کندل دوجی چیست؟

در دنیای تحلیل تکنیکال، الگوهای شمعی یا کندل استیک‌ها، نقش مهمی در تفسیر و پیش‌بینی حرکات قیمت ایفا می‌کنند. یکی از الگوهای مهم در این زمینه، کندل دوجی است. کندل Doji با ویژگی‌های خاص خود، بیانگر تعادل و ناپایداری در بازار است و می‌تواند به معامله‌گران سیگنال‌هایی درباره تغییرات احتمالی در روند قیمت‌ها بدهد. در این مقاله، به معرفی کامل کندل دوجی، انواع و نحوه استفاده از آن در معاملات می‌پردازیم.

کندل دوجی چیست؟

کندل دوجی یکی از الگوهای مهم در تحلیل تکنیکال است که عدم تصمیم‌گیری بازار و تساوی تقریبی بین نیروهای خرید و فروش را نشان می‌دهد. به عبارت ساده‌تر، خریداران و فروشندگان در آن بازه زمانی قدرت برابری دارند، هیچ‌کدام بر دیگری غلبه نکرده‌اند و تردید در بازار وجود دارد. این کندل معمولا به شکل یک صلیب یا علامت به‌علاوه (+) دیده می‌شود و طول بدنه‌ آن بسیار کوچک است؛ به طوری که قیمت باز و بسته شدن تقریبا برابر هستند.

کندل دوجی چه زمانی شکل می‌گیرد؟

کندل دوجی زمانی شکل می‌گیرد که قیمت باز شدن و بسته شدن یک دوره‌ معاملاتی تقریبا برابر باشد. همان طور که گفتیم، این حالت نشان‌دهنده‌ تساوی تقریبی بین نیروهای خرید و فروش است و معمولا در مواقعی که بازار در حال تصمیم‌گیری است یا در وضعیت تردید و عدم اطمینان قرار دارد، رخ می‌دهد.

کندل دوجی می‌تواند در هر زمانی از نمودار شکل بگیرد اما زمان‌های خاصی وجود دارد که این الگو بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد:

• در پایان یک روند صعودی یا نزولی قوی: اگر کندل دوجی پس از یک روند صعودی یا نزولی قوی ظاهر شود، می‌تواند نشان‌دهنده کاهش قدرت روند فعلی و احتمال تغییر جهت باشد.
• در نواحی حمایت و مقاومت: تشکیل کندل دوجی در نزدیکی سطوح حمایت و مقاومت مهم می‌تواند نشان‌دهنده‌ عدم قطعیت بازار در این نواحی و احتمال واکنش قیمت به این سطوح باشد.
• در دوره‌هایی که نوسانات بازار کم است: در بازه‌های زمانی با نوسانات کم و فعالیت پایین، احتمال تشکیل کندل دوجی بیشتر است زیرا عدم فعالیت قابل توجهی در میان خریداران و فروشندگان وجود دارد.
•  در زمان انتشار اخبار یا رویدادهای مهم: تشکیل کندل دوجی در زمان انتشار اخبار یا رویدادهای مهم، نشان‌دهنده عدم واکنش قاطع بازار به آن خبر یا رویداد خواهد بود.

انواع کندل دوجی

کندل دوجی‌ به انواع مختلفی ظاهر می‌شود که هر یک معانی متفاوتی دارند. در ادامه انواع کندل دوجی را بررسی و نحوه رفتار آن‌ها در بازار را بررسی می‌کنیم. 

1- کندل دوجی استاندارد یا ستاره‌ای (Doji Star)

کندل دوجی استاندارد، که گاهی اوقات به عنوان دوجی ستاره‌ای نیز شناخته می‌شود، یکی دیگر از الگوهای شمعی کلاسیک در تحلیل تکنیکال است. این الگو زمانی شکل می‌گیرد که قیمت باز شدن و قیمت بسته شدن تقریبا برابر باشند، به طوری که بدنه کندل بسیار کوچک باشد یا اصلا وجود نداشته باشد. این الگو به دلیل شباهتش به یک صلیب یا علامت + به عنوان دوجی ستاره‌ای شناخته می‌شود.

ویژگی‌های کندل دوجی استاندارد

• بدنه بسیار کوچک یا بدون بدنه: قیمت باز شدن و بسته شدن تقریبا در یک سطح قرار دارند؛ به طوری که بدنه کندل بسیار کوچک است.
• سایه‌های بالا و پایین کوتاه تا متوسط: سایه‌های بالا و پایین ممکن است وجود داشته باشند اما معمولا طول آن‌ها کوتاه تا متوسط است.

معنا و کاربرد Doji Star

• نشان‌دهنده بلاتکلیفی بازار: کندل دوجی استاندارد نشان‌دهنده تعادل نسبی بین خریداران و فروشندگان و ناتوانی بازار در تعیین جهت مشخص است.
• سیگنال بازگشت احتمالی: ظاهر شدن این الگو پس از یک روند صعودی یا نزولی قوی، می‌تواند نشان‌دهنده کاهش قدرت روند فعلی و احتمال بازگشت قیمت باشد.
• سیگنال ادامه روند: در بعضی موارد، دوجی می‌تواند در میانه یک روند مشاهده شود و نشان‌دهنده ادامه روند باشد، اگرچه این حالت کمتر رایج است.

2- کندل دوجی پایه بلند (Long-Legged Doji)

کندل دوجی پایه‌بلند یکی از انواع الگوهای شمعی دوجی است که با سایه‌های بلند بالا و پایین و بدنه‌ای بسیار کوچک یا بدون بدنه مشخص می‌شود. این الگو نشان‌دهنده‌ نوسانات شدید در طول دوره زمانی مشخصی است که در نهایت با تساوی تقریبی بین قیمت باز شدن و بسته شدن به پایان می‌رسد.

ویژگی‌های کندل دوجی پایه بلند

• سایه‌های بلند: این نوع کندل دارای سایه‌های بالا و پایین بلندی است که نشان می‌دهد قیمت در طول دوره زمانی به طور گسترده‌ای نوسان کرده است.
• بدنه کوچک یا بدون بدنه: قیمت باز شدن و بسته شدن تقریبا در یک سطح قرار دارد که باعث می‌شود بدنه کندل بسیار کوچک باشد یا اصلا بدنه نداشته باشد.
• نشان‌دهنده عدم قطعیت: این الگو بیانگر عدم قطعیت و بلاتکلیفی بازار است چرا که خریداران و فروشندگان نتوانسته‌اند جهت مشخصی را تعیین کنند.

معنا و کاربرد کندل دوجی پایه بلند

• سیگنال بازگشت روند: ظاهر شدن این الگو در انتهای یک روند صعودی یا نزولی می‌تواند نشان‌دهنده‌ کاهش قدرت روند فعلی و احتمال بازگشت قیمت باشد.
• سطوح حمایت و مقاومت: اگر کندل دوجی پایه بلند در نزدیکی سطوح مهم حمایت یا مقاومت شکل بگیرد، ممکن است نشان‌دهنده‌ واکنش قیمت به این سطوح و تغییر جهت بازار باشد.

3- کندل دوجی سنگ قبر (Gravestone Doji)

این الگو با سایه بالای بلند و بدنه بسیار کوچک یا بدون بدنه مشخص می‌شود و معمولا آن را به عنوان یک نشانه بازگشت روند نزولی می‌شناسند.

ویژگی‌های کندل دوجی سنگ قبر

• بدنه کوچک یا بدون بدنه: قیمت باز و بسته شدن تقریبا در یک سطح و در پایین‌ترین نقطه کندل قرار دارد.
• سایه بالای بلند: سایه بالای کندل بسیار بلند است که نشان می‌دهد قیمت در طول دوره زمانی به طور قابل توجهی افزایش یافته اما در نهایت به نقطه شروع بازگشته است.
• بدون سایه پایین: معمولا سایه پایینی وجود ندارد یا بسیار کوتاه است.

معنا و کاربرد دوجی سنگ قبر

• نشان‌دهنده فشار فروش: این الگو نشان‌دهنده این است که خریداران در ابتدا کنترل بازار را در دست داشته‌اند و قیمت را بالا برده‌اند اما فروشندگان توانسته‌اند قیمت را به نقطه شروع بازگردانند که این مسئله فشار فروش قوی را نشان می‌دهد.
• سیگنال بازگشت روند: ظاهر شدن دوجی سنگ قبر در انتهای یک روند صعودی می‌تواند به عنوان سیگنالی برای بازگشت احتمالی روند به سمت نزول تلقی شود.

4- کندل دوجی سنجاقک (Dragonfly Doji)

کندل دوجی سنجاقک زمانی شکل می‌گیرد که قیمت باز شدن و بسته شدن در بالاترین نقطه دوره زمانی یکسان باشد و سایه پایین بلند تشکیل شده باشد.

ویژگی‌های کندل دوجی سنجاقک

• بدنه کوچک یا بدون بدنه: قیمت باز شدن و بسته شدن تقریبا در یک سطح و در بالاترین نقطه کندل قرار دارد.
• سایه پایین بلند: سایه پایین کندل بسیار بلند است که نشان می‌دهد قیمت در طول دوره زمانی به طور قابل توجهی کاهش یافته اما در نهایت به نقطه شروع بازگشته است.
• بدون سایه بالا: معمولا سایه بالایی وجود ندارد یا بسیار کوتاه است.

معنا و کاربرد کندل دوجی سنجاقک

• نشان‌دهنده فشار خرید: این الگو نشانه این است که فروشندگان در ابتدا کنترل بازار را در دست داشته‌اند و قیمت را پایین برده‌اند اما خریداران توانسته‌اند قیمت را به نقطه شروع بازگردانند که نشان‌دهنده فشار خرید قوی است.
• سیگنال بازگشت روند: ظاهر شدن دوجی سنجاقک در انتهای یک روند نزولی می‌تواند به عنوان سیگنالی برای بازگشت احتمالی روند به سمت صعود تلقی شود.

5- کندل دوجی 4 قیمت  (4 Price Doji)

 یکی از الگوهای شمعی است که به ندرت تشکیل می‌شود و نشان‌دهنده تعادل کامل بین عرضه و تقاضا در بازار است. این الگو به این دلیل 4 قیمت نام‌گذاری شده است که قیمت باز و بسته شدن، بالاترین و پایین‌ترین قیمت همگی یکسان هستند و در یک سطح قرار می‌گیرند.

ویژگی‌های دوجی 4 قیمت

• بدنه کوچک یا بدون بدنه: قیمت باز و بسته شدن دقیقا برابر هستند و بدنه شمع وجود ندارد.
• بدون سایه: سایه بالایی و پایینی وجود ندارد چرا که بالاترین و پایین‌ترین قیمت نیز همان قیمت باز و بسته شدن است.

معنا و کاربرد دوجی 4 قیمت

• نشان‌دهنده تعادل کامل: این الگو بیانگر تعادل کامل و برابر بین خریداران و فروشندگان است و نشان می‌دهد که در طول دوره زمانی، هیچ تغییر قیمتی رخ نداده است.
• نشان‌دهنده بلاتکلیفی شدید: ظاهر شدن این الگو در نمودار نشان‌دهنده بلاتکلیفی شدید بازار است. یعنی نه خریداران و نه فروشندگان، هیچ‌کدام نتوانسته‌اند کنترل بازار را به دست بگیرند.

چگونه با کندل Doji معامله کنیم؟

این کندل نشانه بلاتکلیفی در بازار است و بسته به شرایط، می‌تواند نشان‌دهنده معکوس شدن یا ادامه پیدا کردن روند فعلی باشد. معامله با کندل Doji به تنهایی کار عاقلانه‌ای نیست و شما باید از آن برای تایید استراتژی خود استفاده کنید. چند مرحله کلیدی وجود دارد که باید هنگام معامله با استفاده از الگوهای کندل دوجی در نظر بگیرید:

1. نوع کندل را شناسایی کنید

قبل از شروع به معامله، باید نوع کندل را شناسایی کنید زیرا هر نوع دوجی اطلاعات خاصی را در مورد بازار ارائه می‌دهد:

• دوجی استاندارد: نشان‌دهنده بلاتکلیفی در بازار است.
• دوجی سنگ قبر: سیگنال احتمالی تغییر روند از صعود به نزول است.
• دوجی سنجاقک: سیگنال احتمالی تغییر روند از نزول به صعود است.
• دوجی پایه بلند: نشان‌دهنده نوسانات شدید و بلاتکلیفی است.

2. به دنبال شواهد بیشتر باشید

هنگامی که یک الگو را شناسایی کردید، گام بعدی این است که به دنبال شواهد مهم‌تر برای تصمیم‌گیری در مورد اهمیت آن باشید. به عنوان مثال، یک الگوی دوجی که پس از یک روند صعودی طولانی ظاهر می‌شود، ممکن است حاکی از روند معکوس بالقوه باشد. در حالی که الگویی که در وسط یک بازار متغیر ظاهر شده، ممکن است چندان قابل توجه نباشد.

برای تایید سیگنال‌های دوجی، می‌توانید از ابزارهای تحلیل تکنیکال دیگری نیز استفاده کنید؛ مثلا:

• اندیکاتور میانگین متحرک: بررسی تقاطع میانگین‌های متحرک برای تایید تغییرات روند
• اندیکاتور RSI: بررسی وضعیت اشباع خرید یا فروش
• اندیکاتور MACD: بررسی تقاطع خط سیگنال و هیستوگرام برای تایید روند
• سطوح حمایت و مقاومت: بررسی وضعیت دوجی در نزدیکی سطوح حمایت یا مقاومت مهم برای تایید سیگنال

3. معاملات خود را برنامه‌ریزی کنید

هنگامی که الگوی دوجی را شناسایی و تایید کردید، نوبت به برنامه‌ریزی برای معامله می‌رسد. در این مرحله با توجه به تحلیل‌هایتان وارد یک موقعیت خرید یا فروش می‌شوید. مهم است که حد ضرر تعیین کنید یا از استراتژی‌های معاملاتی دیگر برای مدیریت ریسک و به حداکثر رساندن سود استفاده کنید.

در نهایت توجه داشته باشید که کندل‌ها یک راهنما هستند نه یک دستورالعمل! بنابراین تصمیمات معاملاتی خود را با دقت و وسواس بگیرید و حتما از روش‌های مدیریت ریسک استفاده کنید.

مزایا و معایب کندل دوجی چیست؟

کندل دوجی می‌تواند ابزار مفیدی برای تحلیلگران تکنیکال باشد؛ به ویژه زمانی که با سایر الگوها و شاخص‌های تکنیکال ترکیب شود. با این حال، به دلیل بلاتکلیفی ذاتی و نیاز به تایید بیشتر، باید با احتیاط از آن استفاده کنید و حواستان به مدیریت ریسک باشد.

مزایای کندل دوجی

نشان‌دهنده بلاتکلیفی بازار: این الگوها به طور کلی نشان‌دهنده تعادل بین عرضه و تقاضا هستند که می‌تواند به معامله‌گران کمک کند نقاط احتمالی بازگشت روند را شناسایی کنند.

سیگنال‌ بازگشت روند: ظهور یک دوجی پس از یک روند قوی (صعودی یا نزولی) ممکن است نشان‌دهنده تضعیف روند فعلی و احتمال بازگشت باشد. این می‌تواند به معامله‌گران کمک کند تصمیمات بهتری برای ورود یا خروج از معاملات بگیرند.

تایید با الگوهای دیگر: این کندل‌ها می‌توانند با سایر الگوهای شمعی و شاخص‌های تکنیکال ترکیب شوند تا سیگنال‌های قوی‌تری ارائه دهند. این ترکیب می‌تواند دقت تحلیل و تصمیم‌گیری را افزایش دهد.

سهولت شناسایی: الگوی دوجی به دلیل شکل ساده و واضح خود، به راحتی در نمودارها قابل شناسایی است و نیاز به تخصص ویژه‌ای ندارد.

معایب کندل دوجی

بلاتکلیفی به عنوان یک ضعف: این الگوها به طور کلی نشان‌دهنده بلاتکلیفی هستند که می‌تواند به عنوان یک ضعف در تحلیل تلقی شود. این بلاتکلیفی ممکن است منجر به تصمیمات معاملاتی ناپایدار شود.

نیاز به تایید بیشتر: این کندل به تنهایی سیگنال قوی برای ورود یا خروج از معاملات ارائه نمی‌دهد و نیاز به تایید توسط سایر الگوها و شاخص‌ها دارد. این ویژگی ممکن است باعث تاخیر در تصمیم‌گیری‌ها شود.

احتمال سیگنال‌های نادرست: دوجی‌ها گاهی اوقات می‌توانند سیگنال‌های نادرست ارائه دهند، به ویژه در بازارهای ناپایدار یا نوسانات بالا. این ویژگی ممکن است منجر به زیان‌های مالی شود.

وابستگی به موقعیت در روند: تاثیر و اهمیت کندل دوجی به شدت به موقعیت آن در روند بستگی دارد. در میانه روندهای قوی، این کندل معمولا نشان‌دهنده توقف کوتاه‌مدت است و اهمیت کمتری دارد اما در پایان روندهای قوی، دوجی می‌تواند به عنوان یک سیگنال هشداردهنده برای تغییر جهت روند عمل کند و اهمیت بیشتری دارد. شما باید با در نظر گرفتن موقعیت این کندل در روند و تحلیل کامل شرایط بازار، تصمیمات معاملاتی خود را اتخاذ کنید.

تفاوت بین کندل دوجی و کندل فرفره چیست؟

• بسیاری از افراد کندل ستاره و کندل فرفره (Spinning Top Candlestick) را با هم اشتباه می‌گیرند. کندل فرفره در نگاه اول مانند کندل دوجی خنثی یا استاندارد است اما در مقایسه با کندل دوجی، بدنه بزرگ‌تری دارد.
• سایه‌های بالا و پایین در کندل Doji می‌توانند بلند یا کوتاه باشند اما وجود بدنه کوچک یا نداشتن بدنه، ویژگی اصلی این الگو است. در مورد کندل فرفره، سایه‌های بالا و پایین بلند هستند و این ویژگی، نشان‌دهنده نوسانات قوی قیمت در طول دوره زمانی است.
• کندل دوجی نشان‌دهنده بلاتکلیفی و تعادل بین خریداران و فروشندگان است. قیمت‌ها در طول دوره زمانی نوسان می‌کنند اما در نهایت تقریبا در همان نقطه‌ای که باز شده‌اند، بسته می‌شوند. همچنین ظاهر شدن دوجی پس از یک روند قوی می‌تواند نشان‌دهنده ضعف در ادامه روند و احتمال بازگشت باشد.
• کندل فرفره نیز مانند دوجی نشان‌دهنده بلاتکلیفی است اما نوسانات قوی‌تری در بازار وجود دارد. خریداران و فروشندگان به شدت در حال کشمکش هستند و هیچ‌کدام نمی‌توانند کنترل بازار را به دست بگیرند. همچنین ظاهر شدن کندل فرفره در میانه روند، می‌تواند نشان‌دهنده تجمیع و استراحت بازار قبل از ادامه روند باشد.

سه کندل دوجی پشت سر هم (Triple Doji) به چه معنا است؟

وجود سه کندل دوجی پشت سر هم در نمودار قیمتی نشان‌دهنده تردید شدید و عدم تصمیم‌گیری بازار است. این وضعیت بیانگر برابری تقریبا کامل بین نیروهای خرید و فروش و معمولا به معنای احتمال تغییر جهت روند است. برای تفسیر دقیق‌تر این الگو، تحلیل‌گران از نشانه‌های مکمل مانند سطوح حمایتی و مقاومتی، شاخص‌های تکنیکال مانند RSI و MACD و الگوهای مکمل دیگر استفاده می‌کنند تا به یک تصمیم معاملاتی معتبر دست یابند. مدیریت ریسک نیز در چنین شرایطی اهمیت بالایی دارد تا از زیان‌های احتمالی جلوگیری شود.

سخن پایانی

کندل دوجی یک الگوی مفید در تحلیل تکنیکال است که می‌تواند نشان‌دهنده آشفتگی در احساسات معامله‌گران باشد. در چنین شرایطی، معامله‌گرانی که بتوانند الگوی این آشفتگی را درک کنند و پیش‌بینی مناسبی از آینده بازار به دست آورند، برنده خواهند بود. در انتها، به خاطر داشته باشید که کندل Doji به تنهایی یک سیگنال قطعی نیست و باید در کنار سایر اندیکاتورها و الگوهای شمعی مورد بررسی قرار گیرد.