دستبند الکترونیکی شامل چه کسانی میشود

پابند الکترونیکی، که خیلی ها به اشتباه به آن دستبند الکترونیکی می گویند، شامل محکومانی می شود که شرایط خاصی دارند و دادگاه تشخیص می دهد به جای حبس در زندان، می توانند با این وسیله تحت نظارت الکترونیکی قرار بگیرند. این موضوع بستگی به نوع جرم، سوابق کیفری، و وضعیت شخص دارد.

شاید شما هم اصطلاح دستبند الکترونیکی را زیاد شنیده باشید، اما در واقعیت و در دستگاه قضایی ما، چیزی که برای نظارت روی افراد استفاده می شود پابند الکترونیکی است. این وسیله یکجور سیستم نظارتی از راه دور است که به کمکش می توانند حرکت و محدوده تردد افراد محکوم را زیر نظر داشته باشند. این تکنولوژی جدید، یک راه حل مدرن برای مدیریت بهتر پرونده های قضایی و کاهش جمعیت زندان هاست و به محکومین فرصت می دهد که در کنار خانواده و جامعه به مسیر عادی زندگی برگردند.

هدف از این مقاله اینه که به زبان ساده و خودمانی به این سوال جواب بدیم که چه کسانی مشمول استفاده از پابند الکترونیکی می شن؟ قراره با هم همه شرایط قانونی، ریزه کاری های درخواست، و هر چیزی که لازم هست در مورد این سیستم نظارتی بدونید رو بررسی کنیم. پس با ما همراه باشید تا از جزئیات این موضوع حقوقی و کاربردی سر در بیاریم.

پابند الکترونیکی چیه و چرا بهش میگن دستبند؟ (تفاوت دستبند و پابند الکترونیکی)

اول از همه بیایید یک سوءتفاهم رایج رو برطرف کنیم. خیلی ها وقتی اسم این وسیله رو می شنوند، تو ذهنشون یه دستبند میاد، اما اسم درستش پابند الکترونیکی یا نظارت الکترونیکی هست. دلیل این تفاوت هم واضحه؛ این دستگاه به مچ پا وصل می شه، نه دست! پس وقتی از این به بعد توی این مطلب از پابند الکترونیکی حرف می زنیم، منظورمون همون چیزیه که عامه مردم بهش دستبند الکترونیکی می گن.

حالا ببینیم اصلا این پابند الکترونیکی چیه؟ پابند الکترونیکی یه دستگاه کوچیک و سبک هست که به پای محکوم وصل می شه. این دستگاه با استفاده از فناوری GPS، موقعیت مکانی فرد رو به صورت لحظه ای ردیابی می کنه و اطلاعاتش رو به مرکز نظارتی می فرسته. هدف اصلی این کار اینه که محکوم به جای اینکه کل دوران حبسش رو توی زندان بگذرونه، بتونه در یک محدوده مشخص و تحت نظارت، آزاد باشه و به کارهای روزمره اش برسه.

پابند الکترونیکی چطور کار می کنه و چه ویژگی هایی داره؟

تصور کنید یه دستگاه ردیاب کوچیک همیشه باهاتونه که به مسئولین نشون می ده کجایید. پابند الکترونیکی دقیقاً همین کار رو می کنه. اگه فرد از محدوده تعریف شده خارج بشه یا سعی کنه دستگاه رو دستکاری کنه، بلافاصله به مرکز نظارتی هشدار فرستاده می شه و خب، اینجاست که دردسرها شروع می شه!

این دستگاه ها طوری طراحی شدن که:

• معمولاً ضد آب هستن، یعنی حمام رفتن یا شستشوی معمولی مشکلی براشون ایجاد نمی کنه.
• نسبتاً مقاوم در برابر دستکاری هستن و هرگونه تلاش برای باز کردن یا خراب کردنشون باعث فرستادن هشدار می شه.
• عمر باتری مناسبی دارن و نیازی نیست هر روز شارژ بشن، اما خب باید حواستون به شارژشون باشه تا خاموش نشن.

استفاده از پابند الکترونیکی هم برای خود محکوم مزایایی داره و هم برای جامعه و دولت. برای محکوم، فرصتیه برای بازگشت به آغوش خانواده و جامعه، حفظ شغل و درس و دانشگاه. برای دولت هم هزینه های نگهداری از زندانی ها رو کم می کنه و به اصلاح و بازپروری بهتر مجرمین کمک می کنه.

کیا می تونن پابند الکترونیکی داشته باشن؟ (شرایط قانونی و ماده های مهم)

حالا رسیدیم به قسمت اصلی بحث: اصلاً چه کسانی واجد شرایط استفاده از پابند الکترونیکی هستند؟ این موضوع طبق قوانین جمهوری اسلامی ایران، به خصوص قانون مجازات اسلامی و قانون آیین دادرسی کیفری، مشخص شده.

جرایم سبک تر: درجه ۵ تا ۸ (حبس تا ۵ سال)

یکی از مهم ترین بخش ها، ماده ۶۲ قانون مجازات اسلامی هست. این ماده می گه در جرایم تعزیری از درجه پنج تا درجه هشت، یعنی اون جرم هایی که حداکثر مجازات حبسشون تا ۵ ساله (مثل جرایمی که حبسشون از ۹۱ روز تا ۶ ماه، ۶ ماه تا ۲ سال، ۲ سال تا ۵ سال هست)، دادگاه می تونه با رضایت خود محکوم، اون رو به جای زندان، تحت نظارت سامانه های الکترونیکی (همون پابند الکترونیکی) قرار بده.

نکته مهم اینجاست: هم خود محکوم باید راضی باشه و هم دادگاه شرایط تعویق مراقبتی رو براش مناسب بدونه. محدوده مکانی مشخصی هم براش تعیین می شه که باید تو همون محدوده بمونه.

جرایم سنگین تر: درجه ۲ تا ۴ (بعد از گذراندن یک چهارم حبس)

بعداً، با یه تبصره جدیدی که سال ۱۳۹۹ به این ماده اضافه شد (تبصره ۲ الحاقی)، این امکان برای محکومین به حبس های تعزیری سنگین تر، یعنی درجه دو، سه و چهار هم فراهم شد. البته با یه شرط مهم: این افراد باید اول حداقل یک چهارم مجازات حبسشون رو توی زندان گذرونده باشن. بعد از اون، می تونن درخواست استفاده از پابند الکترونیکی رو بدن.

این یعنی اگر کسی به خاطر جرمی، به حبس نسبتاً سنگینی محکوم شده، بعد از اینکه بخشی از محکومیتش رو در زندان گذروند و اگر شرایط لازم رو داشت، ممکنه بتونه بقیه حبسش رو با پابند الکترونیکی و در بیرون از زندان سپری کنه.

نظام نیمه آزادی: ماده ۵۵۳ قانون آیین دادرسی کیفری

یکی دیگه از مواردی که به پابند الکترونیکی ربط پیدا می کنه، نظام نیمه آزادی هست که توی ماده ۵۵۳ قانون آیین دادرسی کیفری بهش اشاره شده. این ماده می گه اگه قاضی اجرای احکام ببینه که محکوم می تونه با انجام یک سری فعالیت ها مثل:

• فعالیت شغلی یا حرفه ای
• آموزش یا حرفه آموزی
• مشارکت در زندگی خانوادگی
• درمان پزشکی

به اصلاح و بازپروری خودش کمک کنه یا حتی ضرر و زیان بزه دیده رو جبران کنه، می تونه به دادگاه صادرکننده حکم پیشنهاد بده که محکوم رو تحت نظام نیمه آزادی یا تحت نظارت سامانه های الکترونیکی (پابند الکترونیکی) قرار بده.

اینجا دیگه بحث صرفاً حبس نیست، بلکه قاضی می تونه با هدف اصلاح و بازگشت فرد به جامعه، این فرصت رو بهش بده. این یعنی پابند الکترونیکی فقط یه ابزار برای کنترل نیست، بلکه می تونه یه وسیله برای کمک به بازاجتماعی شدن هم باشه.

موارد خاص و جدیدی که باید بدونید

قوانین همیشه در حال تغییر و به روز شدن هستن. جدای از ماده های اصلی، یه سری موارد خاص و بخشنامه های جدید هم وجود دارن که روی استفاده از پابند الکترونیکی تأثیر می گذارن:

• متهمان مشمول بند چ ماده ۲۱۷ قانون آیین دادرسی کیفری: این بند مربوط به قرارهای نظارت قضایی هست. مثلاً ممکنه قاضی برای متهمی قرار نظارت قضایی صادر کنه و یکی از شروط این نظارت، استفاده از پابند الکترونیکی باشه تا متهم نتونه از محدوده مشخصی خارج بشه.
• مجرمان دارای سوابق کیفری مؤثر (مثل سارقین حرفه ای): گاهی اوقات برای کنترل بیشتر روی مجرمان باسابقه، خصوصاً کسانی که احتمال تکرار جرمشون زیاده (مثلاً سارقین حرفه ای)، ممکنه تصمیمات جدیدی گرفته بشه. شنیده ایم که پلیس برای کنترل سرقت و با تأیید ریاست قوه قضاییه، ممکنه پابند الکترونیکی رو برای مجرمانی که حداقل سه بار سابقه مؤثر در ۱۰ سال گذشته داشتن، در نظر بگیره. این نشون می ده که این سیستم فقط برای حبس خانگی نیست و می تونه جنبه پیشگیرانه و نظارتی هم داشته باشه.
• شرایط خاص پزشکی یا مراقبت از خانواده: اگه فردی به دلایل خیلی موجه مثل بیماری خاص خودش یا نیاز به مراقبت از اعضای خانواده اش (مثل والدین سالخورده یا فرزندان خردسال) نتونه توی زندان بمونه، ممکنه قاضی با درخواست پابند الکترونیکی موافقت کنه. اینها مواردی هستن که باید به خوبی و با مدارک کافی به دادگاه اثبات بشن.

چه جرم هایی شامل پابند الکترونیکی نمیشن؟

اما خب، این تسهیلات برای همه جرایم نیست. خیلی مهمه بدونیم که استفاده از پابند الکترونیکی شامل جرایم قصاص و حدود نمی شه. این جرایم معمولاً مجازات های سنگین تر و خاص خودشون رو دارن و امکان تبدیلشون به حبس خانگی با پابند الکترونیکی وجود نداره.

پابند الکترونیکی یک فرصت برای بازگشت به زندگی عادی است، نه راهی برای فرار از مجازات. استفاده از آن نیازمند رضایت محکوم و تشخیص قاضی است و در جرایم قصاص و حدود کاربرد ندارد.

چطوری برای پابند الکترونیکی درخواست بدیم؟ (روند اداری)

فرض کنید شما یا یکی از عزیزانتون شرایط لازم برای استفاده از پابند الکترونیکی رو دارید. خب حالا قدم بعدی چیه؟ باید بریم دنبال مراحل اداریش. این مراحل شاید اولش پیچیده به نظر بیاد، ولی اگه درست و با اطلاعات کافی پیش برید، شدنیه.

مراحل درخواست پابند الکترونیکی

1. ارائه درخواست: اولین قدم اینه که خود محکوم یا وکیلش یه درخواست کتبی رو توی فرم های مخصوصی که برای همین کار در نظر گرفته شده، پر و ارائه کنه. توی این فرم ها، باید محدوده پیشنهادی برای تردد (مثلاً محل سکونت، محل کار، محل درمان) رو هم مشخص کنید. این محدوده مهمه چون قاضی باید طوری تصمیم بگیره که شما بعداً دچار عسر و حرج نشید.
2. مراجعه به مددکاران اجتماعی زندان: درخواست اولیه معمولاً به مددکاران اجتماعی زندان ارائه می شه. این مددکاران وضعیت فرد رو بررسی می کنن و نظرشون رو اعلام می کنن.
3. ارسال درخواست به قاضی اجرای احکام: اگه مددکاران اجتماعی با درخواست موافقت کنن، پرونده به قاضی اجرای احکام ارسال می شه. قاضی اجرای احکام مسئول نظارت بر اجرای احکام صادره است.
4. بررسی توسط قاضی صادرکننده رأی قطعی: قاضی اجرای احکام برای تصمیم گیری نهایی، پرونده رو به همراه درخواست، برای کسب نظر به قاضی یا دادگاهی که رأی قطعی پرونده رو صادر کرده (دادگاه بدوی یا تجدید نظر) می فرسته. اونها دوباره شرایط زندانی رو بررسی می کنن تا ببینن آیا با قوانین و مقررات مطابقت داره یا نه.
5. صدور دادنامه پابند الکترونیکی: اگه همه چیز طبق روال پیش بره و با درخواست موافقت بشه، یه دادنامه پابند الکترونیکی صادر می شه. این دادنامه خیلی مهمه چون توش همه جزئیات مثل تاریخ شروع و پایان استفاده از پابند، محدوده تردد دقیق، و هر شرط دیگه ای که قاضی لازم بدونه، ذکر می شه. این دادنامه حکم قانونی داره و همه شرایطش لازم الاجراست.

پس می بینید که این فرآیند چند مرحله ای هست و هر مرحله نیاز به دقت و پیگیری داره. بهتره برای طی کردن این مراحل، اگه امکانش هست، با یه وکیل متخصص مشورت کنید تا همه چیز رو درست و حسابی پیش ببرید و احتمال موفقیت درخواستتون بیشتر بشه.

محدوده تردد پابند الکترونیکی: از کجا تا کجا اجازه داری بری؟

یکی از مهم ترین بخش های استفاده از پابند الکترونیکی، فهمیدن و رعایت کردن محدوده تردده. این محدودیت ها شوخی بردار نیستن و اگه نادیده شون بگیرید، ممکنه دردسرهای جدی براتون پیش بیاد و حتی دوباره برگردید به زندان. پس بیایید ببینیم این محدوده چطوری تعیین می شه و چه بایدها و نبایدهایی داره.

چطور محدوده رو تعیین می کنن؟

محدوده مجاز تردد برای هر فردی که پابند الکترونیکی داره، یکسان نیست. این محدوده رو قاضی پرونده و مقام های سازمان زندان ها با توجه به چند تا فاکتور مهم تعیین می کنن:

• نوع جرم: طبیعتاً برای جرایم سنگین تر، محدوده تردد سخت گیرانه تر و کوچیک تره.
• سابقه مجرم: اگه فرد سابقه کیفری داشته باشه، مخصوصاً اگه سوابق مؤثر باشن، ممکنه محدودیت های بیشتری براش اعمال بشه.
• میزان خطر فرار: اگه قاضی یا مسئولین فکر کنن که خطر فرار فرد بالا هست، محدوده رو تنگ تر می کنن.
• شرایط خانوادگی و اجتماعی: محل زندگی، وضعیت خانواده و نیازهای درمانی هم توی تعیین محدوده نقش دارن. مثلاً اگه محل کار یا مراکز درمانی مهم توی محدوده کوچیکی نباشن، ممکنه محدوده رو بزرگ تر کنن تا فرد بتونه به کارهای ضروری اش برسه.
• محدوده فیزیکی: این محدوده می تونه از چند صد متر (مثلاً ۲۰۰ متر یا ۱۰۰۰ متر) دور تا دور محل سکونت باشه، یا حتی وسعت یک شهر یا استان رو شامل بشه. این کاملاً بستگی به تشخیص قاضی و شرایط پرونده داره.
• محدودیت های زمانی: بعضی وقت ها علاوه بر محدودیت مکانی، محدودیت های زمانی هم اعمال می شه. مثلاً ممکنه به فرد اجازه ندن که در ساعات مشخصی از شب از خونه خارج بشه.

به قول قدیمی ها، «هر سخن جایی و هر نکته مقامی دارد». محدوده پابند هم برای هر کسی بر اساس شرایط خودش تعیین میشه.

میشه محدوده رو بیشتر کرد؟

بله، اگه دلایل موجه و قانع کننده ای داشته باشید، می تونید درخواست افزایش محدوده تردد پابند الکترونیکی رو بدید. این درخواست باید به «اجرای احکام» ارائه بشه. مثلاً اگه شغل جدیدی پیدا کردید که خارج از محدوده فعلی هست، یا نیاز به درمان تخصصی در مکانی دورتر دارید، می تونید درخواست بدید. اما یه نکته خیلی مهم هست:

برای اینکه درخواست افزایش محدوده شما پذیرفته بشه، باید در طول مدتی که از پابند استفاده کردید، کاملاً به محدوده تعیین شده پایبند بوده باشید و هیچ هشداری دریافت نکرده باشید. اگه قبلاً از محدوده تجاوز کرده باشید یا پابند رو دستکاری کرده باشید، نه تنها درخواستتون قبول نمی شه، بلکه ممکنه با عواقب بدتری مثل لغو پابند و بازگشت به زندان هم روبرو بشید. پس بهتره قبل از هر درخواستی، اول حسابی قانونمند باشید و بعد اقدام کنید.

اگه محدوده رو رعایت نکنی یا پابند رو دستکاری کنی چی میشه؟

همونطور که گفتیم، پابند الکترونیکی یه سیستم نظارتی جدیه و رعایت نکردن قوانینش عواقب جدی داره. اگه فرد از محدوده تعیین شده خارج بشه یا سعی کنه دستگاه رو دستکاری کنه، اتفاقات زیر ممکنه بیفته:

1. دریافت هشدار: اولین اتفاق اینه که سیستم هشدار می ده و به مرکز نظارتی اطلاع رسانی می شه. معمولاً اول به فرد هشدار داده می شه که به محدوده برگرده.
2. لغو امکان استفاده از پابند: اگه فرد به هشدارها بی توجهی کنه یا بارها از محدوده خارج بشه، قاضی پرونده می تونه دستور لغو پابند الکترونیکی رو بده و فرد باید به زندان برگرده تا بقیه دوران محکومیتش رو اونجا بگذرونه.
3. تشدید مجازات: در برخی موارد، دستکاری عمدی پابند یا فرار مکرر از محدوده، می تونه منجر به تشدید مجازات اصلی فرد هم بشه. یعنی به جای اینکه مجازاتش کم بشه، ممکنه بیشتر هم بشه.

پس واقعاً باید جدی گرفت. «کوه به کوه نمی رسه ولی آدم به آدم می رسه»، اینجا هم «ردیاب به مرکز نظارت می رسه» و هیچ راه فراری نیست!

هزینه، خوبی ها و سختی های استفاده از پابند الکترونیکی

همه چیز توی زندگی یه جنبه مالی داره، پابند الکترونیکی هم از این قاعده مستثنی نیست. علاوه بر هزینه ها، استفاده از این سیستم یه سری مزایا و چالش های خاص خودش رو هم داره که دونستنشون حسابی به کارتون میاد.

چقدر آب میخوره؟ (هزینه ها)

استفاده از پابند الکترونیکی رایگان نیست و هزینه هایی داره که باید توسط خود فرد یا خانواده اش پرداخت بشه. این هزینه ها معمولاً شامل دو بخش اصلیه:

• هزینه اولیه نصب: یه مبلغی هست که باید اول کار برای نصب و فعال سازی پابند پرداخت بشه. این مبلغ در حال حاضر (سال ۱۴۰۳) بین ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان تا ۳ میلیون تومان متغیره.
• هزینه ماهانه نگهداری: علاوه بر هزینه اولیه، یه مبلغی هم به صورت ماهانه برای نگهداری و نظارت بر دستگاه از فرد گرفته می شه. این هزینه حدود ۳۰۰ هزار تومان در ماه هست.

البته همیشه استثنا هم هست. طبق آیین نامه اجرایی پابند الکترونیکی، اگه سازمان زندان ها تشخیص بده که فرد توانایی مالی برای پرداخت همه یا بخشی از این هزینه ها رو نداره، ممکنه در حدود اعتبارات و منابع مالی موجود، از پرداخت هزینه معاف بشه. این خودش یه خبر خوب برای کسانی هست که وضع مالی خوبی ندارن.

چه فایده هایی داره؟ (مزایا)

استفاده از پابند الکترونیکی هم برای محکوم و هم برای جامعه و دولت مزایای زیادی داره:

1. برای محکوم:
   • حبس خانگی به جای زندان: بزرگترین مزیت اینه که فرد مجبور نیست توی زندان باشه و می تونه دوران محکومیتش رو در کنار خانواده و توی محیط خونه سپری کنه.
   • حفظ شغل و ارتباطات خانوادگی: این امکان وجود داره که فرد بتونه به شغلش ادامه بده، درس بخونه یا هر فعالیت مفیدی رو انجام بده و ارتباطش با خانواده و جامعه قطع نشه. این مسئله خیلی توی روحیه فرد تأثیر مثبت داره.
   • بازاجتماعی شدن: با حفظ ارتباط با جامعه و فعالیت های روزمره، شانس بازگشت موفقیت آمیز فرد به زندگی عادی و جلوگیری از تکرار جرم بیشتر می شه.
2. برای دولت و جامعه:
   • کاهش جمعیت و هزینه های زندان: با خروج برخی محکومین از زندان، هم از شلوغی زندان ها کم می شه و هم هزینه های نگهداری از زندانیان (غذا، بهداشت، امنیت) کاهش پیدا می کنه.
   • کمک به اصلاح مجرمان: این سیستم یه رویکرد مدرن تر به اصلاح مجرمان هست و به جای صرفاً تنبیه، روی بازپروری و ادغام مجدد در جامعه تمرکز داره.

پابند الکترونیکی، پل ارتباطی محکومین با زندگی عادی است که به بازگشت آن ها به جامعه کمک می کند و فشار را از روی سیستم قضایی برمی دارد.

چه دردسرهایی ممکنه پیش بیاد؟ (چالش ها و معایب)

البته که هیچ سیستمی بی نقص نیست و پابند الکترونیکی هم چالش ها و معایب خودش رو داره:

• نقص فنی و مشکلات سیگنال: ممکنه خود دستگاه دچار نقص فنی بشه، یا سیگنال GPS قطع بشه (مثلاً توی نقاط کور یا زیرزمین). این مشکلات می تونن باعث بشن که سیستم به اشتباه هشدار بده و دردسر درست کنه.
• مشکلات باتری: اگه فرد حواسش به شارژ باتری دستگاه نباشه و خاموش بشه، باز هم هشدار فرستاده می شه و ممکنه سوءتفاهم ایجاد بشه.
• چالش های نظارتی و مدیریتی: مدیریت و نظارت بر تعداد زیادی از افراد تحت پابند، کار آسونی نیست و نیاز به زیرساخت های قوی و نیروی انسانی آموزش دیده داره. گاهی ممکنه هماهنگی بین نهادهای مختلف (زندان، پلیس، دفاتر قضایی) مشکل ساز بشه.
• نیاز به دقت و مسئولیت پذیری بالای فرد تحت نظارت: موفقیت این طرح تا حد زیادی به خود فرد بستگی داره. اگه فرد دقت لازم رو نداشته باشه و به عمد یا غیرعمد از قوانین تخطی کنه، همه مزایای این سیستم از بین می ره و می تونه به ضررش تموم بشه.

به هر حال، با همه این چالش ها، پابند الکترونیکی یک ابزار مهم و کارآمده که می تونه در مسیر اصلاح و بازاجتماعی شدن مجرمان نقش پررنگی داشته باشه.

نتیجه گیری

تا اینجا حسابی در مورد اینکه دستبند الکترونیکی شامل چه کسانی میشود (که در واقع همون پابند الکترونیکی هست)، شرایطش چیه، چطوری باید درخواست داد و چه مزایا و معایبی داره، با هم حرف زدیم. متوجه شدیم که این سیستم برای محکومانی که جرایم تعزیری درجه ۵ تا ۸ دارن و همینطور برای محکومین جرایم سنگین تر (درجه ۲ تا ۴) بعد از گذراندن بخشی از حبس، با رضایت خودشون و تأیید قاضی، کاربرد داره. هدف اصلی هم اینه که به جای حبس توی زندان، فرد بتونه تو یه محدوده مشخص و تحت نظارت الکترونیکی، زندگیشو ادامه بده و به جامعه برگرده.

یادتون باشه که استفاده از پابند الکترونیکی یه فرصت خیلی خوب برای بازگشت به زندگی عادیه و کمک می کنه تا ارتباطات خانوادگی و شغلی حفظ بشه. اما این فرصت با مسئولیت بزرگی همراهه. رعایت دقیق محدوده تردد و دستکاری نکردن دستگاه پابند، از مهم ترین چیزهایی هست که باید بهشون پایبند باشید تا این فرصت رو از دست ندید.

توی چنین مسائل حقوقی و حساسی، همیشه بهتره که با یک وکیل متخصص و کاربلد مشورت کنید. یه وکیل می تونه پرونده شما رو به دقت بررسی کنه، بهترین راهکار رو بهتون نشون بده و توی مراحل درخواست و پیگیری کنارتون باشه تا شانس موفقیتتون بالاتر بره. آینده سیستم مراقبت های الکترونیکی هم روز به روز روشن تر می شه و امیدواریم با توسعه این فناوری، شاهد بازگشت تعداد بیشتری از افراد به آغوش جامعه باشیم و همزمان، بار سنگین زندان ها هم کمتر بشه.

سوالات متداول

آیا برای جرایم مواد مخدر پابند الکترونیکی تعلق می گیرد؟

بستگی به نوع و میزان جرم مواد مخدر و مجازات آن دارد. اگر جرم مواد مخدر از نوع جرایم تعزیری درجه ۵ تا ۸ باشد (مثل برخی از جرایم نگهداری یا مصرف با مقادیر کم) یا اگر محکومیت حبس بین ۲ تا ۴ درجه باشد و فرد یک چهارم حبس خود را گذرانده باشد، امکان درخواست پابند الکترونیکی وجود دارد. اما برای جرایم سنگین تر مواد مخدر که مجازات های سنگین و غیرقابل تبدیل دارند، معمولاً پابند الکترونیکی تعلق نمی گیرد.

آیا پابند به کسانی که در بازداشت موقت بوده اند، تعلق می گیرد؟

بله، در برخی موارد برای متهمانی که در بازداشت موقت بوده اند، قاضی می تواند قرار نظارت قضایی صادر کند و یکی از تدابیر نظارتی، استفاده از پابند الکترونیکی باشد (مشمول بند چ ماده ۲۱۷ قانون آیین دادرسی کیفری). البته این موضوع بستگی به تشخیص قاضی و شرایط پرونده دارد.

اگر محکومیت زندانی تمام شود، آیا پابند الکترونیکی در روز تعطیلی عید برداشته می شود؟

خیر، پابند الکترونیکی فقط در صورتی برداشته می شود که مدت زمان تعیین شده در دادنامه به پایان رسیده باشد و دستور قضایی برای برداشتن آن صادر شود. روزهای تعطیل یا اعیاد تأثیری در این موضوع ندارند و فرد باید تا زمان صدور دستور قضایی مبنی بر فک پابند، آن را در اختیار داشته باشد.

آیا برای جرم تهدید و تهیه محتویات مستهجن امکان استفاده از پابند هست؟

این موضوع بستگی به تشخیص قاضی و درجه جرم تهدید و تهیه محتویات مستهجن دارد. اگر این جرایم مشمول جرایم تعزیری درجه ۵ تا ۸ باشند یا در صورت حبس درجه ۲ تا ۴، پس از گذراندن یک چهارم حبس و با تأیید قاضی، امکان استفاده از پابند وجود دارد. اما نوع خاص این جرایم ممکن است در تصمیم قاضی مؤثر باشد و ممکن است قاضی به دلیل ماهیت جرم، با پابند مخالفت کند.

در چه زمانی می توان برای پابند الکترونیکی درخواست داد؟

درخواست پابند الکترونیکی را می توان در مراحل مختلفی ارائه داد:

• در حین دادرسی: به عنوان یکی از تدابیر نظارتی قضایی برای متهم (بند چ ماده ۲۱۷ قانون آیین دادرسی کیفری).
• پس از صدور حکم قطعی: برای محکومانی که واجد شرایط ماده ۶۲ قانون مجازات اسلامی هستند (جرایم تعزیری درجه ۵ تا ۸).
• پس از گذراندن بخشی از حبس: برای محکومین جرایم تعزیری درجه ۲ تا ۴، بعد از گذراندن یک چهارم از مدت حبس (تبصره ۲ ماده ۶۲ قانون مجازات اسلامی).

درخواست باید به مددکاران اجتماعی زندان یا قاضی اجرای احکام ارائه شود.

اگر پابند الکترونیکی را دستکاری کنیم چه مجازاتی دارد؟

دستکاری پابند الکترونیکی یک تخلف جدی محسوب می شود و عواقب شدیدی دارد. در صورت دستکاری، سیستم فوراً هشدار می دهد و مقامات قضایی مطلع می شوند. معمولاً ابتدا به فرد هشدار داده می شود، اما در صورت ادامه تخلف یا دستکاری عمدی، امکان استفاده از پابند الکترونیکی لغو شده و فرد به زندان بازگردانده می شود. همچنین ممکن است این اقدام منجر به تشدید مجازات اصلی او نیز بشود.

آیا می توان به صدور پابند الکترونیکی اعتراض کرد؟

دادنامه مربوط به صدور پابند الکترونیکی، یک دستور قضایی است. اگر در مورد شرایط یا محدوده تعیین شده پابند اعتراضی دارید، باید از طریق مراجع قانونی و با مشاوره وکیل، نسبت به این دادنامه اعتراض کنید. فرآیند اعتراض به احکام قضایی معمولاً در قانون آیین دادرسی کیفری پیش بینی شده است.