جرایم قابل گذشت در قانون جدید

جرایم قابل گذشت آن دسته از جرم هایی هستند که پیگیری و مجازات متهم، کاملاً به اراده و شکایت شاکی بستگی دارد. یعنی اگر شاکی شکایتی نکند، یا بعد از شکایت رضایت بدهد، پرونده مختومه می شود و دادگاه دیگر نمی تواند آن را ادامه دهد. با آمدن قانون مجازات اسلامی جدید در سال ۱۳۹۲ و قانون آیین دادرسی کیفری همین سال، تغییرات مهمی در این زمینه ایجاد شده که آگاهی از آن ها برای همه ما لازم است.

شاید بارها اسم جرم و مجازات را شنیده ایم، اما آیا می دانیم که همه جرم ها مثل هم نیستند؟ قانون گذار ما جرم ها را به دو دسته کلی قابل گذشت و غیرقابل گذشت تقسیم کرده است. این دسته بندی واقعاً مهم است، چون سرنوشت پرونده، حتی بعد از وقوع جرم، ممکن است کاملاً تغییر کند. اگر می خواهید بدانید کدام جرم ها را می شود با رضایت شاکی حل و فصل کرد و قانون جدید چه حرفی برای گفتن دارد، جای درستی آمده اید. قرار است اینجا حسابی گپ بزنیم و همه ابعاد این موضوع رو، از سیر تا پیاز، براتون باز کنیم تا اطلاعاتی جامع، مستند و کاربردی داشته باشید.

اصلا جرایم قابل گذشت در قانون جدید یعنی چی؟

وقتی پای جرم و مجازات وسط می آید، خیلی وقت ها فکر می کنیم همه چیز دست قانون و دستگاه قضاست. اما نه همیشه! یه سری جرم ها هستند که اسم شان «قابل گذشت» است و دقیقا یعنی اراده شاکی یا همون کسی که بهش ظلم شده، حرف اول و آخر رو میزنه. از شروع پیگیری پرونده گرفته تا ادامه رسیدگی و حتی اجرای حکمی که صادر شده، همه اش بستگی به این داره که شاکی شکایت کرده باشه و از شکایتش هم برنگشته باشه.

در واقع، جرایم قابل گذشت اونایی هستن که جنبه خصوصی شون بر جنبه عمومی شون می چربه. یعنی چی؟ یعنی قانون گذار بیشتر به حق الناس (حق مردم) توجه کرده تا حق الله (حق خدا) یا همون نظم عمومی جامعه. این تفکر جدید و رویکردی که در قانون مجازات اسلامی سال ۱۳۹۲ (ماده ۱۰۴ به بعد) و قانون آیین دادرسی کیفری (مصوب ۱۳۹۲) بهش اشاره شده، باعث شده تا خیلی از پرونده های جزئی تر و شخصی تر، با رضایت و صلح و صفا بین طرفین حل و فصل بشن. اگر شاکی از همون اول اعلام رضایت کنه، یا حتی بعد از شکایت و در هر مرحله ای از دادرسی، بگه که دیگه شکایتی نداره، پرونده کلاً متوقف میشه و متهم هم از مجازات رها میشه. این خیلی مهمه، چون هم بار دادگاه ها رو کم می کنه، هم به افراد این فرصت رو میده که مشکلاتشون رو دوستانه تر حل کنن و کینه و کدورت ها رو کنار بذارن.

فهرست کامل و به روز جرایم قابل گذشت در قانون جدید

خب، تا اینجا فهمیدیم جرایم قابل گذشت چی هستن. حالا سوال اصلی اینجاست که دقیقاً چه جرم هایی توی این دسته بندی قرار می گیرن؟ برای خیلی ها، شناخت این لیست از نون شب واجب تره، مخصوصاً اگه خودشون یا نزدیکانشون درگیر یه پرونده قضایی باشن. قانون گذار، توی ماده ۱۰۴ قانون مجازات اسلامی و یه سری مواد دیگه، این لیست رو تا حدودی مشخص کرده، اما یادتون باشه این لیست جامع و کامل نیست و ممکنه بعضی جرم ها توی قوانین خاص هم قابل گذشت باشن. پس با دقت این بخش رو بخونید.

مهم ترین مصادیق بر اساس ماده ۱۰۴ قانون مجازات اسلامی

ماده ۱۰۴ قانون مجازات اسلامی، یه جورایی ستون فقرات جرایم قابل گذشت رو تشکیل میده. البته با تبصره هایی که بهش اضافه شده و تغییراتی که توی طول زمان داشته، الان یه لیست تقریباً مفصل جلوی روی ماست. بیایید به چند تا از مهم ترین این جرایم که خیلی هم باهاشون سروکار داریم، نگاهی بندازیم:

• جرائم منافی عفت (غیر از زنا و لواط و تفخیذ): اگه این جرایم شاکی خصوصی داشته باشن و از اون جرایم حدی مثل زنا و لواط نباشن (ماده ۶۳۷ قانون مجازات اسلامی)، با رضایت شاکی میشه پرونده رو بست.
• سب و قذف (در صورت نبود حد): یعنی توهین و افتراهای شدید که ممکنه مجازات حدی داشته باشن، اما اگه به اون مرحله از شدت نرسیده باشن و فقط جنبه توهین یا قذف داشته باشن (مواد ۲۴۵ و ۲۵۲ قانون مجازات اسلامی)، با رضایت شاکی قابل گذشتن.
• تهدید به قتل یا ایراد ضرر مالی یا جانی یا شرفی یا افشای سر: این جرم که توی ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی اومده، وقتی کسی شما رو تهدید می کنه که به جون یا مال یا آبروتون آسیب می رسونه یا یه راز رو فاش می کنه، قابل گذشت محسوب میشه.
• ضرب و جرح عمدی: البته به شرط اینکه این ضرب و جرح اونقدر شدید نباشه که منجر به آسیب های جدی به بدن یا فوت بشه و جنبه عمومی هم نداشته باشه. یعنی اگه صرفاً یه دعوای ساده باشه و طرفین بخوان با هم کنار بیان، میشه رضایت داد. (مثل ماده ۶۱۴ قانون مجازات اسلامی با شرایط خاص).
• توهین و افترا: اگه کسی بهتون توهین کنه یا حرف های نادرست و تهمت آمیز بزنه (مواد ۶۰۸ و ۶۹۷ قانون مجازات اسلامی)، این جرم ها هم با گذشت شاکی خصوصی قابل بخشش هستن.
• ترک انفاق: یعنی اگه کسی مسئولیت داره خرج همسر یا فرزندانش رو بده و این کار رو نکنه (ماده ۶۴۲ قانون مجازات اسلامی)، با گذشت همسر یا اون فردی که نفقه بهش تعلق میگیره، میشه پرونده رو مختومه کرد.
• افشای اسرار: اگر کسی راز شما رو فاش کنه و این کارش طبق ماده ۶۴۸ قانون مجازات اسلامی جرم باشه، شما می تونید با رضایتتون، پرونده رو ببندید.
• برخی جرایم مربوط به اموال و مالکیت: مثل تصرف عدوانی، ممانعت از حق و مزاحمت در مواردی که جنبه عمومی خیلی پررنگ نباشه. مثلاً اگه کسی زمینی رو به ناحق تصرف کرده باشه و قبل از اینکه پرونده به جریان بیفته، تصرفش رو رفع کنه (با توجه به ماده ۶۹۰ قانون مجازات اسلامی)، ممکنه بشه گذشت کرد.
• خیانت در امانت: اینجا یه نکته ظریف هست. خیانت در امانت (ماده ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی) فقط در صورتی قابل گذشت هست که مال به منظور انجام کار خاصی به امانت داده شده باشه وگرنه در حالت کلی غیر قابل گذشت هست. یعنی اگه مثلاً شما کلید خونتون رو دادید به همسایه تا گلدون ها رو آب بده و اون از کلید سوءاستفاده کرده، قابل گذشت محسوب میشه. ولی اگه یه سند مهم رو امانت گذاشتید و اون خیانت کرده، ممکنه داستان فرق کنه.
• برخی جرایم دیگر در قوانین خاص: گاهی اوقات توی قوانین دیگه، مثل قوانین مربوط به تخلفات رانندگی یا محیط زیست، برای جرائم کوچیک تر هم امکان گذشت رو فراهم کردن که البته باید به همون قانون خاص مراجعه کرد.

چطور بفهمیم جرمی قابل گذشت هست یا نه؟ معیارهای تشخیص

شاید بپرسید اگر توی این لیست نبود، از کجا بفهمیم جرمی قابل گذشت هست یا نه؟ اینجا یه قانون کلی وجود داره: اصل بر غیرقابل گذشت بودن جرایم هست، مگر اینکه قانون گذار صراحتاً بگه که اون جرم قابل گذشت هست. یعنی اگه توی هیچ ماده ای به قابل گذشت بودن یه جرم اشاره نشده بود، فرض رو بر این می ذاریم که غیرقابل گذشت محسوب میشه. البته گاهی اوقات رویه قضایی، یعنی برداشت و رأی دادگاه ها توی پرونده های مشابه، هم می تونه به ما کمک کنه تا بفهمیم یه جرم قابل گذشت هست یا نه، اما این موضوع بیشتر مربوط به حقوقدان ها و وکیل هاست.

به یاد داشته باشید، شناخت دقیق جرایم قابل گذشت به شما کمک می کند تا در مواجهه با مشکلات حقوقی، تصمیمات درست تری بگیرید و از پیچیدگی های دادرسی تا حد امکان جلوگیری کنید.

فرق بین جرایم قابل گذشت و غیرقابل گذشت از زمین تا آسمان!

تصور کنید که توی دنیای حقوق، دو مسیر کاملاً متفاوت برای رسیدگی به جرم ها وجود داره: یکی مسیر جرایم قابل گذشت و دیگری مسیر جرایم غیرقابل گذشت. این دو تا از زمین تا آسمون با هم فرق دارن و اگه ندونید کدوم جرم توی کدوم دسته قرار می گیره، ممکنه حسابی گیج بشید و حتی تصمیمات اشتباه بگیرید. بیایید ببینیم این تفاوت های کلیدی دقیقاً چی هستن:

1. مبانی حقوقی:
   • قابل گذشت: توی این جرم ها، بیشتر به «حق الناس» یعنی حق افراد و جبران ضرر و زیان شخصی توجه میشه. فلسفه اینه که اگه شاکی رضایت داد، دیگه جامعه نیازی نداره پیگیری کنه.
   • غیرقابل گذشت: اینجا قضیه فرق می کنه. پای «حق الله» یا «نظم عمومی جامعه» وسطه. حتی اگه شاکی هم رضایت بده، چون این جرم ها به کل جامعه آسیب زدن، حکومت وظیفه داره پیگیریشون کنه.
2. آغاز و ادامه رسیدگی:
   • قابل گذشت: تا شاکی خصوصی شکایت نکنه، هیچ پرونده ای تشکیل نمیشه و هیچ پیگیری ای هم انجام نمیشه. اگه شاکی بعداً هم رضایت بده، رسیدگی متوقف میشه.
   • غیرقابل گذشت: اینجا دادستان و مراجع قضایی، حتی بدون شکایت شاکی خصوصی هم می تونن پرونده رو شروع کنن و پیگیری کنن. جامعه شاکی محسوب میشه.
3. تأثیر گذشت شاکی:
   • قابل گذشت: گذشت شاکی مثل یه بمب ساعتی عمل می کنه! هر وقت که شاکی رضایت بده (چه اولش، چه وسطای کار، چه حتی بعد از حکم قطعی)، تعقیب دعوا و اجرای مجازات کلاً متوقف میشه و متهم آزاد میشه.
   • غیرقابل گذشت: توی این جرم ها، رضایت شاکی حداکثر می تونه باعث تخفیف مجازات بشه، نه توقف کامل پرونده یا سقوط مجازات. مثلاً ممکنه قاضی با دیدن رضایت شاکی، حکم کمتری بده یا از نهادهای ارفاقی استفاده کنه.
4. امکان انصراف:
   • قابل گذشت: شاکی توی هر مرحله ای که دلش خواست، می تونه از شکایتش منصرف بشه و این کارش هم معتبره.
   • غیرقابل گذشت: شاکی نمی تونه از شکایتش انصراف بده و اگه هم بده، تأثیری روی ادامه روند پرونده نداره.
5. تنوع مجازات ها:
   • قابل گذشت: معمولاً مجازات هایی که برای این جرم ها در نظر گرفته میشه، سبک تر و بعضاً قابل تبدیل به جزای نقدی هستن.
   • غیرقابل گذشت: مجازات های سنگین تر و جدی تری دارن، مثل حبس های طولانی مدت یا مجازات های حدی.
6. نقش دادستان:
   • قابل گذشت: نقش دادستان بیشتر جنبه نظارتی داره و اگه شاکی رضایت بده، دادستان هم چاره ای جز توقف پرونده نداره.
   • غیرقابل گذشت: دادستان به صورت فعالانه پرونده رو پیگیری می کنه و حتی اگه شاکی هم نخواد، اون دست بردار نیست.

پس می بینید که دونستن این تفاوت ها چقدر می تونه تو روشن شدن مسیر حقوقی بهمون کمک کنه. قبل از هر اقدامی، همیشه از قابل گذشت یا غیرقابل گذشت بودن جرم مطمئن بشید.

مرور زمان در جرایم قابل گذشت طبق قانون جدید

شاید براتون پیش اومده باشه که شنیدید یه پرونده بعد از چند سال، دیگه قابل پیگیری نیست یا یه حکم بعد از یه مدت طولانی، دیگه اجرا نمیشه. این همون «مرور زمان» هستش که توی دنیای حقوق، یه مفهوم خیلی مهم و کاربردیه. مرور زمان یعنی اینکه بعد از گذشت یه مدت زمان مشخص از وقوع جرم، یا از تاریخ اطلاع از اون، یا حتی از تاریخ قطعیت حکم، دیگه امکان شکایت، تعقیب یا اجرای حکم وجود نداره.

چرا اصلاً مرور زمان وجود داره؟ خب، دلایل مختلفی داره: یکی اینکه به مرور زمان، اثبات جرم سخت تر میشه، شهود ممکنه فوت کنن یا فراموشی بگیرن و مدارک هم از بین برن. دلیل دیگه اینه که جامعه و افراد هم بالاخره باید به یه آرامش حقوقی برسن و تا ابد یه پرونده باز نمونه. قانون گذار جدید (به ویژه در مواد ۱۰۵ تا ۱۰۷ قانون مجازات اسلامی و مواد مرتبط در قانون آیین دادرسی کیفری) حسابی روی مرور زمان مانور داده و جزئیاتش رو مشخص کرده.

انواع مرور زمان بر اساس قانون جدید (ماده ۱۰۵ تا ۱۰۷ قانون مجازات اسلامی و مواد مرتبط از قانون آیین دادرسی کیفری)

مرور زمان توی سه تا مرحله مختلف می تونه اتفاق بیفته:

۱. مرور زمان شکایت (برای شاکی)

این مرور زمان مخصوص شاکی یا همون کسی هست که از وقوع جرم ضرر دیده. از وقتی که شاکی از وقوع جرم خبردار میشه، یه فرصت محدودی داره که شکایتش رو مطرح کنه. اگه توی این مدت شکایت نکنه، دیگه بعدش نمی تونه. مدت زمانش هم بستگی به درجه جرم داره (یعنی جرم چقدر سنگین بوده):

• برای جرم های تعزیری درجه هفت و هشت: یک سال
• برای جرم های تعزیری درجه شش: دو سال
• برای جرم های تعزیری درجه پنج: سه سال
• برای جرم های تعزیری درجه چهار: چهار سال
• برای جرم های تعزیری درجه سه: پنج سال
• برای جرم های تعزیری درجه دو: هفت سال
• برای جرم های تعزیری درجه یک: ده سال

نکته مهم اینجاست که این مرور زمان فقط برای جرایم قابل گذشت معنی پیدا می کنه؛ چون در جرایم غیرقابل گذشت، دادستان خودش وظیفه داره پیگیری کنه و نیازی به شکایت شاکی نیست.

۲. مرور زمان تعقیب (برای مراجع قضایی)

این مرور زمان از تاریخ وقوع جرم شروع میشه و اگه تا یه مدت مشخص، دادستان یا مراجع قضایی، تعقیب مجرم رو شروع نکنن، دیگه حق تعقیب رو ندارن. این هم بستگی به درجه جرم داره:

• برای جرم های تعزیری درجه هفت و هشت: یک سال
• برای جرم های تعزیری درجه شش: دو سال
• برای جرم های تعزیری درجه پنج: سه سال
• برای جرم های تعزیری درجه چهار: چهار سال
• برای جرم های تعزیری درجه سه: پنج سال
• برای جرم های تعزیری درجه دو: هفت سال
• برای جرم های تعزیری درجه یک: ده سال

اگه دادگاه قبل از تموم شدن این مدت، حکمی صادر کنه، اون حکم دیگه مشمول مرور زمان تعقیب نمیشه.

۳. مرور زمان اجرای حکم (بعد از قطعیت حکم)

این مرور زمان وقتی شروع میشه که حکم قطعی صادر شده، اما هنوز اجرا نشده. اگه یه حکم قطعی، تا یه مدت زمان مشخصی اجرا نشه، دیگه قابلیت اجرا نداره. این هم مثل دو تای قبلی، بستگی به درجه مجازات داره:

• برای مجازات های تعزیری درجه هفت و هشت: دو سال
• برای مجازات های تعزیری درجه شش: سه سال
• برای مجازات های تعزیری درجه پنج: چهار سال
• برای مجازات های تعزیری درجه چهار: پنج سال
• برای مجازات های تعزیری درجه سه: هفت سال
• برای مجازات های تعزیری درجه دو: ده سال
• برای مجازات های تعزیری درجه یک: پانزده سال

توقف و انقطاع مرور زمان:
یه وقت هایی هست که مرور زمان وایمیسته یا از اول شروع میشه. مثلاً اگه یه متهم فرار کنه، مرور زمان متوقف میشه و وقتی گیر بیفته، از سر گرفته میشه. یا اگه در حین پرونده، متهم یه جرم جدید مرتکب بشه، مرور زمان پرونده قبلی از نو شروع میشه. این ها نکات ریز و مهمی هستن که فقط وکیل ها و حقوق دان ها می تونن با جزئیات بهتون بگن.

یه نکته خیلی مهم: مرور زمان فقط توی جرایم تعزیری (همون جرم هایی که مجازاتشون توسط حکومت تعیین میشه) اعمال میشه و اصلاً شامل حدود، قصاص و دیات نمیشه. یعنی اگه کسی قتل عمد کرده باشه یا حد شرعی روش ثابت بشه، مرور زمان براش معنی نداره.

چه جوری رضایت بدیم و بعدش چی میشه؟ نکات عملی و رویه های قضایی

وقتی تصمیم می گیرید توی یه پرونده قابل گذشت، رضایت بدید، فقط یه کلمه «رضایت» کافی نیست. یه سری قواعد و نکات مهم وجود داره که اگه رعایتشون نکنید، ممکنه رضایتتون بی اثر بشه و پشیمانی به بار بیاره. بیایید ببینیم باید چه جوری رضایت بدیم و بعدش چه اتفاقاتی می افته.

روش درست اعلام گذشت

برای اینکه گذشتتون معتبر باشه و قانون بهش ترتیب اثر بده، باید یه سری چیزها رو رعایت کنید:

• کتبی یا شفاهی در مرجع قضایی: بهترین و مطمئن ترین راه اینه که رضایتتون رو به صورت کتبی بنویسید و توی دادسرا یا دادگاه، تقدیم مرجع رسیدگی کننده کنید. می تونید هم شفاهی جلوی قاضی اعلام کنید، اما معمولاً قاضی ازتون می خواد که کتبی هم بنویسید و امضا کنید تا سند باشه.
• صریح و بدون قید و شرط: گذشت باید واضح و بدون ابهام باشه. مثلاً نباید بگید «اگه پولم رو پس بده، رضایت میدم». این دیگه گذشت نیست، مصالحه است. گذشت یعنی بدون هیچ شرطی، بگید «من از حقم گذشتم و شکایتی ندارم».
• احراز هویت: کسی که رضایت میده، باید همون شاکی اصلی باشه. دادگاه هویت شاکی رو کاملاً بررسی می کنه که مبادا کسی به جای شاکی، رضایت داده باشه.

پیامدهای حقوقی گذشت: یه تیر و چند نشون!

اگه گذشتتون درست و حسابی انجام بشه، نتایج خیلی مهمی داره:

• سقوط دعوای عمومی و خصوصی: همون لحظه که رضایت رو اعلام می کنید، هم دعوای خصوصی (حق خودتون) و هم دعوای عمومی (حق جامعه که اینجا تابع حق شماست) از بین میره.
• توقف تعقیب: اگه پرونده هنوز توی مرحله تحقیقات و تعقیب باشه، همونجا متوقف میشه و دیگه ادامه پیدا نمی کنه.
• عدم اجرای مجازات: اگر حکم قطعی هم صادر شده باشه و مجرم هنوز زندان نرفته یا مجازاتش اجرا نشده باشه، دیگه اجرا نمیشه و فرد آزاد میشه.

غیرقابل برگشت بودن گذشت

یه نکته طلایی که باید همیشه یادتون باشه اینه که: گذشت، برگشت ناپذیره! یعنی وقتی رضایت دادید، دیگه تمومه و نمی تونید بعدش پشیمون بشید و بگید «نمی خوام رضایت بدم». قانون به این پشیمانی ترتیب اثر نمیده. پس قبل از اعلام رضایت، حسابی فکر کنید و از تصمیمتون مطمئن باشید.

گذشت شاکی، چه پیش از شکایت، چه در اثنای تحقیقات و رسیدگی و چه پس از صدور حکم قطعی، مانع از تعقیب، رسیدگی یا اجرای مجازات می شود و یک بار برای همیشه است.

وضعیت تعدد شاکیان و ورثه

تصور کنید چند نفر از یه نفر شکایت کردن، یا شاکی اصلی فوت کرده و ورثه اش باید تصمیم بگیرن. اینجا قانون یه سری قواعد داره:

• تعدد شاکیان: اگه چند نفر از یه نفر شکایت کرده باشن، برای اینکه پرونده کاملاً متوقف بشه، همه شاکیان باید رضایت بدن. اگه یکی هم راضی نباشه، پرونده برای سهم اون شاکی ادامه پیدا می کنه.
• فوت شاکی و ورثه: اگه شاکی اصلی فوت کنه، حق گذشت به ورثه اون می رسه. اما دوباره تأکید میشه که برای توقف کامل پرونده، تمامی ورثه باید رضایت بدن. اگه یکی از ورثه رضایت نده، باز هم پرونده ادامه پیدا می کنه.

بهترین زمان برای اعلام گذشت

شما توی هر مرحله ای از پرونده می تونید اعلام گذشت کنید، اما زمانش می تونه تأثیر متفاوتی داشته باشه:

• قبل از شکایت: بهترین زمانه! اگه همون اول طرفین با هم کنار بیان و رضایت حاصل بشه، اصلاً پرونده ای تشکیل نمیشه و دردسرهای دادگاه شروع نمیشه.
• در مرحله تحقیقات (دادسرا): اگه توی این مرحله رضایت بدید، پرونده همونجا بایگانی میشه و به دادگاه نمیره.
• حین محاکمه (دادگاه): اگه توی دادگاه هم اعلام رضایت کنید، دادگاه قرار موقوفی تعقیب صادر می کنه.
• پس از صدور حکم قطعی و قبل از اجرا: حتی اگه حکم قطعی صادر شده باشه و مجرم هنوز زندان نرفته یا مجازاتش اجرا نشده باشه، با اعلام گذشت، حکم اجرا نمیشه و فرد آزاد میشه.

امکان مصالحه و توافق

همیشه هم گذشت به معنی هیچی نگرفتن نیست! گاهی اوقات شاکی و متهم با هم به یه توافق مالی یا غیرمالی می رسن و شاکی در ازای اون توافق، رضایت میده. مثلاً متهم خسارت رو جبران می کنه یا کاری برای شاکی انجام میده و بعد شاکی رضایتش رو اعلام می کنه. این مصالحه ها معمولاً توی دفاتر اسناد رسمی یا حتی توی دادسرا و دادگاه، به صورت رسمی ثبت میشن و پشتش رضایت شاکی هم میاد.

نتیجه گیری

خب، حسابی گشتیم و گذشتیم توی دنیای جرایم قابل گذشت و نکات ریز و درشتش رو درآوردیم. دیدیم که این جرایم، اونایی هستن که جنبه خصوصی شون سنگین تره و سرنوشت شون به دست شاکی خصوصی رقم می خوره. با قانون جدید مجازات اسلامی و آیین دادرسی کیفری، قواعد مشخص تر و شفاف تری برای این جرم ها وضع شده که آگاهی ازشون واقعاً برای هر شهروندی ضروریه.

از تعریف دقیق این جرایم گرفته تا لیست کاملی از مصادیقشون که توی ماده ۱۰۴ قانون مجازات اسلامی و جاهای دیگه اومده، همه رو با هم بررسی کردیم. فهمیدیم که چقدر فرق بین جرایم قابل گذشت و غیرقابل گذشت زیاده و حتی مرور زمان هم می تونه پرونده ها رو به کلی عوض کنه. یاد گرفتیم که گذشت شاکی، برگشت ناپذیره و باید با چشم باز و فکر درست تصمیم گرفت.

حالا که این اطلاعات رو دارید، یه گام بزرگ توی افزایش آگاهی حقوقی خودتون برداشتید. اما فراموش نکنید که دنیای حقوق، مثل اقیانوسی می مونه که عمقش زیاده و همیشه ممکنه موج های جدیدی داشته باشه. اگه خدای ناکرده خودتون یا عزیزانتون درگیر یه پرونده کیفری شدید، بهترین کار اینه که حتماً با یه وکیل یا مشاور حقوقی متخصص مشورت کنید. اون ها با تجربه و دانششون می تونن شما رو بهترین مسیر راهنمایی کنن تا هم حق و حقوقتون پایمال نشه، هم از مسیرهای درست قانونی استفاده کنید.