در صورت استرداد دادخواست چه قراری صادر می شود

اگه دادخواستت رو پس بگیری، دادگاه بسته به اینکه در چه مرحله ای از پرونده باشی، قرار ابطال دادخواست، قرار رد دعوا یا قرار سقوط دعوا صادر می کنه. این تصمیمات برای آینده پرونده ات خیلی مهمن و باید حسابی حواست جمع باشه.

توی دنیای شلوغ و پر پیچ و خم قانون، گاهی وقتا پیش میاد که آدم از شکایتی که کرده، یا بهتر بگم، از پرونده ای که راه انداخته، پشیمون میشه و دوست داره دیگه ادامه اش نده. خب، اینجاست که پای یه موضوع حقوقی مهم به اسم «استرداد» وسط میاد. خیلی از ما وقتی اسم پرونده و دادگاه میاد، هزار جور سوال و ابهام تو ذهنمون شکل می گیره. مثلاً اینکه اگه دادخواست رو پس بگیریم، دقیقاً چه اتفاقی میفته؟ دادگاه چی میگه؟ میشه دوباره شکایت کرد یا نه؟ اصلاً فرق بین پس گرفتن دادخواست و پس گرفتن خودِ دعوا چیه؟

مطمئنم این سوالا فقط مال شما نیست. راستش رو بخواهید، خیلی از کسایی که پاشون به دادگاه باز میشه، حتی وکلا و کارآموزهای جوون هم ممکنه گاهی اوقات تو این بحث ها گیج بشن. چون قوانین این حوزه یه ذره پیچیده به نظر میرسن و هر کدوم از انواع استرداد، عواقب خاص خودش رو داره. این مقاله دقیقاً برای همینه که به تمام این ابهامات جواب بده و یه راهنمای کامل و خودمونی براتون باشه تا دیگه هیچ ابهامی تو این زمینه نداشته باشید.

بیا اول با مفاهیم اصلی آشنا بشیم: دادخواست، دعوا و استرداد

قبل از اینکه شیرجه بزنیم تو قسمت های تخصصی تر، بذارید یه دید کلی به چند تا اصطلاح مهم حقوقی بندازیم. اینجوری وقتی جلوتر میریم، بهتر متوجه میشیم که داریم در مورد چی حرف می زنیم.

اصلاً دادخواست چیه؟ سنگ بنای پرونده!

فکر کن میخوای یه خونه بسازی. اولین چیزی که نیاز داری، یه نقشه و یه مجوز شروع کار هست، درسته؟ توی دادگاه هم دادخواست تقریباً همون نقش رو داره. دادخواست در واقع اون فرم رسمی و نوشته ای هست که شما (خواهان) به دادگاه میدی و ازش میخوای به یه موضوع خاص رسیدگی کنه. مثلاً اگه یکی بهت بدهکار باشه و پولت رو پس نده، شما با یه دادخواست از دادگاه میخوای که بدهی طرف رو ازش بگیره.

یعنی چی؟ یعنی بدون دادخواست، دادگاه کاری با پرونده شما نداره. قانون ما (ماده ۲ قانون آیین دادرسی مدنی) میگه هیچ دادگاهی نمیتونه به هیچ شکایتی رسیدگی کنه، مگر اینکه خودت یا وکیلت یا نماینده قانونیت، با یه دادخواست رسمی، از دادگاه بخوای که رسیدگی کنه. دادخواست رو هم معمولاً از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت و به دادگاه صالح میفرستی.

یه نکته مهم: این رو هم بدونید که دادخواست با «شکوائیه» فرق داره. شکوائیه برای پرونده های کیفری (مثل سرقت، کلاهبرداری و…) هست، ولی دادخواست برای پرونده های حقوقی (مثل دعاوی مالی، ملکی، خانواده و…) استفاده میشه.

استرداد یعنی چی؟ همون پس گرفتن یا منصرف شدن!

حالا که فهمیدیم دادخواست چیه، بریم سراغ معنی «استرداد». استرداد یعنی پس گرفتن، انصراف دادن یا صرف نظر کردن. یه جورایی مثل این میمونه که شما یه چیزی رو به یکی بدی و بعد به هر دلیلی، تصمیم بگیری ازش پس بگیری. تو حوزه حقوق هم همین معنی رو داره، یعنی شما به عنوان خواهان (کسی که شکایت کرده)، از ادامه دادن به پرونده یا حتی از اصل دادخواستی که دادی، منصرف میشی.

اما نکته مهم اینجاست که استرداد توی دادگاه دو تا معنی اصلی و خیلی مهم داره: یکی «استرداد دادخواست» و یکی «استرداد دعوا». این دو تا رو نباید با هم اشتباه بگیریم، چون هم شرایطشون فرق داره، هم مهلتشون و هم قرارهایی که دادگاه صادر میکنه. یعنی نتیجه ای که میگیری کاملاً متفاوته. پس حواست باشه که این دو تا رو حسابی از هم تفکیک کنی.

استرداد دادخواست: وقتی هنوز پرونده جون نگرفته!

بیاین از اول شروع کنیم، یعنی از مرحله ای که شما تازه دادخواستتون رو ثبت کردید و هنوز پرونده خیلی جلو نرفته. این مرحله ای که صحبتش رو می کنیم، بهش میگن استرداد دادخواست.

منظور از استرداد دادخواست چیه؟

استرداد دادخواست یعنی شما به عنوان خواهان، تصمیم می گیری از همون برگه درخواست یا دادخواستی که به دادگاه دادی، منصرف بشی. این کار معمولاً زمانی اتفاق میفته که هنوز دادگاه وارد جزئیات و ماهیت دعوا نشده و فقط یه سری کارهای اولیه انجام شده. مثلاً هنوز جلسه دادرسی برگزار نشده یا تازه قراره برگزار بشه.

فکر کن یه نامه نوشتی و فرستادی اداره ای، ولی قبل از اینکه اونا نامه رو بخونن و در موردش تصمیم بگیرن، پشیمون میشی و میری نامه رو پس میگیری. استرداد دادخواست هم همین معنی رو میده. این انصراف، عواقب حقوقی خاصی داره که جلوتر بهش می پردازیم.

کی و چطور میشه دادخواست رو پس گرفت؟ شرایط و مهلت هاش چیه؟

قانونگذار برای اینکه هرج و مرج نشه و روال دادگاه ها مشخص باشه، یه سری مهلت و شرایط برای استرداد دادخواست گذاشته. این شرایط رو باید خیلی خوب بدونی:

• مهلت طلایی: شما فقط تا قبل از اولین جلسه دادرسی (یا بهتر بگم، قبل از اینکه توی همون جلسه اول شروع به صحبت و دفاع کنی) میتونی دادخواستت رو پس بگیری. این یعنی تا وقتی که هنوز دادگاه به صورت رسمی وارد رسیدگی ماهوی نشده.
• بدون رضایت خوانده: خبر خوب اینه که تو این مرحله، شما برای پس گرفتن دادخواستت اصلاً نیازی به موافقت یا رضایت طرف مقابل (خوانده) نداری. تصمیم کاملاً با خودته.
• مستند قانونی: این موضوع دقیقاً توی بند «الف» ماده ۱۰۷ قانون آیین دادرسی مدنی اومده. این ماده میگه: «خواهان می تواند تا اولین جلسه دادرسی، دادخواست خود را مسترد کند. در این صورت، دادگاه، قرار ابطال دادخواست صادر می نماید.»

پس اگه پشیمون شدی و هنوز کار به جلسه اول نکشیده، بهترین فرصت رو داری که دادخواستت رو پس بگیری.

وقتی دادخواست رو پس می گیری، دادگاه چی میگه؟ (قرار ابطال دادخواست)

خب، شما میری دادگاه و اعلام می کنی که میخوای دادخواستت رو پس بگیری. در این حالت، دادگاه یه «قرار» صادر می کنه به اسم قرار ابطال دادخواست. این قرار یعنی چی؟

قرار ابطال دادخواست به این معنیه که دادگاه به پرونده ای که شما راه انداخته بودی، دیگه رسیدگی نمیکنه. انگار که اصلاً از اول دادخواستی ثبت نشده بوده! یعنی پرونده از نظر ماهوی رسیدگی نمیشه و دعوای شما ادامه پیدا نمیکنه.

آثار حقوقی قرار ابطال دادخواست:

• امکان طرح مجدد دعوا: مهمترین نکته اینجاست که وقتی دادگاه قرار ابطال دادخواست رو صادر می کنه، شما میتونی دوباره همون دعوا رو با همون خواسته، در آینده مطرح کنی. یعنی پرونده «اعتبار امر مختومه» پیدا نمیکنه. اعتبار امر مختومه یعنی چی؟ یعنی اینکه اگه یه پرونده ای یک بار تموم بشه و حکم قطعی بگیره، دیگه نمیشه دوباره همون پرونده رو با همون طرفین و همون خواسته مطرح کرد. ولی تو این حالت، چون هنوز به ماهیت دعوا رسیدگی نشده، این محدودیت رو نداری.
• تکلیف هزینه دادرسی: متاسفانه، هزینه های دادرسی که پرداخت کردی، بهت برگردونده نمیشه. چون به هر حال یه دادخواستی ثبت شده و یه سری کارهای اداری انجام شده.

پس حواست باشه، پس گرفتن دادخواست در این مرحله، فقط پرونده رو متوقف می کنه و راه برای شکایت مجدد بازه.

استرداد دعوا: وقتی پرونده دیگه جدی شده!

حالا فرض کنیم که پرونده دیگه از اون مرحله اولیه رد شده. یعنی جلسه اول دادرسی برگزار شده و شاید حتی چند جلسه دیگه هم رفته باشی و کلی صحبت و دفاع انجام شده. اینجا دیگه نمیتونی بگی «استرداد دادخواست». اینجاست که اصطلاح «استرداد دعوا» به کار میاد.

استرداد دعوا یعنی چی؟

استرداد دعوا یعنی شما بعد از اینکه دادگاه به صورت جدی وارد رسیدگی به ماهیت پرونده شده و دیگه دادخواستت صرفاً یه برگه خام نیست، تصمیم میگیری از ادامه پیگیری دعوا منصرف بشی. این تصمیم میتونه دلایل مختلفی داشته باشه: شاید با طرف مقابل به توافق رسیدی، شاید پشیمون شدی، یا شاید متوجه شدی که دلایلت اونقدر محکم نیست که بتونی تو دادگاه پیروز بشی.

تفاوت کلیدی با استرداد دادخواست:
فرق اصلی بین استرداد دادخواست و استرداد دعوا، در زمانی هست که این کار انجام میشه و البته توی نیازش به رضایت خوانده و نتیجه ای که از دادگاه میگیری.

• زمان: استرداد دادخواست قبل از ورود دادگاه به ماهیت و قبل از اولین اظهار در اولین جلسه است. استرداد دعوا بعد از ورود دادگاه به ماهیت و در طول رسیدگیه.
• رضایت خوانده: تو استرداد دادخواست نیازی به رضایت خوانده نیست. اما تو استرداد دعوا، بسته به مرحله و شرایط، ممکنه به رضایت خوانده نیاز پیدا کنی که قرارهای متفاوتی هم صادر میشه.

سناریوهای استرداد دعوا و قرارهای مختلفی که صادر میشه (ماده ۱۰۷ ق.آ.د.م)

ماده ۱۰۷ قانون آیین دادرسی مدنی، مثل یه راهنما، سه حالت مختلف رو برای استرداد دعوا پیش بینی کرده که هر کدوم، یه قرار خاص رو به دنبال داره. بیاین با هم این سناریوها رو بررسی کنیم:

سناریو اول: دعوا رو قبل از اینکه مذاکرات تموم بشه پس می گیری (بند ب ماده ۱۰۷)

فرض کن پرونده در حال رسیگیه و چند جلسه هم برگزار شده، ولی هنوز دادگاه به مرحله ای نرسیده که بخواد پرونده رو برای صدور رأی ببنده. مثلاً هنوز منتظر نظر کارشناسه یا تحقیقاتی مونده. تو این شرایط، شما میتونی دعوات رو پس بگیری.

• شرایط: قبل از اینکه مذاکرات بین طرفین دعوا تو دادگاه تموم بشه. یعنی هنوز کار دادگاه برای جمع بندی پرونده به اتمام نرسیده.
• نیاز به رضایت خوانده: تو این مرحله هم شما نیازی به رضایت خوانده نداری و با تصمیم خودت میتونی دعوا رو پس بگیری.
• قراری که صادر میشه: دادگاه باز هم قرار ابطال دادخواست صادر می کنه. بله، درست خوندی! حتی اگه اسمش استرداد دعوا باشه، اگه تو این مرحله باشه، قرارش همون قرار ابطال دادخواسته.
• آثار: چون قرار ابطال دادخواست صادر شده، شما میتونی دوباره همون دعوا رو در آینده مطرح کنی. یعنی بازم «اعتبار امر مختومه» ایجاد نمیشه.

سناریو دوم: دعوا رو بعد از ختم مذاکرات و با رضایت طرف مقابل پس می گیری (تبصره بند ب ماده ۱۰۷)

اینجا دیگه قضیه یه خورده جدی تر میشه. فرض کن رسیدگی های دادگاه تموم شده و پرونده آماده صدور رأیه. یا به قول حقوقی ها، «ختم مذاکرات اصحاب دعوا» اتفاق افتاده. اما شما با طرف مقابل به یه توافقی رسیدی و هر دو راضی هستید که دعوا تموم بشه.

• شرایط: بعد از اینکه رسیدگی ها تموم شده (ختم مذاکرات اصحاب دعوا)، اما قبل از صدور رأی و با رضایت خوانده. رضایت خوانده اینجا خیلی مهمه و بدون اون نمیشه این کار رو کرد.
• قراری که صادر میشه: دادگاه در این حالت قرار رد دعوا صادر می کنه.
• آثار: قرار رد دعوا هم مثل قرار ابطال دادخواست، اعتبار امر مختومه نداره. یعنی شما میتونی دوباره همون دعوا رو مطرح کنی. پس اگه بعداً پشیمون شدی یا توافقتون به هم خورد، راه برای شکایت دوباره بازه.

سناریو سوم: دعوا رو بعد از ختم مذاکرات و بدون رضایت طرف مقابل کلاً بی خیال میشی! (تبصره بند ب ماده ۱۰۷)

این سخت ترین و جدی ترین سناریو هست. دوباره فرض کن رسیدگی ها تموم شده و پرونده آماده صدور رأیه. شما میخوای دعوا رو پس بگیری، اما طرف مقابل به هر دلیلی راضی نمیشه که شما دعوا رو پس بگیری. یا حتی ممکنه کلاً ناپدید شده باشه و نتونی رضایتش رو جلب کنی.

• شرایط: بعد از ختم مذاکرات اصحاب دعوا، و بدون رضایت خوانده. تو این حالت، خواهان رسماً اعلام می کنه که کلاً از دعوای خودش صرف نظر کرده و دیگه هیچ ادعایی نداره.
• قراری که صادر میشه: دادگاه در این شرایط حساس، قرار سقوط دعوا صادر می کنه.
• آثار: این قرار، جدی ترین اثر رو داره! وقتی قرار سقوط دعوا صادر میشه، دیگه شما به هیچ وجه نمیتونی همون دعوا رو دوباره مطرح کنی. یعنی این قرار اعتبار امر مختومه داره و پرونده برای همیشه بسته میشه. اینجاست که میگن «یک بار پرونده ات سوخت».

«یادت باشه، در پرونده های حقوقی، رضایت خواهان یا خوانده می تونه سرنوشت دعوا رو عوض کنه؛ اما گاهی انصراف یک طرفه خواهان، منجر به سقوط همیشگی دعوا میشه و دیگه راهی برای برگشت نیست.»

جدول مقایسه ای جامع: کدوم استرداد، کدوم قرار؟

برای اینکه این بحث ها حسابی تو ذهنتون جا بیفته و بتونید فرق بین این سه حالت رو راحت تر بفهمید، یه جدول جامع براتون آماده کردم. این جدول بهتون کمک می کنه که با یه نگاه، همه چیز رو در کنار هم ببینید و مقایسه کنید.

نوع استرداد	زمان/مرحله	نیاز به رضایت خوانده	قرار صادره	مستند قانونی	قابلیت طرح مجدد دعوا	توضیحات
استرداد دادخواست	تا قبل از اولین جلسه دادرسی (قبل از اولین اظهار در جلسه)	خیر	قرار ابطال دادخواست	بند الف ماده ۱۰۷ ق.آ.د.م	بله، امکان طرح مجدد وجود دارد.	انگار از اول دادخواستی ثبت نشده؛ پرونده به ماهیت وارد نشده.
استرداد دعوا (قبل از ختم مذاکرات)	بعد از اولین جلسه، اما قبل از ختم مذاکرات اصحاب دعوا	خیر	قرار ابطال دادخواست	بند ب ماده ۱۰۷ ق.آ.د.م	بله، امکان طرح مجدد وجود دارد.	هنوز رسیدگی ها به انتها نرسیده و دادگاه آماده صدور رأی نیست.
استرداد دعوا (بعد از ختم مذاکرات با رضایت خوانده)	بعد از ختم مذاکرات اصحاب دعوا و قبل از صدور رأی	بله، نیاز به رضایت خوانده دارد.	قرار رد دعوا	تبصره بند ب ماده ۱۰۷ ق.آ.د.م	بله، امکان طرح مجدد وجود دارد.	خواهان و خوانده هر دو بر انصراف از دعوا توافق دارند.
استرداد دعوا (بعد از ختم مذاکرات بدون رضایت خوانده)	بعد از ختم مذاکرات اصحاب دعوا و قبل از صدور رأی	خیر (خواهان کلاً از دعوا صرف نظر می کند)	قرار سقوط دعوا	تبصره بند ب ماده ۱۰۷ ق.آ.د.م	خیر، امکان طرح مجدد وجود ندارد.	جدی ترین حالت استرداد؛ دعوا برای همیشه بسته می شود (اعتبار امر مختومه).

استرداد در مراحل بالاتر: دادگاه تجدیدنظر و فرجام خواهی

تا اینجا هرچی گفتیم در مورد دادگاه بدوی بود، یعنی همون دادگاه اولیه. ولی پرونده ها همیشه تو مرحله بدوی تموم نمیشن که! ممکنه کار به تجدیدنظر و حتی فرجام خواهی هم بکشه. آیا تو این مراحل هم میشه دادخواست رو پس گرفت؟ بله، میشه؛ ولی بازم شرایط و قرارهای مخصوص خودشون رو دارن.

پس گرفتن دادخواست تجدیدنظر

فرض کن از رأی دادگاه بدوی راضی نبودی و درخواست تجدیدنظر کردی. یعنی پرونده ات رفته دادگاه تجدیدنظر. حالا تو این مرحله، به هر دلیلی، تصمیم میگیری از تجدیدنظرخواهی ات منصرف بشی. قانون (ماده ۳۶۳ قانون آیین دادرسی مدنی) پیش بینی کرده که اگه شما یا طرف مقابل، دادخواست تجدیدنظر خودتون رو پس بگیرید، دادگاه تجدیدنظر قرار ابطال دادخواست تجدیدنظر رو صادر میکنه.

آثارش چیه؟
وقتی قرار ابطال دادخواست تجدیدنظر صادر میشه، پرونده از اون مرحله خارج میشه. اگه فقط شما تجدیدنظرخواهی کرده بودی و پس گرفتی، رأی دادگاه بدوی قطعی میشه. اما اگه مثلاً هر دو طرف تجدیدنظرخواهی کرده بودن و یکی پس بگیره، ممکنه رسیدگی برای اون یکی ادامه پیدا کنه.

مهم اینه که قرار ابطال دادخواست تجدیدنظر هم معمولاً اعتبار امر مختومه نداره و اگه شرایطش پیش بیاد، میشه دوباره همون موضوع رو به طریقی دیگه (مثلاً طرح دعوای اصلی از نو در صورت عدم قطعیت رأی بدوی) پیگیری کرد. البته این بحث یکم پیچیده میشه و باید با وکیل متخصص مشورت کنی.

پس گرفتن دادخواست فرجامی

فرجام خواهی آخرین مرحله رسیدگی تو دیوان عالی کشوره و خیلی محدودتر از تجدیدنظره. تو این مرحله هم میشه دادخواست رو پس گرفت. ماده ۴۱۵ قانون آیین دادرسی مدنی به صورت تلویحی به این موضوع اشاره کرده. طبق این ماده، اگه فرجام خواه (کسی که درخواست فرجام داده) دادخواست فرجامی خودش رو پس بگیره یا دادخواستش رد بشه، حق فرجام تبعی (که توسط طرف مقابل مطرح میشه) هم از بین میره و بی اثر میشه.

معمولاً در این مورد هم قرار ابطال دادخواست فرجامی صادر میشه و بازم امکان طرح مجدد همون موضوع با شرایط خاصی وجود داره (البته در مراحل قبلی و با شرایطی که رأی قطعی نشده باشه). چون فرجام خواهی فقط به ایرادات شکلی و قانونی رأی رسیدگی میکنه، نه به ماهیت دعوا.

یه سری نکات مهم و کاربردی که باید بدونی!

تا اینجا حسابی در مورد استرداد و انواع قرارهایی که صادر میشه حرف زدیم. اما چند تا نکته مهم و کاربردی دیگه هم هست که باید حواست بهشون باشه. این نکات میتونن تو مسیر حقوقی به دردت بخورن.

تفاوت ختم دادرسی و ختم مذاکرات اصحاب دعوا چیه؟

این دو تا عبارت خیلی شبیه همن، ولی معنی شون تو دادگاه فرق داره و دونستن این فرق میتونه تو استرداد دعوا خیلی کمکت کنه:

• ختم مذاکرات اصحاب دعوا: این اصطلاح بیشتر برای ماده ۱۰۷ و بحث استرداد دعوا به کار میره. یعنی تا وقتی که طرفین دعوا میتونن تو دادگاه حرف بزنن، لایحه بدن، دلیل ارائه کنن و خلاصه، روند رسیدگی هنوز بازه. بعد از اینکه دیگه دادگاه از طرفین خواست که حرفاشون رو تموم کنن و پرونده رو از این لحاظ بست، میگیم مذاکرات تموم شده.
• ختم دادرسی: این یعنی دیگه دادگاه کارش با پرونده شما کلاً تموم شده و آماده صدور رأیه. یعنی قاضی دیگه همه چیز رو بررسی کرده و میخواد حکمش رو بنویسه. ختم دادرسی معمولاً بعد از ختم مذاکرات اتفاق میفته و مرحله پایانی رسیدگیه.

پس وقتی قانون میگه «بعد از ختم مذاکرات»، منظور اینه که دیگه فرصت اظهارنظر و ارائه دلیل تو دادگاه برای طرفین تموم شده و پرونده به مرحله جمع بندی رسیده.

استرداد بخشی از خواسته: آیا میشه؟

یه وقتایی هست که شما چند تا خواسته تو دادخواستت داری، مثلاً هم مطالبه اصل پول رو کردی، هم خسارت تأخیر تأدیه و هم اجرت المثل ایام تصرف. حالا ممکنه بخوای فقط یکی از اینها رو پس بگیری. آیا این امکان وجود داره؟

بله، قانون آیین دادرسی مدنی (ماده ۹۸) میگه که خواهان میتونه «خواسته خود را کاهش دهد.» این کاهش خواسته، در واقع نوعی استرداد جزئی محسوب میشه. مثلاً اگه اولش درخواست ۵۰ میلیون تومن کرده بودی، میتونی اون رو به ۳۰ میلیون تومن کاهش بدی. یا حتی میتونی یکی از خواسته های فرعی مثل خسارت رو کلاً پس بگیری. اگه خواهان بخشی از خواسته یا دعاوی خود را پس بگیرد، دادگاه نسبت به همان قسمت قرار ابطال دادخواست صادر می کند.

آثارش چیه؟
وقتی بخشی از خواسته رو پس میگیری، باز هم برای اون بخش پس گرفته شده، اعتبار امر مختومه ایجاد نمیشه و میتونی بعداً دوباره مطرحش کنی (البته اگه هنوز پرونده اصلی به رأی قطعی نرسیده باشه). این یه ابزار خوبه که بتونی تو دادگاه مانور بدی و پرونده ات رو انعطاف پذیرتر پیش ببری.

تکلیف هزینه های دادرسی در صورت استرداد چی میشه؟

این سوال خیلی مهمیه که ذهن خیلی ها رو درگیر میکنه. متاسفانه، تو اکثر موارد استرداد (چه دادخواست و چه دعوا)، هزینه های دادرسی که پرداخت کردی بهت برگردونده نمیشه. چرا؟ چون به هر حال یه دادخواستی ثبت شده، یه پرونده ای تشکیل شده و یه سری کارهای اداری انجام شده که هزینه داشته.

البته، اگر استرداد دعوا با رضایت خوانده باشه، ممکنه طرفین با هم توافق کنن که هزینه هایی که خوانده متحمل شده (مثلاً حق الوکاله وکیلش) چطور باید جبران بشه. ولی در حالت عادی، انتظار برگشت هزینه های دادرسی رو نداشته باش.

چرا قبل از استرداد باید با یه وکیل مشورت کنی؟

دیدین که بحث استرداد، انواع و اقسام داره و هر کدوم هم عواقب خاص خودش رو داره. از امکان طرح مجدد دعوا گرفته تا اعتبار امر مختومه. یه اشتباه کوچیک تو این مسیر میتونه حسابی کار دستت بده و حتی باعث بشه حق و حقوقت رو برای همیشه از دست بدی.

وکیل متخصص، چون با تمام جزئیات قانون آشناست و تجربه زیادی تو پرونده های مختلف داره، میتونه بهترین راهنمایی رو بهت بکنه. اون میتونه با توجه به شرایط خاص پرونده شما، بهت بگه که کدوم نوع استرداد برات بهتره، چه زمانی این کار رو انجام بدی و دقیقاً چه قراری صادر میشه و اون قرار چه آثاری برای آینده پرونده ات داره. پس قبل از هر اقدامی، حتماً با یه وکیل مشورت کن تا مطمئن بشی بهترین تصمیم رو میگیری و از حقوقت دفاع می کنی.

---

نتیجه گیری

همونطور که با هم دیدیم، توی دنیای حقوقی، موضوع «استرداد دادخواست» یا «استرداد دعوا» یه بحث مهم و پر از جزئیاته که اگه حواست بهش نباشه، ممکنه حسابی به دردسر بیفتی. از اون لحظه ای که دادخواستت رو ثبت میکنی تا وقتی که پرونده به مراحل بالاتر مثل تجدیدنظر یا فرجام خواهی میرسه، امکان انصراف و پس گرفتن وجود داره؛ اما با شرایط و نتایج کاملاً متفاوت.

یادت نره که «قرار ابطال دادخواست» بهت اجازه میده دوباره شکایت کنی، ولی «قرار سقوط دعوا» یعنی دیگه راه برگشتی نیست و پرونده برای همیشه بسته شده. این تفاوت ها کوچیک نیستن و میتونن سرنوشت کل زندگی ت رو تحت تاثیر قرار بدن. پس بهتره همیشه با چشمان باز و با اطلاعات کافی قدم برداری.

توصیه ما اینه که هرگز بدون مشورت با یه وکیل باتجربه تو این مسیر قدم برنداری. یه وکیل میتونه مثل یه نقشه راه، تمام پیچ و خم های این مسیر رو بهت نشون بده و از اشتباهات پرهزینه جلوگیری کنه. حقوق تو، حق توست؛ پس برای به دست آوردنش، آگاهانه عمل کن.

امیدوارم این مقاله تونسته باشه یه راهنمای کامل و خودمونی برای شما باشه تا با خیال راحت تری تو این مسیر قدم بذاری و تصمیمات درستی بگیری.

سوالات متداول

در صورت استرداد دادخواست قبل از اولین جلسه چه قراری صادر می شود؟

اگر خواهان قبل از اولین جلسه دادرسی (یا قبل از اولین اظهار در همان جلسه) دادخواست خود را مسترد کند، دادگاه قرار ابطال دادخواست صادر می کند. این قرار به خواهان امکان می دهد که در آینده مجدداً همان دعوا را مطرح کند.

تفاوت اصلی بین قرار ابطال دادخواست، قرار رد دعوا و قرار سقوط دعوا چیست؟

تفاوت اصلی در قابلیت طرح مجدد دعوا است:

• قرار ابطال دادخواست: زمانی صادر می شود که دادخواست قبل از ورود به ماهیت یا قبل از ختم مذاکرات مسترد شود. این قرار مانع طرح مجدد دعوا نیست.
• قرار رد دعوا: زمانی صادر می شود که دعوا بعد از ختم مذاکرات و با رضایت خوانده مسترد شود. این قرار هم مانع طرح مجدد دعوا نیست.
• قرار سقوط دعوا: زمانی صادر می شود که دعوا بعد از ختم مذاکرات و بدون رضایت خوانده مسترد شود (خواهان کلاً از دعوا صرف نظر کند). این قرار مانع طرح مجدد دعوا است و دعوا اعتبار امر مختومه پیدا می کند.

آیا پس از صدور قرار سقوط دعوا می توان مجدداً همان دعوا را مطرح کرد؟

خیر، پس از صدور قرار سقوط دعوا، امکان طرح مجدد همان دعوا با همان موضوع، همان طرفین و همان خواسته وجود ندارد. این قرار دارای اعتبار امر مختومه است و دعوا را برای همیشه فیصله می دهد.

در چه شرایطی برای استرداد دعوا به رضایت خوانده نیاز است؟

در صورتی که خواهان بخواهد دعوای خود را بعد از ختم مذاکرات اصحاب دعوا مسترد کند (یعنی رسیدگی های دادگاه برای جمع بندی نهایی به اتمام رسیده باشد)، برای صدور قرار رد دعوا، نیاز به رضایت خوانده دارد. اگر خوانده رضایت ندهد و خواهان همچنان بر انصراف کامل از دعوا اصرار داشته باشد، قرار سقوط دعوا صادر خواهد شد.

مهلت نهایی برای استرداد دادخواست در دادگاه بدوی چه زمانی است؟

مهلت نهایی برای استرداد دادخواست در دادگاه بدوی، طبق بند الف ماده ۱۰۷ قانون آیین دادرسی مدنی، تا قبل از اولین جلسه دادرسی یا به عبارت دقیق تر، قبل از اولین اظهار خواهان در همان جلسه اول است.

آیا استرداد دادخواست در مرحله تجدیدنظر امکان پذیر است؟

بله، طبق ماده ۳۶۳ قانون آیین دادرسی مدنی، استرداد دادخواست تجدیدنظر امکان پذیر است. در این صورت، مرجع تجدیدنظر قرار ابطال دادخواست تجدیدنظر را صادر می کند.

تکلیف هزینه های دادرسی در صورت استرداد چیست؟

در اغلب موارد استرداد دادخواست یا دعوا، هزینه های دادرسی که توسط خواهان پرداخت شده، به او مسترد نمی شود. این موضوع به دلیل انجام کارهای اداری و رسیدگی های اولیه پرونده است که متحمل هزینه شده است.