابل یا به صورت جزئی به نفع هر دو باشه.

اجرا: بالاخره حقتون رو می گیرید!

اگه رأی به نفع شما صادر شد، تازه نوبت اجرای رأیه. اما یه نکته مهم: رأی دادگاه ها معمولاً ابتدا «بدوی» هستن و طرف مقابل می تونه در مهلت قانونی (۲۰ روز برای ایرانیان مقیم ایران)، نسبت به اون «تجدیدنظرخواهی» کنه. اگه رأی قطعی شد (یعنی یا تجدیدنظرخواهی نکردن، یا تجدیدنظرخواهی رد شد و یا از ابتدا قابل تجدیدنظرخواهی نبوده)، شما می تونید «اجرائیه» صادر کنید:

  1. صدور اجرائیه: با درخواست شما، دادگاه یک «اجرائیه» صادر می کنه. این اجرائیه به طرف مقابل مهلت میده تا حکم رو اجرا کنه.
  2. مراحل اجرایی: اگه طرف مقابل باز هم حکم رو اجرا نکرد، می تونید از طریق واحد اجرای احکام، اموال و دارایی های اون رو شناسایی و توقیف کنید تا از محل اون ها، طلب شما پرداخت بشه. این مرحله می تونه شامل توقیف حساب بانکی، ملک، خودرو یا سایر اموال باشه.

مسیر قضایی ممکنه طولانی به نظر بیاد، اما با صبر، پیگیری و کمک گرفتن از متخصصین، می تونید به حقتون برسید.

خسارات قابل مطالبه همراه با حق الزحمه

وقتی شما دادخواست مطالبه حق الزحمه میدین، فقط اصل پولی که طلبکار هستین رو نمی تونید بخواید. قانون این امکان رو فراهم کرده که شما خسارات دیگه ای رو هم که به خاطر عدم پرداخت به موقع، بهتون وارد شده، از طرف مقابل مطالبه کنید. این خسارات میتونه بار مالی پرونده رو از روی دوش شما برداره و حتی خسارت دیرکرد پولتون رو جبران کنه.

هزینه دادرسی: پولی که اول خرج کردین

برای شروع هر پرونده حقوقی، شما مجبورید هزینه هایی رو پرداخت کنید؛ مثل هزینه تمبر دادخواست، هزینه اوراق و بقیه موارد. به این ها میگن «هزینه دادرسی مطالبه حق الزحمه». خبر خوب اینه که اگه شما در دعوا پیروز بشید، می تونید این هزینه ها رو هم از طرف مقابل مطالبه کنید. نحوه محاسبه هزینه دادرسی بر اساس «بهای خواسته» (مبلغی که طلبکار هستید) مشخص میشه و درصد مشخصی از اون رو شامل میشه. برای دعاوی مالی، در مرحله بدوی معمولاً ۳.۵ درصد از بهای خواسته است.

حق الوکاله وکیل: دستمزد وکیلتون

اگه برای پرونده تون وکیل گرفتین و زحمت پیگیری ها رو به دوش اون گذاشتین، خب وکیل هم دستمزد خودشو داره که بهش میگن حق الوکاله. شما می تونید «حق الوکاله وکیل» رو هم از طرف مقابلتون مطالبه کنید. البته یه نکته مهم اینجا هست: دادگاه فقط تا سقف «تعرفه قانونی حق الوکاله وکیل» رو در نظر می گیره، حتی اگه شما با وکیلتون روی مبلغ بیشتری توافق کرده باشید.

خسارت تأخیر تأدیه: جریمه دیرکرد!

شاید مهم ترین خسارتی که می تونید مطالبه کنید، «خسارت تأخیر تأدیه حق الزحمه» باشه. فرض کنید شما سه ماه پیش باید پولتون رو می گرفتین، اما نگرفتین. طی این سه ماه، ارزش پول کم شده و قدرت خرید شما پایین اومده. قانون این حق رو به شما داده که جبران این کاهش ارزش پول رو از طرف مقابل بگیرید. مبنای قانونی این خسارت، مواد ۵۱۵ و ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی هست و بر اساس نرخ تورم سالانه که توسط بانک مرکزی اعلام میشه، محاسبه میشه. پس اگه دیر پولتون رو گرفتین، خسارت تأخیر تأدیه رو فراموش نکنید!

هزینه کارشناسی و بقیه هزینه ها

گاهی اوقات برای اثبات حقانیتتون، ممکنه مجبور بشید هزینه هایی مثل هزینه کارشناسی رسمی دادگستری، هزینه استعلامات خاص یا حتی هزینه سفر برای جمع آوری مدارک رو پرداخت کنید. همه این «هزینه های اثباتی» هم در صورتی که به تشخیص دادگاه لازم و ضروری بوده باشن، قابل مطالبه از طرف مقابل هستن.

پس، وقتی دادخواست مطالبه حق الزحمه رو تنظیم می کنید، حواستون باشه که این خسارات جانبی رو هم حتماً تو بخش «تعیین خواسته» و «شرح دادخواست» بیارید تا چیزی از حقتون ضایع نشه.

نمونه دادخواست مطالبه حق الزحمه: از قرارداد تا بدون قرارداد

حالا که با تمام جزئیات آشنا شدیم، وقتشه که چند تا «نمونه دادخواست مطالبه حق الزحمه» رو با هم ببینیم. این نمونه ها به شما کمک می کنن تا با ساختار کلی و نحوه نوشتن دادخواست برای سناریوهای مختلف آشنا بشید و بتونید دادخواست خودتون رو راحت تر تنظیم کنید.

لطفاً توجه داشته باشید که این ها فقط نمونه هایی برای راهنمایی هستن و هر پرونده ممکنه جزئیات خاص خودش رو داشته باشه. همیشه بهتره برای تنظیم نهایی دادخواست، با یک وکیل یا مشاور حقوقی مشورت کنید.

نمونه ۱: دادخواست مطالبه حق الزحمه خدمات مشاوره ای با قرارداد کتبی

این نمونه برای زمانیه که شما یک قرارداد کتبی برای ارائه خدمات مشاوره داشتید، اما حق الزحمه تون پرداخت نشده.

ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی شهرستان [نام شهر]

خواهان: [نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، آدرس کامل]

خوانده: [نام و نام خانوادگی/نام شرکت، نام پدر/شماره ثبت، کد ملی/شناسه ملی، آدرس کامل]

وکیل/نماینده قانونی: [در صورت وجود: نام و نام خانوادگی، آدرس]

تعیین خواسته و بهای آن:

  1. مطالبه اصل حق الزحمه خدمات مشاوره ای به مبلغ [مبلغ به عدد و حروف] ریال.
  2. مطالبه خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ [تاریخ سررسید پرداخت] لغایت زمان اجرای حکم.
  3. مطالبه کلیه هزینه های دادرسی.
  4. مطالبه حق الوکاله وکیل (در صورت داشتن وکیل).

دلایل و منضمات:

  1. تصویر مصدق قرارداد خدمات مشاوره ای به شماره [شماره قرارداد، در صورت وجود] مورخ [تاریخ قرارداد].
  2. تصویر مصدق فاکتور/صورت حساب خدمات مورخ [تاریخ فاکتور].
  3. تصویر مصدق اظهارنامه ابلاغ شده به خوانده به شماره [شماره اظهارنامه] مورخ [تاریخ اظهارنامه].
  4. پرینت مکاتبات ایمیلی/پیامکی (در صورت وجود).
  5. تصویر مصدق کارت ملی خواهان.

شرح دادخواست:

با سلام و احترام،

به استحضار می رساند اینجانب خواهان به موجب قرارداد خدمات مشاوره ای پیوست، متعهد به ارائه خدمات [نوع خدمات مشاوره مثلاً مشاوره مالی و سرمایه گذاری] برای خوانده محترم در بازه زمانی [از تاریخ … تا تاریخ …] گردیده ام. مطابق ماده [شماره ماده مربوط به حق الزحمه] قرارداد مذکور، حق الزحمه اینجانب به مبلغ [مبلغ به ریال] ریال تعیین و مقرر گردیده بود که پس از اتمام خدمات و ارائه فاکتور در تاریخ [تاریخ سررسید پرداخت]، پرداخت گردد.

اینجانب تمامی خدمات مشاوره ای را مطابق با مفاد قرارداد به نحو احسن و در موعد مقرر انجام و فاکتور مربوطه را نیز در تاریخ [تاریخ فاکتور] به خوانده محترم تقدیم نموده ام. (جهت اثبات انجام خدمات، مدارک و مستندات پیوست می باشد).

متاسفانه با وجود انجام تعهدات از سوی اینجانب و پیگیری های مکرر [مثلاً شفاهی، ارسال اظهارنامه و … که قبلاً انجام شده است]، خوانده محترم تاکنون از پرداخت حق الزحمه و تسویه حساب خودداری نموده اند. لذا با تقدیم این دادخواست و مستنداً به مواد ۱۹۸، ۵۱۵ و ۵۱۹ قانون آیین دادرسی مدنی و نیز مواد ۱۰ و ۳۳۶ قانون مدنی، تقاضای رسیدگی و صدور حکم بر محکومیت خوانده به پرداخت اصل حق الزحمه، خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ سررسید تا اجرای حکم، کلیه هزینه های دادرسی و حق الوکاله وکیل (در صورت داشتن وکیل) مورد استدعاست.

محل امضا و تاریخ

نمونه ۲: دادخواست مطالبه اجرت المثل انجام کار (بدون قرارداد کتبی)

این نمونه برای مواقعیه که شما قرارداد کتبی ندارید و روی مبلغ مشخصی هم توافق نکردید، اما کاری رو انجام دادین که طرف مقابل ازش بهره مند شده.

ریاست محترم شورای حل اختلاف / دادگاه عمومی حقوقی شهرستان [نام شهر]

خواهان: [نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، آدرس کامل]

خوانده: [نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، آدرس کامل]

وکیل/نماینده قانونی: [در صورت وجود: نام و نام خانوادگی، آدرس]

تعیین خواسته و بهای آن:

  1. مطالبه اجرت المثل بابت انجام کار [توضیح نوع کار مثلاً نقاشی ساختمان، طراحی لوگو] به مبلغ [مبلغی که تخمین می زنید و اعلام می کنید] ریال با ارجاع امر به کارشناسی.
  2. مطالبه خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ [تاریخ اتمام کار یا مطالبه] لغایت زمان اجرای حکم.
  3. مطالبه کلیه هزینه های دادرسی.
  4. مطالبه حق الوکاله وکیل (در صورت داشتن وکیل).

دلایل و منضمات:

  1. شهادت شهود (با ذکر نام و مشخصات و آدرس، در صورت لزوم جهت جلب شهود).
  2. تصویر پرینت مکاتبات (پیامک/واتساپ/ایمیل) با خوانده (مبنی بر درخواست انجام کار و یا اقرار به انجام کار).
  3. تصاویر مربوط به انجام کار / گزارش پیشرفت کار (در صورت وجود).
  4. تصویر مصدق کارت ملی خواهان.

شرح دادخواست:

با سلام و احترام،

به استحضار می رساند اینجانب خواهان بنا به درخواست شفاهی خوانده محترم، اقدام به انجام کار [نوع کار مثلاً نقاشی کامل ساختمان واقع در آدرس: …] از تاریخ [تاریخ شروع کار] تا تاریخ [تاریخ اتمام کار] نموده ام. خوانده محترم پس از اتمام کار، از نتیجه آن بهره مند گردیده و [مثلاً در ساختمان رنگ شده سکونت دارد یا از لوگوی طراحی شده استفاده می کند].

متاسفانه با وجود انجام کامل کار توسط اینجانب و استفاده خوانده از آن، هیچگونه توافق کتبی یا شفاهی بر سر میزان حق الزحمه صورت نگرفته بود و با وجود مراجعات و پیگیری های مکرر، خوانده محترم از پرداخت اجرت المثل کار انجام شده خودداری می نمایند.

لذا با تقدیم این دادخواست و مستنداً به ماده ۳۳۶ قانون مدنی و مواد ۱۹۸ و ۵۱۹ قانون آیین دادرسی مدنی، از محضر محترم شورا/دادگاه تقاضای رسیدگی، جلب نظر کارشناس رسمی دادگستری جهت تعیین میزان اجرت المثل کار انجام شده، و سپس صدور حکم بر محکومیت خوانده به پرداخت اجرت المثل، خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ مطالبه، کلیه هزینه های دادرسی و حق الوکاله وکیل (در صورت داشتن وکیل) مورد استدعاست.

محل امضا و تاریخ

نمونه ۳: دادخواست مطالبه حق الزحمه پیمانکاری جزء

این نمونه زمانی کاربرد داره که شما به عنوان یه پیمانکار جزء، کاری رو برای یه پیمانکار اصلی یا کارفرما انجام دادید، اما دستمزدتون رو دریافت نکردید.

ریاست محترم دادگاه عمومی حقوقی شهرستان [نام شهر]

خواهان: [نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، آدرس کامل]

خوانده: [نام و نام خانوادگی/نام شرکت، نام پدر/شماره ثبت، کد ملی/شناسه ملی، آدرس کامل]

وکیل/نماینده قانونی: [در صورت وجود: نام و نام خانوادگی، آدرس]

تعیین خواسته و بهای آن:

  1. مطالبه اصل حق الزحمه بابت عملیات پیمانکاری [نوع کار مثلاً اجرای اسکلت فلزی یک پروژه] به مبلغ [مبلغ به عدد و حروف] ریال.
  2. مطالبه خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ [تاریخ سررسید پرداخت] لغایت زمان اجرای حکم.
  3. مطالبه کلیه هزینه های دادرسی.
  4. مطالبه حق الوکاله وکیل (در صورت داشتن وکیل).

دلایل و منضمات:

  1. تصویر مصدق قرارداد پیمانکاری جزء مورخ [تاریخ قرارداد].
  2. تصویر مصدق صورت وضعیت های تأیید شده (در صورت وجود).
  3. تصویر مصدق گزارش پیشرفت کار / گزارش مهندس ناظر (در صورت وجود).
  4. شهادت شهود (در صورت لزوم).
  5. تصویر مصدق کارت ملی خواهان.

شرح دادخواست:

با سلام و احترام،

به استحضار می رساند اینجانب خواهان به موجب قرارداد پیمانکاری جزء شماره [شماره قرارداد، در صورت وجود] مورخ [تاریخ قرارداد]، متعهد به انجام عملیات [توضیح نوع کار پیمانکاری] در پروژه [نام پروژه و آدرس] برای خوانده محترم گردیده ام. مطابق ماده [شماره ماده مربوط به حق الزحمه] قرارداد، حق الزحمه اینجانب به مبلغ [مبلغ به ریال] ریال تعیین و مقرر گردیده بود که پس از تأیید صورت وضعیت های مربوطه، در تاریخ [تاریخ سررسید پرداخت] پرداخت گردد.

اینجانب تمامی عملیات پیمانکاری را مطابق با مفاد قرارداد و استانداردهای لازم در تاریخ [تاریخ اتمام کار] به اتمام رسانده و صورت وضعیت های مربوطه نیز [توسط مهندس ناظر / کارفرما] تأیید گردیده است (مدارک و مستندات پیوست).

متاسفانه با وجود انجام تعهدات از سوی اینجانب و تکمیل پروژه و تأیید صورت وضعیت ها، خوانده محترم تاکنون از پرداخت حق الزحمه اینجانب خودداری نموده و نسبت به تسویه حساب اقدام نکرده اند. لذا با تقدیم این دادخواست و مستنداً به مواد ۱۹۸، ۵۱۵ و ۵۱۹ قانون آیین دادرسی مدنی و نیز مواد ۱۰ و ۳۳۶ قانون مدنی، تقاضای رسیدگی و صدور حکم بر محکومیت خوانده به پرداخت اصل حق الزحمه، خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ سررسید تا اجرای حکم، کلیه هزینه های دادرسی و حق الوکاله وکیل (در صورت داشتن وکیل) مورد استدعاست.

محل امضا و تاریخ

مهم ترین نکات و اشتباهات رایج: حواستون باشه!

مسیر مطالبه حق الزحمه، مثل هر کار حقوقی دیگه ای، قلق ها و نکات خودش رو داره. اگه حواستون به بعضی چیزها نباشه، ممکنه کارتون پیچیده تر بشه یا حتی حقتون رو از دست بدید. اینجا چند تا از مهم ترین نکات و اشتباهات رایج رو براتون میگم تا حسابی حواستون جمع باشه.

  • اهمیت مستندسازی از ابتدا: همیشه، حتی برای کارهای کوچک و دوستانه، سعی کنید یه چیزی به عنوان مدرک داشته باشید. یه قرارداد کتبی، یه فاکتور، یه رسید، حتی یه پیامک یا ایمیل که توش جزئیات کار و مبلغ توافق شده باشه. این مستندات طلای شما هستن!
  • لزوم ارسال اظهارنامه قبل از دادخواست: قبل از اینکه دادخواستتون رو ثبت کنید، بهتره یه اظهارنامه رسمی از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی به طرف مقابل بفرستید. اظهارنامه نشون میده که شما به صورت رسمی و محترمانه ازش خواستین که پولتون رو بده. این کار هم یه مدرک قویه برای اثبات مطالبه شماست و هم ممکنه کار به دادگاه نرسه و طرف مقابل بعد از دریافت اظهارنامه، حسابش رو با شما صاف کنه.
  • عدم فراموشی مطالبه خسارات جانبی: همونطور که قبلاً گفتیم، فقط به فکر اصل حق الزحمه نباشید. هزینه دادرسی، حق الوکاله وکیل و مخصوصاً خسارت تأخیر تأدیه رو حتماً مطالبه کنید. این ها حق شما هستن و می تونن بار مالی پرونده رو از دوشتون بردارن.
  • توجه به مهلت های قانونی (مرور زمان): بعضی دعاوی یه مهلت مشخص برای اقامه دارن که بهش میگن مرور زمان. اگه از این مهلت بگذره، دیگه نمی تونید مطالبه کنید. پس، به محض اینکه دیدین طرف مقابل از پرداخت سر باز می زنه، معطل نکنید و سریع اقدام کنید.
  • تکمیل دقیق اطلاعات در دادخواست: حتی یه اشتباه کوچک تو نام، آدرس، کد ملی یا مبلغ، می تونه باعث رد دادخواست یا تأخیر طولانی در رسیدگی بشه. پس با دقت و وسواس زیاد، همه اطلاعات رو تکمیل کنید.
  • مشاوره حقوقی تخصصی در موارد پیچیده: اگه پرونده تون پیچیده است، مبلغش زیاده، یا مدارک کافی ندارید، حتماً از یه وکیل یا مشاور حقوقی متخصص کمک بگیرید. یه مشاور خوب می تونه راهنماییتون کنه و شانس موفقیتتون رو چندین برابر کنه.

با رعایت این نکات، می تونید با اطمینان بیشتری برای گرفتن حقتون قدم بردارید و از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری کنید.

سوالات متداول

اگر قرارداد کتبی نداشته باشیم، چطور حق الزحمه رو مطالبه کنیم؟

حتی بدون قرارداد کتبی هم می تونید حق الزحمه تون رو مطالبه کنید. در این حالت، باید از مدارک دیگه ای مثل شهادت شهود (یعنی کسانی که شاهد توافق شما یا انجام کار بودن)، پرینت پیامک ها و ایمیل ها، رسیدهای بانکی (واریزهای جزئی یا اثبات خرید مواد اولیه کار) و حتی اقرار شفاهی یا کتبی طرف مقابل استفاده کنید. اگه هیچ توافقی بر سر مبلغ هم نبوده، می تونید «اجرت المثل» (یعنی ارزش عرفی کاری که انجام دادین) رو مطالبه کنید که مبلغش توسط کارشناس دادگستری تعیین میشه.

مطالبه حق الزحمه بدون دادخواست ممکنه؟

مطالبه حق الزحمه بدون دادخواست رسمی معمولاً به این معنیه که شما به صورت شفاهی یا با ارسال اظهارنامه، از طرف مقابل می خواید که بدهیش رو پرداخت کنه. اگه این روش ها جواب نده، برای مطالبه قانونی و رسمی و با ضمانت اجرایی، چاره ای جز تقدیم دادخواست به مراجع قضایی (شورای حل اختلاف یا دادگاه) نیست. دادخواست تنها راهیه که می تونید از حمایت قانون برای دریافت پولتون استفاده کنید.

رسیدگی به دادخواست چقدر طول می کشه؟

مدت زمان رسیدگی به دادخواست مطالبه حق الزحمه بستگی به عوامل مختلفی داره؛ مثلاً حجم پرونده های دادگاه، پیچیدگی موضوع، نیاز به کارشناسی، تعداد جلسات دادگاه و اینکه طرف مقابل تجدیدنظرخواهی می کنه یا نه. دعاوی شورای حل اختلاف معمولاً سریع تر (چند هفته تا چند ماه) به نتیجه میرسن، اما پرونده های دادگاه های عمومی ممکنه از چند ماه تا یک سال یا حتی بیشتر هم طول بکشن.

شورای حل اختلاف کِی صلاحیت داره؟

شورای حل اختلاف برای رسیدگی به دعاوی مالی که مبلغ «بهای خواسته» اون ها تا سقف مشخصی باشه، صلاحیت داره. این سقف در حال حاضر معمولاً تا ۲۰ میلیون تومان هست (البته ممکنه تغییر کنه). اگه مبلغ حق الزحمه شما کمتر از این سقف باشه، باید دادخواستتون رو به شورای حل اختلاف ارائه بدید. در غیر این صورت، مرجع صالح دادگاه عمومی حقوقی خواهد بود.

اگه خوانده پولی نداشته باشه، چی میشه؟

اگه حکم به نفع شما صادر شد ولی خوانده (بدهکار) هیچ مال و دارایی ای برای توقیف و اجرای حکم نداشت، می تونید دادخواست «اعسار از پرداخت محکوم به» (یعنی درخواست اثبات ناتوانی در پرداخت بدهی) از طرف اون رو درخواست کنید. در این صورت، دادگاه با بررسی وضعیت مالی خوانده، ممکنه حکم به تقسیط بدهی بده. یعنی خوانده باید پول شما رو به صورت قسطی پرداخت کنه. در غیر این صورت، تا زمانی که خوانده دارا بشه، حکم همچنان به قوت خود باقی است و در آینده قابل اجرا خواهد بود.

نتیجه گیری

دریافت حق و حقوقی که بابت زحماتتون به شما تعلق می گیره، نه تنها یک مسئله مالی، بلکه یک مسئله شرافت کاری و احترام به خودتونه. اینکه کاری رو انجام بدین و دستمزدش رو نگیرید، می تونه حسابی ناامیدکننده باشه. اما همونطور که دیدید، سیستم قضایی ما ابزارهایی رو برای دفاع از حقوق شما فراهم کرده. کافیه بدونید چطور باید از این ابزارها استفاده کنید.

از تعریف دقیق «حق الزحمه» گرفته تا انواع اون، مدارکی که باید آماده کنید، آموزش گام به گام تنظیم دادخواست، و حتی مسیری که پرونده شما در دادگاه طی می کنه، همه رو با هم بررسی کردیم. فراموش نکنید که مطالبه خسارات جانبی مثل هزینه دادرسی، حق الوکاله وکیل و خصوصاً خسارت تأخیر تأدیه، می تونه بخش مهمی از حقوق شما رو تشکیل بده و نباید از اون ها غافل بشید. با استفاده از «نمونه دادخواست مطالبه حق الزحمه» و رعایت نکات کلیدی که گفته شد، می تونید با اطمینان بیشتری برای گرفتن حقتون اقدام کنید.

هیچ وقت از پیگیری حقتون ناامید نشید. با دانش و آگاهی کافی و در صورت لزوم، با کمک گرفتن از یه متخصص حقوقی، می تونید به نتیجه مطلوب برسید. حالا که این راهنمای جامع رو خوندین، وقتشه که قدم اول رو بردارید. اگه سوالی داشتین یا تجربه ای مشابه، حتماً با یک وکیل مشورت کنید.

دکمه بازگشت به بالا